Oogkaspijn (orbitale pijn): Oorzaken van pijn aan oogkas

De oogkas (orbita) is in feite een soort schedel waarin het menselijk oog geplaatst is. Pijn rond de oogkas (pijn aan de rand van het oog) is vaak slechts mild van aard en verdwijnt spontaan door het nemen van voldoende rust. Andere patiënten krijgen echter te maken met langdurige oogkaspijn, bijkomende tekenen en/of ernstige pijnklachten. Dit duidt dan vaak op een ernstigere (chronische) aandoening waarvoor medische hulp vereist is. Het is altijd belangrijk om bij aanhoudende pijn aan de oogkas, een verergering van de symptomen, bijkomende tekenen en/of een probleem met het gezichtsvermogen contact op te nemen met een oogarts.

• Blauwe plekken en pijn aan oogkas
• Esoforie en orbitale pijn
• Gevoelig voor extreem licht en pijn aan of rond orbita
• Hoofdpijn en oogkaspijn
• Clusterhoofdpijn
• Migraine
• Orbitale cellulitis en pijnlijke oogkas
• Sinusproblemen
• Sinusitis
• Andere oorzaken van verstopte sinussen
• Temporomandibulaire dysfunctie
• Andere oorzaken
• Diagnose en onderzoeken

Blauwe plekken en pijn aan oogkas

Het bot rond de oogkas is maar heel weinig beschermd. Dit bevat weinig vlees en maar een dunne huidlaag. Hierdoor ontstaan aan dit kwetsbare gebied sneller kneuzingen en blauwe plekken. De pijn gaat dan gepaard met een zwelling rond de oogkas. Verdwijnt het blauwe oog niet na enkele dagen, dan is het verstandig om een oogarts te raadplegen. Mogelijk is dan namelijk sprake van een oogkasfractuur (gebroken oogkas).

Esoforie en orbitale pijn

Esoforie is een oogaandoening waarbij een patiënt een inwaartse afwijking van het oog heeft als gevolg van onbalans in de oogspier. Dit veroorzaakt pijn boven de oogkas in combinatie met mogelijk nog andere oogproblemen.

Gevoelig voor extreem licht en pijn aan of rond orbita

De ogen zijn doorgaans sneller gevoelig voor extreem licht. Soms krijgt een patiënt te maken met tranende ogen of dubbelzien. Ook oogpijn komt voor, wat dan leidt tot milde tot ernstige hoofdpijn. Ook verschijnt soms roodheid in het witte deel van het oog (rode ogen).

Hoofdpijn en oogkaspijn

Clusterhoofdpijn

Clusterhoofdpijn is een ondraaglijk, strikt eenzijdig pijnsyndroom met aanvallen van hoofdpijn die tussen 15 minuten en 180 minuten duren. De aanvallen komen tot acht keer per dag tot stand. De hoofdpijn gaat gepaard met pijn rond, achter of boven het oog, tranende ogen, rode ogen, een loopneus, een verstopte neus, een hangend ooglid (ptosis), zweten aan één kant van het gezicht of een gewijzigde pupilgrootte. De pijn is zo ernstig dat vrouwelijke patiënten elke aanval als erger dan een bevalling beschrijven. Mannen krijgen twee tot vier keer vaker dan vrouwen te maken met deze zeer ernstige hoofdpijn met onbekende oorzaak anno oktober 2020. Angst, stress, roken en overmatig alcoholgebruik zijn wel enkele gekende risicofactoren voor de aandoening. Zuurstoftherapie via een zuurstofmasker, medicijnen en soms een operatie zijn mogelijke behandelingsopties voor clusterhoofdpijn.

Migraine

Migraine is een aandoening waarbij een aura en/of eenzijdige hoofdpijn plaatsvindt in mogelijk elk deel van het hoofd. Daarom is soms ook het gebied rond de oogkassen aangetast. Een patiënt met migraine voelt acute pijn aan de oogkas. De beste en snelste behandelingsoptie is om met gesloten ogen in een verduisterde kamer te gaan liggen.

Orbitale cellulitis en pijnlijke oogkas

Orbitale cellulitis is een ernstige infectie in de oogkas. Patiënten met deze oogaandoening moeten zo snel mogelijk medische hulp krijgen omdat dit anders leidt tot permanente blindheid. Deze oogkasontsteking start meestal na een operatie of een oogletsel. Sinus- of tandinfecties of huidinfecties rond het oog en de oogleden verspreiden zich via de dunne botten en aderen nabij het oog naar de oogkas. Ook is het mogelijk dat een infectie die ergens anders in het lichaam begint, zich via de bloedbaan naar het oog verspreidt. Meestal liggen bacteriën aan de basis van oogkasinfecties. Ook schimmels zijn mogelijk de oorzaak van dit type infecties, en dan vooral wanneer patiënten een zwak immuunsysteem hebben, bijvoorbeeld door diabetes mellitus (suikerziekte), een hiv-infectie, chemotherapie of andere aandoeningen. Symptomen van orbitale cellulitis omvatten onder andere:

• dubbelzien (diplopie)
• een naar voor puilend oog (exoftalmie)
• een verminderd gezichtsvermogen
• een waterige, gele of groene afscheiding uit het oog
• koorts
• pijn, zwelling en roodheid in en rond het oog
• problemen met het bewegen van het oog in één of meer richtingen

Een medicamenteuze behandeling verhelpt het probleem. Meestal is hiervoor een ziekenhuisopname vereist.

Sinusproblemen

Sinusitis

Net onder de wenkbrauw bevindt zich een oogkasgebied waar de ethmoid sinussen gelegen zijn. Sinusitis (een infectie of ontsteking van de neusbijholten) is bijgevolg een vaak voorkomende oorzaak van pijn in het gebied. De oogkaspijn is dan te wijten aan de opbouw van ethmoid mucosa. De patiënt krijgt een corticosteroïde neusspray (krachtige ontstekingsremmer) voorgeschreven. Het tijdelijk verlichten van een deel van de klachten is ook mogelijk door een warme douche te nemen. Het slijm breekt dan af en wordt vloeibaar, waardoor het sneller kan weglopen.

Andere oorzaken van verstopte sinussen

Door verstopte sinussen ontstaat druk op het hoofd en lichte hoofdpijn rond de oogkas. Dit gebeurt ook nog door een allergie, een verkoudheid en rhinitis (een neusslijmvliesontsteking).

Temporomandibulaire dysfunctie

Het kaakgewricht (temporomandibulair gewricht) bevindt zich vlakbij de oogkas. Het kaakgewricht werkt als een soort scharnier dat de kaak verbindt met het bovenste deel van de schedel. Dankzij dit gewricht is het mogelijk om de mond te openen en sluiten. Het gewricht bevindt zich naast de oogkas en tussen het oor en kan worden gevoeld door de mond te openen en te sluiten. Soms ontstaat schade aan dit gewricht, bijvoorbeeld door artritis (gewrichtsontsteking), een dislocatie (ontwrichting: verplaatsing van het gewricht), een trauma of een andere oorzaak. Dit leidt dan tot een ontsteking, kaakpijn en pijn in het gewricht en het omliggende gebied, waaronder de oogkas. Langdurige temporomandibulaire pijn en ontsteking staat bekend als een temporomandibulaire gewrichtsaandoening. Deze chronische en pijnlijke aandoening vermindert mogelijk de kwaliteit van leven wanneer de patiënt hiervoor niet de juiste behandeling krijgt.

Andere oorzaken

Ook in andere situaties krijgt een patiënt te maken met oogkaspijn zoals onder andere bij:

• een arbovirusinfectie: virale infectie door arbovirus
• een verhoogde intracraniale druk: verhoogde druk in de schedel
• het Eagle-syndroom: verlenging van botuitsteeksel van slaapbeen
• het Horner-syndroom: neurologische aandoening
• het overmatig gebruik van de kauwspieren
• het Tolosa-Hunt-syndroom: ziekte met problemen en pijn aan oog
• mastoïditis: infectie na middenoorontsteking met oorpijn
• meningitis (een hersenvliesontsteking met hoofdpijn en een stijve nek)
• orbitale myositis: ontsteking van spieren van oogbewegingen
• tandpijn
• trigeminusneuralgie

Diagnose en onderzoeken

De patiënt krijgt na een bevraging van de medische geschiedenis en de aanwezige symptomen een oogonderzoek. De oogarts voert een oftalmoscopie uit. Met dit onderzoek gebruikt de oogarts een spleetlamp (een microscoop met een licht eraan bevestigd) om goed naar de voor- en achterkant van het oog te kijken. Verder krijgt de patiënt mydriatica (pupilverwijdende oogdruppels) toegediend zodat de oogarts de achterkant van het oog heel goed kan beoordelen. Een CT-scan van het oog en de oogkas en MRI-scan zijn beeldvormende onderzoeken die ook informatie geven over de oorzaak van de oogkaspijn. Wanneer tekenen van een infectie aanwezig zijn, is een bloedonderzoek geïndiceerd.

Lees verder

• Blauw oog: Wijst soms op oogprobleem of hersenletsel
• Orbitale myositis: Ontsteking van spieren van oogbewegingen
• Oogkasfractuur (gebroken oogkas): Soorten en symptomen
• Oogkasontsteking: Pijn aan ooglid door ontsteking van oogkas
• Orbitale pseudotumor: Oogkasaandoening met zwelling weefsels