Blauw oog: Wijst soms op oogprobleem of hersenletsel

Bij een blauw oog heeft de patiënt blauwe plekken rond de ogen. Een klap op het gezicht, een val of een ander ongeluk zijn meestal de oorzaak. Maar soms veroorzaken ook ernstigere medische aandoeningen één of meer blauwe ogen. Het gebied rond de ogen heeft een blauwe of paarse kleur omdat kleine bloedvaten onder de huid uitbarsten en bloed in het omliggende zachte weefsel lekt. De huid is pijnlijk en gezwollen, en het volledig openen van de ogen is vaak bemoeilijkt. Soms is het gezichtsvermogen tijdelijk aangetast, waardoor de patiënt wazig ziet en hoofdpijn heeft. Een eenvoudig blauw oog kan de patiënt zelf behandelen. Naast ijs en pijnstilling kunnen ook enkele voedingsmiddelen, kruiden en planten nuttig zijn voor de behandeling van een blauw oog. Bij een aantal bijkomende symptomen is het verstandig om onmiddellijk professionele medische hulp in te schakelen.

• Oorzaken van een blauw oog
• Milde aandoeningen en medische factoren
• Ernstige medische aandoeningen
• Zelfzorg bij een blauw oog: IJs, pijnstilling, warmte en masseren
• IJs (eerste dagen)
• Warmte en masseren
• Pijnstilling
• Alternatieve geneeswijzen: Voeding, kruiden, bloemen en planten
• Voeding
• Kruiden, bloemen en planten
• Goudsbloem
• Arnica
• Wijst soms op hersenletsel, oogprobleem of bloedingsstoornis
• Hersenletsel
• Oogprobleem
• Bloedingsprobleem
• Preventie van oogproblemen

Oorzaken van een blauw oog

Een blauw oog kan afzonderlijk optreden, maar ook in combinatie met andere symptomen en aandoeningen. Deze variëren van mild tot ernstig, afhankelijk van de oorzaak.

Milde aandoeningen en medische factoren

Meestal veroorzaakt een ongeval waarbij een object het gebied rond de ogen raakt een blauw oog. Voorbeelden zijn ergens tegenaan lopen, een klap krijgen, of tijdens het spel een object in het oog krijgen. Andere veel voorkomende oorzaken zijn cosmetische oogchirurgie, cosmetische chirurgie aan het gezicht (zoals een facelift), infecties van de sinussen en nasale chirurgie (neusoperatie). Zelfs tandheelkundige behandelingen en tandinfecties kunnen soms leiden tot een blauw oog. Ook bij een subconjunctivale bloeding (bloeding onder het oogbindvlies), die er vaak ernstig uitziet maar meestal niet ernstig is, ontstaat vaak een blauw oog.

Ernstige medische aandoeningen

Ernstigere oorzaken van blauwe ogen omvatten cellulitis (een ernstige infectie rond de ogen) en een schedelbreuk (breuk in de schedel door hoofdtrauma), wat vaak resulteert in twee blauwe ogen (wasbeerogen). Een andere ernstige aandoening die een blauw oog kan veroorzaken is een bloeding in het voorste deel van het oog (tussen de achterzijde van de cornea (het hoornvlies) en de voorkant van de iris). Deze onderhuidse bloeduitstorting staat bekend als hyfemie (bloeding in de voorkamer van het oog) en vereist dringende medische hulp, omdat deze kan resulteren in glaucoom (oogziekte waarbij de oogdruk verhoogd is) en verlies van het gezichtsvermogen indien de patiënt geen snelle behandeling krijgt.

Zelfzorg bij een blauw oog: IJs, pijnstilling, warmte en masseren

Een blauw oog, medisch bekend als een "periorbitaal hematoom", is meestal niet ernstig. De patiënt hoeft in de meeste gevallen geen speciale medische zorg op te zoeken. De zwelling rond de ogen verdwijnt na een paar dagen, en de blauwe plek krijgt een bruingele kleur voordat deze uiteindelijk vervaagt. Net als bij elke andere blauwe plek, is de volledige hersteltijd van een blauw oog ongeveer één tot twee weken. Tijdens de herstelperiode dient de patiënt zijn oog te beschermen door activiteiten te vermijden waarbij mogelijk schade optreedt aan het oog. De patiënt kan de symptomen van een blauw oog verlichten met ijs en pijnstilling. Andere nuttige tips zijn:

IJs (eerste dagen)

Breng wat ijs voorzichtig aan op de huid rond de ogen, zo snel mogelijk na het ongeval. Een zak bevroren erwten of andere diepvriesgroenten, verpakt in een theedoek, is ook een goede vorm van ijs om te gebruiken. Dit moet de eerste dag gedurende vijftien tot twintig minuten elk uur op het oog worden aangebracht. Het ijs mag echter niet in de ogen zelf terechtkomen. In plaats van ijs zijn andere koude kompressen ook toegestaan. De koude verdooft de pijn en verlicht de zwelling door de bloedvaten te vernauwen (vasoconstrictie).

Warmte en masseren

Na ongeveer twee dagen kan de patiënt geleidelijk overgaan naar warmtekompressen die zeker niet te heet mogen zijn. Dit verhoogt de bloedtoevoer en bevordert het genezingsproces. Ook kan de patiënt vanaf dan het gebied rond de ogen (niet het blauwe oog zelf) voorzichtig masseren om het herstelproces te bevorderen.

Pijnstilling

Pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen kunnen de pijn verlichten. Aspirine wordt afgeraden, tenzij de arts of oogarts dit adviseert, omdat aspirine de bloeding juist kan verergeren. Bij kinderen onder de zestien jaar is aspirine zelfs verboden.

Alternatieve geneeswijzen: Voeding, kruiden, bloemen en planten

Voeding

Ananas, papaja, vitamine C (peper, aardbeien, broccoli, fruitsap, etc.) en bosbessen zijn goed voor het gezichtsvermogen en kunnen blauwe plekken verminderen. Natuurlijke oliën zoals olijfolie, kokosolie of ricinusolie verzachten ook de pijn en zwelling. Wanneer de patiënt deze olie op het oog masseert, is het belangrijk dit zachtjes te doen om verdere pijn te voorkomen. Aardappelen zijn eveneens nuttig; een dik en gekoeld gesneden plakje aardappel kan gedurende een halfuur op het blauwe oog worden geplaatst. Het aanbrengen van aardappelsap op het oog werkt ook helend. Hetzelfde effect kan worden bereikt met komkommer en gekoelde theezakjes.

Kruiden, bloemen en planten

Goudsbloem

bevordert de ontsteking en wondgenezing, ook bij een blauw oog. Arnica wordt ook aangeraden omdat het de zwelling vermindert en de oogspieren en eventuele beschadigde weefsels rond de ogen geneest. De patiënt kan met Arnica beginnen zodra mogelijk om te voorkomen dat de blauwe plek erger wordt.

Arnica

is verkrijgbaar in crèmes, zalven en in olievorm, en kan twee tot drie keer per dag worden aangebracht. Smeerwortel is ook een uitstekende remedie voor het verminderen van pijn en zwelling. Daarnaast is de plant "toverhazelaar" geneeskrachtig. Een mengsel van één theelepel smeerwortel en wat water kan éénmaal per dag worden aangebracht. Het maken van smeerwortelthee en aanbrengen op het gekneusde oog is ook nuttig. Een wattenstaafje in de toverhazelaar steken en vervolgens op het oog plaatsen is een andere mogelijke behandelingsmethode. Een andere manier om toverhazelaar te gebruiken, is in thee, die de patiënt kan maken met kamilleolie, toverhazelaar en water.

Wijst soms op hersenletsel, oogprobleem of bloedingsstoornis

In sommige gevallen gaat de ernstige pijn of zwelling niet weg, of is het getroffen gebied warm, rood of komt er pus uit. Deze symptomen kunnen wijzen op een ooginfectie. Bij andere bijkomende symptomen naast een blauw oog kan het betekenen dat de patiënt lijdt aan een hersenletsel, oogprobleem of bloedingsstoornis. In deze gevallen is het noodzakelijk om medische hulp in te schakelen.

Hersenletsel

Soms wijzen bepaalde symptomen op hersenschade. Dit kan het geval zijn wanneer de patiënt aan het hoofd is geraakt en twee blauwe ogen heeft, wat kan duiden op een hoofdletsel dat bekendstaat als een schedelbasisfractuur. Ook wanneer de patiënt het bewustzijn heeft verloren na een klap op het hoofd, is dit een alarmerend teken. Bij ernstig hoofdletsel kan de patiënt geheugenverlies, ernstige of aanhoudende hoofdpijn, sufheid en duizeligheid, epileptische aanvallen (toevallen) of braken ervaren. Gedragsveranderingen en extreme slaperigheid kunnen ook wijzen op hersenletsel.

Oogprobleem

Wanneer de patiënt andere tekenen van een ernstige verwonding aan het oog vertoont, moet hij een oogarts raadplegen. Een onregelmatig gevormde pupil (de zwarte stip in het midden van het oog) is zo’n mogelijk symptoom. Dit geldt ook voor pijn bij blootstelling aan fel licht, wat in medische termen bekendstaat als “fotofobie”. Het zien van knipperende lichten (lichtflitsen), floaters (drijvers), vlekken, halo's of schaduwen in het gezichtsveld kan een teken zijn van een oogaandoening, bijvoorbeeld netvliesloslating (ablatio retinae). Als het oog doorboord is met een voorwerp en het oog daarnaast blauw is, is het zeker aanbevolen om zo snel mogelijk een oogarts te raadplegen. De oogarts onderzoekt ook bij een snede in het oog of bij bloed in het oog. Bij dubbelzien (diplopie) of verlies van gezichtsvermogen is een bezoek aan de oogarts bovendien aangeraden. Tot slot kan de patiënt soms niet in staat zijn om de ogen te bewegen (oftalmoplegie), wat dringende medische hulp vereist. De oogarts voert altijd een uitgebreid oogonderzoek uit, waarbij hij een oogspiegel gebruikt om de achterkant van het oog beter te bestuderen (oftalmoscopie). Indien nodig voert hij aanvullende onderzoeken uit.

Bloedingsprobleem

Bij bloedingsstoornissen zoals hemofilie (bloedziekte door het ontbreken van stollingsfactoren) of bij het gebruik van bloedverdunnende medicijnen (bloedverdunners) (zoals aspirine), is een doktersbezoek eveneens nodig.

Preventie van oogproblemen

Om het risico op een blauw oog te verlagen, draagt de patiënt een veiligheidsbril, sportbril of gezichtsbescherming bij potentieel gevaarlijke sporten of andere activiteiten. Het dragen van een veiligheidsgordel is ook essentieel en vermindert het risico op blauwe ogen bij auto-ongelukken. Bovendien laat de patiënt geen voorwerpen op de trap achter, omdat dit gemakkelijk kan leiden tot een valpartij en oogletsels. Zorg er ook voor dat tapijten plat en ongekreukt op de vloer liggen om plotselinge valpartijen te voorkomen.

Lees verder

• EHBO en medische hulp bij letsels aan het oog (oogletsels)
• Oogbolletsel: Stomp of diep voorwerp in het oog