Schedelfractuur: Breuk in schedel door hoofdtrauma
Door een valpartij of auto-ongeluk ontstaat mogelijk een breuk in de schedel. De onderliggende oorzaak van een schedelbreuk (schedelfractuur) is een hoofdtrauma waarbij ten minste één bot in de schedel gebroken is. Schedelfracturen bestaan in diverse types. Hoofdpijn, een stijve nek en ademhalingsproblemen zijn slechts enkele van de vele mogelijke symptomen van een schedelbreuk. Patiënten met een schedelfractuur hebben een snelle behandeling nodig.
Oorzaken van schedelfractuur
Een schedelbreuk is altijd het gevolg van een hoofdtrauma. Typische verwondingen die schedelbreuken veroorzaken zijn:
- een auto-ongeluk
- een fysieke aanval
- een sportletsel
- een zware valpartij
Indeling van schedelbreuken
Schedelfracturen zijn ofwel
lineair (schedelbarst: een enkele breuklijn hebben) of
verbrijzeld (meerdere breuklijnen zijn aanwezig). Het is ook mogelijk om fracturen als
open of
gesloten in te delen. Bij een open fractuur (samengestelde breuk) is er een breuk in de huid of anders is er een open wonde vlakbij de breuk. Bij een gesloten fractuur dringt het bot de huid niet binnen.
Types
De verschillende soorten schedelbreuken omvatten:
- Simpele fractuur: De schedel breekt zonder de huid te beschadigen.
- Lineaire fractuur: De breuk bestaat uit een dunne lijn zonder aanvullende lijnen die eraf splinteren en er is geen compressie (samendrukking) of vervorming van de botten.
- Depressieve fractuur: De breuk veroorzaakt een verplaatsing van het bot naar de hersenen.
- Samengestelde fractuur: Er is een breuk in de huid en een versplintering van het schedelbot.

Hoofdpijn is één van de mogelijke symptomen van een schedelbreuk /
Bron: Geralt, PixabaySymptomen
Schedelfracturen variëren in ernst en omvang. De ernst hangt af van:
- de diepte van de breuk
- de eventuele aantasting van de huid, de bloedvaten, de sinussen en de slijmvliezen
- het aangetaste bot of de aangetaste botten
Sommige schedelfracturen veroorzaken bijvoorbeeld bloedingen of zwellingen in de hersenen, waardoor het onderliggende hersenweefsel wordt samengedrukt en hersenbeschadiging optreedt.
Volgende symptomen treden mogelijk op bij een schedelfractuur:
Diagnose en onderzoeken
Aangezien schedelbreuken optreden als gevolg van een ernstig hoofdtrauma, vindt de diagnose meestal plaats in een ziekenhuisomgeving. Een arts controleert eerst de hart- en longfunctie van de patiënt voordat hij een grondig lichamelijk onderzoek en vervolgens een
neurologisch onderzoek uitvoert. De arts gebruikt de Glasgow
Coma Scale (GCS) om uit te rekenen hoe ernstig de blessure is. Deze vorm van beoordeling houdt in dat de arts het bewustzijn van een patiënt bepaalt. Dit is nodig om vast te stellen of hersenschade waarschijnlijk is of niet. De arts controleert ook de pupillen door hierin een fel lichtje te laten schijnen. Normaal gesproken moeten de pupillen namelijk krimpen wanneer de arts hierin licht schijnt. Een verwijde pupil wijst mogelijk op een groot letsel. Andere testen om de ernst van een schedelfractuur te diagnosticeren en te beoordelen, omvatten een
CT-scan, een
röntgenfoto of een
MRI-scan.
Behandeling van een schedelbreuk
EHBO-tips voor een patiënt met een vermoedelijke schedelbreuk zijn:
- de noodhulp bellen
- de ademhaling van de patiënt controleren en eventueel reanimatie starten
- de patiënt niet verplaatsen tenzij het onvermijdelijk is
- het hoofd en de nek niet bewegen wanneer de patiënt omwille van veiligheidsredenen verplaatst moet worden
- de plaats van de verwonding controleren en stevige druk op de het letsel aanbrengen met een schone doek als er sprake is van een bloeding
- de originele doek op zijn plaats houden als het de doek doorweekt is met bloed en een nieuwe doek bij aanbrengen terwijl de hulpverlener de doorbloede doek stevig blijft doordrukken
- geen uitstekende voorwerpen uit de plaats van verwonding verwijderen
- verstikking voorkomen als de patiënt overgeeft door de patiënt op de zij te draaien terwijl het hoofd en de nek stabiel blijven
Als de patiënt bij bewustzijn is maar een schedelfractuur of ernstig hoofdletsel heeft, moet hij onmiddellijk naar de eerste hulp worden gebracht. Het is ook van vitaal belang om hem niet alleen te laten of medicijnen te geven zonder eerst een arts te raadplegen.
De arts controleert de ernst van het hersenletsel en beslist dan welke behandeling nodig is. In sommige gevallen herstelt de patiënt vanzelf van een schedelfractuur zonder behandeling. Ernstigere schedelfracturen vereisen echter een operatie. Elke patiënt met een schedelbreuk moet tot slot goed worden opgevolgd.
Prognose van schedelfracturen
De vooruitzichten voor een patiënt met een schedelbreuk hangen af van het type fractuur en de ernst hiervan. Patiënten met een licht hoofdletsel herstellen vaak volledig en hebben wellicht geen behandeling nodig voor de schedelbreuk. Bij een matig of ernstig hoofdletsel zijn de vooruitzichten minder gunstig. Naar schatting 25 procent van de patiënten met een matig hoofdletsel behoudt een zekere mate van invaliditeit. Tussen 7 en 10 procent van de patiënten met een matige hoofdwonde blijft in een permanente vegetatieve toestand of sterft als gevolg van de verwondingen. Ongeveer 33 procent van de patiënten met ernstig hoofdletsel overleeft dit niet.

Een patiënt moet alcohol vermijden wanneer hij een auto gaat besturen /
Bron: Jarmoluk, PixabayPreventie van hoofdletsels
Het is niet mogelijk om alle hoofdletsels te vermijden. Via diverse maatregelen is het echter mogelijk om de kans op het krijgen van een hoofdtrauma te verminderen:
- alcohol vermijden en een veiligheidsgordel dragen tijdens het rijden
- een helm dragen tijdens het rijden op een motorfiets of fiets
- passende veiligheidsuitrusting dragen tijdens het sporten
Lees verder