Autonome dysreflexie: Symptomen door ruggenmergletsel

Autonome dysreflexie is een levensbedreigende aandoening die voorkomt bij patiënten met ruggenmergletsel, waarbij iets onder het niveau van het letsel een abnormale reactie van het lichaam veroorzaakt. Deze aandoening kan leiden tot veranderingen in de huidskleur, hoge bloeddruk en spiersamentrekkingen. Het is cruciaal om snel medische hulp te zoeken om ernstige gevolgen, zoals de dood, te voorkomen. Goede persoonlijke hygiëne speelt een belangrijke rol in het verminderen van het risico op autonome dysreflexie.

• Oorzaken van autonome dysreflexie
• Schade aan thoracale zenuwen
• Prikkel Onder Letsel
• Risicofactoren
• Symptomen
• Diagnose en Onderzoeken
• Behandeling van Autonome Dysreflexie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Oorzaken van autonome dysreflexie

Schade aan thoracale zenuwen

Autonome dysreflexie is een ernstig medisch probleem dat optreedt wanneer een letsel is opgetreden aan de thoracale zenuwen van de wervelkolom of hoger (T6 of hoger).

Autonome dysreflexie komt voor bij de volgende aandoeningen:

• een ernstig hoofdtrauma en ander hersenletsel
• een ruggenmergletsel (meest voorkomend)
• een subarachnoïde hemorragie (een vorm van een hersenbloeding tussen de hersenvliezen)
• het Guillain-Barré-syndroom (aandoening waarbij het immuunsysteem van het lichaam ten onrechte een deel van het zenuwstelsel aanvalt)

Prikkel Onder Letsel

Autonome dysreflexie treedt op wanneer een bepaalde prikkel plaatsvindt onder het niveau van de verwonding. Dit kan bijvoorbeeld pijn of irritatie zijn (zoals strakke kleding of iets dat de huid doet knellen), of een normale functie die het lichaam misschien niet opmerkt (zoals een volle blaas hebben en moeten plassen). Deze situaties veroorzaken een automatische reactie waarbij de bloeddruk stijgt. Naarmate de bloeddruk stijgt, vertraagt de hartslag en wordt deze onregelmatig. Het lichaam kan de bloeddruk niet normaal herstellen door de beschadiging van het ruggenmerg. De enige manier om de situatie te verhelpen is door de oorzaak van de prikkel te verwijderen, bijvoorbeeld door strakke kleding te verwijderen of de blaas te ledigen.

Risicofactoren

Volgende mogelijke factoren kunnen autonome dysreflexie uitlokken bij patiënten met ruggenmergletsel of andere aandoeningen waarbij schade aan de thoracale zenuwen is opgetreden. Deze lijst bevat de meest voorkomende prikkels:

• Bloedvaten: een diep veneuze trombose (pijn en zwelling aan been of bekkengebied), een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen)
• Darmen: fecale impactie (vastzittende droge en harde brok ontlasting), constipatie, aambeien, galstenen
• Huid: extreme temperaturen of snelle temperatuurwisselingen, het dragen van strakke kleding, ingegroeide nagels, een drukletsel, brandwonden, blaren, zonnebrand, bevriezing
• Maag: maagzweren of een maagontsteking
• Orthopedisch: gebroken botten of andere verwondingen, een dislocatie (verplaatsing) van botten
• Medicijnen: bijwerkingen van nasale decongestiva (zwelling van slijmvliezen in de neus verminderen), misoprostol, sympathicomimetica, het gebruik van illegale stimulerende middelen (drugs) zoals cocaïne en amfetaminen
• Neurologisch: syringomyelie
• Urinewegen: een overvolle blaas, urineweginfecties
• Voortplanting: eierstokcysten, seksuele activiteit, menstruatie, vaginitis, bevalling, ejaculatie, epididymitis (pijnlijke ontsteking van bijbal), scrotumcompressie, testikeltorsie (verdraaiing van teelbal met pijn en zwelling), …

Symptomen

Sommige patiënten ervaren geen symptomen, zelfs wanneer er een gevaarlijke stijging van de bloeddruk aanwezig is.

Patiënten met klachten vertonen één of meer van de volgende tekenen:

• angst of zorgen
• blaas- of darmproblemen
• blozen of roodheid van de huid boven het niveau van het letsel
• duizeligheid of flauwvallen
• hoge bloeddruk
• een koude, klamme huid onder het niveau van het ruggenmergletsel
• metaalachtige smaak in de mond
• een onregelmatige hartslag, een langzame of snelle polsslag
• verstopte neus
• kippenvel onder het niveau van ruggenmergletsel
• kloppende hoofdpijn
• koorts
• overmatig zweten en nachtzweten
• spiertrekkingen, vooral in de kaak
• veranderingen in de huidskleur (bleekheid, roodheid, een blauwgrijze huidskleur)
• wazig zien, verwijde pupillen (mydriasis)

Diagnose en Onderzoeken

Vraaggesprek en Lichamelijk Onderzoek

De arts voert een volledig neurologisch onderzoek en een lichamelijk onderzoek uit nadat hij de patiënt heeft bevraagd over de medische geschiedenis. De arts wil bovendien informatie over het (gebruik van) medicatie van de patiënt. Deze informatie helpt de arts bij het bepalen van aanvullende testen die mogelijk nodig zijn.

Diagnostisch Onderzoek

De patiënt kan aanvullende onderzoeken ondergaan zoals:

• bloedonderzoek
• CT-scan
• elektrocardiografie (ecg: meting van de elektrische activiteit van het hart)
• kanteltafeltest (bloeddruk testen bij verandering van lichaamspositie)
• lumbale punctie (ruggenprik: onderzoek van het hersenvocht)
• MRI-scan
• röntgenfoto
• toxicologische screening (testen om alle medicijnen in de bloedbaan op te sporen)
• urineonderzoek

Differentiële Diagnose

Andere aandoeningen delen veel symptomen met autonome dysreflexie, maar hebben een andere oorzaak. Dankzij alle onderzoeken kan de arts diverse differentiële diagnoses uitsluiten, zoals:

• feochromocytoom (tumor van de bijnier met afgifte van hormonen)
• carcinoïd syndroom (tumoren van de dunne darm, dikke darm, aanhangsel van de blindedarm en bronchiën in de longen)
• neuroleptisch maligne syndroom (aandoening veroorzaakt door sommige geneesmiddelen die leidt tot spierstijfheid, hoge koorts en slaperigheid)
• serotoninesyndroom (geneesmiddelreactie die zorgt voor een teveel aan serotonine, een chemische stof geproduceerd door zenuwcellen)
• thyrotoxicose (levensbedreigende complicatie van een overactieve schildklier met veel te hoge schildklierhormoonspiegels)

Behandeling van Autonome Dysreflexie

Autonome dysreflexie is levensbedreigend, dus het is belangrijk om het probleem snel te identificeren en te behandelen. Een patiënt met symptomen van autonome dysreflexie moet eerst gaan zitten en het hoofd opheffen. Daarnaast moet alle strakke kleding worden verwijderd. De behandeling hangt verder af van de oorzaak. Als medicijnen of illegale drugs de symptomen veroorzaken, moeten deze onmiddellijk worden stopgezet. De arts moet alle onderliggende problemen aanpakken, zoals obstipatie of een verstopte urinekatheter. Bij vertraging van de hartslag door autonome dysreflexie kan de arts anticholinergica (zoals atropine) toedienen. Een zeer hoge bloeddruk moet snel maar voorzichtig worden behandeld, omdat een plotselinge daling van de bloeddruk ook symptomen kan veroorzaken. Mogelijk is een pacemaker nodig bij een onstabiel hartritme.

Prognose

De prognose hangt af van de oorzaak van de autonome dysreflexie. Patiënten bij wie de aandoening door medicatie wordt veroorzaakt, herstellen meestal wanneer het medicijn wordt gestopt. Als autonome dysreflexie het gevolg is van andere factoren, zijn de vooruitzichten afhankelijk van hoe goed de arts de onderliggende oorzaak kan behandelen.

Complicaties

Patiënten kunnen bijwerkingen ervaren van de medicijnen die worden gebruikt om autonome dysreflexie te behandelen. Langdurige, ernstige hoge bloeddruk kan bovendien leiden tot toevallen, bloedingen in de ogen, een beroerte, een hartstilstand of zelfs de dood.

Preventie

Om autonome dysreflexie te voorkomen, mag de patiënt geen medicijnen gebruiken die deze aandoening kunnen veroorzaken of verergeren. Bij patiënten met een dwarslaesie zijn de volgende tips nuttig om autonome dysreflexie te voorkomen:

• blaasontstekingen voorkomen
• de blaas niet te vol laten lopen
• een goede darmzorg hanteren om constipatie te voorkomen
• een goede huidverzorging hanteren om doorligwonden en huidinfecties te voorkomen
• pijn laten behandelen

Lees verder

• Ruggenmergletsel (dwarslaesie): Schade aan ruggenmerg