Stinkende navel (vieze navelgeur): Oorzaken en reiniging

De navel is een kleine hol of bol litteken in het midden van de buik. Het markeert de plaats waar de navelstreng werd vastgemaakt in de baarmoeder, zodat de foetus zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen kon uitwisselen met de moeder. Diverse oorzaken zijn gekend voor een navel met een geurtje De belangrijkste oorzaak van een stinkende navel is een slechte hygiëne, maar ook enkele infecties en aandoeningen leiden tot dit vervelend symptoom. In deze gevallen is meestal wel een medische behandeling nodig. Het belangrijkste advies om veel navelproblemen te voorkomen is door de navel grondig te wassen en schoon te houden.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken
• Cysten en vieze navelgeur
• Infectie en slecht ruikende navel
• Slechte hygiëne en stinkende navel
• Zwangerschap en menstruatie
• Risicofactoren
• Alarmsymptomen
• Risicogroepen
• Geassocieerde symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Reiniging van het navelgebied
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Stinkende navel, ook wel beschreven als onaangename geur uit de navelstreek, komt relatief vaak voor en kan verschillende onderliggende oorzaken hebben. Het probleem kan optreden bij patiënten van verschillende leeftijden en kan door diverse factoren worden beïnvloed.

Voorkomen onder verschillende leeftijden
Hoewel iedereen last kan krijgen van een stinkende navel, wordt het vaak gezien bij adolescenten en volwassenen, vanwege de toename van huidolieproductie en hormonale veranderingen die bijdragen aan de opbouw van vuil en bacteriën. Bij kinderen komt een stinkende navel minder vaak voor, maar kan het ontstaan door onvoldoende hygiëne en de aanwezigheid van pluisjes of huidschilfers in de navel.

Voorkomen bij verschillende lichaamsbouw
Mensen met een diepere navel hebben een groter risico op het ontwikkelen van een stinkende navel, omdat vuil en bacteriën zich gemakkelijker kunnen ophopen in de plooien. Dit geldt ook voor patiënten met overgewicht, aangezien de huidplooien rond de navel extra ruimte bieden voor de ophoping van vocht en bacteriën.

Invloed van hygiëne en leefstijl
Gebrek aan goede hygiëne is een belangrijke factor bij de ontwikkeling van een stinkende navel. Regelmatige reiniging van de navel wordt vaak over het hoofd gezien, wat kan leiden tot een opeenhoping van vuil en dode huidcellen. Bepaalde leefstijlkeuzes, zoals het dragen van strakke of synthetische kleding, kunnen de kans op zweet en bacteriegroei in de navelstreek vergroten.

Mechanisme

Het mechanisme achter de ontwikkeling van een stinkende navel omvat meerdere factoren, waaronder bacteriële groei, ophoping van vuil en soms infectie. De unieke anatomie van de navel, vaak met diepe plooien en beperkte luchtcirculatie, draagt bij aan het ontstaan van een geur.

Bacteriële groei
De navel is een ideale omgeving voor bacteriën, vooral bij patiënten met een diepe navel of huidplooien. Deze plooien bieden een vochtige omgeving met weinig zuurstof, waarin bacteriën gemakkelijk kunnen gedijen en vermenigvuldigen. Wanneer de bacteriën groeien, produceren ze afvalstoffen die de onaangename geur veroorzaken.

Ophoping van vuil en dode huidcellen
De navel kan vuil, huidschilfers en zweet verzamelen. Deze ophoping, gecombineerd met beperkte luchtcirculatie, zorgt voor een voedingsbodem voor bacteriën en schimmels. Regelmatige hygiëne helpt deze ophoping te voorkomen, maar veel patiënten negeren de navel tijdens het schoonmaken, waardoor de kans op een stinkende navel toeneemt.

Infectie en ontsteking
In sommige gevallen kan een stinkende navel een gevolg zijn van een infectie, zoals omphalitis of een schimmelinfectie. Bij infectie kan de navel rood, pijnlijk en gezwollen worden. De geur in dergelijke gevallen is vaak sterker en gaat gepaard met afscheiding. Deze infecties kunnen optreden bij onvoldoende hygiëne, maar ook bij verwondingen of het dragen van piercings.

Oorzaken

Een stinkende navel kan veroorzaakt worden door een ophoping van dode huidcellen, zweet, en vuil, of door een infectie zoals een bacteriële infectie of schimmelinfectie. Bij mensen met een navelpiercing kan een infectie of irritatie van de piercing ook leiden tot een vieze geur.

Cysten en vieze navelgeur

Epidermoïd en pilar cysten
Een epidermoïd cyste (goedaardige cyste door schade aan huid) is een knobbel op de bovenste huidlaag terwijl een pilar cyste zich vormt in de buurt van een haarzakje. Beide cysten bevatten membraancellen die een soort eiwit produceren. Als één van deze cysten groot genoeg is en scheurt, resulteert dit in een stinkende navelafscheiding. Meestal ontstaat hierdoor ook een navelinfectie.

Talgcysten
Sebaceuze cysten (talgcysten) zijn opgevuld met talg en raken mogelijk ook geïnfecteerd. Ze zijn veroorzaakt door de talgklieren die talg produceren voor de smering van de huid.

Urachuscyste
Een urachus is een kanaal dat de foetus en de moeder verbindt tijdens de zwangerschap. Dit is nodig om de urine van de foetus af te voeren. Patent urachus of een urachuscyste is een veel voorkomende aandoening die resulteert in een stinkende afscheiding uit de navelstreng. Dit treedt op doordat de urachus zich niet kan sluiten, waardoor een open buis tussen de navel en de blaas ontstaat na de zwangerschap. De bacteriële infectie resulteert in een afscheiding met een stinkende navel tot gevolg.

Geïnfecteerde cyste
Een geïnfecteerde cyste is rood, ontstoken, pijnlijk en gevoelig. Verder komt er pus uit de cyste en stinkt de afscheiding.

Behandeling
De behandeling voor een oppervlakkige cyste is niet nodig tenzij deze geïnfecteerd is. De arts schrijft antibiotica voor, draineert de cyste (pus of vocht afvoeren) of verwijdert de gehele cyste.

Infectie en slecht ruikende navel

Candidiasis
Candida is een gist die op de huid leeft. Deze gist veroorzaakt meestal geen problemen, maar het soms vermenigvuldigt de gist zich op langdurig vochtige en warme huid, en dan ontstaat een schimmelinfectie. Candidiasis tast vaak de mond en keel aan, wat bekend staat als ‘spruw’. Candidale intertrigo is een vorm van candidiasis waarbij de huidplooien zoals de oksels, de lies of de navel zijn aangetast. Op de rode en schilferige huid ontstaan blaasjes. Patiënten met obesitas (zwaarlijvigheid) en diabetes mellitus (suikerziekte) lopen een hoger kans op het krijgen van candidiasis. Diabetici beperken best de suikerinname. Hoge bloedglucosewaarden (hyperglykemie) verhoogt namelijk de kans op een infectie. Topische (op de huid aangebrachte) antischimmelcrème (antimycoticum) elimineert de schimmel. Ook moet de patiënt steeds de huid koel, droog en schoon houden en strakke kleding vermijden.

Chirurgie
Recente abdominale chirurgie (operatie aan het buikgebied), zoals het repareren van een navelbreuk (uitstulping van buikwand rond navel) of een buikcorrectie, brengt eveneens een hoger risico op een infectie aan het navelgebied met zich mee. Een diagnostisch onderzoek zoals een laparoscopie (inwendig kijkonderzoek van de buikholte en het bekkengebied) veroorzaakt soms ook een infectie. Antibioticacrème verlicht de klachten van een infectie.

Piercing
De huid naast een navelpiercing raakt soms eveneens geïnfecteerd. De opening in de huid is biedt immers een goede toegangsplaats voor bacteriën. Een infectie creëert een dikke gele of groene navelafscheiding die stinkt. De afscheiding hardt uit tot een korst rond de piercing. Andere tekenen van een infectie door een navelpiercing zijn roodheid en zwelling rond een piercing, een gevoel van warmte in het gebied, navelpijn of een navelbloeding. Maar ook algemene symptomen zoals koorts en een algemeen ziek gevoel wijzen mogelijk in de richting van een infectie. Het sieraad verwijderen helpt om de afvoer te laten wegvloeien en een abcesvorming te voorkomen. Het is belangrijk om een piercing schoon te houden en de richtlijnen van de body piercer op te volgen inzake het voorkomen van een infectie. De navel moet schoon en droog blijven. Het dragen van strakke kledij is afgeraden. Verder zet de arts eveneens antibioticumcrème in wanneer een infectie aanwezig is.

Slechte hygiëne en stinkende navel

De aanwezigheid van vuil, bacteriën en ziektekiemen hoopt zich op in de navel als de patiënt deze niet regelmatig schoonmaakt. Diverse bacteriestammen bevinden zich in de navel. Schimmels en andere micro-organismen komen soms ook vast te zitten in de navel. De bacteriën en andere ziektekiemen produceren een vieze geur. Als de navel diep is, hopen zich binnenin meer kiemen en vuil op. De huid van een navel moet een persoon regelmatig schoonmaken om deze gezond te houden.

Zwangerschap en menstruatie

Sommige vrouwen erven een vieze navelgeur (ruikt naar poeplucht) tijdens de menstruatie en de zwangerschap. Tijdens de ovulatie (eisprong) en zwangerschapsperiode neemt het metabolisme toe; het lichaam gaat namelijk meer zweten. Het is daarom belangrijk om de huidplooien rondom het navelgebied grondig schoon te maken om een stinknavel en andere navelproblemen te voorkomen.

Risicofactoren

Risicofactoren voor een stinkende navel omvatten het hebben van een navelpiercing, slechte persoonlijke hygiëne, overmatig zweten, en bestaande huidinfecties. Mensen met diabetes of een verminderde immuniteit kunnen ook een verhoogd risico hebben op infecties die een vieze geur veroorzaken.

Alarmsymptomen

Als de navel geïnfecteerd raakt, is het essentieel om een arts te raadplegen voor advies en indien nodig voorgeschreven medicatie. De symptomen van een infectie omvatten roodheid, jeuk en zwelling. Soms lekt er een vloeistof of pus uit de navel, die uiteindelijk uithardt tot een korst rond het gebied. Ook bij een geïnfecteerde cyste is het belangrijk om naar een arts te gaan. Het zelf openkrabben van een cyste is niet aanbevolen, omdat dit verdere problemen veroorzaakt.

Risicogroepen

Bepaalde groepen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een stinkende navel. Dit heeft vaak te maken met factoren zoals lichaamsbouw, medische geschiedenis en levensstijl.

Patiënten met overgewicht
Patiënten met overgewicht hebben een groter risico op huidirritatie en vochtophoping rond de navel door de aanwezigheid van huidplooien. Deze plooien houden vuil en vocht vast, wat een ideale omgeving is voor bacteriën. Het is belangrijk dat deze patiënten extra aandacht besteden aan de hygiëne van de navelstreek.

Patiënten met een diepe navel of naveldiepte
Een diepe navel kan een verhoogd risico vormen op geurvorming, omdat vuil en bacteriën zich makkelijker kunnen ophopen. Patiënten met een diepe navel hebben vaak meer aandacht en zorg nodig om hun navel schoon en droog te houden.

Patiënten met navelpiercings
Patiënten met een navelpiercing lopen een verhoogd risico op infecties door het constante contact met metalen en de grotere kans op wondjes. Piercings kunnen bovendien vuil en bacteriën vasthouden, vooral als ze niet goed worden schoongemaakt, waardoor de kans op een stinkende navel toeneemt. Regelmatige zorg en opvolging zijn cruciaal voor deze patiënten om infecties en geuren te voorkomen.

Geassocieerde symptomen

Een stinkende navel kan gepaard gaan met diverse andere symptomen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de ernst van het probleem. Deze symptomen kunnen variëren van milde irritatie tot ernstige infectie.

Roodheid en zwelling
Wanneer bacteriën of schimmels de navel infecteren, kan deze rood en gezwollen worden. Dit is vaak een teken van een ontsteking en kan gepaard gaan met een branderig of pijnlijk gevoel. In ernstige gevallen kan de huid rondom de navel ook warm aanvoelen.

Jeuk en irritatie
Jeuk komt vaak voor bij patiënten met een stinkende navel, vooral wanneer de oorzaak schimmelgerelateerd is. Dit symptoom kan worden verergerd door krabben, wat de huid beschadigt en het risico op een secundaire infectie verhoogt. Het gebruik van kalmerende crèmes kan helpen om de jeuk te verlichten.

Afscheiding of vochtigheid
Sommige patiënten ervaren afscheiding uit de navel, wat een teken kan zijn van een bacteriële of schimmelinfectie. De afscheiding kan variëren van helder tot geelachtig en kan een sterke geur hebben. Bij aanhoudende afscheiding is medische opvolging nodig om de oorzaak vast te stellen en gepaste behandeling te bieden.

Pijn in de navelstreek
Bij een ernstigere infectie of ontsteking kan pijn optreden in de navelstreek, vooral bij aanraking of druk. Patiënten met pijnklachten wordt aangeraden om de navelstreek schoon te houden en zo nodig contact op te nemen met een arts voor verdere evaluatie.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van een stinkende navel kan vaak worden gesteld door lichamelijk onderzoek en beoordeling van de symptomen. In sommige gevallen kan een monster van de afscheiding worden genomen voor microbiologisch onderzoek om de oorzaak van de infectie te identificeren.

Behandeling

De behandeling van een stinkende navel omvat meestal het reinigen van het gebied met milde zeep en water. Bij een infectie kunnen antibiotica of antischimmelmiddelen nodig zijn. Het onderhouden van goede hygiëne en het regelmatig controleren van het gebied kan helpen om herhaling te voorkomen.

Reiniging van het navelgebied

Bepaalde lichaamsdelen zoals de navel of de voeten vergeten mensen vaak te reinigen, maar deze moeten even vaak worden gereinigd als andere lichaamsdelen. Wassen is noodzakelijk, vooral na veel zweten, bijvoorbeeld bij warm weer of na het sporten. Wassen voorkomt een opeenhoping van dode huid, zweet en vetten die het lichaam van nature produceert. Regelmatig wassen verwijdert ook ziektekiemen. De persoon gebruikt steeds warm water en milde zeep. Met een washandje reinigt hij voorzichtig het gebied rond en net binnen de navel. Nadien spoelt de persoon het gebied af met schoon, warm water en droogt hij alles af met een handdoek om er zeker van te zijn dat al het water uit de navel is verwijderd. Douchen of regelmatig baden voorkomt huidproblemen en een huidgeur (inclusief een navelgeur).

Prognose

De prognose voor een stinkende navel is meestal goed met een goede hygiëne en indien nodig behandeling van infecties. Het naleven van hygiënemaatregelen kan helpen om toekomstige problemen te voorkomen en de geur te minimaliseren.

Complicaties

Mogelijke complicaties omvatten de verspreiding van infecties naar omliggende huidgebieden of diepere weefsels. Langdurige of onbehandelde infecties kunnen leiden tot ernstige huidproblemen.

Preventie

Preventie van een stinkende navel kan worden bereikt door regelmatige reiniging van het gebied en het vermijden van factoren die kunnen leiden tot infecties of ophoping van vuil. Het vermijden van ongecontroleerde piercing-infecties en het handhaven van goede algemene hygiëne zijn ook belangrijke preventieve maatregelen.

Lees verder

• Jeukende navel: Oorzaken van jeuk aan navelgebied
• Navelpijn: Oorzaken van pijn aan navel
• Navelbreuk: Uitstulping van buikwand rond navel
• Urachuscyste: Cyste tussen navel en schaamstreek