Navelpijn: Oorzaken van pijn aan navel

Pijn in of rond de navel is een ongemakkelijk symptoom dat vaak bezorgdheid en angst bij patiënten kan veroorzaken, vooral wanneer de pijn intens is en aanhoudt. Sommige patiënten ervaren een constante, scherpe pijn ter hoogte van de navel, terwijl anderen alleen pijn voelen bij specifieke bewegingen, zoals bukken of hoesten. In sommige gevallen kan de pijnlijke navel het gevolg zijn van ernstige aandoeningen zoals een blindedarmontsteking of een navelbreuk. Vaak zijn spijsverteringsproblemen de oorzaak van navelpijn. Ook tijdens de zwangerschap komt navelpijn regelmatig voor.

• Anatomie navel en relatie tot navelpijn
• Epidemiologie van pijnlijke navel
• Mechanisme
• Prikkeling van de zenuwen in de buikholte
• Viscerale pijn
• Verhoogde druk of rek in buikorganen
• Bloedtoevoerstoornissen
• Verstoring van het abdominale zenuwstelsel
• Infecties en ontstekingen
• Hernia’s of verplaatsing van weefsels
• Oorzaken van navelpijn
• Appendicitis en pijn aan en rond de navel
• Buikgriep
• Constipatie
• Darmaandoeningen
• Endometriose
• Galstenen
• Ingehouden wind
• Maag- en darmklachten en navelpijn
• Maagzweer
• Navelbreuk
• Navelpiercing
• Nierstenen
• Pancreasproblemen
• Peejursyndroom
• Postoperatieve pijn
• Prikkelbaredarmsyndroom
• Urineweginfectie
• Voedselintolerantie
• Ziekte van Crohn
• Zwangerschap en een pijnlijke navel
• Risicofactoren van pijn aan navelgebied
• Risicogroepen
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Diagnostische tabel voor navelpijn
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van pijn aan navel
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met navelpijn
• Zorg voor een goede houding
• Vermijd te veel druk op de buik
• Zorg voor voldoende hydratatie
• Eet kleinere, frequente maaltijden
• Gebruik warme kompressen voor verlichting
• Vermijd stress en spanningen
• Raadpleeg een arts bij aanhoudende pijn
• Misvattingen rond navelpijn
• Navelpijn is altijd te wijten aan een spijsverteringsprobleem
• Navelpijn is altijd ernstig en vereist onmiddellijke medische hulp
• Navelpijn wordt altijd veroorzaakt door een infectie
• Navelpijn is altijd een teken van een probleem met de voortplantingsorganen
• Navelpijn kan niet worden verlicht zonder medicatie
• Als de pijn na een paar dagen niet verdwijnt, is het altijd een ernstig probleem
• Navelpijn kan nooit worden voorkomen

Anatomie navel en relatie tot navelpijn

De navel, ook wel de umbilicus genoemd, is het litteken dat overblijft na de afbinding van de navelstreng na de geboorte. Dit kleine, centrale punt op de buik heeft niet alleen een symbolische waarde, maar speelt ook een belangrijke rol in de anatomie en kan geassocieerd worden met verschillende vormen van pijn.

Anatomische structuur van de navel
De navel is een belangrijke markering op het lichaam, gelegen in het midden van de buik, meestal op ongeveer dezelfde hoogte als de lendenwervels. Het is het resultaat van de navelstreng die de foetus verbond met de placenta, waardoor voedingsstoffen en zuurstof werden geleverd tijdens de zwangerschap. Anatomisch gezien bestaat de navel uit huidweefsel en is het omgeven door vetweefsel, spieren en andere weefsels die essentieel zijn voor de abdominale holte.

De navel is doorgaans ingesnoerd en kan variëren van een inwaartse tot een uitwaartse positie, afhankelijk van de individuele anatomie en de manier waarop de navelstreng is afgebonden. Er zijn ook kleine structuren en bloedvaten die bij de ontwikkeling van de foetus belangrijk waren, zoals de arteria en vena ombilicalis, die na de geboorte verdrogen en hun functie verliezen.

Relatie tussen navelpijn en onderliggende aandoeningen
Navelpijn kan verschillende oorzaken hebben en kan een symptoom zijn van een onderliggende aandoening. Het kan voortkomen uit structuren in de buurt van de navel of andere abdominale organen die met elkaar zijn verbonden.

Gastro-intestinale aandoeningen
Een veelvoorkomende oorzaak van navelpijn zijn gastro-intestinale aandoeningen. Dit kan variëren van een simpele verstoring van de spijsvertering, zoals indigestie of gasvorming, tot ernstigere aandoeningen zoals appendicitis of ontstekingen van de darmen, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. Deze aandoeningen kunnen pijn veroorzaken die rond de navel of in de onderbuik voelbaar is.

Hernia
Een andere belangrijke oorzaak van navelpijn kan een navelbreuk zijn, waarbij een deel van de darm of vetweefsel door een zwakke plek in de buikwand steekt. Dit kan leiden tot pijn, vooral wanneer de patiënt hoest of zich inspant. Hernia's kunnen ook leiden tot complicaties als ze niet behandeld worden, zoals beknelling van de darmen.

Infecties en ontstekingen
Infecties, zoals een navelstrenginfectie bij pasgeborenen, kunnen ook pijn en ongemak rond de navel veroorzaken. Bij volwassenen kunnen ontstekingen van de buikorganen, zoals een blinde darmontsteking, ook pijn rond de navel veroorzaken, die kan uitstralen naar de rechter onderbuik.

Neurologische oorzaken
Neurologische aandoeningen kunnen ook navelpijn veroorzaken. Zenuwpijn, zoals die veroorzaakt door neuropathie, kan leiden tot een branderigheid of dof gevoel rond de navel. Dit kan gepaard gaan met andere symptomen, zoals tintelingen of gevoelloosheid in de buik.

Epidemiologie van pijnlijke navel

Navelpijn is een veelvoorkomende klacht die mensen van alle leeftijden kan treffen. Het komt met name vaak voor bij jonge kinderen, maar ook bij adolescenten en volwassenen. Epidemiologische studies geven aan dat het optreden van navelpijn vaak samenhangt met verschillende aandoeningen. Het is moeilijk om specifieke cijfers te geven, maar veel mensen zullen op een bepaald moment in hun leven navelpijn ervaren.

De prevalentie kan variëren afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Bij kinderen zijn spijsverteringsstoornissen zoals gastro-enteritis vaak verantwoordelijk, terwijl bij volwassenen andere aandoeningen zoals appendicitis of gynaecologische problemen vaker aan de basis liggen. Dit benadrukt het belang van een zorgvuldige diagnose.

Mechanisme

Navelpijn kan verschillende oorzaken hebben, en het mechanisme ervan is afhankelijk van de specifieke aandoening die de pijn veroorzaakt. Het gevoel van pijn ontstaat wanneer zenuwuiteinden in en rond de navel of in de omliggende organen geprikkeld worden door schadelijke stimuli. De navel zelf is een relatief gevoelige regio, die gevoed wordt door zenuwen die afkomstig zijn van verschillende delen van het lichaam. Pijn in dit gebied kan dus verschillende mechanismen hebben, variërend van eenvoudige weefselirritatie tot ernstige organische aandoeningen.

Prikkeling van de zenuwen in de buikholte

De navel is een gebied dat door verschillende zenuwen wordt gevoed, waaronder de huidnerven, evenals zenuwen die naar de darmen, blaas en andere interne organen leiden. Wanneer deze zenuwen worden geïrriteerd of ontstoken, kan dit pijn veroorzaken die zich rond de navel manifesteert. Deze prikkeling kan bijvoorbeeld optreden door druk, infectie, ontsteking of schade aan het weefsel in de buurt van de navel.

Viscerale pijn

Navelpijn kan ook het gevolg zijn van viscerale pijn, die optreedt wanneer de inwendige organen zoals de darmen, de maag of de blaas in de buikholte pijnsignaleren. De zenuwen die de organen in de buikholte in contact brengen met de hersenen zijn sensibele zenuwen die specifieke gebieden van de huid projecteren. Dit betekent dat pijn die in de buikholte ontstaat, vaak wordt ervaren als pijn in de regio van de navel. Viscerale pijn is vaak diffuus, wat betekent dat het moeilijk te lokaliseren is, maar het kan intenser worden als het betrokken orgaan ontstoken of beschadigd is.

Verhoogde druk of rek in buikorganen

Een veelvoorkomend mechanisme voor navelpijn is een verhoogde druk of rek in een van de interne organen. Dit kan het gevolg zijn van aandoeningen zoals verstopping, gasophoping, een blaasontsteking of een infectie in de darmen. Deze verhoogde druk kan leiden tot een irritatie van de zenuwuiteinden in de buikholte, wat pijn veroorzaakt die voelbaar is rond de navel. Dergelijke pijn kan variëren van mild en stekend tot intens en krampachtig.

Bloedtoevoerstoornissen

Bloedtoevoerstoornissen in de organen die via de navel worden aangedaan, kunnen ook leiden tot pijn. Wanneer de bloedtoevoer naar een specifiek orgaan in de buikholte verminderd wordt, zoals bij een verkrapte bloedvat of een bloedsomloopprobleem, kan dit ischemische pijn veroorzaken. Deze pijn wordt meestal beschreven als zeurend of dof en kan rond de navel worden gevoeld, afhankelijk van welk orgaan wordt getroffen. Voorbeelden van dergelijke aandoeningen zijn de mesenteriale ischemie, die de bloedtoevoer naar de darmen vermindert.

Verstoring van het abdominale zenuwstelsel

Het autonome zenuwstelsel reguleert de functies van de inwendige organen, waaronder de spijsvertering, en speelt een rol bij het veroorzaken van pijn wanneer het verstoord wordt. Bijvoorbeeld, stress of angst kan leiden tot een verstoorde werking van het zenuwstelsel, wat de buikorganen beïnvloedt en pijn rond de navel kan veroorzaken. Deze pijn wordt vaak geassocieerd met spiersamentrekkingen, gasophoping of een gevoel van ongemak in de buik.

Infecties en ontstekingen

Infecties of ontstekingen in de buikorganen kunnen ook leiden tot navelpijn. Voorbeelden van aandoeningen die dit kunnen veroorzaken, zijn appendicitis (ontsteking van de blindedarm), peritonitis (ontsteking van het buikvlies) of infecties van de blaas. Bij dergelijke aandoeningen komt de ontsteking vaak in aanraking met zenuwuiteinden die pijnsignalen naar de hersenen sturen. Deze pijn kan in eerste instantie in de buurt van de navel worden gevoeld, maar kan zich later verspreiden naar andere delen van de buik of zelfs de rug.

Hernia’s of verplaatsing van weefsels

Hernia’s, waarbij een deel van de buikinhoud door een zwakke plek in de buikwand steekt, kunnen navelpijn veroorzaken. Dit komt vaak voor bij navelbreuken, waarbij een deel van het vetweefsel of een stukje darm zich uitstrekt door de buikwand nabij de navel. De druk en rek die door de verplaatsing van deze weefsels ontstaat, veroorzaakt pijn in de regio van de navel. Hernia’s kunnen ook de omliggende zenuwen irriteren, wat leidt tot verdere pijnklachten.

Oorzaken van navelpijn

Navelpijn kan door verschillende factoren worden veroorzaakt, en een grondige beoordeling is noodzakelijk om de juiste oorzaak vast te stellen.

Appendicitis en pijn aan en rond de navel

Navelpijn kan vaak voortkomen uit een aandoening die ergens anders in het lichaam zijn oorsprong heeft. Dit staat bekend als ‘uitstralingspijn’. Wanneer een patiënt pijn ervaart die begint bij de navel en vervolgens uitstraalt naar de rechterzijde van de buik, kan dit wijzen op een blindedarmontsteking (appendicitis), een ontsteking van het wormvormig aanhangsel van de blindedarm. De pijn kan geleidelijk intenser en ernstiger worden. Andere symptomen van appendicitis zijn pijn bij beweging of hoesten, misselijkheid, braken, een verlies van eetlust, buikpijn bij aanraking, koorts, diarree of constipatie, en een opgeblazen gevoel. In geval van ernstige buikpijn is het cruciaal om onmiddellijk medisch advies in te winnen. Soms kan een chirurgische ingreep, zoals een appendectomie, noodzakelijk zijn. Hoewel het niet mogelijk is om een blindedarmontsteking volledig te voorkomen, hebben patiënten die een vezelrijke voeding consumeren, met veel vers fruit en groenten, een lager risico op appendicitis.

Buikgriep

Buikgriep (gastro-enteritis) kan ook pijn rond de navel veroorzaken, meestal door een infectie met bacteriën of virussen. Dit leidt tot een opgeblazen gevoel in de maag en kan variëren van milde tot ernstige pijn. Veelvoorkomende symptomen van buikgriep zijn braken, misselijkheid en pijn in de navel. Bij aanhoudende of ernstige pijn is het raadzaam om medische hulp te zoeken.

Constipatie

Constipatie is een frequente oorzaak van navelpijn. Wanneer een patiënt minder dan drie keer per week stoelgang heeft, kan dit wijzen op obstipatie. Chronische constipatie kan gevaarlijk zijn. Symptomen van constipatie omvatten pijn rond de navel, harde of klonterige ontlasting, moeite met het maken van stoelgang, en pijnlijke stoelgang. Het is belangrijk om constipatie tijdig te behandelen om complicaties te voorkomen.

Darmaandoeningen

Darmaandoeningen kunnen navelpijn veroorzaken door ontsteking of infectie van de darmen, wat leidt tot buikpijn en ongemak. Voorbeelden van darmaandoeningen zijn diverticulitis, colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Deze aandoeningen kunnen resulteren in symptomen zoals diarree, buikpijn en soms koorts, afhankelijk van de ernst van de aandoening.

Endometriose

Endometriose kan ook navelpijn veroorzaken, vooral bij vrouwen. Dit is een aandoening waarbij weefsel dat normaal in de baarmoeder groeit, buiten de baarmoeder groeit, meestal op de eierstokken, eileiders of andere organen in de buikholte. Symptomen kunnen hevige menstruatiepijn, pijn tijdens geslachtsgemeenschap, en navelpijn omvatten, vooral rond de menstruatie. De behandeling kan bestaan uit pijnstillers, hormonale therapie of chirurgie, afhankelijk van de ernst van de symptomen.

Galstenen

De galblaas bevindt zich in de rechterbovenbuik en galstenen ontstaan wanneer er een teveel aan cholesterol in de gal is. Symptomen van galstenen kunnen pijn rond de navel omvatten, evenals braken, donkere urine, diarree, indigestie, galkolieken, en kleigekleurde ontlasting. Ernstige of langdurige pijn rond de navel vereist altijd een bezoek aan de arts, en vaak is een chirurgische ingreep nodig om de galstenen te verwijderen.

Ingehouden wind

Opgehoopte wind in de darmen kan bij sommige patiënten milde tot ernstige maagpijn veroorzaken, wat zich soms uit in pijn rond de navel. Problemen met het passeren van gas kunnen leiden tot ongemak en pijn.

Maag- en darmklachten en navelpijn

Maag- en darmaandoeningen kunnen vaak milde tot ernstige pijn in en rond de navel veroorzaken. De dunne darm bevindt zich achter de navel, en aandoeningen zoals dyspepsie (maagklachten na het eten), zure reflux, darminfecties, obstipatie en voedselallergieën kunnen navelpijn veroorzaken. Patiënten met coeliakie (een aandoening waarbij het lichaam reageert op gluten) ervaren vaak scherpe pijnen rond de navel. Obstipatie kan ook leiden tot buikpijn en zwelling. Diverse medicijnen, zoals antacida (maagzuurremmers), protonpompremmers, laxeermiddelen, en aanpassingen in voeding kunnen helpen bij het verlichten van de meeste spijsverteringsproblemen.

Maagzweer

Een maagzweer komt voor in de maagwand of de dunne darm. Risicofactoren voor maagzweren zijn het gebruik van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's), infecties met de bacterie H. pylori, roken, overmatige fysiologische stress, en genetische factoren. Symptomen van een maagzweer omvatten pijn rond de navel (vooral boven de navel), een brandend gevoel in de buik, braken, maagzuur en donkere ontlasting. De behandeling van een maagzweer bestaat meestal uit medicatie.

Navelbreuk

Baby’s
Een navelbreuk (uitstulping van de buikwand rond de navel) komt veel voor bij baby's. Meestal veroorzaakt deze aandoening geen pijn en is een navelbreuk enkel zichtbaar als de baby huilt of hoest. Vaak is er een duidelijke uitstulping aan de navel die meestal voor de eerste verjaardag van de baby verdwijnt. Als de baby echter ongemak ervaart, de breuk groot, verkleurd of gezwollen is, als de baby ziek is en moet braken, of als de navelbreuk niet verdwenen is op vierjarige leeftijd, is medische evaluatie noodzakelijk. In sommige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn om de navelbreuk te herstellen.

Volwassenen
Bij volwassenen kunnen overgewicht, chronische hoest, gewichtheffen en overmatige inspanning tijdens de bevalling risicofactoren zijn voor een navelbreuk. Patiënten kunnen milde tot ernstige navelpijn ervaren en een knobbel rond de navel opmerken. De pijn ontstaat doordat een deel van de darmen of vloeistof door de buikwand uitstulpt. De pijn is vaak erger bij hoesten of buigen. In veel gevallen is een operatie nodig om de navelbreuk te herstellen.

Navelpiercing

Een navelpiercing kan soms leiden tot pijn in de navel. Het is essentieel dat de body piercer steriele apparatuur gebruikt en de patiënt goed informeert over de nazorg van de piercing. Deze richtlijnen kunnen helpen om infecties en complicaties, zoals een stinkende navel, te voorkomen.

Nierstenen

Nierstenen kunnen pijn veroorzaken die uitstralend is naar het navelgebied. Deze stenen ontstaan wanneer mineralen in de urine kristalliseren en zich ophopen in de nieren. De pijn kan ondraaglijk zijn en wordt vaak geassocieerd met andere symptomen zoals bloed in de urine, pijn bij het urineren en frequent urineren. Behandeling kan bestaan uit veel water drinken, pijnstillers of in sommige gevallen een procedure om de stenen te verwijderen, zoals extracorporale schokgolven.

Pancreasproblemen

Problemen met de alvleesklier (pancreas), zoals bij diabetes mellitus (suikerziekte), kunnen leiden tot intense pijn in het navelgebied. De alvleesklier speelt een cruciale rol bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Problemen met deze klier kunnen gepaard gaan met symptomen zoals misselijkheid, koorts en hoofdpijn. Deze symptomen kunnen lijken op die van suikerziekte.

Peejursyndroom

Het Peejursyndroom is een zeldzame aandoening waarbij de blaaswand geïrriteerd is. Dit kan leiden tot pijn in het navelgebied bij het plassen, samen met andere symptomen zoals frequent urineren en een dringende behoefte om te plassen. De oorzaak van deze aandoening is vaak onbekend, en de behandeling kan bestaan uit pijnstillers, blaastraining of medicijnen om de blaas te ontspannen.

Postoperatieve pijn

Het is normaal om pijn rond de navel te ervaren na een buikoperatie. Meestal vermindert deze pijn naarmate de patiënt herstelt van de ingreep. De pijn kan variëren van mild tot ernstig. Bij scherpe pijn is het toegestaan om pijnstillers te gebruiken zoals voorgeschreven door de arts. Ernstige pijn in combinatie met symptomen zoals braken, koorts en misselijkheid vereist een medisch onderzoek.

Prikkelbaredarmsyndroom

Bij het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) ervaren patiënten vaak doffe, scherpe, krampachtige of constante pijn in de onderbuik, net onder de navel. De diagnose van PDS kan uitdagend zijn voor artsen, vergelijkbaar met de ziekte van Crohn. Sommige patiënten vinden verlichting met pepermuntoliecapsules en door het FODAMP-dieet te volgen, wat kan helpen bij het verlichten van de symptomen van het prikkelbaredarmsyndroom.

Urineweginfectie

Pijn rond de navel of in het midden van de buik bij het plassen kan wijzen op een urineweginfectie. Cystitis (blaasontsteking) kan ook lagere bekkenpijn, pijn in de onderbuik, een branderig gevoel tijdens het urineren (dysurie), frequent urineren (pollakisurie), troebele urine, donkere urine en stinkende urine veroorzaken. Urineweginfecties worden behandeld met antibiotica.

Voedselintolerantie

Voedselintolerantie kan ook leiden tot navelpijn, vaak als gevolg van een reactie op bepaalde voedingsmiddelen. Dit kan resulteren in ontsteking of ongemak in de darmen, wat leidt tot symptomen zoals buikpijn, diarree en soms misselijkheid. Veelvoorkomende voedselintoleranties zijn glutenintolerantie en lactose-intolerantie. De behandeling houdt meestal in dat de triggerende voedingsmiddelen worden vermeden en dat er een aangepast voedingspatroon wordt gevolgd.

Ziekte van Crohn

De ziekte van Crohn is een chronische ontstekingsziekte die het spijsverteringsstelsel aantast en zowel de mond als het rectum kan beïnvloeden. De exacte oorzaak is onbekend, maar genetische factoren, bacteriële infecties en roken zijn risicofactoren. Symptomen kunnen chronische diarree, constipatie, verlies van eetlust, mondzweren, rectale bloedingen, indigestie, bloeden bij het passeren van ontlasting, en een opgeblazen gevoel na het eten omvatten. De ziekte van Crohn is moeilijk te genezen en kent vaak opflakkeringen. Het bijhouden van een voedingsdagboek en het eten van kleinere, frequente maaltijden kan nuttig zijn voor symptomatische verlichting.

Zwangerschap en een pijnlijke navel

Een van de meest voorkomende oorzaken van navelpijn is zwangerschap. Tijdens de zwangerschap kunnen veranderingen in het lichaam leiden tot pijnlijke en jeukende gevoelens rond de navel, evenals een gezwollen navel en ongemak in de onderbuik. De uitrekking van het buikvel kan de navel naar buiten doen steken, wat pijn kan veroorzaken. Bovendien kan wrijving door kleding de navel irriteren. Het is veilig om een bestaande navelpiercing tijdens de zwangerschap te behouden, maar het wordt niet aanbevolen om een nieuwe piercing te laten zetten tijdens deze periode. Als een zwangere vrouw hevige pijn rond de navel ervaart, samen met braken en diarree, is het belangrijk om een arts te raadplegen, aangezien deze symptomen kunnen wijzen op een darminfectie.

Risicofactoren van pijn aan navelgebied

Diverse risicofactoren kunnen bijdragen aan het optreden van navelpijn. Deze kunnen zowel genetische als omgevingsfactoren omvatten:

Leeftijd
Navelpijn komt vaker voor bij jonge kinderen en adolescenten, maar ook bij volwassenen. Dit kan te maken hebben met de ontwikkeling van het spijsverteringssysteem bij kinderen en adolescenten.

Geslacht
Vrouwen hebben een verhoogd risico op navelpijn als gevolg van gynaecologische aandoeningen. Hormonale schommelingen kunnen ook bijdragen aan de frequentie van symptomen.

Voeding
Ongezonde eetgewoonten, zoals:

• Overmatig consumeren van vetrijke of vezelarme voeding, wat kan leiden tot constipatie en spijsverteringsproblemen.
• Onregelmatige eetgewoonten, wat de spijsvertering kan verstoren.

Stress en angst
Psychologische factoren zoals stress en angst kunnen bijdragen aan spijsverteringsproblemen, wat navelpijn kan verergeren. Stress kan leiden tot verhoogde spierspanning en veranderingen in de eetgewoonten, wat de symptomen kan verergeren.

Risicogroepen

Verschillende groepen patiënten kunnen een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van navelpijn. Het identificeren van deze risicogroepen is belangrijk voor het tijdig herkennen van symptomen en het nemen van gepaste maatregelen.

Pasgeborenen en jonge kinderen
Pasgeborenen en jonge kinderen vormen een risicogroep voor navelpijn, vooral door de mogelijkheid van navelstrenginfecties of navelbreuken. Het is cruciaal dat ouders alert zijn op tekenen van pijn of ontsteking rond de navel bij hun kinderen.

Zwangere vrouwen
Zwangere vrouwen kunnen ook een verhoogd risico lopen op navelpijn door de groei van de baarmoeder en de druk die dit uitoefent op de omliggende structuren. Dit kan leiden tot ongemak rond de navel, vooral in de latere stadia van de zwangerschap.

Ouderen
Ouderen hebben vaak een verhoogd risico op gastro-intestinale aandoeningen, wat kan leiden tot navelpijn. Veranderingen in de spijsvertering en de kans op aandoeningen zoals diverticulitis zijn hoger in deze leeftijdsgroep, waardoor zij extra aandacht moeten besteden aan buikpijnklachten.

Patiënten met bestaande aandoeningen
Patiënten met bestaande aandoeningen, zoals diabetes of auto-immuunziekten, kunnen ook een verhoogd risico lopen op complicaties die navelpijn veroorzaken. Deze aandoeningen kunnen de immuunrespons beïnvloeden en de kans op infecties of ontstekingen verhogen.

Sporters en fysiek actieve personen
Sporters en mensen die regelmatig intensieve lichamelijke activiteit uitvoeren, lopen ook risico op navelpijn. Dit kan het gevolg zijn van inspanningsgerelateerde hernia's of andere blessures die ontstaan door overbelasting van de abdominale spieren.

Geassocieerde symptomen

Navelpijn kan gepaard gaan met verschillende andere symptomen, die aanwijzingen kunnen geven over de onderliggende oorzaak. Het is belangrijk om deze symptomen in overweging te nemen bij de evaluatie van de pijn, omdat ze kunnen helpen bij het stellen van een diagnose.

Misselijkheid
Misselijkheid is een veelvoorkomend symptoom dat vaak voorkomt bij mensen met navelpijn. Dit kan wijzen op een spijsverteringsprobleem of een infectie. Misselijkheid kan optreden als gevolg van verschillende factoren:

• Verstoorde spijsvertering: Wanneer voedsel niet goed wordt verteerd, kan dit leiden tot een gevoel van misselijkheid.
• Infecties: Gastro-enteritis, die vaak wordt veroorzaakt door virussen of bacteriën, kan misselijkheid en braken veroorzaken, samen met buikpijn.
• Hormonale veranderingen: Bij vrouwen kunnen hormonale schommelingen tijdens de menstruatiecyclus ook leiden tot misselijkheid.

Braken
Braken kan optreden als reactie op ernstiger problemen, zoals infecties of acute buikpijn. Dit symptoom kan de ernst van de situatie aangeven:

• Gastro-enteritis: Bij infecties van de maag en darmen kan braken optreden als het lichaam probeert schadelijke stoffen of ziekteverwekkers te verwijderen.
• Appendicitis: Bij een acute blindedarmontsteking kunnen patiënten ook braken, vaak in combinatie met hevige pijn en koorts.
• Obstructie van de darmen: Een verstopping in de darmen kan leiden tot braken, vaak met een geurige of afwijkende samenstelling.

Diarree of constipatie
Veranderingen in de stoelgang kunnen vaak samen met navelpijn voorkomen en kunnen wijzen op een spijsverteringsstoornis:

• Diarree: Dit kan optreden bij infecties of ontstekingen van de darmen, en gaat vaak gepaard met frequente, waterige ontlasting en buikkrampen.
• Constipatie: Onvoldoende vezelinname of onvoldoende vochtinname kan leiden tot obstipatie, wat ook navelpijn kan veroorzaken door de ophoping van ontlasting in de darmen.
• Prikkelbare darmsyndroom (PDS): Deze aandoening kan zich manifesteren door zowel diarree als constipatie, samen met buikpijn en krampen.

Koorts
Koorts is een veelvoorkomend symptoom bij infecties en kan wijzen op een immuunreactie van het lichaam:

• Infecties: Bij aandoeningen zoals appendicitis of gastro-enteritis is koorts vaak een teken dat het lichaam reageert op een infectie.
• Ontstekingen: Bij ontstekingsprocessen, zoals diverticulitis, kan ook koorts optreden, vaak samen met andere symptomen zoals pijn en veranderingen in de stoelgang.

Aanvullende symptomen
Naast de eerder genoemde symptomen kunnen er andere belangrijke symptomen optreden die samen met navelpijn kunnen voorkomen. Deze symptomen kunnen helpen bij de diagnose:
LIST]
Bloed in de ontlasting: Dit kan wijzen op ernstige spijsverteringsproblemen zoals een maagzweer of ontsteking van de darmen.
Continu braken of bloed braken: Dit kan duiden op een ernstige aandoening die onmiddellijke medische aandacht vereist.
Kortademigheid: Dit kan een teken zijn van een ernstiger probleem, zoals een longembolie of ernstige infectie die de ademhaling beïnvloedt.
Misselijkheid: Dit kan een symptoom zijn dat samen met andere symptomen optreedt en duidt op een spijsverteringsprobleem of infectie.
Pijn op de borst of pijn onder de rechter- of linkerribbenkast: Dit kan wijzen op een gynaecologisch probleem of een hartaandoening, en vereist zorgvuldige evaluatie.

Het is van cruciaal belang om aandacht te besteden aan de combinatie van deze symptomen en tijdig medische hulp in te roepen, vooral als er ernstige of aanhoudende symptomen zijn. Een zorgvuldige diagnose kan helpen om de juiste behandeling te waarborgen en ernstige complicaties te voorkomen.

Alarmsymptomen

Er zijn verschillende alarmsymptomen die aandacht vereisen bij navelpijn:

Intense pijn
Als de pijn zeer intens is of plotseling optreedt, kan dit wijzen op een acute aandoening zoals appendicitis.

Pijn die verergert
Als de pijn verergert of aanhoudt, vooral in combinatie met andere symptomen zoals koorts of braken, is medische evaluatie noodzakelijk.

Bloed in de ontlasting
De aanwezigheid van bloed in de ontlasting kan wijzen op ernstige spijsverteringsproblemen die onmiddellijke aandacht vereisen.

Onvermogen om te eten of te drinken
Als de pijn gepaard gaat met een onvermogen om te eten of te drinken zonder misselijkheid of braken, is het belangrijk om medische hulp te zoeken.

Diagnose en onderzoeken

Een zorgvuldige diagnose is essentieel voor het bepalen van de oorzaak van navelpijn. Dit kan verschillende onderzoeken omvatten:

Anamnese
De arts zal vragen stellen over de aard van de pijn, wanneer deze is begonnen, en eventuele bijkomende symptomen. Dit helpt bij het vormen van een voorlopige diagnose.

Lichamelijk onderzoek
Een lichamelijk onderzoek kan helpen om drukpunten te identificeren en te bepalen of er sprake is van buikspanning of andere abnormaliteiten.

Beeldvorming
Afhankelijk van de symptomen kunnen beeldvormende technieken zoals:

• Echografie: Vooral nuttig bij het beoordelen van gynaecologische aandoeningen en bij kinderen.
• CT-scan: Helpt bij het visualiseren van interne structuren en kan aandoeningen zoals appendicitis of hernia's detecteren.
• Röntgenfoto's: Soms gebruikt om blokkades of andere problemen in het spijsverteringskanaal te identificeren.

Laboratoriumonderzoek
Bloedonderzoek kan worden uitgevoerd om tekenen van infectie, ontsteking of andere afwijkingen te identificeren.

Diagnostische tabel voor navelpijn

Navelpijn kan verschillende oorzaken hebben, variërend van spijsverteringsproblemen tot infecties of andere aandoeningen. Het is belangrijk om de exacte oorzaak vast te stellen om de juiste behandeling te bepalen.

Behandeling

De behandeling van navelpijn hangt sterk af van de onderliggende oorzaak. Algemene behandelmethoden zijn onder andere:

Medicamenteuze behandeling
Afhankelijk van de oorzaak kunnen verschillende medicijnen worden voorgeschreven:

• Pijnstillers: Zoals paracetamol of ibuprofen om pijn en ontsteking te verminderen.
• Antibiotica: Indien er een bacteriële infectie is vastgesteld, zoals bij appendicitis of gastro-enteritis.
• Laxeermiddelen: Bij constipatie kan een laxeermiddel worden aanbevolen om de stoelgang te vergemakkelijken.

Chirurgische ingreep
In gevallen van anatomische defecten zoals een navelbreuk of appendicitis kan een operatie noodzakelijk zijn om de onderliggende problemen te corrigeren.

Voedings- en levensstijlveranderingen
Aanpassingen aan het voedingspatroon kunnen helpen om spijsverteringsproblemen te verminderen. Dit omvat:

• Verhoogde inname van vezels: Dit kan constipatie helpen voorkomen en de algehele spijsvertering verbeteren.
• Voldoende hydratatie: Het drinken van voldoende water kan helpen bij het behouden van een gezonde spijsvertering.

Prognose

De prognose varieert afhankelijk van de oorzaak van de navelpijn:

• Blindedarmontsteking: Goed, vooral als de aandoening tijdig wordt behandeld met chirurgie.
• Buikgriep: Meestal volledig herstel binnen enkele dagen met geschikte zorg en hydratatie.
• Constipatie: Meestal goed met voedingsaanpassingen en medicatie indien nodig.
• Galstenen: Prognose is goed na chirurgische verwijdering van de galblaas.
• Maagzweer: Over het algemeen goed met juiste medicatie en behandeling van de onderliggende oorzaak.
• Navelbreuk: Meestal goede prognose na chirurgische correctie.
• PDS: Symptomen kunnen chronisch zijn, maar veel mensen ervaren verbetering met voedings- en levensstijlveranderingen.
• Zwangerschap: Meestal goed, hoewel enige ongemakken kunnen

optreden, zoals pijn en jeuk rond de navel.

Complicaties

Infectie
Als de navelpijn wordt veroorzaakt door een navelinfectie, kan dit leiden tot de verspreiding van de infectie naar omliggende weefsels, wat kan resulteren in cellulitis of zelfs een systemische infectie (sepsis) als het onbehandeld blijft.

Abcesvorming
Bij ernstige infecties of ontstekingen kan er zich een abces vormen in of rond de navel, wat kan leiden tot zwelling, roodheid, en intense pijn. Dit vereist vaak drainage en antibiotische behandeling.

Littekenvorming
Chronische of terugkerende navelinfecties kunnen leiden tot littekenvorming, wat kan resulteren in een misvormde of gevoeligere navel.

Obstructie of hernia
Als navelpijn het gevolg is van een navelbreuk (umbilicale hernia), kan dit leiden tot darmobstructie of knelling (strangulatie) van de darmen. Dit is een medische noodsituatie die chirurgische interventie vereist.

Peritonitis
In zeldzame gevallen kan navelpijn het gevolg zijn van een onderliggende aandoening zoals een geperforeerde appendix, wat kan leiden tot peritonitis. Dit is een ernstige infectie van de buikholte die snel moet worden behandeld om levensbedreigende complicaties te voorkomen.

Preventie van pijn aan navel

Preventie van navelpijn kan variëren afhankelijk van de oorzaak, maar enkele algemene richtlijnen zijn:

Gezonde voeding
Een evenwichtig voedingspatroon met voldoende vezels kan helpen bij het voorkomen van spijsverteringsproblemen en constipatie.

Regelmatige lichaamsbeweging
Fysieke activiteit kan de spijsvertering bevorderen en het risico op aandoeningen zoals constipatie verminderen.

Stressmanagement
Technieken zoals meditatie, yoga of ademhalingsoefeningen kunnen helpen bij het verminderen van stress, wat op zijn beurt kan bijdragen aan het verminderen van buikpijn.

Vroege medische evaluatie
Bij aanhoudende of ernstige symptomen is het belangrijk om vroegtijdig medische hulp te zoeken om ernstiger aandoeningen te voorkomen.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met navelpijn

Zorg voor een goede houding

Een verkeerde houding kan bijdragen aan pijn rond de navel. Probeer rechtop te zitten of te staan, zodat de druk op je buik en navel vermindert. Het aannemen van een gebogen houding kan de pijn verergeren, dus vermijd dit waar mogelijk. Als je vaak last hebt van navelpijn, kan het nuttig zijn om je zithouding te corrigeren, bijvoorbeeld door een kussen in je onderrug te plaatsen voor extra ondersteuning. Bij het slapen kun je proberen je lichaam in een iets verhoogde positie te houden, bijvoorbeeld door een kussen onder je knieën te leggen.

Vermijd te veel druk op de buik

Het dragen van strakke kleding of het uitvoeren van activiteiten die te veel druk op je buik uitoefenen, kan de pijn verergeren. Kies voor losse kleding die je buik niet strak omhult, zoals comfortabele broeken en tops. Probeer ook zware tilwerkzaamheden of intensieve fysieke activiteiten die druk uitoefenen op je buik te vermijden. Als je toch iets zwaar moet tillen, zorg er dan voor dat je je knieën buigt en je buikspieren aanhaalt, zodat je niet onbedoeld extra druk op je navelgebied zet.

Zorg voor voldoende hydratatie

Het drinken van voldoende water is belangrijk voor je algehele gezondheid en kan helpen bij het verminderen van navelpijn. Als je last hebt van obstipatie of een opgeblazen gevoel, kan het drinken van extra water helpen om je spijsvertering te verbeteren en de druk in je buik te verlichten. Hydratatie bevordert de doorstroming van de darmen en kan ongemakken zoals winderigheid en constipatie verminderen, die mogelijk bijdragen aan navelpijn.

Eet kleinere, frequente maaltijden

Bij sommige mensen kan navelpijn worden veroorzaakt door indigestie of gasvorming. Het eten van kleinere maaltijden verspreid over de dag in plaats van grote maaltijden kan helpen om de druk op je spijsverteringsstelsel te verminderen. Vermijd het eten van vette of zwaar verteerbare voedingsmiddelen die het risico op een opgeblazen gevoel en pijn kunnen vergroten. Kies voor licht verteerbare voedingsmiddelen zoals volkorenproducten, groenten en fruit, die de spijsvertering bevorderen en mogelijk de pijn kunnen verlichten.

Gebruik warme kompressen voor verlichting

Een van de eenvoudigste manieren om navelpijn te verlichten, is door warmte toe te passen. Het plaatsen van een warm kompres of een verwarmingskussen op je buik kan helpen om de spieren te ontspannen en de pijn te verminderen. Dit kan vooral nuttig zijn als de pijn wordt veroorzaakt door spierkrampen of spanningen. Zorg ervoor dat het kompres niet te heet is, om te voorkomen dat je huid beschadigd raakt. Gebruik de warmtebehandeling voor 15-20 minuten, afhankelijk van hoe comfortabel je het vindt.

Vermijd stress en spanningen

Stress kan soms bijdragen aan buikpijn en ongemakken rond de navel. Het kan helpen om stressverminderende technieken toe te passen, zoals meditatie, diepe ademhalingsoefeningen of yoga. Zelfs een korte wandeling kan helpen om je geest te kalmeren en je spijsvertering te verbeteren. Het is belangrijk om tijd voor jezelf te nemen en ontspanning in je dagelijkse routine op te nemen, vooral als je merkt dat stress een rol speelt in je navelpijn.

Raadpleeg een arts bij aanhoudende pijn

Als de navelpijn aanhoudt, verergert of gepaard gaat met andere symptomen zoals koorts, misselijkheid, braken of veranderingen in de ontlasting, is het belangrijk om medische hulp in te schakelen. Aanhoudende of hevige pijn kan een teken zijn van een onderliggende aandoening, zoals een ontsteking, een infectie of een probleem met de darmen, zoals een blindedarmontsteking. Een arts kan de oorzaak van je symptomen vaststellen en de juiste behandeling aanbevelen.

Misvattingen rond navelpijn

Navelpijn is altijd te wijten aan een spijsverteringsprobleem

Navelpijn kan inderdaad vaak verband houden met problemen in de darmen, zoals gasophoping of constipatie, maar het hoeft niet altijd een spijsverteringsprobleem te zijn. De pijn kan ook ontstaan door aandoeningen die verder weg van de maag of darmen liggen, zoals infecties, ontstekingen of zelfs problemen met de alvleesklier of de lever. Ook spierpijn in de buik of de aanwezigheid van een abces kan zich manifesteren als pijn rondom de navel, zonder dat het een direct spijsverteringsprobleem betreft.

Navelpijn is altijd ernstig en vereist onmiddellijke medische hulp

Hoewel navelpijn soms kan wijzen op ernstige aandoeningen, zoals een kanker, is dit meestal niet het geval. De meeste gevallen van navelpijn zijn onschuldig en worden veroorzaakt door tijdelijke spijsverteringsproblemen zoals winderigheid, indigestie of zelfs een menstruatiecyclus. Als de pijn aanhoudt of gepaard gaat met andere verontrustende symptomen zoals koorts of bloeding, kan het wel noodzakelijk zijn om medische hulp te zoeken. In dergelijke gevallen kunnen beeldvormende onderzoeken helpen om de oorzaak te identificeren.

Navelpijn wordt altijd veroorzaakt door een infectie

Hoewel sommige infecties, zoals een huidinfectie rond de navel of een lymfesysteem-infectie, navelpijn kunnen veroorzaken, is dit niet altijd het geval. Er zijn veel andere mogelijke oorzaken, zoals buikspierpijn, verwondingen of irritaties door kleding. Soms kan de pijn zelfs psychosomatisch zijn, waarbij stress of angst zich uit in lichamelijke pijn, inclusief in de buikregio.

Navelpijn is altijd een teken van een probleem met de voortplantingsorganen

Hoewel navelpijn bij vrouwen soms kan wijzen op gynaecologische aandoeningen, zoals zwangerschap of een aandoening aan de eierstokken, is dit niet de enige oorzaak. Bij zowel mannen als vrouwen kan navelpijn voortkomen uit andere problemen zoals een buikgriep, een verstoring in de spijsvertering of een ontsteking in de maag. Het is belangrijk om te letten op bijkomende symptomen om de mogelijke oorzaak te achterhalen.

Navelpijn kan niet worden verlicht zonder medicatie

In veel gevallen kan navelpijn verlicht worden door eenvoudige maatregelen zoals rust, het aanpassen van de voeding of het drinken van voldoende water. In gevallen van milde spijsverteringsproblemen kunnen medicijnen zoals antacida of pijnstillers nuttig zijn. Als de pijn veroorzaakt wordt door een onderliggende aandoening, kan het nodig zijn om een behandelingsplan te volgen dat gericht is op het verhelpen van de oorzaak, zoals een verandering in het voedingspatroon of het verkrijgen van specifiek medicijnen.

Als de pijn na een paar dagen niet verdwijnt, is het altijd een ernstig probleem

Hoewel langdurige pijn altijd zorgwekkend kan zijn, hoeft dit niet altijd een teken van een ernstige aandoening te zijn. Sommige gevallen van navelpijn verdwijnen vanzelf naarmate het lichaam herstelt van een tijdelijke verstoring. Als de pijn echter aanhoudt of erger wordt, of als er andere symptomen optreden, zoals een verstoorde bloeddruk of pijn bij het aanraken van de buik, is het raadzaam om een arts te raadplegen om de oorzaak uit te sluiten en de juiste behandeling te krijgen.

Navelpijn kan nooit worden voorkomen

Hoewel niet alle oorzaken van navelpijn te voorkomen zijn, zijn er enkele maatregelen die kunnen helpen om het risico op bepaalde oorzaken te verminderen. Het handhaven van een gezond voedingspatroon kan bijvoorbeeld spijsverteringsproblemen voorkomen, terwijl het vermijden van overmatige alcoholconsumptie en het verminderen van stress kunnen bijdragen aan een betere algehele gezondheid. Ook het dragen van comfortabele kleding en het vermijden van druk op de buik kan helpen om ongemak te verminderen.

Lees verder

• Jeukende navel: Oorzaken van jeuk aan navelgebied
• Navelbreuk: Uitstulping van buikwand rond navel
• Stinkende navel (vieze navelgeur): Oorzaken en reiniging
• Urachuscyste: Cyste tussen navel en schaamstreek
• Omfalocèle: Buikwanddefect met uitpuilende organen uit navel