Hersenatrofie (cerebrale atrofie): Krimpen van hersenen

Cerebrale atrofie, ook wel bekend als hersenatrofie, verwijst naar het progressieve verlies van neuronen (hersencellen) in de hersenen. Dit leidt tot een vermindering van de hersengrootte. Cerebrale atrofie kan zich beperken tot één enkel hersengebied, of het kan de hele hersenen beïnvloeden. Hoewel een zekere mate van hersenatrofie normaal kan zijn door veroudering, zijn er ook andere oorzaken zoals aandoeningen, infecties, overmatig alcoholgebruik en vitaminetekorten die bijdragen aan deze hersenaandoening. Symptomen van cerebrale atrofie kunnen onder andere afasie (moeite met taalbegrip en -productie), dementie (geheugenverlies) en epileptische aanvallen zijn, afhankelijk van de getroffen hersengebieden. Hoewel cerebrale atrofie momenteel niet kan worden genezen, zijn er diverse therapieën en ondersteunende behandelingen beschikbaar. De prognose hangt sterk af van de specifieke aandoening en het stadium van de neurologische aandoening.

• Epidemiologie van hersenatrofie
• Soorten cerebrale atrofie
• Focale atrofie
• Gegeneraliseerde atrofie
• Oorzaken en risicofactoren voor hersenkrimp
• Aandoeningen
• Infecties
• Normale veroudering
• Overmatig alcoholgebruik
• Vitaminetekorten
• Aangetaste hersengebieden
• Frontotemporale dementie (FTD)
• Lewy-body-dementie
• Vasculaire dementie
• Ziekte van Alzheimer
• Risicofactoren voor hersenatrofie
• Symptomen
• Alarmsymptomen van hersenatrofie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van hersencelverlies
• Prognose van hersenatrofie
• Complicaties van hersenatrofie
• Preventie van hersenatrofie

Epidemiologie van hersenatrofie

Hersenatrofie is een aandoening die verschillende oorzaken kan hebben en zich in verschillende vormen kan manifesteren. De prevalentie varieert afhankelijk van de onderliggende aandoening en demografische factoren zoals leeftijd, geslacht en geografische locatie.

Algemene prevalentie
De exacte prevalentie van hersenatrofie is moeilijk te bepalen, aangezien het een symptoom is van diverse neurologische aandoeningen. Toch komt hersenatrofie veel voor bij ouder wordende bevolkingsgroepen. Neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer en vasculaire dementie, twee veelvoorkomende oorzaken van hersenatrofie, treffen wereldwijd miljoenen mensen.

• Dementie: Wereldwijd hebben naar schatting 55 miljoen mensen dementie, waarvan 60-70% wordt toegeschreven aan de ziekte van Alzheimer, die gepaard gaat met ernstige hersenatrofie.
• Multiple sclerose (MS): Multiple sclerose, een ziekte die hersen- en ruggenmergatrofie kan veroorzaken, komt voor bij ongeveer 2,8 miljoen mensen wereldwijd. In Europa varieert de prevalentie van MS van 100 tot 200 per 100.000 inwoners.
• Epilepsie: Bij mensen met langdurige, onbehandelde epilepsie kan focale hersenatrofie optreden. Epilepsie komt wereldwijd voor bij ongeveer 50 miljoen mensen, maar niet iedereen met epilepsie ontwikkelt hersenatrofie.

Leeftijd en hersenatrofie
Hersenatrofie komt vaker voor bij oudere mensen, voornamelijk als gevolg van natuurlijke veroudering en de verhoogde prevalentie van neurodegeneratieve aandoeningen.

• Normale veroudering: Bij iedereen krimpt het hersenvolume met de leeftijd, waarbij de snelheid van afname toeneemt naarmate mensen ouder worden. Na de leeftijd van 60 jaar verliezen mensen jaarlijks tussen de 0,5% en 1% van hun hersenvolume.
• Alzheimer: De prevalentie van de ziekte van Alzheimer neemt exponentieel toe met de leeftijd. Het komt voor bij ongeveer 10% van de mensen ouder dan 65 jaar en tot 40% van degenen ouder dan 85 jaar.
• Vasculaire dementie: De prevalentie van vasculaire dementie neemt ook toe met de leeftijd, waarbij risicofactoren zoals hoge bloeddruk en diabetes bijdragen aan de ontwikkeling ervan.

Geslacht en hersenatrofie
Geslacht speelt ook een rol bij de epidemiologie van hersenatrofie, vooral in de context van specifieke ziekten en levensstijlgerelateerde factoren.

• Alzheimer en vrouwen: Vrouwen hebben een groter risico op het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer, mogelijk door hormonale veranderingen tijdens en na de menopauze. Bij vrouwen boven de 60 is het risico op Alzheimer zelfs groter dan het risico op borstkanker.
• MS en vrouwen: Multiple sclerose komt ook vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, met een verhouding van 3:1. Dit kan te wijten zijn aan hormonale factoren en genetische aanleg.
• Alcoholgebruik en mannen: Overmatig alcoholgebruik, dat kan leiden tot hersenatrofie, komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Mannen lopen daarom een groter risico op door alcohol veroorzaakte hersenatrofie, hoewel vrouwen gevoeliger kunnen zijn voor de schadelijke effecten van alcohol.

Geografische variatie
De prevalentie van hersenatrofie en de bijbehorende aandoeningen varieert geografisch, afhankelijk van factoren zoals genetische predispositie, toegang tot gezondheidszorg en leefstijl.

• Alzheimer in ontwikkelde landen: Hoge-inkomenslanden rapporteren hogere percentages van de ziekte van Alzheimer, mogelijk vanwege een hogere levensverwachting en verbeterde diagnostische methoden. In de Verenigde Staten hebben ongeveer 6,5 miljoen mensen Alzheimer, terwijl in Europa ongeveer 10 miljoen mensen met dementie leven.
• MS en klimaat: Multiple sclerose komt vaker voor in landen verder van de evenaar, zoals Noord-Europa en Noord-Amerika. Dit kan te maken hebben met omgevingsfactoren zoals vitamine D-tekort door minder blootstelling aan zonlicht.
• Beroertes in lage- en middeninkomenslanden: De prevalentie van beroertes, een belangrijke risicofactor voor hersenatrofie, is hoger in lage- en middeninkomenslanden vanwege een slechtere toegang tot preventieve gezondheidszorg en een hogere prevalentie van risicofactoren zoals hoge bloeddruk.

Toenemende prevalentie door vergrijzing
Door de toenemende vergrijzing van de wereldbevolking wordt verwacht dat de prevalentie van neurodegeneratieve aandoeningen, en daarmee hersenatrofie, de komende decennia zal toenemen. Naar schatting zal het aantal mensen met dementie wereldwijd stijgen tot meer dan 139 miljoen tegen 2050, wat een aanzienlijke belasting voor de gezondheidszorg zal vormen.

Samengevat wordt hersenatrofie wereldwijd beïnvloed door een combinatie van leeftijd, genetica, leefstijl, en geografische factoren. Aangezien de wereldbevolking ouder wordt, zal de prevalentie van door hersenatrofie veroorzaakte aandoeningen waarschijnlijk blijven toenemen, wat de noodzaak van vroege detectie en preventie onderstreept.

Soorten cerebrale atrofie

Focale atrofie

Focale atrofie verwijst naar het verlies van hersenweefsel in een specifiek gebied van de hersenen. De symptomen en de ernst ervan hangen af van welk hersengebied is aangetast. Mogelijke gevolgen zijn motorische, sensorische of cognitieve stoornissen. Bijvoorbeeld, atrofie in de primaire motorische cortex kan resulteren in spierzwakte of verminderde motoriek, terwijl atrofie in de somatosensorische cortex sensorische veranderingen kan veroorzaken, zoals gevoelsverlies. Daarnaast kunnen focale laesies in de frontale of temporale kwab leiden tot stoornissen in taal, geheugen of persoonlijkheid. Focale atrofie wordt vaak geassocieerd met aandoeningen zoals multiple sclerose, beroertes of traumatisch hersenletsel.

Gegeneraliseerde atrofie

Bij gegeneraliseerde atrofie, ook wel diffuse of globale cerebrale atrofie genoemd, treedt een afname van hersenweefsel op in de gehele hersenen. Dit type atrofie heeft meestal wijdverspreide gevolgen, zoals cognitieve achteruitgang, verminderde motorische controle en veranderingen in gedrag of stemming. Veel voorkomende oorzaken van gegeneraliseerde atrofie zijn neurodegeneratieve ziekten zoals de ziekte van Alzheimer, frontotemporale dementie en vasculaire dementie. Deze aandoeningen leiden tot progressieve achteruitgang van cognitieve functies en functioneren in het dagelijks leven. Andere oorzaken van gegeneraliseerde atrofie zijn chronisch alcoholmisbruik, ernstige infecties (zoals HIV-encefalopathie), en langdurige epilepsie. Het wordt ook vaak gezien bij veroudering, hoewel het bij normale veroudering meestal in mindere mate voorkomt dan bij pathologische aandoeningen.

Oorzaken en risicofactoren voor hersenkrimp

Aandoeningen

Hersenletsel
Hersenletsel kan het gevolg zijn van een beroerte of hersentrauma. Deze aandoeningen verstoren de bloedtoevoer naar de hersenen, waardoor hersencellen onvoldoende zuurstof en voedingsstoffen krijgen. Dit kan resulteren in hersenatrofie. Zonder tijdige behandeling kan hersenletsel leiden tot ernstige cognitieve beperkingen of zelfs de dood.

Hersenziekten
Bepaalde hersenaandoeningen kunnen significante cerebrale atrofie veroorzaken, waaronder:

• corticobasale degeneratie
• de ziekte van Alzheimer
• de ziekte van Huntington
• hersenverlamming (symptomen aan spieren en bewegingen)
• leukodystrofieën
• meervoudige systeematrofie
• multiple sclerose
• posterieure corticale atrofie
• progressieve supranucleaire verlamming

Vaak beginnen deze aandoeningen als focale atrofie en ontwikkelen ze zich geleidelijk tot een meer gegeneraliseerde vorm.

Infecties

Infecties zoals Aids, encefalitis (hersenontsteking) en neurosyfilis (een complicatie van syfilis, een soa) kunnen bijdragen aan het progressieve inkrimpen van de hersenen.

Normale veroudering

Het is normaal dat de hersenen gedurende de levensduur krimpen. Gemiddeld krimpt het hersenvolume elke tien jaar met ongeveer 1,9 procent, beginnend vanaf jonge volwassenheid, en het wordt steeds merkbaarder vanaf het zesde decennium. Na de leeftijd van zestig jaar verliezen mensen jaarlijks ongeveer een half tot één procent van hun hersenvolume. De afname van hersencellen is een natuurlijk proces, waarbij bepaalde hersengebieden, zoals de hippocampus (belangrijk voor geheugen), meer worden aangetast dan andere. Toch blijft de cognitieve functie vaak grotendeels intact. Factoren zoals roken kunnen het verlies van hersenvolume versnellen.

Overmatig alcoholgebruik

Het drinken van meer dan veertien alcoholische dranken per week (overmatig alcoholgebruik) wordt in verband gebracht met significante hersenatrofie. De mate van hersenvolumeverlies is doorgaans evenredig met de hoeveelheid alcohol die wordt geconsumeerd. Vrouwen vertonen vaak sneller hersenatrofie dan mannen, zelfs wanneer ze minder alcohol drinken. Daarentegen kan een lichte tot matige alcoholinname het risico op cerebrale atrofie verminderen.

Vitaminetekorten

Een tekort aan vitamine B12 kan op lange termijn leiden tot hersenatrofie. Dit tekort is doorgaans te voorkomen en kan, indien tijdig opgemerkt, worden omgekeerd met een adequate inname van vitamine B12.

Deze hersenkrimp kan zowel preventieve maatregelen vereisen als tijdige behandeling van onderliggende oorzaken om verdere progressie te beperken.

Aangetaste hersengebieden

Frontotemporale dementie (FTD)

Frontotemporale dementie omvat een groep neurodegeneratieve ziekten die voornamelijk de frontale en temporale lobben van de hersenen aantasten. Deze hersengebieden zijn essentieel voor regulatie van gedrag, persoonlijkheid, besluitvorming en taal. Schade in deze gebieden leidt tot significante veranderingen in gedrag, taal en cognitieve functies.

• Frontale lob: Schade aan de frontale lob beïnvloedt gedrag en emotionele controle. Patiënten vertonen vaak impulsiviteit, ongepaste sociale interacties, en een gebrek aan inzicht in hun eigen gedrag. Dit kan zich manifesteren in roekeloos gedrag, verminderde impulscontrole en verlies van empathie. Ook kunnen ze last krijgen van apathie en moeite hebben met plannen en organiseren.
• Temporale lob: Wanneer de temporale lobben worden aangetast, kunnen er stoornissen in taal en spraak ontstaan, zoals progressieve afasie, waarbij het vermogen om taal te begrijpen of te gebruiken afneemt. Dit kan ook geheugenproblemen veroorzaken, hoewel dit minder prominent is dan bij de ziekte van Alzheimer. Andere symptomen zijn veranderingen in emotionele verwerking en auditieve waarneming.
• Subtypen van FTD: FTD kan zich uiten als gedragsvariant (bvFTD), waarbij gedrags- en persoonlijkheidsveranderingen op de voorgrond staan, of als taalvariant (progressieve afasie), waarbij taalstoornissen de dominante symptomen zijn. Daarnaast kan FTD geassocieerd zijn met motorische aandoeningen zoals amyotrofische laterale sclerose (ALS).

Lewy-body-dementie

Lewy-body-dementie wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van abnormale eiwitophopingen (Lewy bodies) in bepaalde hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor cognitie, motoriek, slaap en stemming.

• Middenhersenen: Schade aan de middenhersenen kan leiden tot motorische symptomen die lijken op die van de ziekte van Parkinson, zoals spierstijfheid, trillen en langzame bewegingen. De substantia nigra, een gebied in de middenhersenen dat dopamineneuronen bevat, is vaak aangetast.
• Hypothalamus: Dit gebied reguleert onder andere slaap-waakcycli en hormonale functies. Patiënten kunnen last krijgen van slaapstoornissen, zoals REM-slaapgedragsstoornis, waarbij ze tijdens hun slaap hun dromen uiten door te bewegen of te praten.
• Substantia innominata: Dit deel van de hersenen speelt een rol in de cholinerge transmissie, wat belangrijk is voor cognitieve processen zoals aandacht en geheugen. Schade aan dit gebied kan bijdragen aan de cognitieve achteruitgang en hallucinaties die vaak voorkomen bij Lewy-body-dementie.

Vasculaire dementie

Vasculaire dementie ontstaat door schade aan de bloedvaten in de hersenen, wat leidt tot beroertes of chronische ischemie (onvoldoende bloedtoevoer). De aangetaste hersengebieden variëren afhankelijk van de plaats van de vasculaire schade.

• Cortex: Wanneer bloedvaten in de cortex worden beschadigd, kunnen problemen ontstaan met hogere cognitieve functies, zoals plannen, beslissen, taal en geheugen. Vaak vertonen patiënten moeite met het uitvoeren van complexe taken en kunnen ze verwarring of geheugenverlies ervaren.
• Witte stof: Schade aan de witte stof in de hersenen (die verantwoordelijk is voor de communicatie tussen verschillende hersengebieden) kan leiden tot problemen met bewegen, coördinatie en evenwicht. Patiënten kunnen traagheid in denken en handelen vertonen, evenals loopproblemen.
• Basale ganglia: Dit gebied is betrokken bij motorische controle. Schade kan leiden tot moeilijkheden met beweging en coördinatie, wat zich kan uiten in traagheid van bewegingen of stijfheid.

Ziekte van Alzheimer

De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie en wordt gekenmerkt door progressieve cerebrale atrofie, met name in de hippocampus en de cortex. Deze hersengebieden zijn essentieel voor geheugen en cognitieve functies.

• Hippocampus: De hippocampus is een van de eerste gebieden die wordt aangetast door Alzheimer. Dit gebied speelt een cruciale rol in het vormen van nieuwe herinneringen en ruimtelijke navigatie. Schade aan de hippocampus leidt tot geheugenverlies en desoriëntatie.
• Cortex: Naarmate de ziekte vordert, verspreidt de atrofie zich naar de frontale, temporale en pariëtale cortices. Deze gebieden zijn betrokken bij complexe cognitieve functies, zoals plannen, redeneren, taal en probleemoplossing. Atrofie in de cortex leidt tot ernstige problemen met denken, taal en het uitvoeren van dagelijkse taken.
• Pariëtale lob: Schade aan dit gebied kan leiden tot problemen met ruimtelijk inzicht en visuele perceptie. Patiënten kunnen moeite hebben met het herkennen van gezichten of objecten, en hebben vaak problemen met ruimtelijke oriëntatie, wat bijdraagt aan desoriëntatie.

Deze hersengebieden spelen een centrale rol bij de progressie van verschillende vormen van dementie, en het begrijpen van welke gebieden worden aangetast, helpt bij de diagnose en behandeling van deze aandoeningen.

Risicofactoren voor hersenatrofie

Hersenatrofie is een complex proces dat door verschillende factoren kan worden versneld of veroorzaakt. Deze factoren variëren van genetische invloeden tot leefstijlkeuzes en medische aandoeningen. Het identificeren van deze risicofactoren kan helpen bij preventie en vroegtijdige interventie.

Genetische factoren
Erfelijkheid speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van neurodegeneratieve aandoeningen en hersenatrofie. Bepaalde genetische mutaties verhogen het risico op specifieke aandoeningen die leiden tot hersenatrofie.

• Familiaire ziekte van Alzheimer: Personen met een familiegeschiedenis van de ziekte van Alzheimer, vooral bij een ouder of grootouder, lopen een groter risico. Genetische mutaties, zoals die in de preseniline- en amyloïde-precursor-eiwitgenen, kunnen de ziekte van Alzheimer vroegtijdig veroorzaken.
• Huntington-gen: Een genetische mutatie op het HTT-gen leidt tot de ziekte van Huntington, wat progressieve hersenatrofie veroorzaakt, vooral in de basale ganglia, wat invloed heeft op motoriek en cognitie.
• Frontotemporale dementie (FTD): Mutaties in de genen MAPT, GRN en C9orf72 worden geassocieerd met erfelijke vormen van frontotemporale dementie, die atrofie in de frontale en temporale lobben veroorzaakt.

Leefstijlfactoren
Een ongezonde levensstijl kan het risico op hersenatrofie aanzienlijk verhogen. Deze factoren zijn vaak aanpasbaar, wat mogelijkheden biedt voor preventieve maatregelen.

• Roken: Langdurig roken vermindert de bloedtoevoer naar de hersenen en versnelt de hersenatrofie. Roken verhoogt ook het risico op beroertes en vasculaire dementie door schade aan de bloedvaten.
• Overmatig alcoholgebruik: Het drinken van meer dan veertien alcoholische dranken per week wordt geassocieerd met versnelde hersenatrofie. Chronisch overmatig alcoholgebruik beschadigt vooral de frontale lobben, wat leidt tot cognitieve achteruitgang en gedragsveranderingen.
• Ongezonde voeding: Een dieet met weinig voedingsstoffen, vooral tekorten aan vitamines zoals B12, B6 en foliumzuur, kan bijdragen aan neurodegeneratie. Een langdurig tekort aan vitamine B12 kan leiden tot schade aan de hersenen en zenuwen.
• Gebrek aan fysieke activiteit: Regelmatige lichaamsbeweging bevordert de doorbloeding van de hersenen en vermindert het risico op neurodegeneratieve ziekten. Inactiviteit verhoogt de kans op cognitieve achteruitgang en atrofie.

Medische aandoeningen
Bepaalde medische aandoeningen kunnen het risico op hersenatrofie vergroten, vooral wanneer ze de hersenen direct aantasten of de bloedtoevoer naar de hersenen belemmeren.

• Hersenletsel: Trauma aan het hoofd, zoals bij een beroerte of hersentrauma, kan hersenatrofie veroorzaken door het verlies van neuronen en weefsel. Ongenadig letsel, zoals chronische traumatische encefalopathie (CTE) bij sporters, leidt ook tot progressieve atrofie.
• Beroerte: Een beroerte veroorzaakt door verstopping of scheuring van bloedvaten in de hersenen kan hersenweefsel doen afsterven. Dit leidt tot focale of gegeneraliseerde atrofie, afhankelijk van de ernst en locatie van de schade.
• Multiple sclerose (MS): Multiple sclerose is een chronische ziekte die de zenuwen in de hersenen en het ruggenmerg aantast. De voortdurende ontsteking leidt tot schade aan de witte stof in de hersenen en veroorzaakt op den duur atrofie.
• Diabetes: Onbehandelde diabetes kan leiden tot microvasculaire schade in de hersenen, wat het risico op vasculaire dementie en hersenatrofie verhoogt. Chronisch hoge bloedsuikerspiegels versnellen ook de neurodegeneratie.
• Hoge bloeddruk (hypertensie): Langdurige hypertensie beschadigt de bloedvaten die de hersenen van zuurstof voorzien, wat kan leiden tot hersenatrofie en een verhoogd risico op dementie. Mensen met hypertensie hebben een grotere kans op vasculaire dementie.

Omgevingsfactoren
Omgevingsfactoren kunnen eveneens bijdragen aan het risico op hersenatrofie, vooral wanneer ze hersenletsel of blootstelling aan schadelijke stoffen veroorzaken.

• Blootstelling aan neurotoxines: Blootstelling aan zware metalen zoals lood, kwik, en pesticiden kan neurotoxiciteit veroorzaken, wat leidt tot progressieve schade aan de hersenen en atrofie.
• Slaaptekort: Chronisch slaaptekort kan leiden tot atrofie in hersengebieden die betrokken zijn bij geheugen en cognitie. Gebrek aan diepe slaap verstoort ook het vermogen van de hersenen om toxines te verwijderen, wat neurodegeneratie kan versnellen.
• Sociale isolatie: Eenzaamheid en sociale isolatie worden in verband gebracht met een verhoogd risico op cognitieve achteruitgang en hersenatrofie. Sociale interactie stimuleert de hersenen en helpt cognitieve functies te behouden.

Veroudering
Veroudering is een natuurlijke, onvermijdelijke risicofactor voor hersenatrofie. Hoewel de hersenen van iedereen met de leeftijd krimpen, kunnen bepaalde factoren dit proces versnellen.

• Normale veroudering: Het hersenvolume neemt af met ongeveer 1,9 procent per decennium vanaf jonge volwassenheid, en dit versnelt na het zestigste levensjaar. De hippocampus, belangrijk voor het geheugen, is een van de eerste gebieden die door leeftijdsgerelateerde atrofie wordt aangetast.
• Veroudering en neuroplasticiteit: Hoewel het hersenvolume afneemt met de leeftijd, blijft de hersenplasticiteit — het vermogen van de hersenen om zich aan te passen en nieuwe verbindingen te vormen — behouden, vooral bij mensen die cognitief actief blijven door middel van lezen, puzzelen of leren.

Door bewust om te gaan met aanpasbare risicofactoren, zoals leefstijlkeuzes, kunnen mensen het risico op hersenatrofie mogelijk verminderen of vertragen. Vroegtijdige interventie en aanpassing van risicovolle gewoonten zijn cruciaal om hersengezondheid te behouden.

Symptomen

Hersenatrofie kan leiden tot verschillende neurologische symptomen, afhankelijk van welke delen van de hersenen zijn aangetast. Deze symptomen kunnen variëren van milde cognitieve achteruitgang tot ernstige neurologische stoornissen.

Afasie
Een veelvoorkomend symptoom van cerebrale atrofie is afasie, een aandoening waarbij een patiënt moeite heeft met het begrijpen en produceren van taal. Afasie ontstaat door schade aan taalcentra in de hersenen, zoals het Broca- en Wernicke-gebied. De mate van afasie hangt af van de locatie en de ernst van de hersenschade.

• Auditief begrip: Patiënten kunnen moeite hebben met het begrijpen van gesproken taal, variërend van lichte verwarring tot volledige onbegrijpelijkheid.
• Verbale expressie: Problemen met spreken of het vormen van woorden kunnen zich voordoen, waaronder langzaam of moeilijk praten, woordvindingsproblemen of grammaticale fouten.
• Lezen en schrijven: Afasie kan ook het vermogen om te lezen en te schrijven beïnvloeden, variërend van lichte leesstoornissen tot onvermogen om te schrijven.
• Functionele communicatie: Patiënten kunnen niet effectief communiceren in sociale situaties, wat hun algehele kwaliteit van leven sterk kan beïnvloeden.

Dementie
Dementie is een syndroom dat wordt gekenmerkt door een progressieve achteruitgang van cognitieve functies, waaronder geheugen, taal en probleemoplossend vermogen. Het komt vaak voor bij aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer en andere neurodegeneratieve ziektes.

• Geheugenverlies: Patiënten ervaren vaak geheugenverlies, beginnend met kortetermijngeheugenproblemen. Ze vergeten recente gebeurtenissen, gesprekken of afspraken.
• Slechtere oordeelsvorming: Dementie beïnvloedt het vermogen om rationele beslissingen te nemen, wat kan leiden tot slechte keuzes of onvermogen om dagelijkse taken uit te voeren.
• Persoonlijkheidsveranderingen: Patiënten kunnen aanzienlijke veranderingen in hun persoonlijkheid ondergaan, waaronder toenemende prikkelbaarheid, apathie of depressie.
• Emotionele instabiliteit: Stemmingswisselingen, angst en depressie komen vaak voor, soms gepaard met agressie of wanen.

Epileptische aanvallen
Epileptische aanvallen zijn een mogelijk gevolg van hersenatrofie, vooral als er sprake is van littekenvorming of beschadigde neurale verbindingen. Deze aanvallen ontstaan door abnormale elektrische activiteit in de hersenen.

• Tonisch-clonische aanvallen: Patiënten kunnen ernstige aanvallen ervaren met schokkende bewegingen van het lichaam, gevolgd door een fase van verwarring of bewustzijnsverlies.
• Focale aanvallen: Dit type aanval heeft betrekking op een specifiek deel van de hersenen en kan subtiele symptomen veroorzaken zoals tintelingen, spiertrekkingen of veranderingen in zintuiglijke waarnemingen.
• Absence-aanvallen: Deze kortdurende aanvallen gaan vaak gepaard met een moment van bewustzijnsverlies, waarbij de patiënt voor een korte tijd "afwezig" lijkt te zijn.

Motorische disfuncties
Hersenatrofie kan ook invloed hebben op motorische functies, vooral als de atrofie optreedt in de motorische gebieden van de hersenen. Symptomen variëren afhankelijk van het getroffen hersengebied.

• Spierzwakte: Patiënten kunnen last krijgen van verminderde spierkracht, waardoor eenvoudige bewegingen moeilijker worden.
• Spasticiteit: Verhoogde spierspanning kan leiden tot stijfheid en ongecontroleerde bewegingen, vooral in de ledematen.
• Problemen met coördinatie: Atrofie in het cerebellum kan leiden tot coördinatieproblemen, resulterend in een wankele gang of moeite met fijne motoriek.

Gedrags- en stemmingsveranderingen
Schade aan de hersenen kan leiden tot gedrags- en emotionele veranderingen. Deze symptomen worden vaak veroorzaakt door atrofie in de frontale lobben, die verantwoordelijk zijn voor persoonlijkheid, emotie en sociaal gedrag.

• Impulsiviteit: Patiënten kunnen impulsief gedrag vertonen zonder na te denken over de gevolgen, wat tot risicovolle situaties kan leiden.
• Apathie: Een verlies van interesse in dagelijkse activiteiten, hobby's of sociale interactie kan voorkomen, vaak gepaard met een gebrek aan emotionele expressie.
• Depressie en angst: Emotionele stoornissen zoals depressie en angst komen vaak voor bij hersenatrofie, vooral in de vroege stadia van neurodegeneratieve aandoeningen.

Door de verscheidenheid aan symptomen is het belangrijk dat artsen de aard van de atrofie en de onderliggende oorzaak nauwkeurig beoordelen om de juiste behandeling en ondersteuning te bieden aan patiënten.

Alarmsymptomen van hersenatrofie

Alarmsymptomen zijn tekenen en symptomen die wijzen op een mogelijk ernstige of snel progressieve aandoening zoals hersenatrofie. Het is essentieel om deze symptomen vroegtijdig te herkennen voor tijdige interventie en behandeling.

Plotselinge cognitieve achteruitgang
Een snelle en onverklaarbare afname van cognitieve functies, zoals geheugenverlies of verminderde concentratie, kan wijzen op ernstige hersenschade of neurodegeneratieve processen.

• Acute geheugenproblemen: Het plotseling vergeten van recente gebeurtenissen, namen of belangrijke informatie kan een alarmsymptoom zijn van onderliggende hersenatrofie, zoals bij Alzheimer.
• Desoriëntatie: Patiënten die zich plotseling niet meer bewust zijn van tijd, plaats of hun omgeving kunnen tekenen vertonen van progressieve cerebrale atrofie.

Onverklaarbare gedrags- en persoonlijkheidsveranderingen
Snel optredende veranderingen in gedrag of persoonlijkheid, zoals prikkelbaarheid, agressie of apathie, kunnen duiden op atrofie in de frontale lobben, het hersengebied dat verantwoordelijk is voor sociaal en emotioneel gedrag.

• Impulsiviteit: Plotseling impulsief of risicovol gedrag dat niet past bij het gebruikelijke gedrag van de patiënt, kan een alarmsymptoom zijn van frontotemporale atrofie.
• Verlies van empathie: Onvermogen om zich in te leven in anderen, samen met sociaal ongepast gedrag, kan wijzen op aandoeningen zoals frontotemporale dementie.

Epileptische aanvallen bij volwassenen zonder voorgeschiedenis van epilepsie
Volwassenen die voor het eerst epileptische aanvallen krijgen, vooral zonder eerdere voorgeschiedenis van epilepsie, kunnen onderliggende hersenatrofie hebben, vooral als de atrofie focale gebieden betreft die de elektrische activiteit in de hersenen verstoren.

• Tonisch-clonische aanvallen: Een aanval met ongecontroleerde bewegingen van het lichaam, gevolgd door verwarring of bewustzijnsverlies, kan wijzen op focale of gegeneraliseerde hersenschade.
• Focale aanvallen: Aanvallen die beperkt blijven tot één lichaamsdeel of zintuig (bijvoorbeeld tintelingen in een hand) kunnen wijzen op lokale schade in een specifiek hersengebied.

Verlies van motorische controle of coördinatie
Progressieve moeilijkheden met lopen, evenwicht, of fijne motoriek kunnen een teken zijn van cerebellaire atrofie of schade aan de motorische gebieden in de hersenen.

• Ataxie: Een verlies van coördinatie, zoals moeite om te lopen zonder te wankelen of objecten vast te houden, kan wijzen op cerebellaire atrofie.
• Spierstijfheid of spasmen: Plotselinge stijfheid of ongecontroleerde spierspasmen kunnen te maken hebben met atrofie in de motorische cortex of de basale ganglia.

Visuele problemen zonder oogziekten
Visuele stoornissen zoals wazig zien, verlies van gezichtsveld, of moeite met het interpreteren van visuele informatie kunnen duiden op cerebrale atrofie in gebieden die betrokken zijn bij de visuele verwerking, zoals de occipitale lob.

• Gezichtsvelduitval: Verlies van zicht in een deel van het gezichtsveld, zoals hemianopsie (verlies van de helft van het gezichtsveld), kan wijzen op atrofie in de occipitale lob of pariëtale cortex.
• Visuele agnosie: Problemen met het herkennen van objecten of gezichten ondanks normaal zicht kunnen wijzen op atrofie in de posterieure corticale gebieden.

Spraak- en taalstoornissen
Plotselinge problemen met spreken of begrijpen van taal, zoals afasie, kunnen wijzen op schade aan de taalcentra van de hersenen, vooral in de linkerhemisfeer.

• Moeite met spreken: Patiënten kunnen moeite hebben om woorden te vinden of complete zinnen te vormen, wat een alarmsymptoom kan zijn van atrofie in het Broca-gebied.
• Verlies van begrip: Onvermogen om gesproken of geschreven taal te begrijpen kan wijzen op atrofie in het Wernicke-gebied.

Snelle progressie van dementie-symptomen
Als dementiesymptomen, zoals geheugenverlies en verwardheid, snel erger worden binnen enkele weken tot maanden, kan dit wijzen op agressieve of atypische vormen van hersenatrofie, zoals Lewy-body-dementie of progressieve supranucleaire verlamming.

• Acuut geheugenverlies: Patiënten die binnen korte tijd (weken of maanden) een aanzienlijke afname in geheugen- en cognitieve functies ervaren, kunnen een agressieve vorm van neurodegeneratie hebben.
• Hallucinaties: Het ervaren van visuele of auditieve hallucinaties kan een alarmsymptoom zijn van snel progressieve aandoeningen zoals Lewy-body-dementie.

Hoofdpijn en neurologische tekens bij jongere patiënten
Hoofdpijn, vooral in combinatie met andere neurologische symptomen zoals wazig zien, misselijkheid of gevoelloosheid, kan een indicatie zijn van abnormale intracraniale druk veroorzaakt door hersenatrofie bij jongere patiënten, bijvoorbeeld na trauma of infectie.

• Hoofdpijn: Ernstige en aanhoudende hoofdpijn zonder duidelijke oorzaak kan wijzen op onderliggende hersenschade, vooral na een traumatisch hersenletsel.
• Visuele veranderingen of misselijkheid: Bij aanhoudende hoofdpijn gepaard met visuele stoornissen of misselijkheid, kan verhoogde intracraniale druk door hersenatrofie of een hersentumor een mogelijkheid zijn.

Deze alarmsymptomen vereisen onmiddellijk medisch onderzoek om ernstige oorzaken van hersenatrofie uit te sluiten en om zo vroeg mogelijk met behandelingen te starten om verdere schade te voorkomen.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van hersenatrofie omvat een combinatie van medische geschiedenis, neurologisch onderzoek en verschillende beeldvormende technieken. Deze onderzoeken zijn cruciaal om de mate van atrofie te bepalen, de onderliggende oorzaken te identificeren en om een behandelplan op te stellen. De belangrijkste beeldvormende onderzoeken zijn:

Magnetische Resonantie Imaging (MRI)
De MRI-scan is de meest gevoelige en meest gebruikte methode om hersenatrofie te diagnosticeren. Deze techniek biedt gedetailleerde beelden van de hersenstructuren en kan subtiele veranderingen in hersenvolume en -structuur detecteren.

• Voordelen: MRI-scans zijn niet-invasief en gebruiken geen ioniserende straling. Ze zijn bijzonder nuttig voor het identificeren van focale atrofie en het evalueren van de effecten van neurodegeneratieve aandoeningen.
• Indicaties: Deze scan wordt vaak aangevraagd bij patiënten met symptomen van geheugenverlies, cognitieve achteruitgang of andere neurologische klachten.

Computertomografie (CT)
De CT-scan is een andere beeldvormingstechniek die kan worden gebruikt om hersenatrofie te beoordelen. CT-scans zijn minder gedetailleerd dan MRI-scans, maar ze kunnen nuttig zijn bij het identificeren van acute veranderingen, zoals bloedingen of tumoren.

• Voordelen: CT-scans zijn sneller en goedkoper dan MRI's, waardoor ze vaak als eerste onderzoek worden uitgevoerd in acute situaties.
• Beperkingen: De resolutie van CT-scans is niet altijd voldoende om subtiele atrofische veranderingen in de hersenen te detecteren.

Positron Emissie Tomografie (PET)
De PET-scan is een geavanceerde beeldvormende techniek die informatie verschaft over de metabolische activiteit van hersencellen. Dit kan nuttig zijn om de ernst van atrofie te evalueren en om onderscheid te maken tussen verschillende vormen van dementie.

• Voordelen: PET-scans kunnen helpen bij het identificeren van abnormale eiwitophopingen, zoals amyloïde plaques en tau-eiwitten, die kenmerkend zijn voor de ziekte van Alzheimer en andere dementieën.
• Indicaties: Deze scan wordt vaak uitgevoerd bij patiënten met geheugenproblemen om de diagnose te bevestigen of te verduidelijken.

Single Photon Emission Computed Tomography (SPECT)
De SPECT-scan is een andere nucleaire beeldvormingstechniek die de bloeddoorstroming in de hersenen meet en inzicht geeft in de hersenfunctie.

• Voordelen: SPECT kan nuttig zijn voor het evalueren van functionele veranderingen in de hersenen, vooral bij de diagnose van dementie en andere neurodegeneratieve aandoeningen.
• Beperkingen: SPECT-scan heeft een lagere ruimtelijke resolutie dan MRI en PET, waardoor het minder geschikt is voor het detecteren van anatomische veranderingen.

Neurologisch onderzoek
Naast beeldvormende technieken kan een uitgebreid neurologisch onderzoek worden uitgevoerd, waarbij de arts de cognitieve functies, motorische vaardigheden, reflexen en zintuiglijke waarneming van de patiënt beoordeelt.

• Cognitieve tests: Deze omvatten het evalueren van geheugen, aandacht, taalvaardigheden en probleemoplossend vermogen.
• Functionele beoordelingen: Het vermogen van de patiënt om dagelijkse taken uit te voeren wordt ook geëvalueerd, wat helpt bij het begrijpen van de impact van hersenatrofie op de levenskwaliteit.

Behandeling van hersencelverlies

Er is momenteel geen behandeling die cerebrale atrofie volledig kan genezen. De focus van de behandeling ligt op het verlichten van de symptomen, het verbeteren van de levenskwaliteit en het behandelen van eventuele onderliggende oorzaken van de atrofie. Ondersteunende behandelingsopties kunnen de volgende omvatten:

Cognitieve en gedragsmatige therapieën
Cognitieve therapie kan helpen om de cognitieve functies te verbeteren en om patiënten te ondersteunen bij het omgaan met veranderingen in hun mentale toestand. Gedragstherapie kan ook nuttig zijn voor het beheersen van emotionele en gedragsproblemen.

• Cognitieve gedragstherapie (CGT): Deze therapie richt zich op het veranderen van negatieve denkpatronen en gedragingen die de mentale gezondheid beïnvloeden.
• Groepstherapie: Patiënten kunnen baat hebben bij groepsondersteuning, waar ze ervaringen kunnen delen en strategieën kunnen ontwikkelen om met symptomen om te gaan.

Fysiotherapie
Fysiotherapie kan helpen bij het verbeteren van motorische vaardigheden, balans en coördinatie. Dit is vooral belangrijk voor patiënten met bewegingsproblemen als gevolg van hersenatrofie.

• Revalidatie-oefeningen: Op maat gemaakte oefeningen helpen patiënten om hun kracht en mobiliteit te behouden.
• Valpreventie: Fysiotherapeuten kunnen technieken en strategieën aanleren om valrisico’s te minimaliseren.

Logopedie
Logopedie is essentieel voor patiënten die last hebben van spraak- en taalstoornissen. Dit kan vooral nuttig zijn bij afasie of andere communicatieve problemen.

• Logopedie: Logopedisten werken met patiënten aan spraak, articulatie en het verbeteren van de communicatieve vaardigheden.
• Taaltherapie: Dit richt zich op het verbeteren van het begrip van gesproken en geschreven taal.

Medicijnen
Medicijnen kunnen worden voorgeschreven om specifieke symptomen te behandelen of onderliggende aandoeningen aan te pakken. Hieronder een overzicht van veelgebruikte medicatie:

• Antibiotica: Worden gebruikt bij infecties zoals syfilis, die hersenatrofie kunnen verergeren.
• Anticonvulsieve medicatie: Worden voorgeschreven voor patiënten die epileptische aanvallen ervaren als gevolg van hersenschade.
• Antivirale geneesmiddelen: Deze kunnen nuttig zijn bij de behandeling van virale infecties zoals aids, die bijdragen aan hersencelverlies.
• Behandeling van hersentrauma: In sommige gevallen kan een operatie nodig zijn om schade aan de hersenen door trauma te verhelpen of te stabiliseren.
• Disease-modifying antirheumatic drugs (DMARD's): Gebruikt bij aandoeningen zoals multiple sclerose om de progressie van de ziekte te vertragen.
• Medicijnen voor de behandeling van een beroerte: Dit kan zowel medicatie als chirurgie omvatten, afhankelijk van de oorzaak van de beroerte.

Levensstijl en ondersteunende zorg
Aanpassingen in de levensstijl en ondersteunende zorg zijn ook belangrijke componenten van de behandeling.

• Gezonde voeding: Een evenwichtig voedingspatroon kan bijdragen aan het behoud van cognitieve functies en het algehele welzijn.
• Regelmatige lichaamsbeweging: Fysieke activiteit is cruciaal voor het behoud van mentale en fysieke gezondheid.
• Ondersteuning van zorgverleners: Familiale en professionele ondersteuning kan een belangrijke rol spelen in het helpen van patiënten om met hun symptomen om te gaan.

Palliatieve zorg
In gevallen van gevorderde hersenatrofie kan palliatieve zorg noodzakelijk zijn om de kwaliteit van leven te verbeteren en symptomen te verlichten.

• Symptoombeheer: Dit omvat het behandelen van pijn, angst en andere symptomen die het leven van de patiënt negatief beïnvloeden.
• Psychosociale ondersteuning: Hulp bij emotionele en sociale uitdagingen die voortvloeien uit de diagnose van hersenatrofie.

Prognose van hersenatrofie

De prognose van cerebrale atrofie is sterk afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de aandoening, de snelheid van diagnose, de tijdigheid van de behandeling en de algehele gezondheid van de patiënt.

Behandelbare oorzaken
Voor aandoeningen zoals beroerte, encefalitis, multiple sclerose, aids, vitaminetekorten en overmatig alcoholgebruik zijn behandelingen beschikbaar. In veel van deze gevallen kan het mogelijk zijn om de progressie van hersenatrofie te stoppen of zelfs gedeeltelijk te herstellen:

• Beroerte: Vroegtijdige interventie en rehabilitatie kunnen helpen om de hersenfunctie te verbeteren en verdere schade te voorkomen.
• Encefalitis: Behandeling met antivirale middelen en ondersteunende zorg kan het herstel bevorderen.
• Multiple sclerose: Disease-modifying therapies (DMT's) kunnen de progressie van de ziekte vertragen.
• Aids: Antiretrovirale therapieën kunnen de virale lading verlagen en de progressie van de ziekte stoppen.
• Vitaminetekorten: Suppletie kan leiden tot herstel van hersenfuncties als de tekortkomingen tijdig worden aangepakt.
• Overmatig alcoholgebruik: Stoppen met alcoholgebruik kan verdere schade aan de hersenen voorkomen en de cognitie verbeteren.

Focale atrofie
Bij focale atrofie zijn fatale uitkomsten relatief ongebruikelijk. Patiënten kunnen echter aanzienlijke beperkingen in hun functioneren ervaren, afhankelijk van de hersengebieden die zijn aangetast.

• Functionele beperkingen: De atrofie kan leiden tot problemen met motoriek, spraak of andere cognitieve functies, maar patiënten kunnen vaak een relatief goede kwaliteit van leven behouden met ondersteunende therapieën.
• Monitoring: Regelmatige opvolging en aanpassing van behandelingen kunnen de levenskwaliteit verbeteren.

Gevorderde stadia van cerebrale atrofie
In de gevorderde stadia van cerebrale atrofie is de prognose vaak minder gunstig. Patiënten kunnen vaak volledige dementie ontwikkelen, wat ernstige gevolgen heeft voor hun dagelijkse leven en interacties.

• Levensverwachting: Geavanceerde hersenatrofie kan de levensverwachting beïnvloeden, vooral als de patiënt andere ernstige gezondheidsproblemen heeft.
• Palliatieve zorg: Bij patiënten in de terminale fase van de ziekte kan palliatieve zorg cruciaal zijn om de symptomen te verlichten en de kwaliteit van leven te verbeteren.

Complicaties van hersenatrofie

Cerebrale atrofie kan leiden tot verschillende complicaties die de algehele gezondheid en kwaliteit van leven van de patiënt aanzienlijk beïnvloeden. Deze complicaties kunnen zowel fysiek als psychologisch zijn en variëren afhankelijk van de ernst van de atrofie en de getroffen hersengebieden.

Cognitieve achteruitgang
Een van de meest significante complicaties van cerebrale atrofie is de verslechtering van cognitieve functies. Dit kan zich uiten in:

• Geheugenverlies: Patiënten kunnen moeite hebben met het herinneren van recente gebeurtenissen of het leren van nieuwe informatie.
• Verminderd probleemoplossend vermogen: Het vermogen om logische conclusies te trekken of complexe taken uit te voeren kan verminderd zijn.
• Afname van de oordeelsvorming: Patiënten kunnen moeite hebben met het nemen van beslissingen of het maken van goede keuzes.

Gedrags- en persoonlijkheidsveranderingen
Cerebrale atrofie kan ook leiden tot significante veranderingen in gedrag en persoonlijkheid, waaronder:

• Emotionele instabiliteit: Patiënten kunnen snel van stemming veranderen of ongepaste emoties vertonen.
• Sociale terugtrekking: Een verminderd vermogen om sociale interacties aan te gaan kan leiden tot isolatie en eenzaamheid.
• Aggressie of prikkelbaarheid: Veranderingen in het gedrag kunnen resulteren in frustratie of zelfs agressieve uitbarstingen.

Motorische problemen
Afhankelijk van de gebieden van de hersenen die zijn aangetast, kunnen patiënten motorische problemen ervaren, zoals:

• Spierzwakte: Patiënten kunnen moeite hebben met het beheersen van hun spieren, wat leidt tot een verminderde mobiliteit.
• Coördinatieproblemen: Problemen met evenwicht en coördinatie kunnen vallen en letsel veroorzaken.
• Verlies van fijne motoriek: Activiteiten zoals schrijven of knippen kunnen moeilijker worden.

Epileptische aanvallen
Epileptische aanvallen kunnen optreden als gevolg van abnormale elektrische activiteit in de hersenen die het gevolg is van atrofie. Dit kan leiden tot:

• Aanvallen van verschillende typen: Van tonisch-clonische aanvallen tot partiële aanvallen die subtiele symptomen vertonen.
• Impact op de levenskwaliteit: Aanvallen kunnen leiden tot angst en een vermindering van de onafhankelijkheid van de patiënt.

Psychiatrische aandoeningen
Patiënten met cerebrale atrofie hebben een verhoogd risico op psychiatrische aandoeningen, waaronder:

• Depressie: Veel patiënten ervaren gevoelens van verdriet, hopeloosheid of een verlies van interesse in activiteiten.
• Angststoornissen: Er kan een toegenomen angst zijn, vaak in verband met de veranderingen in de gezondheid en functioneren.
• Psychotische symptomen: In sommige gevallen kunnen patiënten hallucinaties of wanen ervaren.

Verminderde levenskwaliteit
Al deze complicaties kunnen bijdragen aan een aanzienlijke vermindering van de levenskwaliteit van de patiënt. Ondersteunende zorg en een interdisciplinair behandelingsplan zijn vaak nodig om deze complicaties aan te pakken en de levenskwaliteit te verbeteren.

Preventie van hersenatrofie

Hoewel het meestal niet mogelijk is om cerebrale atrofie volledig te voorkomen, kunnen bepaalde maatregelen helpen het risico op deze aandoening te verlagen. Deze maatregelen zijn gericht op het beschermen van de hersenen en het bevorderen van de algehele gezondheid.

Veiligheidsmaatregelen
Draag beschermende sportuitrusting of veiligheidskleding en een helm tijdens risicovolle activiteiten om hersenletsel te voorkomen. Dit is cruciaal bij:

• Contactsporten: Sporten zoals voetbal, rugby en ijshockey brengen een verhoogd risico op hoofdletsel met zich mee. Het dragen van een helm en andere beschermende uitrusting kan het risico op hersenschade aanzienlijk verminderen.
• Fietsen: Het dragen van een goedgekeurde fietshelm kan hoofdletsel bij ongevallen helpen voorkomen.
• Extreme sporten: Activiteiten zoals skateboarding, rotsklimmen en snowboarden vereisen ook geschikte veiligheidsuitrusting om de kans op letsel te minimaliseren.

Hydratatie
Zorg ervoor dat je dagelijks voldoende water drinkt. Uitdroging kan leiden tot:

• Verhoogde stresshormonen: Wanneer het lichaam uitgedroogd is, kan dit leiden tot een stijging van stresshormonen, die schadelijk zijn voor de hersencellen.
• Acute hersenschade: Uitdroging kan de bloedcirculatie naar de hersenen beïnvloeden, wat kan resulteren in acute schade aan hersencellen en kan bijdragen aan atrofie.

Matige alcoholconsumptie
Vermijd het consumeren van overmatige hoeveelheden alcohol. Overmatig alcoholgebruik is in verband gebracht met:

• Hersenatrofie: Regelmatig overmatig alcoholgebruik kan leiden tot een significante vermindering van het hersenvolume en cognitieve stoornissen.
• Cognitieve achteruitgang: Alcohol kan de communicatie tussen hersencellen verstoren en leidt tot geheugenproblemen, verminderde probleemoplossing en andere cognitieve functies.

Regelmatige lichaamsbeweging
Engageer je in regelmatige fysieke activiteiten zoals wandelen, zwemmen of andere vormen van aerobic exercise. Regelmatige lichaamsbeweging biedt verschillende voordelen:

• Verbeterde bloedcirculatie: Fysieke activiteit bevordert een goede doorbloeding, wat essentieel is voor de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar de hersenen.
• Neuroprotectie: Lichaamsbeweging stimuleert de aanmaak van neurotrofine, eiwitten die essentieel zijn voor de groei en het onderhoud van zenuwcellen, wat kan helpen om hersencellen te beschermen tegen degeneratie.
• Verbeterde mentale gezondheid: Regelmatige beweging kan ook de stemming verbeteren en angst- en depressiesymptomen verminderen, wat indirect bijdraagt aan een betere hersengezondheid.

Veilige seks
Beoefen veilige seks om infecties zoals neurosyfilis en aids te voorkomen. Deze infecties kunnen leiden tot:

• Neurologische complicaties: Onbehandelde seksueel overdraagbare infecties kunnen neurologische schade veroorzaken, wat kan bijdragen aan cerebrale atrofie.
• Verhoogd risico op hersenschade: Infecties die niet tijdig worden behandeld, kunnen zich verspreiden naar de hersenen en ernstige complicaties veroorzaken.

Voeding
Vermijd vitaminetekorten door een gezonde en evenwichtige voeding te eten, rijk aan vitaminen, mineralen en voedingsstoffen. Overweeg de volgende richtlijnen:

• Minimaal vijf porties fruit en groenten per dag: Deze voedingsmiddelen zijn rijk aan antioxidanten en andere voedingsstoffen die essentieel zijn voor de hersengezondheid.
• Gezonde vetten: Consumeer voedingsmiddelen die rijk zijn aan omega-3-vetzuren, zoals vette vis, noten en zaden, die kunnen helpen bij het behouden van de hersenfunctie.
• Vermijd bewerkte voedingsmiddelen: Beperk de inname van bewerkte en suikerhoudende voedingsmiddelen, die schadelijk kunnen zijn voor de hersenen en kunnen bijdragen aan ontstekingen.

Deze preventieve maatregelen kunnen bijdragen aan een betere hersengezondheid en mogelijk het risico op cerebrale atrofie verminderen.

Lees verder

• Frontotemporale dementie: Progressieve hersenaandoening
• Lewy-body-dementie: Problemen met denken, slaap en humeur
• Vasculaire dementie: Problemen met denken, praten en plannen
• Ziekte van Alzheimer: Vorm van dementie (geheugenverlies)
• Dementie: Oorzaken, risicofactoren, symptomen en tips