RSI (Repetitive Strain Injury): Overbelastingsblessure

Repetitive strain injury (RSI) verwijst naar veel mogelijke problemen. Deze aandoening is geassocieerd met herhaalde activiteiten, krachtige inspanningen, trillingen, mechanische druk en aanhoudende of ongemakkelijke posities. Handarbeid, kantoorwerk en het gebruik van moderne technologische apparaten veroorzaken vaak RSI-klachten. Pijn, zwakte en problemen met het uitvoeren van de dagelijkse activiteiten zijn enkele symptomen van de aandoening. Aanpassingen op de werkplek en het vermijden van herhaalde activiteiten zijn enkele tips om RSI te behandelen en voorkomen.

• Synoniemen
• Oorzaken van Repetitive Strain Injury
• Risicofactoren van overbelastingsblessure
• Soorten RSI
• Voorbeelden van RSI
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van overbelastingsletsels
• Preventie van aandoening

Synoniemen

Andere namen voor RSI omvatten:

• cumulatieve trauma-stoornis
• occupational overuse-syndroom
• overmatig gebruik syndroom
• regionale musculoskeletale stoornis
• repetitieve bewegingsstoornis
• repetitieve bewegingsverwondingen

Oorzaken van Repetitive Strain Injury

Het herhaaldelijk gebruik van dezelfde bewegingen veroorzaakt ontstekingen en schade aan de zachte weefsels (spieren, zenuwen, pezen en peesmantels enzovoort). De oorzaken van RSI lopen sterk uiteen. Handarbeid, kantoorwerk en het gebruik van moderne technologische apparaten (Blackberry-duim, iPod-vinger, PlayStation-duim enzovoort) zijn enkele veel voorkomende oorzaken van RSI.

Risicofactoren van overbelastingsblessure

Enkele activiteiten en apparatuur verhogen het risico op RSI-klachten:

• bij lage temperaturen werken
• directe druk op bepaalde gebieden
• een bepaalde spier of groep spieren langdurig of overmatig gebruiken
• een slechte houding aannemen
• gedurende langere perioden dezelfde houding aanhouden
• geen variatie in het uitgevoerde werk hebben
• in een niet-ergonomisch ontworpen werkruimte werken
• krachtige activiteiten uitvoeren
• met trillende apparatuur werken
• niet genoeg pauzes nemen
• te snel werken
• werken in koude omstandigheden
• zware lasten dragen

Soorten RSI

Bij RSI type 1 is sprake van een musculoskeletale aandoening. De symptomen zijn meestal onder meer zwelling en een ontsteking van de specifieke spieren of pezen. RSI type 2 (niet-specifiek pijnsyndroom) is vaak gerelateerd aan zenuwbeschadiging als gevolg van werkactiviteiten. Bijkomende symptomen komen niet voor, buiten dat de patiënt pijn en ongemak ervaart.

Voorbeelden van RSI

Veel voorkomende aandoeningen die verband houden met RSI staan hieronder vermeld. Veel van deze aandoeningen resulteren mogelijk ook uit andere oorzaken.

Bursitis

Bij bursitis (slijmvliesontsteking) ontstaat een ontsteking en zwelling van een met vocht gevuld zakje nabij een knie-, elleboog- of schoudergewricht.

Carpaal tunnel syndroom

Het carpaal tunnel syndroom is een aandoening waarbij een pijnlijke compressie (druk) van een zenuw ontstaat als deze over de voorkant van de pols passeert.

Contractuur van Dupuytren

Een contractuur van Dupuytren is een verdikking van diep weefsel in de handpalm en vingers. Deze aandoening leidt tot permanent gebogen vingers. Het gebruik van trilgereedschap verhoogt het risico.

Cubitaal tunnel syndroom

Het cubitaal tunnel syndroom is mogelijk het gevolg zijn van herhaalde of langdurige druk op de elleboogzenuw, of anders resulteert de aandoening uit het langdurig strekken van deze zenuw.

De Quervain-syndroom

Deze pijnlijke aandoening tast de pezen aan de duimzijde van de pols aan. Het De Quervain-syndroom is vaak geassocieerd met het overmatig gebruik van de pols.

Ganglioncyste

Een ganglioncyste is een met vocht gevulde zwelling die zich vormt bovenop gewrichten en pezen in de gewrichten van polsen, handen en voeten. De cysten hebben het uiterlijk van stevige of sponsachtige zakjes met vloeistof.

Golferselleboog (mediale epicondylitis)

Bij een golferselleboog is de binnenkant van de onderarm nabij de elleboog beschadigd. Vaak spelen bepaalde sporten of repetitieve draaiende bewegingen een rol bij de totstandkoming van deze elleboogaandoening.

Radiaal tunnelsyndroom

Bij het radiaal tunnelsyndroom ontstaat doffe pijn aan de bovenkant van de onderarm. Het overmatig gebruik van de arm om te duwen of trekken, of het overmatig gebruik van de hand en de pols, veroorzaakt irritatie aan de zenuw met pijn tot gevolg.

Roeierspols

Een roeierspols is een pijnlijke ontsteking van specifieke spieren in de onderarm, veroorzaakt door herhaalde buiging en strekking van de pols. De aandoening tast vaak gewichtheffers, roeiers, racketsportspelers, ruiters en skiërs.

Rotator cuff syndroom

Door schade aan één van de pezen die het schoudergewricht op zijn plaats houden, ontstaat het rotator cuff syndroom.

Schoudergordelsyndroom

Bloedvaten of zenuwen raken bij het schoudergordelsyndroom bekneld tussen het sleutelbeen en de eerste rib.

Schrijverskramp

Bij een schrijverskramp ontstaan spierspasmen in de handen en armen door overmatig gebruik.

Tendinitis

Een peesontsteking (tendinitis) is mogelijk het gevolg van RSI-klachten.

Tenniselleboog (laterale epicondylitis)

Een tenniselleboog tast het buitenste deel van de elleboog aan, waardoor elleboogpijn ontstaat.

Tenosynovitis

Bij tenosynovitis ontstaat een ontsteking in de schede rond de pees.

Trigger finger

Bij een trigger finger komt een vinger vast te zitten in de gebogen positie. De aandoening is mogelijk het gevolg van het herhaald, sterk vastgrijpen van een voorwerp.

Ziekte van Raynaud

Bloedvaten in de armen en benen vernauwen als ze koud of gestrest zijn. Trillingswerk activeert mogelijk de klachten van de ziekte van Raynaud.

Symptomen

RSI heeft veel mogelijke oorzaken en een breed scala aan mogelijke symptomen. Zoals:

• brandende gevoelens of schietende pijn
• een kloppend gevoel in het getroffen gebied
• een verlies van kracht
• gevoeligheid of pijn in de getroffen spier of het aangetaste gewricht
• moeilijkheden met normale activiteiten uit te voeren, zoals het openen van deuren, het snijden van groenten, het aanzetten van een kraan, …
• tintelingen, vooral de hand of de arm
• tremoren (bevingen), onhandigheid en gevoelloosheid
• vermoeidheid
• zwakte in de handen of onderarmen

Andere symptomen zijn mogelijk; deze zijn dan afhankelijk van welk lichaamsdeel is aangetast.

Diagnose en onderzoeken

Normaal gesproken stelt de arts de diagnose van RSI op basis van een lichamelijk onderzoek en het doorlopen van een medische geschiedenis. Af en toe zijn beeldvormende onderzoeken nodig.

Behandeling

Veel behandelingsopties zijn mogelijk bij RSI.

• Chirurgie: Als laatste redmiddel voert de chirurg een operatie uit om beschadigde pezen en zenuwen te corrigeren.
• Fysiotherapie: De patiënt krijgt oefeningen, manuele therapie, verbanden of spalken en adviezen over het aanpassen van activiteiten. Ook geeft de fysiotherapeut tips om het risico op een verergering van de verwonding te verkleinen.
• Medicatie: Ontstekingsremmende pijnstillers (zoals aspirineof ibuprofen), spierverslappers en antidepressiva zijn inzetbaar. Slaaptabletten zijn geschikt bij slaapproblemen door de RSI-klachten.
• Spalken: Sommige patiënten gebruiken een elastische ondersteuning of spalk.
• Steroïde injecties: De arts injecteert steroïden als de ontsteking geassocieerd is met een specifieke medische aandoening.
• Warmte of koude toepassen: Het toepassen van heat packs of cold packs biedt een verlichting van de klachten. Overmatige hitte of direct ijs aanbrengen op de huid is uit den boze want hierdoor ontstaan brandwonden.

Prognose van overbelastingsletsels

De eerste tekenen van RSI bestaan uit pijn, tintelingen of ongemak in de nek, de armen, de polsen, de vingers of de schouders. Deze symptomen verschijnen bij het uitvoeren van een (herhaalde) activiteit. De tekenen verdwijnen mogelijk wanneer de patiënt de verzwarende activiteit stopzet. Soms duurt het enkele uren voordat de symptomen verdwenen zijn, maar de klachten houden soms ook een paar dagen aan. Een kleine RSI ontwikkelt zich na verloop van tijd mogelijk tot een ernstig chronisch letsel. Extra psychische stress, of minder pauze nemen verergert de symptomen veel ernstiger waardoor ook sneller een chronisch karakter ontstaan van de RSI-klachten. Tot slot ervaren de meeste patiënten met ernstige en onbehandelde RSI altijd problemen. Het tijdig aanpassen van de activiteiten en bezoeken van een arts is dan ook nodig om permanente problemen te voorkomen.

Preventie van aandoening

Het is soms moeilijk zijn om RSI te voorkomen of te voorkomen dat de klachten verergeren door werkgerelateerde of andere noodzakelijke activiteiten. Niettemin zijn toch enkele tips voorhanden:

• Aangepast typen: Zacht de toetsen van het toetsenbord indrukken is belangrijk. Het gebruik van snelkoppelingen en sneltoetsen vermindert het typen en de muisbewegingen. Eventueel is een softwareprogramma aanbevolen dat spraak naar tekst omzet.
• Activiteit stopzetten: De belangrijkste manier om het risico te verminderen, is om de intensiteit van de activiteit te stoppen of te verminderen, bijvoorbeeld door een regelmatige pauze te nemen, de ogen te laten rusten of regelmatig op te staan.
• Algemene gezondheid: Een gezonde en evenwichtige voeding consumeren en regelmatige lichaamsbeweging uitoefenen houdt het lichaam veerkrachtig. Roken is uit den boze want hierdoor is de doorbloeding verminderd.
• Ergonomie: Een ergonomische houding en goed geplaatste kantoormeubelen zijn belangrijk. Daarnaast mag de persoon de polsen niet buigen. De armen, polsen en vingers moeten zich bij op één lijn bevinden.
• Headset gebruiken: Het gebruik van een headset is beter dan het vastklemmen van de telefoon tussen het hoofd en de schouder.

Lees verder

• De Quervain tendinitis: Pijn bij bewegen van duim
• Tenniselleboog: Pijn aan buitenkant van elleboog
• Cubitaal tunnel syndroom: Druk op elleboogzenuw met zwakte
• Carpaal tunnel syndroom: Tintelingen en/of zwakte in de hand
• Golferselleboog: Schade aan pezen aan binnenkant elleboog