RSI (Repetitive Strain Injury): Overbelastingsblessure

Repetitive Strain Injury (RSI) verwijst naar een verzameling aandoeningen die ontstaan door herhaalde activiteiten, krachtige inspanningen, trillingen, mechanische druk en aanhoudende of ongemakkelijke posities. RSI wordt vaak geassocieerd met handarbeid, kantoorwerk en het gebruik van moderne technologische apparaten. Symptomen zoals pijn, zwakte en problemen met dagelijkse activiteiten kunnen optreden. Aanpassingen op de werkplek en het vermijden van herhaalde activiteiten zijn cruciaal bij de behandeling en preventie van RSI.

• Synoniemen
• Epidemiologie
• Voorkomen bij kantoorwerkers
• Verhoogd risico in bepaalde beroepen
• Mechanisme
• Spier- en peesbelasting
• Ontstekingsreacties
• Oorzaken van Repetitive Strain Injury
• Risicofactoren van overbelastingsblessure
• Herhaalde bewegingen en overbelasting
• Slechte werkhouding en ergonomie
• Risicogroepen
• Kantoormedewerkers en computeraars
• Beroepen met repetitieve fysieke handelingen
• Soorten RSI
• Voorbeelden van RSI
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Pijn en ongemak in de handen en polsen
• Gevoelloosheid en zwakte
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van overbelastingsletsels
• Complicaties van RSI
• Chronische pijn
• Functionele beperking
• Slaapstoornissen
• Psychologische gevolgen
• Minder werkcapaciteit
• Verhoogd risico op secundaire aandoeningen
• Preventie van RSI

Synoniemen

Andere namen voor RSI omvatten:

• Cumulatieve trauma-stoornis
• Occupational overuse-syndroom
• Overmatig gebruik syndroom
• Regionale musculoskeletale stoornis
• Repetitieve bewegingsstoornis
• Repetitieve bewegingsverwondingen

Epidemiologie

RSI, of repetitieve belastingblessure, is een aandoening die vaak voorkomt bij mensen die herhaaldelijk dezelfde bewegingen maken, bijvoorbeeld door langdurig typen, werken met de muis, of het uitvoeren van repetitieve fysieke taken. De aandoening komt veel voor in kantooromgevingen, maar ook in beroepen waar handen en armen veel belast worden.

Voorkomen bij kantoorwerkers

RSI komt bijzonder vaak voor bij kantoormedewerkers die langdurig gebruik maken van computers. Studies tonen aan dat een significant aantal werknemers die uren per dag achter een bureau zitten, symptomen van RSI vertonen.

Verhoogd risico in bepaalde beroepen

Beroepen die fysiek belastende taken met repetitieve bewegingen vereisen, zoals textielwerk, schilderen of assembleren, verhogen ook het risico op RSI.

Mechanisme

RSI ontstaat wanneer herhaalde fysieke activiteiten leiden tot overbelasting van spieren, pezen en gewrichten, vaak zonder voldoende hersteltijd. Dit kan leiden tot ontstekingen en beschadiging van weefsels, wat pijn en verminderde mobiliteit veroorzaakt.

Spier- en peesbelasting

Door herhaaldelijke bewegingen kunnen de spieren en pezen in de armen, handen of schouders overbelast raken. Dit leidt tot microtrauma’s in de weefsels, wat kan resulteren in pijn en ontsteking.

Ontstekingsreacties

De overbelasting veroorzaakt ontstekingen, wat de oorzaak is van de pijn en het ongemak bij RSI. In sommige gevallen kunnen langdurige ontstekingen leiden tot schade aan het zenuwstelsel en verlies van functie.

Oorzaken van Repetitive Strain Injury

RSI ontstaat door herhaaldelijk dezelfde bewegingen uit te voeren, wat leidt tot ontstekingen en schade aan zachte weefsels zoals spieren, zenuwen, pezen en peesmantels. De oorzaken van RSI kunnen sterk variëren en omvatten handarbeid, kantoorwerk, en het gebruik van technologische apparaten zoals smartphones (bijvoorbeeld Blackberry-duim, iPod-vinger) en gamecontrollers (bijvoorbeeld PlayStation-duim).

Risicofactoren van overbelastingsblessure

Enkele activiteiten en omstandigheden die het risico op RSI verhogen zijn:

• Werken bij lage temperaturen Directe druk op specifieke gebieden Langdurig of overmatig gebruik van een bepaalde spier of spiergroep Slechte houding aannemen Langdurig dezelfde houding aanhouden Geen variatie in het uitgevoerde werk Werken in een niet-ergonomisch ontworpen werkruimte Krachtige activiteiten uitvoeren Werken met trillende apparatuur Onvoldoende pauzes nemen Te snel werken Werken in koude omstandigheden Zware lasten dragen

Herhaalde bewegingen en overbelasting

Het herhaaldelijk uitvoeren van dezelfde handelingen zonder voldoende rust is een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van RSI. Dit komt vaak voor bij mensen die langdurig achter een computer werken.

Slechte werkhouding en ergonomie

Een slechte houding of slechte ergonomische omstandigheden (bijvoorbeeld een niet-ergonomisch bureau of stoel) kunnen de belasting op de spieren en gewrichten verhogen, wat het risico op RSI vergroot.

Risicogroepen

Mensen die repetitieve taken uitvoeren, zoals kantoormedewerkers, schrijvers, en arbeid in fabrieken, lopen een hoger risico op het ontwikkelen van RSI. Daarnaast zijn mensen die langdurig stress ervaren en onvoldoende herstellen ook meer vatbaar.

Kantoormedewerkers en computeraars

Werknemers die dagelijks urenlang achter een computer zitten, vormen een risicogroep voor RSI. Onjuiste zithouding en gebrek aan pauzes vergroten de kans op deze aandoening.

Beroepen met repetitieve fysieke handelingen

Beroepen die fysieke repetitieve bewegingen vereisen, zoals het bedienen van machines of handmatig werk in fabrieken, dragen bij aan het ontstaan van RSI. Ook atleten die herhaaldelijk dezelfde bewegingen maken, kunnen risico lopen.

Soorten RSI

RSI wordt vaak ingedeeld in twee typen:

RSI Type 1
RSI type 1 betreft een musculoskeletale aandoening, gekenmerkt door symptomen zoals zwelling en ontsteking van specifieke spieren of pezen.

RSI Type 2
RSI type 2, ook wel bekend als niet-specifiek pijnsyndroom, is vaak gerelateerd aan zenuwbeschadiging door werkactiviteiten. Symptomen zijn doorgaans beperkt tot pijn en ongemak zonder andere bijkomende symptomen.

Voorbeelden van RSI

Veel voorkomende aandoeningen gerelateerd aan RSI zijn:

• Bursitis: Bij bursitis ontstaat een ontsteking en zwelling van een met vocht gevuld zakje nabij gewrichten zoals knie, elleboog of schouder.
• Carpaal tunnel syndroom: Het carpaal tunnel syndroom wordt gekenmerkt door een pijnlijke compressie van de medianuszenuw die over de voorkant van de pols passeert.
• Contractuur van Dupuytren: Bij een contractuur van Dupuytren verdikt diep weefsel in de handpalm en vingers, wat leidt tot permanent gebogen vingers. Het gebruik van trilgereedschap verhoogt het risico.
• Cubitaal tunnel syndroom: Het cubitaal tunnel syndroom ontstaat door herhaalde of langdurige druk op de elleboogzenuw, of door langdurig strekken van deze zenuw.
• De Quervain-syndroom: Deze aandoening, ook bekend als De Quervain-syndroom, tast de pezen aan de duimzijde van de pols aan en is vaak geassocieerd met overmatig gebruik van de pols.
• Ganglioncyste: Een ganglioncyste is een met vocht gevulde zwelling die zich vormt bovenop gewrichten en pezen in polsen, handen en voeten.
• Golferselleboog (mediale epicondylitis): Bij een golferselleboog is de binnenkant van de onderarm nabij de elleboog beschadigd door repetitieve bewegingen of bepaalde sporten.
• Radiaal tunnelsyndroom: Dit syndroom veroorzaakt doffe pijn aan de bovenkant van de onderarm, vaak door overmatig gebruik van de hand en pols.
• Roeierspols: Een roeierspols is een pijnlijke ontsteking van specifieke spieren in de onderarm door herhaalde buiging en strekking van de pols.
• Rotator cuff syndroom: Schade aan één van de pezen die het schoudergewricht op zijn plaats houdt, veroorzaakt het rotator cuff syndroom.
• Schoudergordelsyndroom: Bij het schoudergordelsyndroom raken bloedvaten of zenuwen bekneld tussen het sleutelbeen en de eerste rib.
• Schrijverskramp: Bij schrijverskramp ontstaan spierspasmen in de handen en armen door overmatig gebruik.
• Tendinitis: Tendinitis of peesontsteking kan het gevolg zijn van RSI-klachten.
• Tenniselleboog (laterale epicondylitis): Een tenniselleboog tast het buitenste deel van de elleboog aan en veroorzaakt pijn aan de buitenzijde van de elleboog.
• Tenosynovitis: Tenosynovitis betreft een ontsteking in de schede rond de pees.
• Trigger finger: Bij trigger finger komt een vinger vast te zitten in de gebogen positie, vaak door herhaaldelijk vastgrijpen van voorwerpen.
• Ziekte van Raynaud: Bij de ziekte van Raynaud vernauwen bloedvaten in de armen en benen bij blootstelling aan kou of stress, wat kan worden geactiveerd door trillingswerk.

Symptomen

RSI kan een breed scala aan symptomen vertonen, afhankelijk van het aangetaste lichaamsdeel. Veel voorkomende symptomen zijn:

• Brandende gevoelens of schietende pijn Een kloppend gevoel in het getroffen gebied Verlies van kracht Gevoeligheid of pijn in de getroffen spier of het aangetaste gewricht Moeilijkheden bij het uitvoeren van normale activiteiten, zoals het openen van deuren of het aanzetten van een kraan Tintelingen, vooral in de hand of arm Tremoren (bevingen), onhandigheid en gevoelloosheid Vermoeidheid Zwakte in de handen of onderarmen

Andere symptomen zijn afhankelijk van het specifieke aangetaste gebied.

Alarmsymptomen

De eerste symptomen van RSI zijn pijn, stijfheid en gevoelloosheid in de handen, polsen, schouders of nek. Naarmate de aandoening verergert, kunnen de symptomen langer aanhouden en de mobiliteit beperken.

Pijn en ongemak in de handen en polsen

Mensen met RSI kunnen pijn voelen in de handen, polsen of armen, vaak verergerd door repetitieve bewegingen. In sommige gevallen kan de pijn zelfs in de nek en schouders uitstralen.

Gevoelloosheid en zwakte

Gevoelloosheid en zwakte kunnen ook optreden, wat leidt tot verminderde gripkracht en moeite met dagelijkse taken zoals typen of het vasthouden van voorwerpen.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van RSI wordt meestal gesteld op basis van een lichamelijk onderzoek en een gedetailleerde medische geschiedenis. In sommige gevallen kunnen aanvullende beeldvormende onderzoeken zoals röntgenfoto's, MRI of echografie nodig zijn om andere mogelijke oorzaken uit te sluiten.

Behandeling

Behandelopties voor RSI kunnen variëren afhankelijk van de ernst en aard van de symptomen. Mogelijke behandelingen zijn:

• Chirurgie: Als laatste redmiddel kan een chirurgische ingreep nodig zijn om beschadigde pezen of zenuwen te herstellen.
• Fysiotherapie: Behandelingen zoals oefeningen, manuele therapie, gebruik van spalken, en advies over aanpassingen in activiteiten kunnen de symptomen verlichten en het risico op verergering verminderen.
• Medicatie: Ontstekingsremmende pijnstillers (zoals aspirine of ibuprofen), spierverslappers en antidepressiva kunnen helpen bij pijnbestrijding en ontspanning. Bij slaapproblemen door RSI-klachten kunnen slaaptabletten nuttig zijn.
• Spalken: Het dragen van een elastische ondersteuning of spalk kan de symptomen verlichten en verdere schade voorkomen.
• Steroïde injecties: Bij ernstige ontstekingen kan de arts steroïden injecteren.
• Warmte of koude therapie: Het toepassen van warmte- of koudekompressen kan tijdelijke verlichting bieden van de symptomen. Let op dat direct contact met extreem warme of koude oppervlakken brandwonden of bevriezing kan veroorzaken.

Prognose van overbelastingsletsels

De eerste tekenen van RSI omvatten vaak pijn, tintelingen of ongemak in de nek, armen, polsen, vingers of schouders bij herhaalde activiteiten. Symptomen kunnen verminderen wanneer de activiteit wordt gestaakt, maar kunnen enkele uren tot dagen aanhouden. Als RSI niet tijdig wordt behandeld, kan het zich ontwikkelen tot een ernstig chronisch letsel. Psychische stress en gebrek aan pauzes kunnen de symptomen verergeren en het risico op chronische klachten verhogen. Het tijdig aanpassen van activiteiten en het raadplegen van een arts zijn essentieel om blijvende problemen te voorkomen.

Complicaties van RSI

Complicaties van RSI kunnen variëren in ernst en invloed hebben op de dagelijkse activiteiten en de kwaliteit van leven. Enkele mogelijke complicaties zijn:

Chronische pijn

RSI kan leiden tot chronische pijn die moeilijk te beheersen is, zelfs met behandeling. Deze pijn kan het dagelijkse leven aanzienlijk verstoren en het uitvoeren van alledaagse taken bemoeilijken.

Functionele beperking

Door de pijn en stijfheid kunnen er functionele beperkingen ontstaan. Dit kan leiden tot problemen bij het uitvoeren van werkgerelateerde taken of dagelijkse activiteiten, zoals typen, schrijven, of het optillen van voorwerpen.

Slaapstoornissen

De pijn en ongemak veroorzaakt door RSI kunnen leiden tot slaapproblemen, zoals moeite met in slaap vallen of doorbroken slaap. Dit kan op zijn beurt de algehele gezondheid en het welzijn beïnvloeden.

Psychologische gevolgen

Chronische RSI kan leiden tot psychologische problemen zoals stress, angst en depressie. De constante pijn en beperking kunnen het mentale welzijn beïnvloeden en bijdragen aan gevoelens van frustratie en hopeloosheid.

Minder werkcapaciteit

Patiënten met ernstige RSI kunnen moeite hebben met het vervullen van hun werkverplichtingen, wat kan leiden tot verminderde werkcapaciteit, ziekteverzuim of zelfs het verlies van werk.

Verhoogd risico op secundaire aandoeningen

Bij langdurige RSI kunnen er bijkomende gezondheidsproblemen ontstaan, zoals spier- en gewrichtsproblemen in andere delen van het lichaam door compensatiegedrag. Dit kan leiden tot een bredere impact op het musculoskeletale systeem.

Preventie van RSI

Hoewel het soms moeilijk is om RSI volledig te voorkomen, zijn er verschillende strategieën die kunnen helpen om klachten te verminderen of te voorkomen:

• Ergonomische aanpassingen: Zorg voor een ergonomische werkplek met goed geplaatste meubels en apparatuur. Vermijd polsbuiging en zorg ervoor dat armen, polsen en vingers in een neutrale positie blijven.
• Regelmatige pauzes: Neem regelmatig pauzes om te rusten en verander vaak van houding om herhaalde belasting te voorkomen.
• Gezonde levensstijl: Een gezonde en evenwichtige voeding, samen met regelmatige lichaamsbeweging, kan de algehele gezondheid en veerkracht van het lichaam verbeteren. Roken moet worden vermeden omdat het de doorbloeding vermindert.
• Correct gebruik van apparatuur: Gebruik ergonomische apparaten en, indien mogelijk, een headset om telefoneren te vergemakkelijken zonder de nek te belasten.
• Typen en muisgebruik: Typ met een lichte aanraking en maak gebruik van sneltoetsen en software die spraak naar tekst omzet om het aantal toetsaanslagen te verminderen.

Lees verder

• De Quervain tendinitis: Pijn bij bewegen van duim
• Tenniselleboog: Pijn aan buitenkant van elleboog
• Cubitaal tunnel syndroom: Druk op elleboogzenuw met zwakte
• Carpaal tunnel syndroom: Tintelingen en/of zwakte in de hand
• Golferselleboog: Schade aan pezen aan binnenkant elleboog