Ooreczeem: Huidaandoening met droge, rode en jeukende oren

Eczeem (atopische dermatitis) is een veel voorkomende chronische huidziekte die zich overal op het lichaam kan manifesteren, inclusief de buitenkant van het oor en de gehoorgang. Patiënten met eczeem in het oor ervaren vaak een droge, schilferige huid in of rond de oren. Deze symptomen kunnen spontaan ontstaan of na contact met specifieke uitlokkende factoren zoals schoonheidsproducten of metalen sieraden. Met diverse behandelings- en preventiemethoden kunnen de klachten van eczeem vaak effectief verminderd worden. De vooruitzichten zijn meestal goed, hoewel de aandoening vervelend kan zijn en het soms tijd kost om een effectieve behandeling te vinden.

• Oorzaken van huidaandoening
• Risicofactoren voor ooreczeem
• Symptomen: Droge, rode en jeukende oren
• Milde tot matige klachten
• Ernstige klachten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van eczeem in het oor
• Huismiddeltjes
• Professionele medische behandeling
• Prognose van huidaandoening aan oor of oren
• Complicaties van eczeem in het oor
• Preventie van ooreczeem

Oorzaken van huidaandoening

Artsen weten anno augustus 2024 niet precies wat de oorzaak van eczeem is, maar mogelijk spelen diverse factoren een rol. Een mogelijke oorzaak is een genmutatie waarbij het eiwit filaggrine aangetast is. Filaggrine is essentieel voor het vormen van een beschermende barrière op de huid. Door de genmutatie is de huid kwetsbaarder voor irritatie en infectie. Veel patiënten met eczeem hebben ook een overactief immuunsysteem dat reageert op uitlokkende factoren door een huidontsteking te veroorzaken.

Veel voorkomende uitlokkende factoren voor eczeem aan het oor zijn onder andere:

• geurende lotions, zepen en parfums
• infecties
• ruwe stoffen, zoals wol
• sigarettenrook
• sommige metalen, waaronder nikkel
• sommige ontsmettingsmiddelen
• stress
• warmte
• zepen, afwasmiddelen en babydoekjes

Risicofactoren voor ooreczeem

Ooreczeem kan soms zonder uitlokkende factoren verschijnen, wat bekend staat als ‘auditieve eczematoïde dermatitis’. Patiënten die vatbaar zijn voor seborroïsche dermatitis of psoriasis hebben een verhoogd risico op auditieve eczematoïde dermatitis.

Contact met bepaalde irriterende stoffen kan ook ooreczeem veroorzaken. Dit type eczeem staat bekend als ‘contactdermatitis’. Zepen, haarkleurmiddelen en metalen sieraden kunnen contactdermatitis veroorzaken in en rond de oren. Baby's en kinderen krijgen vaak eczeem op het gezicht (gezichtseczeem), waaronder de oren. Deze inflammatoire huidaandoening is niet besmettelijk.

Droog weer en droge lucht zijn andere risicofactoren, omdat patiënten in de wintermaanden meer last kunnen hebben van ooreczeem.

Symptomen: Droge, rode en jeukende oren

De symptomen van ooreczeem lijken vaak op die van eczeem op andere lichaamsdelen. Bij ooreczeem ontstaat een rode, jeukende huiduitslag aan de buitenkant van het oor of in de gehoorgang.

Milde tot matige klachten

Patiënten met ooreczeem kunnen last hebben van de volgende klachten:

• een droge, schilferige huid rond het oor
• een droge, geschubde huid in de gehoorgang
• rode oren
• gezwollen oren
• jeuk in of rond de gehoorgang (jeukende oren)
• een heldere oorafscheiding

De symptomen van ooreczeem kunnen ook het gebied achter het oor aantasten, evenals de plooi waar het oor aan het hoofd vastzit.

Ernstige klachten

Ooreczeem kan leiden tot een infectie en ontsteking van de gehoorgang (acute otitis externa). Dit kan de volgende symptomen veroorzaken:

• een geïnfecteerde huid in de gehoorgang
• een rode, gezwollen of donkere huid
• gebieden met een zeer droge, gevoelige huid
• oorpijn
• schilferige vlekken die mogelijk ruw of leerachtig aanvoelen
• sijpelende, bloedende of met een korst bedekte gebieden door de ontstoken huid
• zeer ernstige jeuk

Patiënten moeten krabben vermijden, omdat dit kan leiden tot ernstig ontstoken huidgebieden die gaan bloeden en de klachten verergeren.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
Artsen diagnosticeren vaak eczeem met een routine lichamelijk onderzoek. Naast een visuele beoordeling van het gebied stelt de arts vragen over de medische geschiedenis en eventuele symptomen. In sommige gevallen wordt een huidtest uitgevoerd om de specifieke vorm van eczeem vast te stellen of te bepalen welke allergenen de symptomen veroorzaken.

Differentiële diagnose
Patiënten kunnen ooreczeem verwarren met andere huidaandoeningen met vergelijkbare symptomen, waaronder:

• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• huidallergieën
• schimmelinfecties
• roos

Behandeling van eczeem in het oor

Huismiddeltjes

Veel patiënten hebben baat bij huismiddeltjes en veranderingen in de levensstijl.

Volgende huismiddeltjes kunnen ooreczeem behandelen:

• een hoed dragen die de oren bedekt bij koud weer, omdat koude temperaturen soms opflakkeringen veroorzaken
• elke avond de oren wassen met warm, maar niet te heet water
• irriterende stoffen vermijden die in het verleden eczeemaanvallen hebben veroorzaakt
• onmiddellijk na het baden geurvrije vochtinbrengende middelen op de oren gebruiken om vocht vast te houden
• overschakelen naar zachte reinigingsmiddelen en producten die geschikt zijn voor de gevoelige huid
• uitlokkende factoren vermijden, zoals sieraden die in contact komen met de oren
• vrij verkrijgbare anti-jeuk crèmes met hydrocortison gebruiken, wat de jeuk en zwelling vermindert

Professionele medische behandeling

Niet altijd zijn veranderingen in de levensstijl en huismiddeltjes effectief voor het behandelen van eczeem in het oor. Diverse (combinaties van) professionele behandelingen kunnen de klachten verminderen:

• biologische geneesmiddelen (medicijnen die zijn gericht op de reactie van het immuunsysteem)
• fototherapie (UV-B-lichttherapie op de getroffen huidgebieden)
• oordruppels (als het eczeem zich in de gehoorgang bevindt)
• systemische medicijnen (die de reactie van het immuunsysteem op uitlokkende factoren verminderen)
• voorgeschreven huidcrèmes, zoals schimmelwerende crèmes, steroïden of barrièrecrèmes

Prognose van huidaandoening aan oor of oren

Ooreczeem is meestal niet ernstig. De jeuk en de droge huid kunnen echter frustrerend zijn voor veel patiënten en deze symptomen kunnen verergeren als patiënten het getroffen gebied beschadigen. Eczeem in het oor maakt patiënten ook gevoelig voor oorinfecties. Dankzij de juiste behandeling verdwijnt eczeem zonder complicaties, hoewel het soms enige tijd kan duren voordat de juiste behandeling gevonden is.

Complicaties van eczeem in het oor

Eczeem in het oor kan leiden tot verschillende complicaties. Hieronder volgen de belangrijkste:

• Infecties: Krabben en wrijven aan de jeukende huid kan leiden tot scheuren en wondjes, wat de kans op bacteriële infecties vergroot. Deze infecties kunnen de ontsteking verergeren en extra behandeling vereisen.
• Acute otitis externa: Eczeem kan een ontsteking van de gehoorgang veroorzaken, bekend als acute otitis externa. Dit kan leiden tot pijn, zwelling en soms gehoorverlies.
• Chronische otitis externa: Langdurige ontsteking kan leiden tot chronische otitis externa, wat resulteert in aanhoudende pijn, jeuk en afscheiding uit het oor.
• Oorinfecties: Secundaire oorinfecties kunnen optreden, wat kan leiden tot meer pijn en complicaties zoals gehoorverlies of verspreiding van de infectie naar andere delen van het oor.
• Littekenvorming: Herhaaldelijk krabben en chronische ontsteking kunnen leiden tot littekenvorming en verdikking van de huid, wat het oor kan vervormen en verdere complicaties kan veroorzaken.
• Gehoorproblemen: Ernstige of chronische gevallen van ooreczeem kunnen leiden tot tijdelijke of permanente gehoorproblemen als gevolg van zwelling, ontsteking of littekenvorming in de gehoorgang.

Preventie van ooreczeem

Preventieve maatregelen kunnen helpen om de frequentie en ernst van eczeemuitbraken te verminderen. Hier zijn enkele tips:

• Hydratatie: Gebruik regelmatig vochtinbrengende crèmes om de huid gehydrateerd te houden.
• Mijd irriterende stoffen: Vermijd contact met bekende irriterende stoffen zoals bepaalde zepen, parfums en metalen.
• Kledingkeuze: Draag zachte, ademende stoffen zoals katoen en vermijd wol.
• Bescherming tegen kou: Draag een hoed of oorwarmers bij koud weer om de oren te beschermen tegen extreme temperaturen.
• Stressmanagement: Stress kan eczeem verergeren, dus het beheersen van stress door middel van ontspanningstechnieken kan nuttig zijn.
• Luchtbevochtigers: Gebruik luchtbevochtigers in huis om de luchtvochtigheid op peil te houden, vooral tijdens de wintermaanden wanneer de lucht droger is.

Lees verder

• Eczeem: Chronische huidziekte met droge en jeukende huid
• Droge oren: Oorzaken en symptomen van uitgedroogde oren
• Jeukende oren: Oorzaken, symptomen en behandelingen
• Rode oren: Oorzaken en behandeling van roodheid oor of oren
• Eczeem op het gezicht: Behandeling van gezichtseczeem