Ooreczeem: Huidaandoening met droge, rode en jeukende oren

Eczeem (atopische dermatitis) is een veel voorkomende chronische huidziekte die zich mogelijk overal op het lichaam manifesteert, inclusief de buitenkant van het oor of in de gehoorgang. Patiënten met eczeem in het oor ervaren onder andere een droge, schilferige huid in of rond de oren. Dit symptoom ontwikkelt zich zonder oorzaak of anders na contact met specifieke uitlokkende factoren, zoals schoonheidsproducten of metalen sieraden. Met behulp van diverse behandelings- en preventiemethoden is het vaak mogelijk om de klachten van eczeem te verminderen. De vooruitzichten zijn in de meeste gevallen goed, al is de aandoening vervelend en duurt het soms even alvorens een effectieve behandeling gevonden is voor de patiënt.

• Oorzaken van huidaandoening
• Risicofactoren ooreczeem
• Symptomen: Droge, rode en jeukende oren
• Milde tot matige klachten
• Ernstige klachten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van eczeem in het oor
• Huismiddeltjes
• Professionele medische behandeling
• Prognose van huidaandoening aan oor of oren

Oorzaken van huidaandoening

Artsen weten anno oktober 2020 niet precies wat de oorzaak van eczeem is, maar mogelijk spelen diverse factoren een rol. Mogelijk is een genmutatie (genetische verandering) betrokken waarbij het eiwit filaggrine aangetast is. Dat eiwit is nodig voor het maken van een beschermende barrière op de huid. Door de genmutatie is de huid kwetsbaar voor irritatie en infectie. Veel patiënten met eczeem hebben ook een overactief immuunsystemen. Wanneer ze een uitlokkende factor tegenkomen, reageert het immuunsysteem door een huidontsteking te veroorzaken.

Veel voorkomende uitlokkende factoren voor eczeem aan het oor zijn onder andere:

• geurende lotions, zepen en parfums
• infecties
• ruwe stoffen, zoals wol
• sigarettenrook
• sommige metalen, waaronder nikkel
• sommige ontsmettingsmiddelen
• spanning
• warmte
• zeepjes, afwasmiddelen en babydoekjes

Risicofactoren ooreczeem

Ooreczeem verschijnt soms zonder uitlokkende factoren, wat in medische termen bekend staat als ‘auditieve eczematoïde dermatitis’. Patiënten die vatbaar zijn voor seborreïsche dermatitis of psoriasis hebben vaker dan anderen auditieve eczematoïde dermatitis.

Contact met bepaalde irriterende stoffen veroorzaakt soms ook ooreczeem. Dit type eczeem staat bekend als ‘contactdermatitis’. Zepen, haarkleurmiddelen en metalen sieraden veroorzaken mogelijk contactdermatitis in en rond de oren. Baby's en kinderen krijgen vaak te maken met eczeem op het gezicht (gezichtseczeem), waaronder de oren. Deze inflammatoire huidaandoening is niet besmettelijk.

Droog weer en droge lucht zijn andere risicofactoren, want in de wintermaanden ervaren meer patiënten ooreczeem.

Symptomen: Droge, rode en jeukende oren

De symptomen van ooreczeem doen vaak denken aan de symptomen van eczeem op andere lichaamsdelen. Bij ooreczeem ontstaat een rode, jeukende huiduitslag aan de buitenkant van het oor of in de gehoorgang.

Milde tot matige klachten

Patiënten met ooreczeem ervaren meestal volgende mogelijke klachten.

• een droge, schilferige huid rond het oor
• een droge, geschubde huid in de gehoorgang
• rode oren
• gezwollen oren
• jeuk in of rond de gehoorgang (jeukende oren)
• een heldere oorafscheiding

De symptomen van ooreczeem tasten soms ook het gebied achter het oor aan. Ook de plooi waar het oor aan het hoofd vastgehecht is, is mogelijk getroffen.

Ernstige klachten

Ooreczeem leidt mogelijk tot een infectie en ontsteking van de gehoorgang (acute otitis externa). Dit leidt dan tot volgende symptomen:

• een geïnfecteerde huid in de gehoorgang
• een rode, gezwollen of donkere huid
• gebieden met een zeer droge, gevoelige huid
• oorpijn
• schilferige vlekken die mogelijk ruw of leerachtig zijn
• sijpelende, bloedende of met een korst bedekte gebieden door de ontstoken huid
• zeer ernstige jeuk

Patiënten moeten krassen op eczeem vermijden, omdat dit leidt tot zeer ontstoken huidgebieden die gaan bloeden en de klachten verergeren.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
Artsen diagnosticeren vaak eczeem met een routine lichamelijk onderzoek. Naast het uitvoeren van een visuele beoordeling van het gebied, stelt de arts vragen inzake de medische geschiedenis en de eventuele symptomen. In sommige gevallen bestelt de arts een huidtest om de specifieke vorm van eczeem te diagnosticeren of vast te stellen welke allergenen (uitlokkende factoren) de symptomen van de patiënt veroorzaken.

Differentiële diagnose
Patiënten kunnen ooreczeem verwarren met andere huidaandoeningen met vergelijkbare symptomen, waaronder:

• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• huidallergieën
• schimmelinfecties
• roos

Behandeling van eczeem in het oor

Huismiddeltjes

Een patiënt is vaak gebaat met huismiddeltjes en veranderingen in de levensstijl.

Volgende huismiddeltjes behandelen ooreczeem:

• een hoed dragen die de oren bedekt bij koud weer, omdat koude temperaturen soms opflakkeringen veroorzaken
• elke avond de oren wassen met warm, maar niet te heet water
• irriterende stoffen vermijden die in het verleden eczeemaanvallen hebben veroorzaakt
• onmiddellijk na het baden geurvrije vochtinbrengende middelen op de oren gebruiken om vocht vast te houden
• overschakelen naar zachte reinigingsmiddelen en producten die geschikt zijn voor de gevoelige huid
• uitlokkende factoren vermijden, zoals sieraden die in contact komen met de oren
• vrij verkrijgbare anti-jeuk crèmes met hydrocortison gebruiken, wat de jeuk en zwelling vermindert

Professionele medische behandeling

Niet altijd zijn veranderingen in de levensstijl en huismiddeltjes effectief voor het behandelen van eczeem in het oor. Diverse (combinaties van) professionele behandelingen verminderen mogelijk de klachten:

• biologische geneesmiddelen (medicijnen die zijn gericht op de reactie van het immuunsysteem)
• fototherapie (uv-B-licht te op de getroffen huidgebieden)
• oordruppels (als het eczeem zich in de gehoorgang bevindt)
• systemische medicijnen (verminderen de reactie van het immuunsysteem op uitlokkende factoren)
• voorgeschreven huidcrèmes, zoals schimmelwerende crèmes, steroïden of barrièrecrèmes

Prognose van huidaandoening aan oor of oren

Ooreczeem is meestal niet ernstig. De jeuk en de droge huid zijn echter frustrerend voor veel patiënten en deze symptomen verergeren mogelijk als patiënten het getroffen gebied beschadigen. Eczeem in het oor maakt patiënten ook gevoelig voor oorinfecties. Dankzij de juiste behandeling verdwijnt eczeem zonder complicaties, al is het wel mogelijk dat het even duurt vooraleer de juiste behandeling gevonden is.

Lees verder

• Eczeem: Chronische huidziekte met droge en jeukende huid
• Droge oren: Oorzaken en symptomen van uitgedroogde oren
• Jeukende oren: Oorzaken, symptomen en behandelingen
• Rode oren: Oorzaken en behandeling van roodheid oor of oren
• Eczeem op het gezicht: Behandeling van gezichtseczeem