Subduraal hematoom: Bloeding onder schedel, buiten hersenen
Een subduraal hematoom is een ophoping van bloed tussen de hersenvliezen, specifiek tussen de dura mater (de buitenste, harde hersenvlies) en de arachnoïde (het spinnenwebvlies) die het oppervlak van de hersenen bedekken. Dit type bloeding is meestal het gevolg van een ernstig hoofdletsel en kan levensbedreigend zijn vanwege de verhoogde druk die het op de hersenen uitoefent. Subdurale hematomen kunnen acuut of chronisch zijn. De meest voorkomende symptomen zijn hoofdpijn en verwardheid. Sommige subdurale hematomen verdwijnen vanzelf, terwijl andere een chirurgische drainage vereisen. Een chronisch subduraal hematoom heeft doorgaans een betere prognose dan het acute type, hoewel de vooruitzichten sterk afhangen van de ernst van het hematoom, de leeftijd van de patiënt, en eventuele andere gezondheidsproblemen.
Epidemiologie
Subduraal hematoom (SDH) is een aandoening waarbij zich bloed ophoopt tussen het hersenvlies en de hersenen, vaak als gevolg van trauma. Het komt voor in verschillende leeftijdsgroepen, met een verhoogd risico bij ouderen en jonge volwassenen die betrokken zijn bij verkeersongevallen of sportblessures. Het kan ook optreden bij patiënten die bloedverdunnende medicijnen gebruiken. SDH wordt gekarakteriseerd door de vorming van bloedklonters die de hersenen kunnen beschadigen, wat leidt tot neurologische complicaties.
Incidentie en prevalentie
De incidentie van subduraal hematoom is wereldwijd een belangrijke oorzaak van hersenletsel. Het wordt vaker gezien bij mannen dan bij vrouwen, vooral bij de oudere bevolking. Onder de ouderen is het incidentiecijfer van SDH hoog, met name bij mensen ouder dan 65 jaar. De prevalentie is moeilijk vast te stellen, maar schattingen suggereren dat subduraal hematoom de op één na meest voorkomende oorzaak van ernstig traumatisch hersenletsel is, na intracerebraal hematoom.
Leeftijd en geslacht
Subduraal hematoom komt vooral voor bij twee leeftijdsgroepen: de ouderen en jonge volwassenen. Bij ouderen speelt de kwetsbaarheid van bloedvaten een grote rol, doordat de hersenen in omvang afnemen, wat ruimte creëert voor bloedingen. Jonge volwassenen, met name mannen, lopen risico door traumatische gebeurtenissen zoals verkeersongelukken of sportblessures. De man-vrouwverhouding voor SDH ligt rond de 2:1, waarbij mannen vaker worden getroffen, vooral in de leeftijdsgroep van 30 tot 50 jaar.
Complicaties en comorbiditeit
Mensen met een voorgeschiedenis van bloedingsstoornissen, alcoholmisbruik of gebruik van bloedverdunners (zoals warfarine of aspirine) lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van subdurale hematomen. Daarnaast kan de aanwezigheid van andere neurologische aandoeningen het risico verhogen, wat bijdraagt aan de ernst van de aandoening. De combinatie van andere medische aandoeningen met een verhoogde kans op hersenletsel kan de prognose verslechteren.
Mechanisme
Het mechanisme van een subduraal hematoom is gebaseerd op een bloedingen tussen het dura-mater (het buitenste hersenvlies) en het arachnoïde membraan. Deze aandoening wordt vaak veroorzaakt door een trauma aan het hoofd, waarbij een plotselinge impact de bloedvaten in de hersenen beschadigt, wat resulteert in bloed dat zich ophoopt in de subdurale ruimte. Het kan acute, subacute of chronische vormen aannemen, afhankelijk van de snelheid en de ernst van de bloeding.
Trauma en impact
De meeste gevallen van subduraal hematoom ontstaan door traumatisch hersenletsel, zoals een klap op het hoofd of een verkeersongeval. Het trauma veroorzaakt scheuren in de kleine bloedvaten tussen de hersenen en de dura, waardoor bloed zich ophoopt in de ruimte ertussen. De hoeveelheid bloed en de snelheid van de bloeding bepalen of het een acuut of chronisch subduraal hematoom is.
Veroudering en kwetsbaarheid van bloedvaten
Bij ouderen is de kans op een subduraal hematoom groter vanwege de veroudering van de bloedvaten en de afname van het hersenvolume. Deze veranderingen maken de hersenen minder goed beschermd tegen traumatisch letsel, wat bijdraagt aan een grotere kans op het ontwikkelen van een hematoom. Bovendien kan een val of een relatief kleine impact al voldoende zijn om een bloeding te veroorzaken.
Anticoagulantia en bloedverdunners
Patiënten die bloedverdunnende medicatie gebruiken, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een subduraal hematoom. Geneesmiddelen zoals warfarine, dabigatran en apixaban beïnvloeden de bloedstolling, waardoor zelfs lichte traumatische gebeurtenissen kunnen leiden tot ernstige bloedingen in de hersenen. Het gebruik van deze medicijnen vereist nauwlettende opvolging en monitoring om het risico op een SDH te minimaliseren.
Oorzaken van subduraal hematoom
Een subduraal hematoom ontstaat door een bloeding in de ruimtes tussen de hersenvliezen, en niet in de hersenen zelf. De bloeding vindt plaats tussen de dura mater (de buitenste hersenvlies) en de arachnoïde laag. Naarmate het bloed zich ophoopt, neemt de druk op de hersenen toe, wat leidt tot de typische symptomen van een subduraal hematoom.
Soorten

Een auto-ongeval veroorzaakt mogelijk een subduraal hematoom /
Bron: Unsplash, PixabayAcuut subduraal hematoom
Een acuut subduraal hematoom treedt op na een ernstig hoofdletsel, zoals bij een verkeersongeval, geweld of een valpartij. De bloedvaten die langs het oppervlak van de hersenen lopen, kunnen scheuren door de plotselinge impact, wat leidt tot een snelle bloeding. Patiënten met een
bloedingsaandoening en patiënten die
bloedverdunners zoals
Warfarine gebruiken, lopen een groter risico op het ontwikkelen van een subduraal hematoom, zelfs bij relatief kleine hoofdtrauma's.
Chronisch subduraal hematoom
Een chronisch subduraal hematoom ontwikkelt zich meestal na een licht of herhaald hoofdletsel. Hierbij scheuren kleine aderen aan de buitenkant van de hersenen, wat leidt tot een langzame en kleinere bloeding in de subdurale ruimte. Dit verklaart waarom de symptomen vaak pas dagen of weken na het letsel verschijnen. Ouderen zijn bijzonder vatbaar voor een chronisch subduraal hematoom vanwege het
krimpen van de hersenen (hersenatrofie), wat de aderen langer en kwetsbaarder maakt.
Risicofactoren
Subduraal hematoom wordt vaak geassocieerd met verschillende risicofactoren die het ontstaan van bloedingen bevorderen. Trauma is de meest voorkomende oorzaak, maar er zijn ook andere factoren die de kans op een SDH kunnen verhogen. De aanwezigheid van andere medische aandoeningen, evenals leefstijlfactoren, kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van deze aandoening.
Traumatisch hersenletsel
De meest significante risicofactor voor subduraal hematoom is traumatisch hersenletsel, vooral wanneer er sprake is van een krachtig impact of schudding. Verkeersongevallen, sportblessures en vallen zijn de voornaamste trauma's die tot SDH leiden. Het risico is groter bij ouderen, wiens hersenen vaker verschrompelen en meer ruimte laten voor bloedophopingen na een impact.
Bloedverdunners en anticoagulantia
Het gebruik van bloedverdunnende middelen zoals warfarine, aspirine of direct werkende anticoagulantia verhoogt het risico op een subduraal hematoom. Deze medicijnen belemmeren de bloedstolling, waardoor zelfs lichte verwondingen kunnen leiden tot ernstige bloedingen in de hersenen. Patiënten die bloedverdunnende middelen gebruiken, moeten regelmatig gecontroleerd worden om het risico op SDH te minimaliseren.
Leeftijd en veroudering van bloedvaten
Ouderen hebben een hoger risico op subduraal hematoom vanwege de veroudering van het vasculaire systeem. De bloedvaten verliezen hun elasticiteit, waardoor ze gemakkelijker scheuren bij een impact. Dit vergroot de kans op bloedingen in de hersenen. Ook het afnemen van het hersenvolume bij ouderen creëert ruimte voor bloedophoping, wat de ontwikkeling van een SDH vergemakkelijkt.
Risicogroepen
Er zijn verschillende risicogroepen voor het ontwikkelen van subduraal hematoom, waaronder ouderen, patiënten die bloedverdunnende medicatie gebruiken, en mensen die een verhoogd risico lopen op traumatisch hersenletsel door bepaalde activiteiten.
Ouderen
Ouderen vormen de grootste risicogroep voor subduraal hematoom. De afname van hersenvolume, de verzwakking van bloedvaten en een verhoogde kans op vallen maken hen bijzonder kwetsbaar voor SDH. Zelfs een lichte val kan leiden tot ernstige bloedingen, waardoor het risico op een subduraal hematoom in deze groep sterk verhoogd is.
Patiënten die bloedverdunners gebruiken
Patiënten die bloedverdunnende medicatie gebruiken, zoals warfarine, apixaban of dabigatran, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een subduraal hematoom. Deze medicijnen verstoren de bloedstolling, waardoor het gemakkelijker is voor bloedvaten om te scheuren, zelfs bij gering trauma.
Mannen van middelbare leeftijd
Mannen, met name die van middelbare leeftijd, hebben een relatief hoog risico op subdurale hematomen. Dit komt vaak voor in gevallen van verkeersongelukken, sportblessures of andere trauma's die leiden tot ernstig hersenletsel.
Symptomen
De symptomen van een subduraal hematoom variëren sterk en zijn afhankelijk van de grootte van de bloeding, de leeftijd van de patiënt en andere onderliggende gezondheidsproblemen.
Volwassenen
Bij volwassenen kunnen de symptomen onder andere bestaan uit:
Baby’s
Bij baby’s zijn de symptomen van een subduraal hematoom onder andere:
Alarmsymptomen
Subduraal hematoom kan zich uiten door een reeks alarmsymptomen die variëren afhankelijk van de ernst van de bloeding en de plaats van de ophoping. Patiënten kunnen plotselinge neurologische symptomen ervaren, wat wijst op een mogelijke hersenbeschadiging.
Hoofdpijn en verwardheid
Een van de meest voorkomende symptomen van een subduraal hematoom is hevige hoofdpijn, vaak gepaard met verwarring of veranderingen in het mentale bewustzijn. Dit komt doordat de ophoping van bloed druk uitoefent op de hersenen, wat de hersenfunctie verstoort.
Motorische en zintuiglijke stoornissen
Patiënten kunnen verlies van motorische controle ervaren, zoals verlamming of moeite met het bewegen van bepaalde ledematen. Zintuiglijke stoornissen, zoals verlies van gezichtsvermogen of gevoelloosheid, kunnen ook optreden afhankelijk van de locatie van de bloeding.
Misselijkheid en braken
Misselijkheid en braken kunnen optreden als gevolg van verhoogde intracraniale druk veroorzaakt door de bloedophoping. Dit symptoom kan gepaard gaan met andere neurologische symptomen, zoals duizeligheid en verminderde coördinatie.
Diagnose van subduraal hematoom
Lichamelijk onderzoek
Bij vermoeden van een subduraal hematoom is onmiddellijke medische hulp noodzakelijk. De arts controleert de vitale functies van de patiënt, waaronder de bloeddruk en de hartslag, om de ernst van de situatie in te schatten.

Een bloedonderzoek is nodig /
Bron: Frolicsomepl, Pixabay Diagnostisch onderzoek
De arts voert beeldvormende onderzoeken uit, zoals een
CT-scan of
MRI-scan, om de aanwezigheid van een subduraal hematoom te bevestigen. In sommige gevallen kan een
angiografie van de hersenen nodig zijn om de bloeding verder te onderzoeken. Een
bloedonderzoek wordt vaak uitgevoerd om eventuele bloedarmoede als gevolg van bloedverlies op te sporen.
Differentiële diagnose
Beeldvormende onderzoeken zijn cruciaal om andere aandoeningen met een gelijkaardig klinisch beeld uit te sluiten, zoals:
Behandeling van subduraal hematoom
De behandeling hangt af van de grootte en ernst van het hematoom.
Klein hematoom
Bij kleine subdurale hematomen met milde symptomen kan een afwachtend beleid worden gevolgd. Regelmatige beeldvormende onderzoeken zijn echter nodig om de evolutie van het hematoom te monitoren.
Groot hematoom
Bij ernstige of levensbedreigende subdurale hematomen is een operatie noodzakelijk om de druk op de hersenen te verminderen. Dit kan gebeuren via verschillende procedures, zoals een trepanatie (waarbij een klein gaatje in de schedel wordt geboord om het bloed af te zuigen), een craniotomie (waarbij een groter deel van de schedel wordt geopend), of een craniectomie (waarbij een deel van de schedel langdurig wordt verwijderd om zwelling van de hersenen toe te laten). Patiënten hebben vaak intensieve zorg en soms levensondersteunende maatregelen nodig. Revalidatie, waaronder fysiotherapie, kan nodig zijn om de patiënt te helpen weer normaal te functioneren.
Prognose
De prognose van een subduraal hematoom hangt af van verschillende factoren, zoals de grootte van het hematoom, de snelheid van interventie en de algehele gezondheid van de patiënt.
Kleine hematomen en vroege behandeling
Kleine subdurale hematomen die snel worden gedetecteerd en behandeld, hebben doorgaans een goede prognose. Vroege interventie kan leiden tot volledig herstel, vooral wanneer er geen ernstige hersenschade is.
Grote hematomen en vertraging in behandeling
Grote hematomen of vertraagde behandeling kunnen leiden tot blijvende neurologische schade of zelfs de dood. Het tijdig verlichten van de druk door chirurgie is cruciaal om verdere schade te voorkomen.
Levenskwaliteit na herstel
De levenskwaliteit na een subduraal hematoom is sterk afhankelijk van de ernst van de hersenschade en het vermogen van de patiënt om zich te herstellen. Patiënten die geen significante hersenschade hebben opgelopen, kunnen vaak volledig herstellen, terwijl anderen langdurige cognitieve of motorische problemen kunnen ervaren.
Complicaties van hoge druk in de schedel
Complicaties van een subduraal hematoom kunnen optreden zowel kort na het letsel als later, na behandeling. Deze complicaties omvatten:
- aanhoudende symptomen zoals geheugenverlies, duizeligheid, spierzwakte, gevoelloosheid, hoofdpijn, angst en concentratiestoornissen
- hersenoedeem: Als de druk in de schedel te hoog wordt, kan een subduraal hematoom leiden tot een bewusteloosheid en mogelijk de dood.
- epileptische aanvallen
De ernst van deze complicaties hangt af van de omvang van het hersenletsel en andere medische problemen die de patiënt mogelijk heeft.
Preventie van subduraal hematoom
Preventie van subduraal hematoom richt zich voornamelijk op het verminderen van traumatisch hersenletsel en het monitoren van risicofactoren zoals het gebruik van bloedverdunnende medicatie.
Vermijden van trauma
Het belangrijkste preventieve advies voor patiënten met een hoog risico op SDH is het vermijden van trauma. Dit omvat het dragen van veiligheidsgordels in voertuigen, het dragen van een helm bij risicovolle sporten en het creëren van een veilige leefomgeving om vallen te voorkomen.
Gebruik van bloedverdunnende medicatie
Patiënten die bloedverdunnende medicatie gebruiken, moeten regelmatig gecontroleerd worden om hun stollingsniveaus te monitoren. Het nauwkeurig volgen van medische richtlijnen kan helpen het risico op subduraal hematoom te verminderen.
Ouderen en valpreventie
Ouderen moeten extra maatregelen nemen om vallen te voorkomen, zoals het aanbrengen van antislipmatten in huis en het zorgen voor voldoende verlichting om valincidenten te vermijden.
Praktische tips voor het omgaan met subduraal hematoom
Een subduraal hematoom ontstaat wanneer bloed zich ophoopt tussen de hersenen en de dura mater, het buitenste hersenvlies. Dit kan gebeuren door een trauma aan het hoofd, zoals een val of een verkeersongeluk. Aangezien deze aandoening ernstig kan zijn, is het belangrijk om snel te handelen en de juiste zorg te krijgen.
Zoek onmiddellijk medische hulp
Een subduraal hematoom vereist altijd spoedeisende medische zorg. Als er symptomen zoals hoofdpijn, verwarring, duizeligheid, misselijkheid, braken of verlies van bewustzijn optreden na een hoofdletsel, zoek dan onmiddellijk hulp. Artsen zullen de situatie beoordelen door middel van beeldvormende onderzoeken, zoals een CT-scan of MRI, om het hematoom te lokaliseren en de grootte te bepalen.
Rust en herstel
Na een diagnose van subduraal hematoom kan het herstel enige tijd duren. Het is belangrijk om voldoende rust te nemen en fysieke activiteiten die het hoofd opnieuw kunnen belasten te vermijden. Lichamelijke inspanning kan de situatie verergeren, dus geef je lichaam de tijd om te herstellen.
Medicatie voor pijnbestrijding
Pijnbestrijding kan nodig zijn om de ongemakken van een subduraal hematoom te verlichten. Artsen kunnen ontstekingsremmende medicijnen voorschrijven of andere pijnstillers aanbevelen om de symptomen onder controle te houden. Let er wel op dat je medicatie volgens de aanwijzingen van de arts gebruikt, vooral bij het risico op bloedingen.
Operatie als behandeling
In sommige gevallen, afhankelijk van de grootte en locatie van het hematoom, kan een operatie nodig zijn om het bloed af te voeren en de druk op de hersenen te verlichten. Deze beslissing wordt genomen op basis van de ernst van de aandoening en wordt door de behandelend arts zorgvuldig overwogen. Het herstel na een operatie kan variëren, maar het doel is om complicaties te voorkomen.
Volg de controleafspraken
Na de initiële behandeling, inclusief eventuele operatie, is het van cruciaal belang om regelmatig
beeldvormende onderzoeken en controleafspraken met je arts te volgen. Dit helpt om te monitoren of het hematoom volledig is verdwenen en of er geen verdere complicaties zijn.
Herstel na het hematoom
Het herstel na een subduraal hematoom kan variëren, afhankelijk van de ernst van de aandoening en de behandelingsmethode. Fysiotherapie en cognitieve therapie kunnen nodig zijn als er neurologische schade is. Het is belangrijk om geduldig te zijn en de voorgeschreven behandelplannen strikt op te volgen.
Preventie van hoofdbeschadigingen
Hoewel het niet altijd mogelijk is om hoofdletsel volledig te voorkomen, kunnen bepaalde voorzorgsmaatregelen helpen om het risico op een subduraal hematoom te verminderen. Draag altijd een helm bij risicovolle activiteiten, zoals fietsen, skiën of motorrijden, en zorg ervoor dat je omgeving veilig is, bijvoorbeeld door gladheid te vermijden of de juiste valpreventiemaatregelen te nemen.
Door snel en adequaat te handelen, kun je de kans op een volledig herstel na een subduraal hematoom vergroten en mogelijke complicaties verminderen.
Misvattingen rond subduraal hematoom
Een subduraal hematoom is een ophoping van bloed tussen de hersenen en het dura mater, het buitenste hersenvlies. Het wordt vaak veroorzaakt door een trauma aan het hoofd, maar er zijn verschillende misvattingen over deze aandoening die kunnen leiden tot verkeerde diagnoses en behandelingen.
Een subduraal hematoom kan alleen optreden na ernstig hoofdtrauma
Veel mensen denken dat een subduraal hematoom alleen kan optreden na een ernstig hoofdtrauma, zoals een val of een auto-ongeluk. In werkelijkheid kan zelfs een mild trauma, zoals een lichte val, leiden tot een subduraal hematoom, vooral bij ouderen of mensen die bloedverdunners gebruiken. Het is belangrijk om te weten dat het niet altijd een zware impact vereist.
Een subduraal hematoom is altijd ernstig en levensbedreigend
Er heerst de misvatting dat een subduraal hematoom altijd ernstig en levensbedreigend is. Dit is niet het geval. In veel gevallen is het hematoom klein en veroorzaakt het weinig of geen symptomen, terwijl het in andere gevallen snel kan groeien en druk uitoefenen op de
hersenen, wat medische tussenkomst vereist. De ernst van de aandoening hangt sterk af van de grootte en de locatie van het hematoom.
Symptomen van een subduraal hematoom verschijnen altijd onmiddellijk
Een veelvoorkomende misvatting is dat de symptomen van een subduraal hematoom altijd direct na het trauma verschijnen. In werkelijkheid kunnen de symptomen van een subduraal hematoom zich pas uren of zelfs dagen later manifesteren. Dit kan leiden tot vertraging in de diagnose, vooral als de symptomen in het begin mild zijn, zoals hoofdpijn of verwarring.
Een subduraal hematoom kan alleen operatief worden behandeld
Er wordt vaak gedacht dat een subduraal hematoom altijd een operatie vereist. In sommige gevallen is dat inderdaad nodig, maar in andere gevallen kan het hematoom worden behandeld met medicatie en rust. De beslissing om te opereren hangt af van de grootte van het hematoom en de symptomen die het veroorzaakt. Soms kan de bloedophoping vanzelf oplossen zonder ingrijpen.
Er is altijd een verlies van bewustzijn bij een subduraal hematoom
Een misvatting is dat mensen met een subduraal hematoom altijd het bewustzijn verliezen. Dit is niet waar; veel mensen met een subduraal hematoom ervaren geen verlies van bewustzijn. De symptomen kunnen subtieler zijn, zoals hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, of veranderingen in gedrag en cognitieve functies.
Alle subdurale hematomen zijn het gevolg van een hersenschudding
Er wordt vaak aangenomen dat subdurale hematomen altijd verband houden met een hersenschudding. Dit is echter niet juist. Hoewel een hersenschudding kan bijdragen aan het ontstaan van een subduraal hematoom, kunnen deze hematomen ook ontstaan door andere soorten traumatisch letsel, zoals een direct impact op het hoofd, zonder dat er sprake is van een hersenschudding.
Subduraal hematoom is een aandoening die vooral ouderen treft
Hoewel het waar is dat ouderen een verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van een subduraal hematoom, vooral door veranderingen in de hersenstructuur en het gebruik van bloedverdunners, kan deze aandoening iedereen treffen, ongeacht leeftijd. Jonge mensen kunnen ook subdurale hematomen ontwikkelen, vooral als ze betrokken zijn bij contact sport of andere activiteiten die het risico op hoofdletsel verhogen.
Lees verder