Schilferige huid: oorzaken en symptomen van schilfering

Een schilferige huid kan ontstaan ​​wanneer een verwonding of een aandoening de buitenste laag van de huid beschadigt. Sommige aandoeningen interfereren met de structuur en het vochtgehalte van de huid of veroorzaken dat het lichaam extra huid produceert, wat kan leiden tot een droge of schilferende huid. Het schilferen van de huid is een symptoom van veel mogelijke aandoeningen, waaronder psoriasis, allerlei vormen van eczeem of schimmelinfecties van de huid. Sommige oorzaken kunnen leiden tot gezondheidscomplicaties als ze niet worden behandeld. Gebieden die vaak getroffen worden zijn het gezicht, de benen en de handen. De behandeling van schilfering hangt af van de ernst van de symptomen en de oorzaak. Mensen kunnen milde vormen van schilfering behandelen met zalven of crèmes. Ernstigere vormen van schilferige huid kunnen medische aandacht vereisen. Artsen kunnen antischimmelmiddelen voorschrijven bij ringworm of antihistaminica om allergische reacties te behandelen.

• Oorzaken van een schilferige huid
• Symptomen van schilfering
• Solitaire schilferige plekjes op de huid
• Actinische keratose
• Basaalcelcarcinoom (oppervlakkig)
• Ziekte van Bowen
• Plaveiselcelcarcinoom
• Keratoacanthoom
• Schilferige hoofdhuid
• Pityriasis amiantacea
• Berg bij baby, dreumes, peuter of kleuter
• Seborroïsch eczeem (hoofdroos)
• Psoriasis van de hoofdhuid (psoriasis capitis)
• Schimmelinfectie die op het hoofd (tinea-capitis)
• Subacute cutane lupus erythematosus
• Schilferige vlekken op het gezicht
• Seborrhoïsch eczeem
• Psoriasis in het gezicht
• Atopisch eczeem
• Chronische discoïde lupus erythematodes
• Pityriasis alba
• Schilferige plekjes op het oor
• Chondrodermatitis nodularis helices
• Schilferige plekken op armen en benen
• Porokeratose van Mibelli
• Keratosis circumscripta
• Zekte van Flegel
• Ziekte van Kyrle
• Lichen striatus
• Pellagra (vitamine B3-tekort)
• Schilferige huidplooien
• Intertrigo (smetten)
• Erythrasma
• Confluent and reticulate papillomatosis
• Granulaire parakeratosis
• Psoriasis inversa
• Schilferige vlekken op de romp
• Pityriasis rosea
• Ziekte van Grover
• Pityriasis versicolor
• Porokeratosis ptychotropica (bilspleet)
• Ziekte van Darier
• Schilferige huid overal
• Droge huid
• Ringworm
• Psoriasis
• Lichen planus
• Ichthyosis
• Ichthyosis vulgaris (vissenhuid)
• Netherton syndroom
• Harlekijnichtyose
• Collodion baby
• Chronische oppervlakkige schilferende dermatose (parapsoriasis)
• Cutaan T-cellymfoom
• Erythrokeratoderma
• Pityriasis lichenoides
• Pityriasis rotunda
• Pityriasis rubra pilaris
• Syndroom van Reiter
• Ziekte van Sneddon Wilkinson
• Secundaire syfilis
• Schilferige handen en voeten
• Voetschimmel
• Ziekte van Hallopeau
• Dyshidrosis lamellosa sicca
• Kloven in de hielen of hielkloven
• Likdoorn en eelt
• Juvenile plantaire dermatose
• Exfoliatieve keratolyse
• Blaasjeseczeem (pompholyx)
• Psoriasis palmoplantaris
• Palmoplantaire keratodermie
• Acrokeratoelastoidosis
• Porokeratotische eccrine ostiale dermale ductnaevus

Oorzaken van een schilferige huid

Er zijn verschillende oorzaken van een schilferige huid. Of je nu af en toe last hebt van een schilferige hoofdhuid of een schilferige huid op armen of benen of elders op het lichaam, je huisarts kan een diagnose stellen en een behandeling voorschrijven. Er zijn veel mogelijke aandoeningen van een schilferige huid.

Het is belangrijk om eventuele veranderingen in de conditie van de huid op te merken en deze met je huisarts te bespreken voor een nauwkeurige diagnose. Het aanpakken van de onderliggende oorzaak, of het nu gaat om eczeem, psoriasis of een andere aandoening, kan helpen bij het beheersen van schilferigheid en het bevorderen van een gezondere huid. Regelmatige hydratatie en goede huidverzorgingspraktijken kunnen ook bijdragen aan het verminderen van schilferigheid.

Symptomen van schilfering

Een schilferige huid kan gepaard gaan met de volgende symptomen:

• schilfers
• huid kan ruw en trekkerig aanvoelen
• droge huid
• jeuk
• pijn
• irritatie
• krabeffecten
• roodheid
• bloeden
• zweertjes
• bultje(s)
• (huid)vlekken

Solitaire schilferige plekjes op de huid

Solitaire schilferige huidplekjes kennen meerdere mogelijke oorzaken.

Actinische keratose

Actinische keratose is een schilferige vlek op een door de zon beschadigde huid. Het is een vorm van zonneschade en het wordt beschouwd als precancereuze of een vroege vorm van plaveiselcelcarcinoom, een vorm van huidkanker. Actinische keratose kan solitair zijn, maar er zijn vaak meerdere keratosen. Het uiterlijk varieert:

• een vlakke of verdikte bultje of plaque
• wit of geel; geschubd, wrattig of geschubd oppervlak
• huidkleurig, rood of gepigmenteerd
• gevoelig of asymptomatisch

Actinische keratosen komen zeer vaak voor op plekken die herhaaldelijk aan de zon worden blootgesteld, met name de ruggen van de handen en het gezicht, meestal op de oren, neus, wangen, bovenlip, vermiljoen van de onderlip, de slapen, het voorhoofd en de kalende hoofdhuid. Bij ernstige en chronisch door de zon beschadigde personen, kunnen ze ook worden aangetroffen op het bovenste deel van romp, armen en benen en de bovenkant van de voeten.

Basaalcelcarcinoom (oppervlakkig)

Basaalcelcarcinoom (BCC) is de meest voorkomende vorm van huidkanker in Nederland. Mensen met BCC ontwikkelen vaak na verloop van tijd meerdere primaire tumoren. BCC is een lokaal invasieve huidtumor. De belangrijkste kenmerken zijn:

• langzaam groeiende plaque of knobbel
• kleur is roze, gepigmenteerd of huidkleurig
• varieert in grootte van enkele millimeters tot enkele centimeters in diameter
• spontane bloeding of ulceratie (zweervorming)

BCC is zeer zelden dodelijk. Een klein deel van de BCC's groeit snel, dringt diep door in de huid en/of zaait uit naar lokale lymfeklieren.

Oppervlakkige BCC kenmerkt zich door een iets schilferige, onregelmatige plaque. Het is het meest voorkomende type bij jongvolwassenen. Het is het meest voorkomende type op het bovenste deel van de romp en schouders

Ziekte van Bowen

Ziekte van Bowen, ook bekend als morbus Bowen, intra-epidermaal spinocellulair carcinoom of intra-epidermaal plaveiselcelcarcinoom, is een veel voorkomende oppervlakkige vorm van huidkanker. Bowen presenteert als zich een of meer onregelmatige schilferige plekken op de huid van maximaal enkele centimeters in diameter. Ze zijn meestal rood maar kunnen ook gepigmenteerd zijn. Hoewel het kan ontstaan ​​op elk gebied van de huid, komt het meestal voor op plekken die vaak zijn blootgesteld aan de zon, zoals de oren, het gezicht, de handen en de onderbenen. Bowen kan onder een nagel beginnen te groeien, wanneer het resulteert in een streep onder de nagel die later de nagelplaat kan vernietigen.

Plaveiselcelcarcinoom

Plaveiselcelcarcinoom is een veel voorkomend type van keratinocyt of niet-melanoom huidkanker. Het ontstaat in de cellen in de opperhuid die keratine vormen. Plaveiselcelcarcinoom is een invasieve ziekte, die kan metastaseren en fataal kan zijn.

Plaveiselcelcarcinoom is te herkennen als vergrote geschubde of korstvormige knobbeltjes. Ze ontstaan meestal binnen vooraf bestaande actinische keratose of intra-epidermaal carcinoom. Andere kenmerken zijn:

• ze groeien in de loop van weken tot maanden
• ze kunnen zweren
• ze zijn vaak gevoelig of pijnlijk
• ze zijn gelokaliseerd op plekken die staan blootgesteld aan de zon, met name het gezicht, de lippen, oren, handen, onderarmen en onderbenen
• de grootte varieert van enkele millimeters tot enkele centimeters in diameter

Het plaveiselcelcarcinoom (PCC) vormt in Nederland ongeveer 10% van alle vormen van huidkanker

Keratoacanthoom

Een keratoacanthoom is een goedaardige, schilferende, verhoornende huidknobbel, die ontstaat in 2 tot 3 weken en vanzelf weer verdwijnt. Een dergelijk knobbeltje verschijnt in een door de zon beschadigde huid, enigszins als een kleine vulkaan. Het groeit een paar weken tot maanden, waarna het vanzelf kan inkrimpen en weggaan.

Keratoacanthoma kan beginnen op de plaats van een lichte verwonding aan door de zon beschadigde en haar-dragende huid. In eerste instantie kan het lijken op een klein pukkeltje of koken en kan het worden samengeperst, maar er is een vaste kern gevonden die is gevuld met keratine (schaal). Daarna groeit het snel en kan het tot 2 cm in diameter zijn tegen de tijd dat het onder de aandacht van de arts wordt gebracht.

Schilferige hoofdhuid

Een schilferende hoofdhuid kent diverse oorzaken.

Pityriasis amiantacea

Pityriasis amiantacea, ook bekend als tinea amiantace of schalp, duidt op dikke, pleksgewijze adherente schilfering. Pityriasis amiantacea is een huidaandoening waarbij sprake is van overmatige schilfering van de hoofdhuid. Dikke zilverachtige of geelachtige schubben omcirkelen de haarschachten en kunnen plukjes haar aan elkaar binden. Pityriasis amiantacea treft vaker vrouwen dan mannen. Het wordt meestal gezien bij kinderen en jongvolwassenen. De aandoening kan gecompliceerd worden door secundaire stafylokokkeninfectie, wanneer de huid plakkerig, vuil en verkruimeld wordt. Tijdelijk of permanent haarverlies (alopecia) kan ook voorkomen.

Berg bij baby, dreumes, peuter of kleuter

Berg is een type eczeem dat veel voorkomt bij baby's. Het komt extreem vaak voor bij een geschatte prevalentie van 9,5-10%. Het wordt het meest gezien bij baby's in de leeftijd tussen 3 weken en 12 maanden met een piekprevalentie op de leeftijd van 3 maanden. Jongens en meisjes krijgen het even vaak. De oorzaak van berg is niet bekend. Het kan verband houden met hyperactiviteit van talgklieren. Symptomen zijn een niet-inflammatoire uitbarsting van vette gele schubben en schilfering op de hoofdhuid.

Seborroïsch eczeem (hoofdroos)

Seborroïsch eczeem is een veel voorkomende, chronische of steeds terugkerende vorm van eczeem, die vooral de talgklieren, klierrijke gebieden van de hoofdhuid, het gezicht en de romp treft. Er zijn infantiele en volwassen vormen van seborroïsch eczeem. Hoofdroos (ook wel 'pityriasis capitis' genoemd) is een niet-ontstoken vorm van seborroïsch eczeem. Roos presenteert zich als schilferige plekken verspreid over de hoofdhuid. Seborroïsch eczeem komt voor op de hoofdhuid, gezicht (vouwen rond de neus, achter oren en de wenkbrauwen) en het midden van de voorhoofd.

Psoriasis van de hoofdhuid (psoriasis capitis)

Psoriasis capitis is psoriasis van de hoofdhuid en kan een schilferende hoofdhuid veroorzaken op plekken waar de psoriasis aanwezig is. Psoriasis op de hoofdhuid, hoewel vaak voldoende gecamoufleerd door het haar, is niet zelden een bron van sociale schaamte als gevolg van schilfering van de hoofdhuid en ernstige 'roos'. Hoofdhuidpsoriasis kan helemaal geen symptomen veroorzaken, of kan zeer jeuken. Het is meestal een chronisch probleem dat vele jaren aanhoudt, hoewel het vaak varieert in ernst en mate. In zeer ernstige gevallen kan er tijdelijk een mild gelokaliseerd haarverlies optreden, maar hoofdhuidpsoriasis veroorzaakt geen permanent haarverlies.

Schimmelinfectie die op het hoofd (tinea-capitis)

Hoofdschimmel of tineacapitis komt relatief vaak voor bij kinderen en minder vaak bij volwassenen. Tinea capitis komt het meest voor bij kinderen tussen drie en zeven jaar. Het komt iets vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Infectie door de schimmel T. tonsuranen kan voorkomen bij volwassenen. Hoofdschimmel kan op verschillende manieren voorkomen:

• droge schilfering - zoals roos, met haarverlies
• zwarte stippen - de haren worden afgebroken op het hoofdhuidoppervlak, dat geschubd is
• gladde delen van haaruitval
• kerion - een zeer ontstoken massa, zoals een abces
• favus - gele korsten en gematteerd haar
• geen symptomen en alleen milde schilfering van de hoofdhuid (T. tonsurans)

Tinea capitis kan resulteren in gezwollen lymfeklieren in de hals.

Subacute cutane lupus erythematosus

Lupus erythematosus (LE) is een bindweefsel auto-immuunziekte die een of meerdere organen kan treffen. Circulerende autoantistoffen en immuuncomplexen (samenstellingen van autoantistoffen en stoffen die van nature in het lichaam aanwezig zijn) zijn het gevolg van verlies van normale immuuntolerantie en zijn pathogeen. Klinische kenmerken van LE zijn zeer variabel. LE beïnvloedt bijna altijd tot op zekere hoogte de huid. Ongeveer 15% van de patiënten met cutane LE heeft subacute cutane LE. Een derde van de gevallen is te wijten aan eerdere blootstelling aan geneesmiddelen. Symptomen van subacute cutaneous LE zijn:

• verergering door blootstelling aan de zon
• niet-jeukende psoriasisachtige papulosquameuze uitslag op de bovenrug, borst en bovenarmen
• ringvormige of polycyclische plaques die centraal oplossen
• De afwezigheid van littekens wanneer de uitslag is verdwenen

Schilferige vlekken op het gezicht

In het gelaat kun je ook last krijgen van schilderende plekken op de huid.

Seborrhoïsch eczeem

Seborroïsch eczeem (zie boven) kan zich manifesteren in het gelaat. Typische plekken zijn:

• de haargrenzen
• de wenkbrauwen
• de plooien naast de neus
• in en achter de oren.

Psoriasis in het gezicht

Mensen met psoriasis in het gezicht hebben vaak al geruime tijd psoriasis, meestal psoriasis op de hoofdhuid of langs de haargrens en elders op het lichaam. Personen met psoriasis in het gelaat lijden vaak aan psychosociale problemen vanwege de aanwezigheid van ontsierende rode, schilferige plaques en schilfering op duidelijk zichtbare plaatsen. Het is vaak moeilijk te behandelen omdat de gezichtshuid dun en gevoelig is.

Atopisch eczeem

Atopisch eczeem, vroeger bekend als 'constitutioneel eczeem', is een jeukende, erfelijke huidziekte met meestal een chronisch beloop, met periodes van verbetering en periodes van verslechtering die elkaar afwisselen. Eczeem is een steriele ontstekingsreactie van de huid, die wordt veroorzaakt door één of meerdere externe of interne factoren die op de huid inwerken. Vaak krijg je voor je vijfde levensjaar al last van constitutioneel eczeem, op jonge leeftijd iets vaker bij jongens dan bij meisjes. De aandoening wordt gekenmerkt door jeuk, roodheid, papels (pukkels), blaasjes, een mengvorm van blaasjes en papels (papulovesikels), schilfering en plekken met korsten. Door krabeffecten gaan de plekken vaak open waardoor er wondjes ontstaan met kans op infectie. Het krabben en wrijven kan op den duur tot lichenficatie leiden, dat is verdikking van de huid, met vergroving van de huidlijnen. Dit noemt men ook wel ‘olifantenhuid’.

Er worden drie fasen onderscheiden:

• Acuut eczeem. Hierbij is er sprake van een heftige ontstekingsreactie van de huid, waarbij roodheid, zwelling, papels en blaasjes voorop staan. Op een gegeven ogenblik barsten de blaasjes open en wordt het eczeem nattend.
• Subacute fase. Het eczeem wordt in deze fase wat rustiger, de zwelling neemt af en de blaasjes drogen in. De huid wordt droger en schilfering treedt op. De huid is rood en er zijn nog papels zichtbaar.
• Chronische fase. De roodheid trekt weg, de huid wordt dikker en er ontstaan vaak kloven, die behoorlijk pijn kunnen doen.

Voor het tweede levensjaar komt het eczeem vooral voor op het gezicht en de ledematen. Vanaf de leeftijd van ongeveer twee jaar komt de eczeem vooral voor in de knieholten, de elleboogsplooien, de zijkanten van de hals, op de polsen en op de enkels.

Bij baby's is vaak het gelaat aangedaan (men noemt dit 'dauwworm'), evenals de handruggen en de strekzijde van armen en benen. Bij volwassenen kan vaak een andere presentatie worden verwacht, bijvoorbeeld alleen in het gezicht, het hoofd-halsgebied of de handen.

Het wordt atopisch eczeem genoemd, omdat het onderdeel is van het atopisch syndroom. Hiertoe worden naast eczeem ook hooikoorts en astma gerekend. Atopie is de aanleg om antistoffen of afweerstoffen te produceren op lage doses allergenen. Kinderen met constitutioneel eczeem hebben een sterk verhoogd risico op allergische luchtwegklachten, zoals astma en hooikoorts.

Eczeem is een multifactoriële aandoening, waarmee bedoeld wordt dat bij het ontstaan ervan en de wijze waarop het eczeem zich uit meerdere factoren een rol spelen. Erfelijke aanleg is de belangrijkste factor in het ontstaan van eczeem. Daarnaast spelen (vooral niet-allergische) omgevingsfactoren een rol. Genetisch bepaalde structuurafwijkingen van de huid leiden tot een verstoorde barrièrefunctie van de huid, waardoor de huid gevoeliger is voor het binnendringen en inwerken van diverse aspecifieke prikkels (irriterende stoffen, warmte, zweten, wol, synthetische kleding, stress), allergenen (vooral bij baby's) en micro-organismen. Ook reageert het immuunsysteem op een andere wijze op deze prikkels.

Chronische discoïde lupus erythematodes

Bij chronische discoïde lupus erythematodes (CDLE), ook wel bekend als 'huidlupus', krijg je ovale plekken op de huid die er rood, schilferig en verdikt uitzien. Voorkeursplekken zijn de plaatsen op je huid waar je mee in de zon komt, zoals je gezicht. Andere mogelijke plekken zijn:

• behaarde hoofdhuid,
• hals
• oren
• lippen
• bovenste gedeelte van de voorzijde van je borst (het coeur gebied)
• de rest van je lichaam (armen, benen, romp)

Pityriasis alba

Pityriasis alba (betekent letterlijk: 'witte schilfering') is een huidaandoening met lichte vlekken, meestal op de wangen en het wordt daarom ook wel 'witwang' genoemd. Pityriasis alba is een laaggradig type eczeem dat voornamelijk kinderen treft. Klassieke pityriasis alba presenteert zich meestal met 1 tot 20 plekjes op de huid. De meeste plekjes komen voor op het gezicht, vooral op de wangen en de kin. Ze kunnen ook ontstaan ​​op de nek, schouders en bovenarm en zijn ongebruikelijk op andere plaatsen in het lichaam. De grootte varieert van 0,5 tot 5 cm in diameter. Ze zijn rond, ovaal of onregelmatig van vorm. Pityriasis alba heeft mogelijk goed afgebakende of juist slecht gedefinieerde randen. Jeuk is minimaal of afwezig. Hypopigmentatie is meer merkbaar in de zomer, vooral bij kinderen met een donkere huidskleur. Droogte en schilfering is meer merkbaar in de winter, wanneer de luchtvochtigheid meestal lager is.

Schilferige plekjes op het oor

Seborroïsch eczeem komt vaak op de oren voor, maar er zijn ook andere huidaandoeningen die zich op de oren kunnen manifesteren.

Chondrodermatitis nodularis helices

Heb je last van een wondje of korstje (met schilfering) op je oor? Mogelijk heb je last van chondrodermatitis Nodularis Helicis (CNH), ook wel 'kussenduivel' genoemd. Dit is een veel voorkomende, goedaardige, pijnlijke aandoening aan de oorschelp, waarbij een pijnlijk knobbeltje ontstaat op de buitenste rand van de oorschelp. Er is sprake van een ontsteking in het kraakbeen. Chondrodermatitis Nodularis Helicis treft vaker mannen van middelbare leeftijd of oudere mannen, maar vrouwen en mensen die jonger zijn kunnen het ook krijgen. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer driekwart van patiënten bestaat uit mannen. Bij vrouwen is de aandoening vaak gelokaliseerd op de binnenste rand van de oorschelp.

Men vermoedt dat het wordt veroorzaakt door chronische druk op het kraakbeen. Het pijnlijke knobbeltje zit vaak aan de kant waar je op slaapt. Het wordt vooral gezien bij mensen die op één kant slapen. Hierdoor kan de huid tussen het kraakbeen van de oorschelp en het kussen tijdens het slapen in de knel komen. Andere mogelijke oorzaken zijn actinische schade van de oorrand door zonneschade, vaak als gevolg van een buitenberoep waardoor het oor langdurig is blootgesteld aan de zon. Andere mogelijke oorzaken zijn koude, aangeboren afwijkingen van het oor met microvasculaire defecten waarbij het kraakbeen wordt aangetast door een verminderde plaatselijke bloedtoevoer.

Mannen hebben vaker CNH. Mannen hebben een enigszins andere anatomie van de oorschelpen dan vrouwen, met een verminderde doorbloeding van de oorschelpen. Dit heeft tot gevolg dat herstel van de huid minder snel optreedt.

Bij chondrodermatitis nodularis helicis ontstaat er een drukpijnlijk knobbeltje of zwellinkje aan het oor, soms enigszins rood. Het kan voorkomen dat er een (zwerend) wondje met kleine korstjes en schilfering op zit.

Vaak is in één oogopslag te zien wat er aan de hand is (diagnose à vue), maar bij twijfel kan er een huidbiopsie worden verricht aangezien het sterk kan lijken op een basaalcelcarcinoom, een vorm van huidkanker. Zo kan een patholoog een stukje weefsel onder de microscoop bekijken en beoordelen wat er aan de hand is.

Hoe kun je er het beste mee omgaan? Allereerst is het van belang dat je probeer beide oren evenredig te belasten en niet de hele nacht op één oor ligt. Gebruik een zacht hoofdkussen om op te slapen. Bescherm ook je oren tegen de kou en tegen de zon om (verdere) zonneschade te voorkomen. Een beginnende kussenduivel kun je voor het slapen afdekken met een (siliconen-)pleister om te voorkomen dat de aandoening zich doorzet.

De arts kan CNH behandelen door de laesie aan te stippen met vloeibare stikstof. Wanneer dat onvoldoende soelaas biedt, zal de de afwijking chirurgisch behandeld dienen te worden waarbij het aangetaste stuk kraakbeen onder lokale verdoving verwijderd wordt. Wanneer onvoldoende kraakbeen is verwijderd door de chirurg, kan aan de rand van het litteken na enige tijd recidief optreden.

Schilferige plekken op armen en benen

Schilferende huid op armen en benen kent meerdere oorzaken.

Gedissemineerde superficiële actinische porokeratose (DSAP)
Gedissemineerde superficiële actinische porokeratose is de meest voorkomende vorm van porokeratose en het betreft een verhoorningstoornis, veroorzaakt door een abnormale groei van bepaalde opperhuidcellen. DSAP beïnvloedt voornamelijk de onderarmen en benen bilateraal (tweezijdig) en komt vaker voor op de onderbenen. Er kunnen weinig of ontelbare laesies aanwezig zijn. Het voorhoofd en de wangen worden in minder dan 10% van de gevallen getroffen. DSAP komt bijna nooit voor op de hoofdhuid, handpalmen of voetzolen. De aandoening is vaak meer prominent aanwezig in de zomer. De laesies zijn samengesteld uit meerdere onregelmatige ronde, ringvormige of polycyclische plaques, die elk een verhoogde hoornachtige rand hebben. De zichtbaarheid van deze rand wordt duidelijk geaccentueerd door de toepassing van een kunstmatige bruiningsoplossing (dihydroxyaceton). De kleinste DSAP-laesie is een conische (geleidelijk toenemend in diameter) papule van 1-3 mm, huidkleurig, bruinrood of bruin van kleur. Het is gebaseerd op een haarzakje met een keratotische (schilferige) plug. Grotere plaques hebben een scherpe, iets verhoogde, keratotische ring, een fractie van een millimeter dik, met een diameter van 10 mm of meer. De huid in de ring is dun en lichtrood of lichtbruin van kleur, en een bleke ring kan net binnen de rand worden waargenomen. De rand zelf is vaak donkerder bruin dan de rest van de laesie. Het centrale gebied is meestal bleek en glad, maar het kan rood, schilferig of droog zijn of schilferige folliculaire pluggen hebben. Zweten is afwezig in de plekken. Hoewel ze meestal asymptomatisch zijn, kan blootstelling aan zonlicht of hitte ertoe leiden dat ze jeuken of steken.

Porokeratose van Mibelli

Porokeratose van Mibelli is een huidafwijking die bestaat uit een ringvormige plek met een dun, glad centraal deel en een opvallende en goed gedefinieerde schilferende rand. Porokeratose is een vorm van abnormale keratinisatie of verhoorning. De laesie van porokeratose begint als een kleine, lichtbruine, geschubde papule. Verschillende papels kunnen samenkomen in een of meer plaques met onregelmatige grenzen. Elke plaque is gescheiden van de omringende huid door een schilferende rand met een goed gedefinieerde grens. Porokeratose van Mibelli treft meestal de ledematen, met name de handen en voeten, het onderbeen, de nek, de schouders, het gezicht of de geslachtsdelen, hoewel elk deel van het lichaam kan worden aangetast, inclusief de slijmvliezen. De laesies zijn meestal slechts enkele centimeters groot, maar 'reusachtige porokeratomen' kunnen zo groot zijn als 10 tot 20 cm breed.

Keratosis circumscripta

Keratosis circumscripta is een zeldzame, onschuldige huidaandoening. De oorspronkelijke gevallen waren 11 Afrikaanse patiënten, afstammelingen van de Yorùbá-stam in Nigeria. De oorzaak van keratosis circumscripta is anno 2024 onbekend. Keratosis circumscripta komt voor bij kinderen, meestal verschijnen en ontwikkelen de plekken zich gedurende 2-3 weken. Er zijn scherp gedefinieerde gebieden van diffuse en folliculaire hyperkeratose op de handen, voeten, ellebogen, knieën en romp aanwezig. Het kan een genodermatose zijn die wordt overgeërfd als een autosomaal recessieve eigenschap.

Zekte van Flegel

De ziekte van Flegel is ook bekend als hyperkeratosis lenticularis perstans. Het werd voor het eerst beschreven door Flegel in 1958. Het wordt gekenmerkt door roodbruine papels met onregelmatige hoornachtige schubben die zich voornamelijk op het bovenoppervlak van de voeten en onderbenen bevinden. Het is zeer vergelijkbaar met de ziekte van Kyrle. De afwijkingen bestaan uit kleine, roodbruine, 1-5 mm geschubde bultjes die het meest voorkomen aan de bovenkant van de voeten en onderbenen. Verwijdering van de schilfers onthult een felrode basis met puntbloedingen. In zeldzame gevallen kunnen de oorlellen, armen, handpalmen, voetzolen en het slijmvlies in de mond aangetast zijn. De papels zijn meestal niet pijnlijk.

Ziekte van Kyrle

De ziekte van Kyrle werd in 1916 voor het eerst beschreven in 1916 door Josef Kyrle. De ziekte van Kyrle wordt gekenmerkt door de vorming van grote papels met centrale keratinepluggen en wordt vaak geassocieerd met lever-, nier- of diabetische aandoeningen. Het kan zowel mannen als vrouwen gedurende het hele leven beïnvloeden, hoewel de gemiddelde leeftijd op het moment van presentatie 30 jaar is. Het begint met de vorming van kleine bultjes met zilverachtige schilfers die uiteindelijk ongeveer 1,5 cm in diameter groeien tot roodbruine knobbeltjes met een centrale keratine (hoornachtige) plug. Meerdere laesies kunnen conflueren om grote keratotische plaques te vormen. Laesies komen meestal voor op de benen, maar ontwikkelen zich ook op de armen en in het hoofd- en nekgebied. De handpalmen en zolen worden zelden aangetast. Zonder behandeling genezen laesies spontaan, maar nieuwe blijven zich ontwikkelen. De plekken zijn niet pijnlijk, maar je kunt wel last krijgen van intense jeuk.

Lichen striatus

Lichen striatus is een vrij zeldzame, zelfbeperkende huiduitslag die voornamelijk bij kinderen voorkomt. Het begint als kleine roze, rode of vleeskleurige vlekken die in de loop van een of twee weken samenkomen en een dofrode licht geschubde lineaire band vormen. De band is meestal 2 mm tot 2 cm breed en kan enkele centimeters lang zijn of zich over de gehele lengte van de ledematen uitstrekken. Soms zijn er twee parallelle banden. Laesies komen het meest voor op één arm of been, maar kunnen ook in de nek of romp voorkomen. Soms strekt een band zich van het been uit naar de bil of de buik. Meestal zijn er geen symptomen, maar sommige mensen klagen over lichte of intense jeuk. Soms kunnen nagels worden aangetast, soms zonder huidletsels. Ze worden dik, geribbeld, gespleten en vallen soms zelfs helemaal af.

Pellagra (vitamine B3-tekort)

Als je te weinig of juist te veel van bepaalde vitaminen krijgt, kan je huid schilferen. Pellagra is een ziekte die wordt gekenmerkt door diarree, dermatitis en dementie. Het komt door vitamine B3-tekort. Niacine of vitamine B3 heb je nodig voor de meeste cellulaire processen. Omdat tryptofaan in de voeding in het lichaam kan worden omgezet in niacine, moet je hier ook een tekort aan hebben vooraleer je pellagra ontwikkelt.

Schilferige huidplooien

Seborroïsch eczeem komt vaak voor in de huidplooien, maar schilferige huid in de huidplooien kan ook andere oorzaken hebben.

Intertrigo (smetten)

Intertrigo of smetten (smetplekken) beschrijft een uitslag in de huidplooien, zoals achter de oren, in de plooien van de nek, onder de armen, in de buikplooien, in de lies, tussen de billen, tussen de vingers of tenen. Smetten is een rode, doorgaans pijnlijke huiduitslag met schilferende huid op die plaatsen waar huid tegen huid aanlig

Erythrasma

Bij erythrasma zie je roodbruine, schilferende plekken op de huid, vooral in de liezen, oksels, bilspleet of onder de borsten. De oorzaak van deze huidaandoening is veel bacteriën op de huid door warmte, zweten, overgewicht/obesitas of diabetes.

Confluent and reticulate papillomatosis

Confluent and reticulate papillomatosis (ziekte van Gougerot en Carteaud) is een zeldzame huidaandoening die de romp, nek en oksels aantast. Het wordt gekenmerkt door asymptomatische, hypergepigmenteerde papels en plaques die een perifere, netachtige configuratie hebben. De Franse dermatologen Gourgerot en Carteaud beschreven deze aandoening voor het eerst in het jaar 1927

Granulaire parakeratosis

Granulaire parakeratose (GP) is een zeldzame vorm van parakeratose. Het is een schilferige huidaandoening die vooral lichaamsplooien, meestal de oksels, treft. Het heeft een karakteristiek uiterlijk onder de microscoop.

Psoriasis inversa

Psoriasis is een vaak geschubde huidaandoening die resulteert in rode schilferige en verdikte plekken op de huid. Psoriasis inversa duidt op psoriasis gelokaliseerd in de huidplooien en geslachtsorganen. Het komt voor op de volgende plekken:

• oksels
• lies
• onder de borsten
• in de navel
• op de penis
• op de vulva
• tussen de billen
• rond de anus

Veel mensen met psoriasis hebben psoriasisplekken op andere plaatsen, met name in de gehoorgang, achter de oren, op de hoofdhuid en op ellebogen en knieën.

Schilferige vlekken op de romp

Een schilferige huid op de romp kent meerdere mogelijke oorzaken.

Pityriasis rosea

Pityriasis rosea een virale huiduitslag die ongeveer 6-12 weken duurt. Het wordt gekenmerkt door een een 'herald patch' (ook wel 'plaque-mère’ of ‘moederplek’ genoemd), meestal op de romp, maar soms ook in de nek of op de ledematen, gevolgd door soortgelijke, kleinere ovale rode plekken die zich voornamelijk op de borst en rug bevinden.

Ziekte van Grover

De ziekte van Grover, ook bekend als voorbijgaande acantholytische dermatose, veroorzaakt een jeukende uitslag op de romp. Het is een verworven acantholytische dermatose, in tegenstelling tot de zeldzame en aanhoudende erfelijke acantholytische dermatosen, zoals de ziekte van Darier en de ziekte van Hailey-Hailey. De ziekte van Grover treft meestal mannen boven de 50. Het komt minder vaak voor bij vrouwen of jongere mensen. Het komt vaak voor bij mensen die op de een of andere manier ziek zijn of een verminderde weerstand hebben, maar de huidaandoening kan ook optreden bij verder gezonde mensen. Het wordt geassocieerd met het gebruik van verschillende medicijnen, waaronder:

• anastrozole
• vemurafenib
• dabrafenib
  Symptomen van de ziekte van Grover / Bron: Tvbanfield, Wikimedia Commons (Publiek domein)
• cetuximab
• kwik
• D-penicillamine

De oorzaak van de ziekte van Grover is anno 2024 onbekend. Soms wordt het getriggerd door intens zweten of een onverwachte hittestress. Maar het kan ook ontstaan ​​op een vrij droge huid. Deze huidziekte begint vaak vrij plotseling. Het komt vaker voor in de winter dan in de zomer.

Pityriasis versicolor

Pityriasis versicolor of tinea versicolor, ook wel bekend als zomergist, is een veel voorkomende schimmelinfectie van de huid, waarbij schilferige verkleurde plekken op de borst en rug verschijnen. Pityriasis versicolor treft het vaakst jongvolwassenen en komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Het kan zich ook voordoen bij kinderen, tieners en ouderen. Pityriasis versicolor komt vaker voor in warme, vochtige klimaten dan in koele, droge klimaten. Het treft vaak mensen die veel transpireren. Het kan in de wintermaanden wat verbleken en elke zomer opnieuw verschijnen.

Pityriasis versicolor komt voor de romp, nek en/of armen en het is ongebruikelijk dat het zich manifesteert op andere delen van het lichaam. De plekken kunnen koperachtig bruin zijn, bleker dan de omliggende huid of roze. Bleke vlekken komen vaker voor op een donkere huid; dit uiterlijk staat bekend als pityriasis versicolor alba. De plekken kunnen ook schilferen. Pityriasis versicolor is meestal asymptomatisch, maar bij sommige mensen jeukt het in lichte mate. Over het algemeen zijn bleke of donkere vlekken als gevolg van pityriasis versicolor niet meer of minder gevoelig voor zonnebrand dan de omringende huid.

Porokeratosis ptychotropica (bilspleet)

Porokeratose verwijst naar een groep stoornissen die wordt gekenmerkt door abnormale keratinisatie. Porokeratose ptychotropica is een zeldzame vorm van porokeratose die voor het eerst werd beschreven in 1995. Het presenteert als schilferige of wrattige plekken op de billen of bilspleet. Er zijn meer mannen dan vrouwen met deze huidafwijking. De gemiddelde leeftijd van aanvang is 46,7 jaar. De exacte oorzaak van porokeratose ptychotropica is anno 2024 niet bekend. Andere vormen van porokeratose zijn in verband gebracht met risicofactoren zoals blootstelling aan ultraviolette straling, trauma, nier- en leverfalen, orgaantransplantatie en immuunsuppressie. Bij andere varianten van porokeratose is een genetische predispositie beschreven; er is echter geen genetische aanleg bekend voor porokeratose ptychotropica, mogelijk vanwege zijn zeldzame voorkomen. Porokeratose ptychotropica presenteert zich als wrattenachtige of schilferige plekken op de billen. De plekjes doen zich vaak voor in de plooien van de billen en het perianale gebied en kunnen gepaard gaan met jeuk. De onderbenen kunnen ook worden getroffen. Plaques kunnen samensmelten, waarbij omliggende satellietlaesies ('eilandjes voor de kust') aanwezig zijn.

Ziekte van Darier

De ziekte van Darier is een zeldzame genetische aandoening die zich voornamelijk manifesteert door schilferende of korstige bultjes en het ontstaat door een foutje in het erfelijk materiaal (in het gen ATP2A2). Er ontstaan rode of bruine schilfertjes en korstjes op de huid van de borst, de rug en de schouderbladen.

Schilferige huid overal

Als je op overal of op meerdere plekken op je lichaam last hebt van een schilferige huid, dan kun je naast atopisch eczeem (zie boven) denken aan de volgende aandoeningen.

Droge huid

Een droge huid verwijst naar de huid die droog aanvoelt. Een droge huid mist vocht in de buitenste hoornachtige cellaag (stratum corneum) en dit resulteert in scheurtjes in het huidoppervlak en schilfering van de huid. Een droge huid wordt ook xerosis, xeroderma of asteatose (gebrek aan vet) genoemd.

Ringworm

Ringworm is een oppervlakkige schimmelinfectie van de huid. Het kenmerkt zich door een verheven schilferende plek, dat eruitziet als een rode ring, vandaar de naam 'ringworm'.

Psoriasis

Psoriasis is een vrij vaak voorkomende, rood schilferende huidziekte, waarbij door overmatige activiteit van de huidcellen delen van de huid dikker en rood worden, wat gepaard gaat met schilfering. Soms kun je ook flink last hebben van jeuk. De plekken kunnen ook pijn doen. Voorkeurslocaties of voorkeursplekken zijn de strekzijden van de ellebogen en de knieën, de onderrug en het behaarde hoofd, vooral langs de haargrens (zoals achter de oren). In het gezicht komt psoriasis nauwelijks voor. Soms ontsteken ook de (kleine) gewrichten. Psoriasis is met de huidige stand van zaken (anno 2024) niet te genezen, maar vaak wel goed onder controle te brengen. Psoriasis is niet besmettelijk. Mensen met psoriasis kunnen er flink last van hebben. Je kunt naast lichamelijk ongemakken, ook te maken krijgen met de psychische en sociale gevolgen ervan. Psoriasis is een zichtbare ziekte en als je psoriasis hebt, zul je moeten leren omgaan met de reacties van mensen. En dat is natuurlijk gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Psoriasis is een chronische aandoening. De klachten kunnen weliswaar minder worden of zelfs tijdelijk verdwijnen, maar de psoriasis kan altijd weer de kop opsteken. Als je psoriasis hebt, zult je het een plaats moeten geven in je leven.

Bij psoriasis delen de huidcellen zich te snel. Op bepaalde plekken is de huidvernauwing bij wijze van spreken 'op hol geslagen', waardoor nieuwe huidcellen zich razendsnel ontwikkelen. Hierdoor ontstaan te veel huidcellen en de huid wordt dikker, ze raakt geïrriteerd en er treedt overmatige schilfering op. Het verloop van psoriasis kan zeer grillig zijn. Je bent periodes met verbeteringen en periodes met verslechteringen, waarbij je veel klachten hebt. De één heeft slechts enkele plekken, terwijl de ander er helemaal onder zit.

Psoriasis kent een erfelijke factor. Kinderen van een ouder met psoriasis hebben ongeveer 10% kans om zelf psoriasis te krijgen en wanneer beide ouders psoriasis hebben, is de kans maar liefst 50%. Er zijn ook een aantal uitlokkende factoren bekend. Deze factoren veroorzaken geen psoriasis, maar ze kunnen de ziekte uitlokken als je er aanleg voor hebt. Ook wanneer je de ziekte al hebt, kunnen deze factoren de klachten doen verergeren of het herstel vertragen. Voorbeelden van deze uitlokkende factoren zijn stress, roken, alcohol, bepaalde medicijnen, huidbeschadigingen, klimatologische omstandigheden, infectieziekten (zoals griep), hormonen en herhaaldelijk over de huis schuren. Men vermoedt verder dat psoriasis een auto-immuunziekte is, maar hier moet nog veel onderzoek naar worden verricht.

Er zijn allerlei soorten psoriasis. Psoriasis vulgaris is de meest voorkomende soort. Ongeveer 90% van de mensen met psoriasis, heeft deze soort. De plekken zijn groot en rood en duidelijk begrensd. Op de plekken zitten zilverachtige schilfers. De plekken kunnen bij psoriasis vulgaris op het hele lichaam voorkomen. Je kunt last hebben van enkele plekjes of uitgebreide rode plekken. De psoriasisplekken kunnen een paar weken, maar soms ook levenslang blijven bestaan. Voorkeurslocaties zijn aan de buitenkant van ellebogen en knieën, laag op de onderrug en op het behaarde deel van het hoofd, bijvoorbeeld achter de oren. Psoriasis kan zich ook voordoen in de lichaamsplooien, bijvoorbeeld in de liezen, de oksels, de bilspleet of onder de borsten. Soms zijn er nagelafwijkingen, wat zich uit als kleine deukjes en putjes in de nagels (nagelpsoriasis). Je kunt soms ook last krijgen van gewrichtsklachten, vooral aan vingers en tenen.

De meest voorkomende behandeling van psoriasis is lokale therapie, dat is het smeren van medicijnen (in zalven en lotions) op de huid. Behandeling kan ook bestaan uit lichttherapie (belichting van de aangedane huid met ultraviolette stralen). Verder is systemische therapie mogelijk. Dat zijn medicijnen die je inneemt. Deze krijg je vaak voorgeschreven als lokale behandelwijzen en lichttherapie onvoldoende soelaas bieden.

Lichen planus

Lichen planus is een chronische inflammatoire huidaandoening die de huid en slijmvliesoppervlakken aantast. Lichen planus op de huid kenmerkt zich door vaak groepsgewijze, onregelmatig gevormde kleine baksteenrode tot paarse, aan de bovenkant afgeplatte bultjes van 2 tot 4 millimeter in diameter.

Ichthyosis

Ichthyosis duidt op een groep aandoeningen met toenemende verdikking van de hoornlaag in de vorm van plakken of schubben.

Ichthyosis vulgaris (vissenhuid)

Ichthyosis vulgaris wordt gekenmerkt door een te droge, schilferige huid. Het is de meest voorkomende vorm van de overgeërfde ichthyoses. De huidziekte staat ook bekend als 'vissenhuid'.

Netherton syndroom

Het Netherton syndroom is een erfelijke aandoening van de huid en het haar en het kan reeds zichtbaar zijn bij de geboorte of tijdens de eerste levensweken. Er is wijdverspreide roodheid en de huid is bedekt met droge fijne schilfers. Een jeukende eczemateuze huiduitslag kan aanwezig zijn, vooral later in de kindertijd. Het huiddefect zorgt ervoor dat de huid 'lekt' en de pasgeboren baby verliest warmte, water en eiwitten, die allemaal essentieel zijn voor normale groei en ontwikkeling. Bovendien lopen baby's meer risico op infecties, wat in sommige gevallen levensbedreigend kan zijn. Pasgeborenen met ernstige symptomen hebben vaak een slechte prognose.

Harlekijnichtyose

Dit is een aangeboren afwijking welke wordt gekenmerkt door een abnormale verdikking van de keratinelaag van de huid bij een menselijke foetus.

Collodion baby

Collodion baby is de naam die wordt gegeven aan een baby die wordt geboren in een strak, glimmend vlies om de huid. Deze baby's zijn vaak te vroeg geboren. Het collodion-membraan ondergaat schilfering of afschilfering, die meestal 2 tot 3 weken lang duurt. Dit onthult de onderliggende huidaandoening.

Chronische oppervlakkige schilferende dermatose (parapsoriasis)

Chronische oppervlakkige schilferende dermatose of parapsoriasis duidt op een groep huidaandoeningen die worden gekenmerkt door lichtrode scherp begrensde plekken met heel lichte schilfering.

Cutaan T-cellymfoom

Dit betreft is een manifestatie van lymfeklierkanker in de huid en het wordt gekenmerkt door een rode, jeukende en schilferende huid.

Erythrokeratoderma

Erythrokeratoderma is de beschrijvende naam die wordt gegeven aan een zeldzame groep aandoeningen waarbij keratinisatie of verhoorning optreedt. De verschillende vormen van erythrokeratoderma worden gekenmerkt door goed afgebakende plaques van erytheem (roodheid) en hyperkeratose (schilfering).

Pityriasis lichenoides

Pityriasis lichenoides is een ongewone huiduitslag van (anno 2024) onbekende oorzaak. Het kan variëren van een relatief milde chronische vorm tot een ernstiger acute uitbarsting. De milde chronische vorm, pityriasis lichenoides chronica (PLC), wordt gekenmerkt door de geleidelijke ontwikkeling van symptoomloze, kleine, schilferende bultjes die spontaan afvlakken en gedurende een periode wegtrekken. De acute vorm wordt gekenmerkt door de abrupte uitbarsting van kleine schilferende bultjes die zich ontwikkelen tot blaren en korstige roodbruine vlekken. Deze vorm is ook bekend als pityriasis lichenoides et varioliformis acuta (PLEVA).

Pityriasis rotunda

Pityriasis rotunda, ook bekend als pityriasis circinata, is een zeldzame ziekte gekenmerkt door ronde of ovale geschubde, gepigmenteerde plekken die voornamelijk voorkomen op de romp, armen en benen.

Pityriasis rubra pilaris

Pityriasis rubra pilaris (PRP) is de naam voor een groep zeldzame huidaandoeningen die bestaat uit roodachtig oranje gekleurde schilferige vlekken met goed gedefinieerde randen. Ze kunnen het hele lichaam bedekken of alleen delen van het lichaam zoals de ellebogen en knieën, handpalmen en voetzolen.

Syndroom van Reiter

Het syndroom van Reiter is een verzameling symptomen, maar heeft over het algemeen drie belangrijke kenmerken: artritis (gewrichtsontsteking), urogenitale klachten en conjunctivitis (bindvliesontsteking). Laesies van de huid en slijmvliezen ontwikkelen zich ook bij sommige patiënten. De artritis wordt soms reactieve artritis genoemd, wat betekent dat artritis optreedt als een reactie op een infectie die elders in het lichaam is begonnen. Het syndroom van Reiter duurt in het algemeen enkele maanden. De symptomen zijn hetzelfde, ongeacht de oorzaak van de ontstekingsinfectie.

Ziekte van Sneddon Wilkinson

De ziekte van Sneddon-Wilkinson, ook wel bekend als 'subcorneale pustuleuze dermatose', wordt gekenmerkt door talloze zachte puistjes. Ze verschijnen meestal op de romp, met name in de huidplooien zoals de oksels en de lies. Ze kunnen verschijnen op een normale huid, maar ze manifesteren zich vaak binnen een rode vlek. De puisten verdwijnen binnen een paar dagen en worden vervangen door fijne schilfers voordat er weer een terugval is en er opnieuw puisten worden gevormd. De laesies kunnen soms jeuken. De ziekte kan een paar weken oplaaien en dan maanden of jaren opklaren voordat het weer verschijnt. Dit proces kan gedurende vele jaren worden herhaald. Deze huidaandoening komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en treedt meestal op bij personen ouder dan veertig jaar.

Secundaire syfilis

Syfilis is een complexe seksueel overdraagbare aandoening (soa) die wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum. Episodes dat de ziekte actief worden afgewisseld door latente periodes, waarbij je geïnfecteerd blijft maar er geen tekenen of symptomen zijn. Aanvankelijk verschijnt syfilis als een pijnloze pijnlijke plek (zweer) waar de infectie is binnengekomen (meestal rond de geslachtsorganen, anus of mond) en kan onopgemerkt blijven. De zweer staat bekend als een harde sjanker (ulcus durum) en deze fase staat bekend als primaire syfilis. Wijdverspreide huiduitslag en griepachtige symptomen verschijnen hierna (secundaire syfilis). Indien onbehandeld, kan tertiaire syfilis zich jaren later ontwikkelen en een waaier aan problemen veroorzaken die van invloed zijn op de hersenen, ogen, hart en botten.

Schilferige handen en voeten

Schilfering van handen en/of voeten kent meerdere mogelijke oorzaken.

Voetschimmel

Voetschimmel, ook wel zwemmerseczeem genoemd (eigenlijk een verkeerde naam, want het is geen eczeem), is een schimmelinfectie die zich nestelt in de vochtige en warme gebieden tussen je tenen en soms op andere delen van je voet. Voetschimmel veroorzaakt meestal jeuk, een branderig gevoel en soms ook pijn. Voetschimmel kan meestal verder geen kwaad. Met een antischimmelmiddel kan voetschimmel vaak goed bestreden worden.

De medische benaming van voetschimmel is tinea pedis. Voetschimmel is de meest voorkomende vorm van schimmelinfectie. Het is nauw verwant aan andere schimmelinfecties zoals ringworm. Voetschimmel is zeer besmettelijk. Het kan effectief betreden worden met antischimmelsmeersels. Bestrijding van voetschimmels vraagt volharding, aangezien het een hardnekkige aandoening is.

Voetschimmel wordt vaak veroorzaakt door Trichophyton en Epidermophyton schimmels. Het zijn vooral de vloeren van zwembaden en sportruimtes (douches), die een besmettingsbron vormen van schimmels. Wanneer de huid nat of beschadigd is, bijvoorbeeld door een wondje of krasje, kunnen schimmels vrij eenvoudig de huid binnendringen en daar gaan groeien.

De symptomen van voetschimmel kunnen vele zijn en omvatten:

• Jeuk, prikkend en branderig gevoel tussen je tenen.
• De huid tussen en op de tenen en voetrug is rood ontstoken, met deels grijs-witte huidschilfertjes en pijnlijke kloofjes, vooral tussen de tenen.
• In de vochtige schilfertjes kunnen bacteriën groeien en een bacteriële infectie veroorzaken, wat een vieze geur verspreidt.
• Op de huid kunnen jeukende blaasjes aanwezig zijn, vooral op de voetzolen. deze drogen later in, waarna het bruine vlekjes of korstjes worden. Daarna schilfert de huid af.
• Heel soms ontstaan er grotere blaren, waardoor de je huid altijd wat nat is door het vocht dat uit de blazen komt.
• Een droge huid en schilferige huid op voetzolen en voetranden. Soms wordt het eelt van de voeten wat dikker en hier kunnen kloofjes in ontstaan.
• Onychomycose (kalknagels of schimmelnagels): gelige, bruinige en brokkelige nagels.
• De haren op de voet kunnen door de schimmel verkleuren.

Schimmels gedijen uitstekend in een warme en vochtige omgeving, zoals zwembad en sauna, of in het warme en broeierige milieu van slecht ademend schoeisel. Zorg daarom voor open schoenen of schoenen van leer en trek ze zo vaak mogelijk uit. Draag om de dag andere schoenen. Draag katoenen of wollen sokken en trek ten minste elke dag schone aan. Draag in openbare gelegenheden badslippers. De voeten goed afdrogen na het douchen of baden, vooral tussen de tenen. Was de sokken op 60°C.

Lokaal kan de schimmel behandeld worden met een antischimmelmiddel: imidazolen, ciclopirox of terbinafine. Schoeisel altijd meebehandelen (met poeder) om reïnfectie te voorkomen.

Alleen ernstige voetschimmel die diep in de huid doordringt, wordt systemisch behandeld met terbinafine of itraconazol. Deze antischimmelpillen kunnen echter veel vervelende bijwerkingen hebben.

Ziekte van Hallopeau

De ziekte van Hallopeau, ook wel acrodermatitis continua van Hallopeau of acrodermatitis continua suppurativa genoemd, is een zeldzame ontstekingsziekte die wordt gekenmerkt door pustuleuze uitbarstingen die beginnen in de toppen van je vingers en tenen. De puisten kunnen in mate variëren gedurende het chronische, zich herhalende beloop, van de ziekte.

Dyshidrosis lamellosa sicca

Dyshidrosis lamellosa sicca is een schilfering van de handen en het wordt beschouwd als een milde variant van ortho-ergisch eczeem, een type eczeem dat ontstaat door een huidbeschadigende werking van stoffen. Voorkeursplekken zijn de handpalmen en de buigzijde van de vingers.

Kloven in de hielen of hielkloven

Hielkloven zijn diepe groeven of kloofjes in de huid van de hiel.

Likdoorn en eelt

Een likdoorn is een verdikte (eelt)plek van de huid die gevormd worden als reactie op extreme plaatselijke druk en wrijving.

Juvenile plantaire dermatose

Juveniele plantaire dermatose of zweetvoetensyndroom is een aandoening waarbij de huid van de voetzolen glanzend, rood, droog zijn en waarbij er schilfertjes en kloofjes kunnen ontstaan.

Exfoliatieve keratolyse

Exfoliatieve keratolyse is een aandoening waarbij de bovenste laag van de huid voortdurend loslaat.

Blaasjeseczeem (pompholyx)

Pompholyx is een vorm van blaasjeseczeem, die zich op de de handpalmen en voetzolen manifesteert en waarbij blaasjes en blaren ontstaan.

Psoriasis palmoplantaris

Psoriasis palmoplantaris is psoriasis op de handpalmen en voetzolen.

Palmoplantaire keratodermie

Palmoplantaire keratodermie duidt op een versterkte eeltvorming van handpalmen en voetzolen.

Acrokeratoelastoidosis

Acrokeratoelastoidosis is een zeldzame erfelijke huidaandoening die wordt gekenmerkt door kleine, stevige papels of plaques aan de zijkanten van de handen en voeten.

Porokeratotische eccrine ostiale dermale ductnaevus

Dit betreft een zeldzame aangeboren aandoening van keratinisatie. Keratinisatie is het proces waarbij de huidcellen zich in de epidermis vormen.

Lees verder

• Schilferige vingers: symptomen, oorzaken & behandeling
• Korstjes op hoofdhuid met schilfers en jeuk: oorzaken
• Seborroïsch eczeem (hoofdroos): symptomen en behandeling
• Psoriasis vulgaris: symptomen, behandeling en voeding, dieet
• Eczeem (soorten eczeem): symptomen, oorzaak en behandeling