Kloofjestong: Tongafwijking met groeven of kloven in de tong

Een kloofjestong is een goedaardige tongafwijking waarbij een patiënt diepe groeven (kloven) in het dorsale oppervlak van de tong (bovenoppervlak) heeft. Deze ondiepe of diepe groef of groeven zien er misschien verontrustend uit, maar de niet-besmettelijke aandoening gaat meestal niet met pijn gepaard. Sommige patiënten klagen wel over een brandend gevoel, pijn en een slechte adem, wat vooral optreedt doordat voedselresten in de tongspleten terechtkomen. Een behandeling van deze tongaandoening is meestal niet nodig maar een goede mondhygiëne is wel aanbevolen.

• Synoniemen van kloofjestong
• Epidemiologie van tongafwijking
• Oorzaken van kloven in tong
• Geassocieerde aandoeningen bij groeven in tong
• Symptomen
• Uiterlijk
• Tekenen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van barstjes in tong

Synoniemen van kloofjestong

Bekende synoniemen voor een kloofjestong zijn:

• een gegroefde tong
• een scrotale tong
• lingua plicata
• fissured tongue

Epidemiologie van tongafwijking

Een kloofjestong is een relatief veel voorkomende aandoening, met een geschatte prevalentie van 2% - 11%. Mannen worden vaker getroffen dan vrouwen door groeven in de tong. De scheurtjes in de tong treden mogelijk op elke leeftijd op, maar de meeste patiënten zijn ouderen. De prevalentie van de aandoening neemt aanzienlijk toe met de leeftijd, waardoor 40% van de bevolking na de leeftijd van veertig jaar tekenen van scheuren in de tong vertoont. Soms komen ook kinderen ter wereld met scheurtjes in het tongoppervlak.

Oorzaken van kloven in tong

De oorzaak van groeven in de tong is onbekend anno oktober 2020, maar mogelijk is sprake van een gedeeltelijke genetische eigenschap. De veroudering en omgevingsfactoren dragen mogelijk ook bij aan het afwijkende tonguiterlijk. Enkele aandoeningen zijn gekoppeld aan het gewijzigde tonguiterlijk, maar de groefjes in de tong komen echter mogelijk ook tot uiting bij gezonde mensen.

Geassocieerde aandoeningen bij groeven in tong

Bij volgende aandoeningen komt een kloofjestong mogelijk tot stand

• alcoholisme
• een droge mond
• een landkaarttong: Bij een landkaarttong ontstaan vlekken op de tong als gevolg van ontbrekende papillen. Deze goedaardige tongaandoening verschijnt vaak samen met barstjes in de tong. Mogelijk ervaart de patiënt enkel een gevoeligheid voor pittig en gekruid voedsel.
• een tongletsel
• het Melkersson-Rosenthal-syndroom: Dit is een zeldzame aandoening die niet alleen een gekloofde tong veroorzaakt, maar ook een gezwollen lip, een gezwollen gezicht en een verlamming in het gezicht (Bell's palsy) komt en gaat
• het syndroom van Cowden
• het syndroom van Down: Bij 80% van de patiënten met het syndroom van Down zijn kloven in de tong aanwezig.
• het syndroom van Sjögren: Bij deze aandoening kampt een patiënt met droge ogen, een droge mond en een droge keel.
• mondgerelateerde symptomen bij pustuleuze psoriasis (huidziekte met witte bultjes met pus)
• orofaciale granulomatosis
• pernicieuze anemie (falen van absorptie van vitamine B12) / een vitamine B12-tekort

Symptomen

Uiterlijk

Het klinische uiterlijk van kloven in de tong is zeer variabel in zowel de oriëntatie, het aantal, de diepte en de lengte van de barstjes. De kloven verschijnen aan de bovenkant en soms ook de zijkanten van de tong. De meeste patiënten hebben één of meerdere groeven/barsten met een diepte van 2-6 mm. Soms is er een grote centrale groef, met kleinere spleten die loodrecht vertakken. Andere patronen kunnen vertonen voornamelijk een dorsolaterale positie van de kloven. Hierbij lopen de groeven zijwaarts op het bovenoppervlak van de tong. De barsten maken soms contact met andere groeven, waardoor de tong in kleine lobben of secties wordt gescheiden. Bij ouderen zijn fissuren (scheurtjes) in de tong tot slot meer uitgesproken naarmate ze verouderen.

Tekenen

Het merendeel van de patiënten met de tongafwijking ervaart geen tongpijn, maar sommige patiënten klagen wel over een brandend gevoel, pijn, tongirritatie en een slechte adem. Deze symptomen treden vooral op wanneer voedselresten in de groeven terechtkomen.

Diagnose en onderzoeken

De tonggroefjes worden meestal incidenteel waargenomen tijdens een standaard tandartsonderzoek. De diagnose gebeurt op basis van het kenmerkende klinische uiterlijk van de tong. Een tongbiopsie is meestal niet geïndiceerd voor de diagnose van een kloofjestong.

Behandeling van barstjes in tong

De meeste patiënten met scheurtjes in de tong hebben geen behandeling nodig. Als een kloofjestong toch symptomen veroorzaakt, dan is een goede mondhygiëne aanbevolen. De patiënt moet de bovenkant van de tong reinigen met een tongreiniger. Dit verwijdert vuil dat is opgebouwd in diepe kloven, wat leidt tot irritatie van het tonggebied en een slechte adem.

Lees verder

• Tong reinigen: Voordelen tongreinigers bij mondgezondheid
• Tong: Afwijkingen aan de kleur, vorm en textuur
• Tongbiopsie: Onderzoek naar afwijkingen op tong
• Tongpijn: Oorzaken van pijnlijke tong (pijn aan tong)
• Landkaarttong: Vlekken op tong door ontbrekende papillen