Cryptitis (slijmklierontsteking anus): symptomen en oorzaken

Cryptitis duidt op een slijmklierontsteking van de anus. Wanneer de kliertjes in het slijmvlies rondom de anus en het anale kanaal verstopt raken, kan er een zogeheten slijmklierontsteking ontstaan, soms gevolgd door een peri-anaal abces. De medische term van een slijmklierontsteking van de anus is cryptitis. Onbehandeld kan dit leiden tot een abces en op een gegeven ogenblik zal de etter of pus spontaan een uitweg zoeken en doorbreken aan de huid of in de darm. Dit wordt een fistel genoemd.

• Wat is cryptitis?
• Oorzaken van een anale slijmklierontsteking
• Symptomen van cryptitis
• Verschijnselen
• Beschrijving
• Onderzoek en diagnose
• Complicaties
• Behandeling van een slijmklierontsteking aan de anus
• Medische behandeling
• Zelfzorg
• Preventie

Wat is cryptitis?

Rond de anus zijn er kliertjes in het slijmvlies om de uitgang te smeren. Men spreekt van cryptitis wanneer deze verstopt en ontstoken raken. Het gaat specifiek om een ontsteking van de Morgagnische crypten, die de uitmondingen zijn van de anale klieren ter hoogte van de linea dentata, de overgang tussen het rectum en het anale kanaal. De ontsteking ontstaat vooral door ontlastingsproblemen. Zo vullen de crypten zich met uitwerpselen, die ontsteking of infectie veroorzaken. De ontsteking blijft vaak lange tijd onopgemerkt. Tijdens de ziekte klaag je over een sterke jeuk, voel je pijn of heb je last van een gevoel van een vreemd lichaam in het anale gebied. In de regel verloopt een cryptitis zonder verdere complicaties of gevolgen op de lange termijn. Er zijn echter geïsoleerde gevallen waarbij een medische ingreep nodig is omdat er een abces of fistels zijn ontstaan.

Oorzaken van een anale slijmklierontsteking

Allereerst zijn ontlastingsproblemen verantwoordelijk voor het veroorzaken van cryptitis. Bij een normale stoelgang leegt de darm zich zonder dat er ontlasting in de crypten terechtkomt. Als je echter last hebt van obstipatie en gedurende een bepaalde periode niet goed kan poepen, kan de opgepropte ontlasting worden teruggedrukt. Het is dan mogelijk dat de ontlasting in de crypten terechtkomt. Vanwege het feit dat de ontlasting, vanwege de obstipatie, relatief hard is, beschadigt dit de crypten, het slijmvlies. Als er een direct contact is tussen het slijmvlies en de ontlasting, is een ontsteking het gevolg. Wanneer dit gebeurt, is er sprake van cryptitis. Een andere oorzaak is zeer zachte stoelgang. Als je last hebt van bijvoorbeeld chronische diarree of zachte ontlasting, is het mogelijk dat er ontlasting in de crypten komt. Ook in dat geval kan er cryptitis of infectie optreden.

Symptomen van cryptitis

Verschijnselen

Kenmerkende symptomen van cryptitis zijn:

• pijn tijdens het poepen
• jeukende anus
• vreemd lichaam-sensatie op de anus
• harde stoelgang
• brandende anus

Beschrijving

Eerst en vooral zal je klagen over pijn die je voelt tijdens de ontlasting. Je kan ook een relatief sterke jeuk ervaren, evenals het gevoel van een vreemd lichaam dat in de anus is gelokaliseerd. Als je cryptitis niet (tijdig) behandelt, kunnen zich verdere problemen of een toename van de symptomen voordoen. Een peri-anale fistel of peri-anaal abces kunnen zich ook vormen. Een chirurgische ingreep kan nodig zijn om ze te verwijderen.

Onderzoek en diagnose

Niet elke arts herkent cryptitis onmiddellijk. Dit komt met name doordat de symptomen vergelijkbaar zijn met aambeien. Zo kan het gebeuren dat je lijdt aan cryptitis, terwijl de behandelende arts aambeien vaststelt.

Als je last hebt van pijn tijdens of na een stoelgang en jeuk en branderigheid ervaart in het anale gebied, dan wordt het onderzoek met behulp van een gehandschoende vinger uitgevoerd. Dit onderzoek wordt 'rectaal toucher' genoemd. Alleen dan kan de arts bepalen of er problemen zijn. Hij onderzoekt nauwgezet het gebied van de anus en kan ook het aangetaste gebied onderzoeken met behulp van een anusspeculum en een sonde. Andere opties zijn colonoscopie (darmonderzoek). Middels een colonoscopie kan een cryptitis goed worden vastgesteld.

Complicaties

Eventuele complicaties die gepaard gaan met cryptitis treden vaak op als de aandoening gedurende langere tijd onbehandeld blijft. Vaak wordt een bezoek aan de huisarts steeds uitgesteld vanwege schaamte en gêne. Een van de psychologische complicaties van cryptitis is dat je aanhoudende jeuk of pijn na de stoelgang ervaart. Dit beperkt de kwaliteit van leven ernstig, omdat krabben aan de anus meestal niet mogelijk of gewenst is. Bovendien betekent de laatste vaak ook een vermindering van de voedselinname, wat kan leiden tot verdere complicaties als gevolg van het gebrek aan voedingsstoffen. Over het algemeen betekent het feit dat je geen normale stoelgang kunt hebben een enorme psychische belasting. Depressie kan het gevolg zijn.

In ernstige en onbehandelde gevallen kan het ook leiden tot de vorming van grotere abcessen of fistels. Dit komt door een ontsteking van de anale klieren. Een operatie is dan vaak nodig en brengt een laag risico op complicaties met zich mee. Maar het kan leiden tot beperkingen van de sluitspier. Meestal blijven complicaties uit als cryptitis snel wordt gediagnosticeerd en behandeld.

Behandeling van een slijmklierontsteking aan de anus

Medische behandeling

Cryptitis kan relatief goed worden behandeld. De behandelend arts zal allereerst medicijnen voorschrijven die de ontsteking elimineert. Je zal het medicijn in het getroffen gebied of de getroffen regio moeten toedienen. Het kan hierbij gaan om zetpillen, zalven of crèmes.

Als het een gevorderde cryptitis betreft of als er fistels of abcessen ontstaan, volstaat een medicamenteuze behandeling niet meer. Hier is een operatieve procedure op zijn plaats waarbij de abcessen en fistels worden verwijderd. Bovendien is het mogelijk dat je maatregelen neemt om de klachten te verlichten.

Zelfzorg

Een verandering in het dieet zal gewoonlijk helpen om een ​​'normale' stoelgang te krijgen die niet te zacht noch te hard is. Eet vezelrijke voeding en drink voldoende (water). De getroffen persoon kan ook sluitspieroefeningen uitvoeren om de bloedcirculatie te verbeteren en de genezing te versnellen. Zachte massages op de anus helpen ook de bloedcirculatie te bevorderen. Zachte druk verlicht ook eventuele symptomen en ongemakken (zoals pijn of jeuk).

Preventie

Je kunt cryptitis dikwijls voorkomen door gezond en gevarieerd te eten, waardoor je ook voldoende vezels binnenkrijgt. Het is belangrijk dat je stevige, doch niet te harde ontlasting hebt. Een te zachte stoelgang is echter ook niet goed. Raadpleeg tijdig de huisarts bij vermoeden van cryptitis.

Lees verder

• Pijn aan de anus of anale pijn: oorzaken van pijnlijke anus
• Anale fistel: symptomen, soorten, oorzaken en behandeling
• Perineale pijn (pijnlijk perineum): symptomen en oorzaken
• Peri-anaal eczeem: oorzaken & behandeling eczeem bij anus
• Perianaal abces (bij anus): symptomen, oorzaak & behandeling