Miltpijn: Oorzaken en symptomen van pijnlijke milt

De milt is een orgaan dat zich achter de maag en onder de ribbenkast bevindt. Het orgaan is meestal niet voelbaar wanneer een arts dit betast. In enkele omstandigheden doet de milt pijn, bijvoorbeeld door een scheur, schade of een vergroting van de milt. Bij een ernstige pijnlijke milt is mogelijk sprake van een miltinfarct. Het behandelen van een milt die pijn doet, bestaat uit het aanpakken van de onderliggende oorzaak van de miltpijn. De vooruitzichten zijn tot slot variabel want sommige patiënten herstellen snel dankzij een behandeling terwijl andere miltproblemen die gepaard gaan met pijn, mogelijk leiden tot de dood.

• Miltinfarct en milt die pijn doet
• Oorzaken
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Miltschade of een miltruptuur (scheur in milt)
• Oorzaken
• Symptomen
• Behandeling
• Splenomegalie (miltvergroting) en pijnlijke milt
• Bloedaandoeningen
• Infecties
• Medicatie
• Andere oorzaken
• Diagnose en onderzoeken van miltpijn
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Diagnostisch onderzoek

Miltinfarct en milt die pijn doet

Oorzaken

Een miltinfarct is een aandoening waarbij de bloedtoevoer naar de milt wordt aangetast, wat leidt tot een gedeeltelijk of volledig infarct (weefselsterfte door zuurstofgebrek) in het orgaan. Een miltinfarct treedt op wanneer de miltslagader of één van zijn takken zijn afgesloten, bijvoorbeeld door een bloedstolsel.

Symptomen

Hoewel sommige patiënten geen symptomen vertonen, is het typische symptoom ernstige pijn in het bovenste kwadrant links van de buik. De pijn straalt soms uit naar de linkerschouder (schouderpijn). Koorts en koude rillingen ontwikkelen zich af en toe eveneens.

Diagnose en onderzoeken

Een CT-scan van de buik is het meest gebruikte beeldvormend onderzoek om de diagnose te bevestigen, maar een echografie van de buik is eveneens nuttig.

Behandeling

Er is anno oktober 2020 geen specifieke behandeling voor een infarct van de milt, behalve het behandelen van de onderliggende aandoening en het bieden van adequate pijnverlichting. Een chirurgische verwijdering van de milt (splenectomie) is alleen nodig als complicaties optreden. Na een chirurgische verwijdering komen soms ernstige infecties tot stand.

Miltschade of een miltruptuur (scheur in milt)

Oorzaken

Af en toe kampen patiënten met schade of een scheur (ruptuur) aan de milt. Dit gebeurt niet zo vaak, omdat de milt zich in een vrij veilige, beschermde positie bevindt onder de linkerkant van de ribbenkast. Mogelijke oorzaken van een miltruptuur omvatten een zeer krachtige slag in de buikstreek, zoals tijdens een gevecht, een auto-ongeval of bij het sporten of bij de aanwezigheid van een gebroken rib. Soms ontstaat direct een miltruptuur, terwijl bij andere patiënten een hematoom gevormd wordt. Dit hematoom verdwijnt mogelijk later gedeeltelijk, maar produceert dan een miltcyste. Soms ontstaat de miltruptuur pas enkele weken na het trauma.

Symptomen

Enkele tekenen van een miltruptuur zijn:

• cardiovasculaire instabiliteit wat bijvoorbeeld het gevolg is van een bloeding in het peritoneum; dit resulteert in duizeligheid en een versnelde hartslag
• misselijkheid, bleekheid, extreme nervositeit of flauwvallen
• pijn aan het uiteinde van de linkerschouder wanneer de patiënt de benen omhoog brengt in rugligging; dit resulteert uit bloed dat uit de milt in de peritoneale holte lekt waardoor irritatie ontstaat aan de linkerkoepel van het diafragma (middenrif)
• pijn in het linker hypochondrium (het deel van de buik dat zich achter de ribben bevindt) dit uit zich in gevoeligheid bij aanraking

Behandeling

Een miltruptuur is altijd een medische noodsituatie. De aandoening leidt namelijk tot de dood wanneer een bloeding optreedt. Een onmiddellijke behandeling is nodig. In milde gevallen is een bloedtransfusie voldoende maar meestal is een chirurgische verwijdering van de milt nodig.

Splenomegalie (miltvergroting) en pijnlijke milt

Een vergrote milt veroorzaakt mogelijk ook pijn aan de milt. De miltvergroting kent diverse mogelijke aantal oorzaken.

Bloedaandoeningen

Een aantal bloedaandoeningen resulteren mogelijk in een vergrote milt:

• hemolytische anemie (voortijdige afbraak van rode bloedcellen), bijvoorbeeld als gevolg van een hemoglobinopathie (aandoening van het hemoglobine), thalassemie, erfelijke sferocytose
• lymfoproliferatieve ziekten zoals een lymfoom (kanker van lymfocyten)
• myeloproliferatieve ziekten zoals chronische lymfatische leukemie, chronische myelogene leukemie, grote granulaire celleukemie, polycythemia vera (bloedziekte met toename van alle bloedcellen)

Infecties

Diverse mogelijke infecties leiden mogelijk tot splenomegalie:

• acute bacteriële infecties zoals bacteriële endocarditis (ontsteking van binnenkant van het hart)
• chronische bacteriële infecties waaronder malaria, syfilis, brucellose en miliaire tuberculose
• virale infecties zoals het cytomegalovirus of klierkoorts leiden mogelijk tot een vergrote milt

Medicatie

Veel bijwerkingen van medicijnen veroorzaken pijn aan de milt, wat het gevolg is van:

• directe giftigheid voor de miltcellen
• een pathologische interferentie met de functie van het immuunsysteem of de lever
• ernstige hemolyse (afbraak van rode bloedcellen)
• portale veneuze hypertensie hetgeen resulteert uit hepatische toxiciteit (giftigheid aan de lever) van de geneesmiddelen

In de meeste gevallen zijn deze nadelige effecten tijdelijk en neemt de miltpijn af wanneer de patiënt stopt met het medicijn. De lever krijgt hierdoor weer een normale grootte.

Andere oorzaken

Een groter dan normale milt resulteert mogelijk ook uit:

• bindweefselaandoeningen zoals systemische lupus erythematosus
• inflammatoire aandoeningen zoals amyloïdose en sarcoïdose (aandoening met symptomen aan ogen, longen, huid en zenuwstelsel)
• leverziekten zoals cirrose of trombose van de poortader of miltaders; deze belemmeren de bloedstroom in de lever en milt
• lipide-opslagstoornissen zoals de ziekte van Gaucher (ophoping van vetten in organen) of de ziekte van Niemann-Pick

Diagnose en onderzoeken van miltpijn

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts heeft informatie nodig inzake de grootte van de milt, de hemodynamische parameters, de medische geschiedenis en andere medische aandoeningen en symptomen. Hij voert hiervoor een standaard lichamelijk onderzoek uit waarbij hij eveneens de milt betast. Op basis van deze informatie heeft de arts al een eerst aanwijzing over de oorzaak van de miltpijn.

Diagnostisch onderzoek

De arts zet ook beeldvormende onderzoeken in om de oorzaak van de pijnlijke milt te detecteren. Hij bestelt daarom een echografie, CT-scan of MRI-scan.

Lees verder

• Gescheurd trommelvlies in oor: Gehoorverlies bij patiënt
• Miltinfarct: Belemmerde bloedtoevoer naar milt met buikpijn
• Splenectomie: Chirurgische verwijdering van de milt
• Splenomegalie: Vergrote milt door infecties of ziekte
• Miltletsel: Oorzaken en behandeling van letsel aan milt