Dressler-syndroom: Hartaandoening door schade aan het hart
Het Dressler-syndroom is een secundaire vorm van pericarditis, oftewel ontsteking van het hartzakje. Deze aandoening doet zich voor als gevolg van schade aan het hart of het pericardium (het hartzakje, de buitenste bekleding van het hart). Veelvoorkomende symptomen zijn koorts en pijn op de borst. Medicamenteuze behandeling kan de klachten verlichten en de prognose is meestal positief. In zeldzame gevallen kunnen echter ernstige complicaties optreden. Het syndroom werd voor het eerst beschreven door de cardioloog William Dressler (1890-1969) in 1956, toen hij werkzaam was in het Maimonides Medical Center.- Synoniemen van Dressler-syndroom
- Epidemiologie van het Dressler-syndroom
- Mechanisme
- Oorzaken: Schade aan hartweefsel of het hartzakje
- Hartaanval als oorzaak
- Hartoperaties en andere traumatische letsels
- Auto-immuunrespons en ontsteking
- Infecties en andere triggerfactoren
- Genetische predispositie
- Risicofactoren
- Risicogroepen
- Symptomen: Koorts en pijn op de borst
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling
- Prognose
- Complicaties
- Preventie
- Praktische tips voor het leven met dressler-syndroom
- Zorg goed voor jezelf
- Houd je hart in topconditie
- Pijn op de borst goed beheren
- Houd de symptomen in de gaten
- Pas op met medicatie en behandelingen
- Let op je geestelijke gezondheid
- Herstel na het Dressler-syndroom
- Misvattingen rond het Dressler-syndroom
- Het Dressler-syndroom is hetzelfde als een hartaanval
- Het Dressler-syndroom is een zeldzame aandoening
- Koorts bij het Dressler-syndroom wijst altijd op een infectie
- Beeldvormende onderzoeken zijn niet nodig voor de diagnose
- Het Dressler-syndroom verdwijnt vanzelf zonder behandeling
- Pijn op de borst bij het Dressler-syndroom betekent dat het hart beschadigd is
- Het Dressler-syndroom treedt alleen op na een hartinfarct
- Medicatie tegen het Dressler-syndroom moet levenslang worden ingenomen
- Het Dressler-syndroom is niet gevaarlijk
- Het Dressler-syndroom komt niet terug na genezing
Synoniemen van Dressler-syndroom
Het Dressler-syndroom staat ook bekend onder verschillende andere namen:- postcardiale letselsyndroom
- postmyocardinfarctsyndroom
- postpericardiotomiesyndroom
Epidemiologie van het Dressler-syndroom
Het Dressler-syndroom is een inflammatoire aandoening die zich vaak ontwikkelt na een myocardinfarct of hartchirurgie. Het wordt gekarakteriseerd door een combinatie van pericarditis, pleuritis en koorts. De epidemiologie van het Dressler-syndroom richt zich op de prevalentie en incidentie binnen verschillende patiëntengroepen.Incidentie en prevalentie
De incidentie van het Dressler-syndroom is relatief laag, met schattingen die variëren tussen de 1% en 5% van de patiënten die een myocardinfarct doormaken. Het komt vaker voor na hartchirurgie, zoals een harttransplantatie of bij patiënten die een openhartoperatie ondergaan. De aandoening komt zelden voor bij mensen zonder een voorgeschiedenis van hartproblemen, en is meestal beperkt tot een klein percentage van deze populaties.
Geografische variatie
Er is weinig bewijs voor significante geografische variatie in de prevalentie van het Dressler-syndroom. De incidentie lijkt echter hoger in westerse landen, waar hartchirurgie en myocardinfarcten vaker voorkomen. In gebieden met minder geavanceerde hartzorg is de prevalentie mogelijk lager, hoewel dit niet altijd goed gedocumenteerd is in de literatuur.
Leeftijd en geslacht
Het Dressler-syndroom komt vaker voor bij mannen, hoewel vrouwen ook getroffen kunnen worden, vooral na hartchirurgie. De aandoening ontwikkelt zich meestal bij patiënten boven de 40 jaar, met een piek in de incidentie bij ouderen.
Mechanisme
Het mechanisme achter het Dressler-syndroom is nog niet volledig begrepen, maar het wordt beschouwd als een post-inflammatoire aandoening die volgt op een hartinfarct of chirurgische ingreep. Het ontwikkelt zich als een auto-immuunreactie waarbij het lichaam een immuunrespons op eigen weefsels ontwikkelt, vaak gericht op het hart of de pericardiale membranen.Immuunrespons
Het Dressler-syndroom wordt vaak beschouwd als een soort tweede hartaanval, waarbij het immuunsysteem pericardiale en pleurale structuren aanvalt. Dit kan leiden tot ontstekingen in de pericardiale zak (pericarditis) en in de longvliezen (pleuritis). Deze ontstekingsreactie kan verergeren door de aanwezigheid van necrotisch hartweefsel na een myocardinfarct, wat een trigger vormt voor het immuunsysteem.
Auto-immuunreactie
Er wordt verondersteld dat het syndroom een auto-immuunreactie is die voortkomt uit de aanwezigheid van lichaamseigen antigenen, zoals eiwitten van het hart, die het immuunsysteem verkeerd identificeert als vreemd. De resulterende ontstekingen veroorzaken symptomen zoals pijn op de borst, koorts en kortademigheid, die vaak het gevolg zijn van pericardiale en pleurale irritatie.
Oorzaken: Schade aan hartweefsel of het hartzakje
Het Dressler-syndroom ontstaat als gevolg van een immuunreactie op schade aan het hartweefsel of het pericardium, de buitenste hartzak. Deze schade kan optreden door verschillende medische gebeurtenissen, zoals een myocardinfarct (hartaanval), hartoperaties of andere traumatische letsels die het hartweefsel aantasten. Het lichaam reageert op deze schade door immuuncellen en antilichamen naar het getroffen gebied te sturen om het beschadigde weefsel op te ruimen en te herstellen. Echter, in sommige gevallen kan deze immuunrespons te sterk of te langdurig zijn, wat leidt tot een overmatige ontsteking in het pericardium en de pleura, wat kenmerkend is voor het Dressler-syndroom.Hartaanval als oorzaak
Een van de meest voorkomende oorzaken van het Dressler-syndroom is een myocardinfarct, oftewel een hartaanval. Na een hartaanval kunnen de beschadigde hartspiercellen het immuunsysteem activeren, wat resulteert in een ontstekingsreactie. Deze ontsteking kan zich niet alleen beperken tot het hartweefsel zelf, maar ook het pericardium, het hartzakje, aantasten. Dit veroorzaakt pijn en andere symptomen die vaak leiden tot de diagnose van pericarditis, wat een van de kenmerken is van het Dressler-syndroom.Hartoperaties en andere traumatische letsels
Naast hartaanvallen kunnen hartoperaties, zoals een bypassoperatie of hartklepvervanging, ook schade aan het hartweefsel veroorzaken die het risico op het ontwikkelen van het Dressler-syndroom vergroot. Het openen van de borstkas en het manipuleren van het hartweefsel tijdens een operatie kan het immuunsysteem triggeren, wat leidt tot een ontstekingsreactie. Andere traumatische letsels, zoals een ernstig ongeval of verwondingen aan de borst, kunnen ook het mechanisme van het Dressler-syndroom op gang brengen, doordat ze het hartweefsel beschadigen.Auto-immuunrespons en ontsteking
Het mechanisme achter het Dressler-syndroom wordt vaak gezien als een auto-immuunreactie, waarbij het lichaam de beschadigde hart- of pericardiale weefsels niet herkent als eigen weefsels. Het immuunsysteem beschouwt de beschadigde cellen als vreemd en stuurt antilichamen en ontstekingscellen naar het getroffen gebied om de schade te herstellen. Deze reactie kan echter overmatig zijn, waardoor de ontsteking zich uitbreidt en niet alleen het beschadigde weefsel, maar ook gezonde weefsels aantast. Dit veroorzaakt de pijn en andere symptomen die kenmerkend zijn voor het syndroom.Infecties en andere triggerfactoren
Soms kunnen infecties of eerdere medische ingrepen het risico op het ontwikkelen van het Dressler-syndroom verhogen. Virale infecties, zoals het Coxsackievirus, kunnen bijvoorbeeld een ontstekingsreactie in het hartweefsel veroorzaken, wat het risico op het ontstaan van het syndroom vergroot. Bovendien kunnen eerdere hartoperaties of ingrepen, zoals een hartkatheterisatie, het immuunsysteem extra prikkelen, waardoor de kans op een onbedoelde immuunrespons groter wordt. Ook het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals chemotherapeutica, kan het immuunsysteem beïnvloeden en de kans op het ontwikkelen van auto-immuunreacties zoals het Dressler-syndroom verhogen.Genetische predispositie
Er zijn aanwijzingen dat genetische factoren een rol kunnen spelen in het ontstaan van het Dressler-syndroom. Patiënten met een familiegeschiedenis van auto-immuunziekten of inflammatoire aandoeningen kunnen vatbaarder zijn voor het ontwikkelen van dit syndroom. De genetische predispositie voor een verhoogde ontstekingsreactie kan het immuunsysteem doen reageren op hart- of pericardiale schade, zelfs wanneer deze schade relatief mild is. Genetisch onderzoek kan meer inzicht bieden in de onderliggende genetische factoren die het risico op het ontwikkelen van het Dressler-syndroom beïnvloeden, hoewel dit gebied nog volop in ontwikkeling is.Het verloop van de aandoening kan variëren, met sommige patiënten die slechts milde symptomen ervaren, terwijl anderen ernstigere ontstekingen of complicaties kunnen ontwikkelen. Het mechanisme van het Dressler-syndroom kan worden beschouwd als een soort "foutieve" post-inflammatoire reactie van het lichaam, waarbij de ontstekingsrespons te ver gaat en schade aan gezonde weefsels veroorzaakt.
Risicofactoren
Hoewel de exacte oorzaken van het Dressler-syndroom niet volledig bekend zijn, zijn er bepaalde risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van de aandoening vergroten.Myocardinfarct
De meest significante risicofactor voor het ontwikkelen van het Dressler-syndroom is een myocardinfarct. Patiënten die een hartaanval hebben gehad, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van deze post-inflammatoire aandoening, meestal binnen 1 tot 2 weken na het infarct.
Hartchirurgie
Ook patiënten die een hartoperatie hebben ondergaan, zoals een bypassoperatie of een harttransplantatie, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van het Dressler-syndroom. De manipulatie van het hartweefsel tijdens de operatie kan de ontstekingsreactie in het lichaam op gang brengen, wat bijdraagt aan de ontwikkeling van de aandoening.
Vrouwen
Vrouwen hebben mogelijk een iets verhoogd risico op het ontwikkelen van het Dressler-syndroom, vooral na hartchirurgie of een myocardinfarct. Het mechanisme achter dit verhoogde risico is nog niet volledig duidelijk, maar hormonale verschillen kunnen een rol spelen in de immuunrespons van het lichaam.
Risicogroepen
Bepaalde patiëntengroepen hebben een hoger risico op het ontwikkelen van het Dressler-syndroom. Deze groepen omvatten voornamelijk degenen die al een hartziekte of een hartoperatie hebben ondergaan.Patiënten met een geschiedenis van myocardinfarct
De grootste risicogroep zijn patiënten die een myocardinfarct hebben doorgemaakt. De incidentie van het Dressler-syndroom is bijzonder hoog in de eerste weken na een hartaanval. Het immuunsysteem kan in deze periode overgevoelig reageren op necrotisch hartweefsel.
Patiënten na hartchirurgie
Patiënten die een hartoperatie hebben ondergaan, zoals een bypassoperatie of harttransplantatie, lopen ook een verhoogd risico op het ontwikkelen van het Dressler-syndroom. Deze patiënten ervaren vaak een postoperatieve ontstekingsreactie die de kans op het syndroom vergroot.
Pijn op de borst is een kenmerkend symptoom van het Dressler-syndroom / Bron: Pexels, PixabaySymptomen: Koorts en pijn op de borst
De symptomen van het Dressler-syndroom verschijnen meestal twee tot drie weken na een hartinfarct, hoewel ze ook enkele maanden later kunnen optreden. Mogelijke symptomen zijn:- aanhoudende lichte koorts
- een algemeen gevoel van ziekte
- pericardiale effusie (vochtophoping in de membranen rond het hart)
- verminderde eetlust
- versnelde hartslag
- gewrichtspijn
- hartkloppingen
- hoesten
- kortademigheid (met of zonder hypoxie: zuurstoftekort in weefsels en organen)
- lichaamszwakte
- pericarditis (ontsteking van het hartzakje)
- pijn op de borst (meestal op de borstkas, vergelijkbaar met pleuritische pijn die ook tijdens een hartaanval kan optreden)
- prikkelbaarheid
- vermoeidheid
Alarmsymptomen
Het Dressler-syndroom heeft een aantal alarmsymptomen die een onmiddellijke medische evaluatie vereisen.Pijn op de borst
Pijn op de borst is een van de meest voorkomende symptomen van het Dressler-syndroom. De pijn wordt vaak beschreven als stekend of brandend en wordt verergerd door ademhalen of hoesten, wat wijst op pericardiale of pleurale ontsteking.
Koorts
Koorts is een ander belangrijk symptoom van het Dressler-syndroom. Het is meestal mild tot matig, maar kan in sommige gevallen hoog oplopen en gepaard gaan met andere ontstekingssymptomen.
Kortademigheid
Kortademigheid is een vaak voorkomend symptoom dat optreedt als gevolg van pleuritis of pericarditis, die de longcapaciteit en de ademhalingsfunctie beïnvloeden. Dit symptoom vereist medische aandacht om ernstige complicaties te voorkomen.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoekBij een vermoeden van het Dressler-syndroom begint de arts met een vraaggesprek en een lichamelijk onderzoek. Tijdens de auscultatie met een stethoscoop kan de arts specifieke geluiden horen die wijzen op de aanwezigheid van vloeistof rond het hart.
Diagnostisch onderzoek
Om de diagnose Dressler-syndroom te bevestigen, kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd:
- een bloedonderzoek
- een echocardiografie (onderzoek van het hart door middel van geluidsgolven)
- een elektrocardiografie (meting van elektrische activiteit van het hart)
- een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto)
Differentiële diagnose
Het Dressler-syndroom moet worden onderscheiden van andere aandoeningen zoals:
- acute bloedarmoede met of zonder maagdarmbloeding
- sepsis (bloedvergiftiging)
- congestief hartfalen
- een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen)
- longontsteking
- een terugkerend hartletsel
- endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart)
- griep
- uremie (verhoogde ureumwaarden in het bloed door nierfalen)
Medicijnen zijn vaak nodig om het Dressler-syndroom te behandelen / Bron: Stevepb, PixabayBehandeling
Het Dressler-syndroom wordt meestal behandeld met hoge doses aspirine. Als aspirine niet effectief is, kunnen corticosteroïden worden voorgeschreven. Deze krachtige ontstekingsremmers onderdrukken het immuunsysteem, maar worden doorgaans vermeden in de eerste maand van de behandeling vanwege hun potentieel om bijwerkingen te veroorzaken, zoals een verhoogd risico op ventriculaire ruptuur. Andere NSAID's (niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen) worden niet aanbevolen omdat ze de genezing van het infarctgebied kunnen belemmeren, zoals bij indomethacine. Heparine, een anticoagulans, wordt meestal vermeden omdat het kan leiden tot bloeding in het pericardiale zak, wat kan resulteren in een harttamponade. Heparine kan alleen worden overwogen in gevallen van acuut hartinfarct naast het Dressler-syndroom om verdere trombusvorming te voorkomen.Prognose
De prognose van het Dressler-syndroom is doorgaans goed met de juiste behandeling. De meeste patiënten herstellen volledig met een geschikte medicamenteuze therapie en het monitoren van de ontstekingsniveaus.Herstel na medicamenteuze behandeling
De meeste patiënten herstellen volledig van het Dressler-syndroom na behandeling met niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) en soms corticosteroïden. Het gebruik van medicijnen helpt om de ontsteking te verminderen en de symptomen te verlichten.
Langdurige gevolgen
Hoewel de meeste patiënten herstellen, kunnen sommige langdurige gevolgen ervaren, zoals herhaalde episoden van pericarditis. In zeldzame gevallen kan het Dressler-syndroom leiden tot chronische pericarditis, wat meer langdurige zorg vereist.
Complicaties
In zeldzame gevallen kan het Dressler-syndroom leiden tot een pericardiale tamponade, gekenmerkt door een lage bloeddruk, opgezwollen nekaders en gedempte harttonen. Deze toestand ontstaat door vochtophoping in het hartzakje, wat de hartfunctie belemmert. Een andere mogelijke complicatie is constrictieve pericarditis, waarbij het hartzakje verdikt en littekenweefsel vormt door herhaaldelijke of chronische ontstekingen, wat de bloedcirculatie bemoeilijkt.Preventie
Preventie van het Dressler-syndroom richt zich op het verminderen van ontstekingsreacties na hartchirurgie of een myocardinfarct.Medicatie na myocardinfarct
Patiënten die een myocardinfarct hebben gehad, kunnen preventief behandeld worden met ontstekingsremmende medicatie, zoals NSAID's, om het risico op het ontwikkelen van het Dressler-syndroom te verlagen.
Opvolging na hartchirurgie
Na hartchirurgie is het belangrijk om patiënten nauwlettend op te volgen om vroege tekenen van het Dressler-syndroom te herkennen. Regelmatige controles kunnen helpen bij het tijdig behandelen van ontstekingen voordat ze ernstiger worden.
