Dressler-syndroom: Hartaandoening door schade aan het hart

Het Dressler-syndroom is een secundaire vorm van pericarditis, oftewel ontsteking van het hartzakje. Deze aandoening doet zich voor als gevolg van schade aan het hart of het pericardium (het hartzakje, de buitenste bekleding van het hart). Veelvoorkomende symptomen zijn koorts en pijn op de borst. Medicamenteuze behandeling kan de klachten verlichten en de prognose is meestal positief. In zeldzame gevallen kunnen echter ernstige complicaties optreden. Het syndroom werd voor het eerst beschreven door de cardioloog William Dressler (1890-1969) in 1956, toen hij werkzaam was in het Maimonides Medical Center.

• Synoniemen van Dressler-syndroom
• Epidemiologie van het Dressler-syndroom
• Oorzaken: Schade aan hartweefsel of het hartzakje
• Symptomen: Koorts en pijn op de borst
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen van Dressler-syndroom

Het Dressler-syndroom staat ook bekend onder verschillende andere namen:

• postcardiale letselsyndroom
• postmyocardinfarctsyndroom
• postpericardiotomiesyndroom

Epidemiologie van het Dressler-syndroom

Vroeger trad het Dressler-syndroom bij ongeveer 7% van de patiënten op als complicatie na een hartinfarct. Met de opkomst van percutane coronaire interventies (PCI) is de incidentie echter gedaald tot minder dan 0,5%. Dit komt doordat PCI de noodzaak voor openhartoperaties vermindert en daarmee de kans op het ontstaan van het syndroom verlaagt.

Oorzaken: Schade aan hartweefsel of het hartzakje

Het Dressler-syndroom ontstaat door een immuunreactie op schade aan het hartweefsel of het pericardium. Deze schade kan ontstaan door een hartaanval, een hartoperatie of een ander traumatisch letsel. Het lichaam reageert op de beschadigde weefsels door immuuncellen en eiwitten (antilichamen) naar het getroffen gebied te sturen om te helpen bij het opruimen en herstellen van de schade. Dit kan leiden tot een overmatige ontsteking in het pericardium, wat de symptomen van het Dressler-syndroom veroorzaakt.

Symptomen: Koorts en pijn op de borst

De symptomen van het Dressler-syndroom verschijnen meestal twee tot drie weken na een hartinfarct, hoewel ze ook enkele maanden later kunnen optreden. Mogelijke symptomen zijn:

• aanhoudende lichte koorts
• een algemeen gevoel van ziekte
• pericardiale effusie (vochtophoping in de membranen rond het hart)
• verminderde eetlust
• versnelde hartslag
• gewrichtspijn
• hartkloppingen
• hoesten
• kortademigheid (met of zonder hypoxie: zuurstoftekort in weefsels en organen)
• lichaamszwakte
• pericarditis (ontsteking van het hartzakje)
• pijn op de borst (meestal op de borstkas, vergelijkbaar met pleuritische pijn die ook tijdens een hartaanval kan optreden)
• prikkelbaarheid
• vermoeidheid

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Bij een vermoeden van het Dressler-syndroom begint de arts met een vraaggesprek en een lichamelijk onderzoek. Tijdens de auscultatie met een stethoscoop kan de arts specifieke geluiden horen die wijzen op de aanwezigheid van vloeistof rond het hart.

Diagnostisch onderzoek

Om de diagnose Dressler-syndroom te bevestigen, kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd:

• een bloedonderzoek
• een echocardiografie (onderzoek van het hart door middel van geluidsgolven)
• een elektrocardiografie (meting van elektrische activiteit van het hart)
• een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto)

Differentiële diagnose

Het Dressler-syndroom moet worden onderscheiden van andere aandoeningen zoals:

• acute bloedarmoede met of zonder maagdarmbloeding
• sepsis (bloedvergiftiging)
• congestief hartfalen
• een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen)
• longontsteking
• een terugkerend hartletsel
• endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart)
• griep
• uremie (verhoogde ureumwaarden in het bloed door nierfalen)

Behandeling

Het Dressler-syndroom wordt meestal behandeld met hoge doses aspirine. Als aspirine niet effectief is, kunnen corticosteroïden worden voorgeschreven. Deze krachtige ontstekingsremmers onderdrukken het immuunsysteem, maar worden doorgaans vermeden in de eerste maand van de behandeling vanwege hun potentieel om bijwerkingen te veroorzaken, zoals een verhoogd risico op ventriculaire ruptuur. Andere NSAID's (niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen) worden niet aanbevolen omdat ze de genezing van het infarctgebied kunnen belemmeren, zoals bij indomethacine. Heparine, een anticoagulans, wordt meestal vermeden omdat het kan leiden tot bloeding in het pericardiale zak, wat kan resulteren in een harttamponade. Heparine kan alleen worden overwogen in gevallen van acuut hartinfarct naast het Dressler-syndroom om verdere trombusvorming te voorkomen.

Prognose

De prognose voor patiënten met het Dressler-syndroom is over het algemeen goed. De meeste patiënten merken binnen enkele dagen verbetering van de symptomen.

Complicaties

In zeldzame gevallen kan het Dressler-syndroom leiden tot een pericardiale tamponade, gekenmerkt door een lage bloeddruk, opgezwollen nekaders en gedempte harttonen. Deze toestand ontstaat door vochtophoping in het hartzakje, wat de hartfunctie belemmert. Een andere mogelijke complicatie is constrictieve pericarditis, waarbij het hartzakje verdikt en littekenweefsel vormt door herhaaldelijke of chronische ontstekingen, wat de bloedcirculatie bemoeilijkt.

Preventie

Hoewel het Dressler-syndroom niet altijd te voorkomen is, kunnen de risico’s mogelijk worden verminderd door:

• tijdige en effectieve behandeling van hartaanvallen en hartoperaties
• regelmatige controle na een hartinfarct of hartoperatie
• nauwlettend volgen van de voorgeschreven medicatie en behandelplannen

Lees verder

• Constrictieve pericarditis: Soort ontsteking van hartzakje
• Pericarditis: Ontsteking van vlies rond het hart (hartzakje)
• Hartaanval (hartinfarct): Beperkte bloedstroom naar hart
• Hartgezondheid: Tips voor gezond hart & preventie hartziekte
• Hartkloppingen: Vaak onschuldig, soms symptoom van ziekte