Vinger of duim niet kunnen buigen: oorzaken en behandeling

Als je een vinger of duim niet meer kunt buigen of strekken, is de bewegingsvrijheid van de hand ernstig beperkt. Dit kan gepaard gaan met andere symptomen, zoals moeite om voorwerpen vast te pakken. Er zijn meerdere mogelijke oorzaken mogelijk van dit probleem, zoals een aandoening van de pezen in de hand die de vingers buigen of een reumatische aandoening. Raadpleeg bij aanhoudende of verergerende klachten je huisarts voor een goede diagnose en adequate behandeling.

• Vinger of duim niet kunnen buigen of strekken
• Oorzaken
• Buigpeesletsel of verwondingen van de pees aan de hand
• Hokkende vinger of triggerfinger
• Artrose
• Carpaal tunnelsyndroom (CTS)
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling
• Complicaties
• Prognose
• Preventie
• Casus: Vinger of duim niet kunnen buigen
• Patiënt
• Klachten
• Onderzoek
• Diagnose
• Behandeling
• Advies
• Prognose

Vinger of duim niet kunnen buigen of strekken

In de handpalm bevinden zich de buigpezen, ook flexoren genoemd. Aan de binnenkant van de hand lopen naar elke vinger twee pezen, maar in de duim is slechts één lange flexorpees aanwezig. Een pees is de verbinding tussen spier en bot en als je een spier aanspant, dan trekt de pees aan het bot als gevolg waarvan een lichaamsdeel beweegt. Bij letsel aan de handpalm kunnen één of meerdere puigpezen zijn beschadigd. Bij letsel van de buigpees kun je last krijgen met het buigen van de vinger in het PIP- of het DIP gewricht. Er kunnen ook andere klachten optreden, zoals pijn (pijnlijke vinger), zwelling (gezwollen vinger) en warmte in de getroffen vinger of de vinger blijft in rust in de strekstand staan. De precieze symptomen zijn afhankelijk van welke flexor is getroffen.

Oorzaken

Veel voorkomende oorzaken zijn:

• artrose
• een hokkende vinger of triggerfinger
• peesontsteking
• buigpeesletsel of verwondingen van de pees aan de hand
• carpaal tunnelsyndroom (CTS)
• peesruptuur

Buigpeesletsel of verwondingen van de pees aan de hand

Het gedeeltelijk of helemaal niet meer kunnen buigen van één of meer vingers ontstaat doordat een flexorpees die niet langer intact maar beschadigd is. Dit kan worden veroorzaakt door externe verwondingen zoals dierenbeten of steekwonden of verwonding door een stuk of kapot glas.

Hokkende vinger of triggerfinger

Je kunt ook last hebben van een hokkende vinger of triggerfinger, een aandoening van de pezen in de hand die de vingers buigen. de getroffen vinger 'loopt vast' en blijft dan krom staan. Soms kun je de vinger alleen buigen of strekken door deze met je andere hand vast te pakken en te bewegen. Soms ontstaat een triggerfinger na een zware inspanning of abnormaal gebruik van de hand. Het kan ook komen door verwonding of irritatie van een pees. Een triggerfinger komt vooral voor bij mensen met reuma, jicht en diabetes.

Artrose

Er kan ook sprake zijn van artrose. Hierbij verandert het kraakbeen van je gewrichten. Bij artrose in de vinger of duim, kun je last krijgen van pijn en stijfheid (stijve vinger).

Carpaal tunnelsyndroom (CTS)

Een carpaal tunnelsyndroom kan ook verantwoordelijk zijn voor het niet kunnen buigen van je vinger. Hierbij ontstaan er klachten als gevolg van een beknelling van de zenuw die loopt in het midden van de arm (nervus medianus) in het verloop van de overgang van de onderarm naar de hand door de carpale tunnel in de pols. Er kunnen hierbij klachten optreden in de duim, wijs- en middelvinger en een deel van de ringvinger, het verzorgingsgebied van de betreffende zenuw.

Huisarts raadplegen

Als je een vinger of duim niet meer kunt buigen of strekken, is er meestal niet sprake van een verontrustende aandoening die de gezondheid aantast of enorm beïnvloedt. Toch moet een arts verduidelijken waarom deze klacht optreedt. Als chronische ziekten zoals jicht of reuma aanwezig zijn, moeten verdere behandelingsmaatregelen worden genomen. Het verloop van deze ziekten leidt tot een toename van de symptomen. Roep daarom tijdig medische hulp in, zodat behandeling kan worden gestart. Als de klachten aan de vingers aangeboren is, hoef je geen arts te raadplegen. In dat geval moet je leren omgaan met je beperkingen.

Als je een vinger of duim niet meer kunt buigen of strekken, dan kan dit tot emotionele problemen leiden. Als je ervaart dat de kwaliteit van leven afneemt of als je last hebt van sterke stemmingswisselingen of een depressie, dan is het verstandig je huisarts te raadplegen. Als er andere symptomen zoals pijn optreden of de klachten worden steeds erger, dan is een bezoek aan de arts noodzakelijk om de oorzaak te achterhalen en maatregelen te nemen om verdere achteruitgang te voorkomen. In veel gevallen is het niet kunnen buigen of strekken van de vingers een tijdelijke klacht vanwege overbelasting. In dit geval zijn rust en bescherming van de vingers voldoende.

Onderzoek en diagnose

Ten behoeve van de diagnose worden de flexorpezen door de arts onderzocht. Bepaalde oefeningen kunnen helpen om erachter te komen of er een verwonding aan de flexorpezen is en welke van de twee is getroffen. De m. flexor digitorum profundus of superficialis. De duim heeft maar één lange duimflexor: de m.flexor pollicis longus. Bij een vinger wordt onderscheid gemaakt tussen een oppervlakkige en een diepe buigpees, aangezien de oppervlakkige pees over de diepe pees loopt. De oppervlakkige pees zit vast aan de handpalmzijde van het middelste vingerkootje. Deze pees buigt het basisgewricht en het middengewricht van de vinger. De diepe pees zit daarentegen vast aan het eindkootje van de vinger. Deze buigt alle drie de gewrichten van de vinger. Als de oppervlakkige pees gewond is, is het niet langer mogelijk voor de getroffen persoon om de bovenste of middelste vingertop te buigen. Als beide pezen gewond zijn, kan de hele vinger niet naar de palm van de hand worden gebracht. Bij het stellen van de diagnose zal je oefeningen moeten doen waarbij je jen vinger moet buigen bij weerstand. Als de arts een carpaal tunnelsyndroom vermoedt, worden eerst de duimspieren gescand. Grijpoefeningen geven informatie over de mate van de ziekte. Bovendien wordt het gevoel van sensatie getest. Als je geen wattenbolletje voelt die over de huid wordt gestreken, is de sensorische functie niet meer intact. De arts kan aan je vragen om kleinere voorwerpen zoals paperclips op te pakken om de grijpfunctie te onderzoeken.

Behandeling

Behandeling is afhankelijk van de oorzaak van het niet kunnen buigen (of strekken)n van de vinger(s) of duim. Wanneer de flexorpees scheurt, is het meest effectief om deze in de kortst mogelijke tijd aan elkaar vast te hechten. Indien nodig moet een transplantatie worden uitgevoerd waarbij van elders een stuk pees wordt gebruikt. Wanneer het carpale tunnelsyndroom is gediagnosticeerd, bestaat de behandeling uit conservatieve maatregelen of chirurgie. Behandeling van CTS bestaat grofweg uit een spalk, injectie met medicijnen of operatie. Bij artrose is blijven bewegen belangrijk zonder overbelasting. Pijnstillers kunnen klachten verminderen en bij erge klachten kan een injectie of operatie uitkomst bieden.

Complicaties

In het geval van het niet kunnen buigen van de vingers zijn er meestal geen zorgwekkende complicaties. In het dagelijks leven is de bewegingsvrijheid beperkt. Desalniettemin kan het na een periode van oefening en training (al dan niet onder leiding van een fysiotherapeut) in de meeste gevallen goed worden gecompenseerd. Het wordt problematischer wanneer alle vingers zijn aangedaan. Met de goede vingers of de andere hand kan worden gecompenseerd. Als de klachten aan de vingers aangeboren zijn, dan zal je meestal in de loop van het leven goede manieren vinden om om te gaan met je beperkingen.

Als er een ziekte aanwezig is, kan dit een ontstekingsproces zijn dat meestal van voorbijgaande aard is en geen blijvende schade achterlaat. Veel voorkomende handelingen, zoals het grijpen naar objecten, zullen moeilijker zijn of meer aandacht vereisen. Onhandig gedrag kan optreden en voorzichtigheid is geboden bij het dragen en vasthouden van objecten. Dit kan prikkelbaarheid, verdriet, ontevredenheid of zelfs interpersoonlijke conflicten veroorzaken. In sommige gevallen is het noodzakelijk dat de hand wordt geïmmobiliseerd tijdens het genezingsproces. Dit leidt tot verdere beperkingen van dagelijkse handelingen en taken. Het is misschien niet mogelijk om een auto te besturen of met een pen te schrijven.

Prognose

Enerzijds kan het niet kunnen buigen van de vingers worden veroorzaakt door peesontsteking. Naast ernstige pijn bij beweging van de vingers, kunnen gewrichten gezwollen zijn. Met een adequate behandeling is de peesontsteking vrij goed te behandelen, zelfs als de kuur vrij lang duurt. De prognose verslechterd als er andere gewrichtsaandoeningen aanwezig zijn, zoals reuma of artritis. Onbehandeld is het risico zeer groot dat de ziekte chronisch wordt.

Een andere oorzaak betreft een verwonding van de pezen. Zelfs hierbij is de prognose vrij goed, als er geen verdere peesaandoeningen zijn, zoals peeszwakte. Operatief kan een peesblessure goed worden behandeld en kan de peesfunctie herstellen. De aangetaste pees kan echter op weer afbreken.

Het carpaletunnelsyndroom, waarbij het gaat om vernauwing van structuren in de pols, kan goed worden behandeld, waarna de symptomen na een paar dagen reeds verbeteren. Als de ziekte echter lange tijd onopgemerkt blijft en laat wordt behandeld, is gevolgschade vrijwel onvermijdelijk. Naast een lang genezingsproces van enkele maanden, leidt dit meestal tot permanente sensorische stoornissen van de hand en bewegingsbeperking van de vingers.

Preventie

Verschillende maatregelen kunnen voorkomen dat je last krijgt van het niet kunnen buigen van een vinger of duim niet. Deze bestaan uit het vermijden van overmatige druk op de handen, die de pols strekken of buigen. Na langdurige inspanning moeten de polsen kort worden losgeschud of koud worden gewassen. Het is vooral belangrijk om bij het werken achter de computer bij het typen de armen comfortabel neer te leggen en de handen herhaaldelijk kortere pauzes te geven.

Casus: Vinger of duim niet kunnen buigen

Patiënt

Mark, 35 jaar, magazijnmedewerker.

Klachten

Mark heeft sinds enkele weken moeite met het buigen van zijn rechterduim. Hij merkt dat de duim soms "vastzit" in een gestrekte positie en dat het pijnlijk is om hem te buigen. Soms voelt hij een klik in de duim bij het bewegen. De klachten zijn geleidelijk erger geworden, vooral na langdurige repetitieve handbewegingen op het werk.

Onderzoek

• Anamnese: Mark heeft geen voorgeschiedenis van hand- of duimblessures. Hij werkt dagelijks met zijn handen en doet veel repetitieve handelingen. Geen eerdere medische aandoeningen of recente verwondingen aan de hand.
• Fysiek onderzoek: Bij palpatie van de pees aan de basis van de rechterduim voelt de arts een kleine verdikking. Mark ervaart pijn bij druk op dit gebied. De duim "klikt" bij het buigen en strekt niet soepel. Er zijn geen tekenen van zwelling of ontsteking. De overige vingers bewegen normaal.

Diagnose

Triggerduim (stenoserende tenosynovitis) bij Mark, waarschijnlijk veroorzaakt door overbelasting van de pees door repetitieve bewegingen.

Behandeling

• Rust: Mark wordt geadviseerd om activiteiten die zijn duim overbelasten tijdelijk te beperken en de hand zoveel mogelijk te laten rusten.
• Spalk: Het gebruik van een spalk om de duim te immobiliseren kan helpen om de peesontsteking te laten herstellen.
• Pijnstilling: Mark kan NSAID’s, zoals ibuprofen, gebruiken om ontsteking en pijn te verminderen.

Advies

• Fysiotherapie: Mark kan baat hebben bij fysiotherapie om de beweging van de duim te verbeteren en de ontsteking te verminderen.
• Medische follow-up: Als de klachten na enkele weken niet verbeteren, kan een corticosteroïde-injectie of, in ernstige gevallen, een kleine chirurgische ingreep worden overwogen om de pees te bevrijden.

Prognose

Met rust, immobilisatie en pijnstilling zou Mark's triggerduim binnen enkele weken moeten verbeteren. Bij tijdige behandeling is de prognose goed, en kan de volledige functie van de duim worden hersteld.

Lees verder

• Kromme vingers of kromme vinger bij kinderen: Camptodactylie
• Pijn in vinger of pijnlijke vingers: oorzaken van vingerpijn
• Stijve handen: oorzaken en symptomen van een stijve hand
• Pijnlijke duim: oorzaken en symptomen van pijn in de duim
• Pijn in de handen of pijnlijke hand: oorzaken van handpijn