Gebroken duim: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose

Letsel aan de vingers komt veel voor. Aangezien je je handen en vingers constant nodig hebt om dingen te pakken en erg belangrijk zijn in het dagelijks leven en op het werk, kan letsel aan je vingers waaronder je duim erg invaliderend zijn. Vanwege het constante gebruik van je handen, kan ook worden verklaard dat tot 40% van alle arbeidsongevallen handen en vingers betreffen. Vooral de duim is een belangrijk onderdeel van de hand. Je hebt je duim in het dagelijkse leven nodig om goed te kunnen grijpen. Een blessure van de duim, laat staan een gebroken duim, kan dan ook bijzonder lastig zijn.

• Gebroken duim
• Oorzaken
• Symptomen van een gebroken duim
• Arts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een gebroken duim
• Niet-chirurgische behandeling
• Chirurgische behandelingen
• Prognose
• Complicaties
• Infecties
• Verkeerde genezing
• Botgroei
• Bewegingsbeperkingen
• Artrose
• Zenuwschade
• Preventie
• Veiligheidsmaatregelen bij sport en werk
• Oefeningen en training
• Veilige omgeving
• Juiste technieken
• Ergonomische aanpassingen
• Snelle behandeling van blessures

Gebroken duim

Een directe klap in de asrichting van de duim door bijvoorbeeld een val van een (brom)fiets, is de meest voorkomende oorzaak van een duimfractuur. Tekenen van een gebroken vinger of duim zijn hevige pijn, zwelling en vervorming. Voor de diagnose is een röntgenfoto noodzakelijk. Een gebroken vinger of duim wordt geïmmobiliseerd voor behandeling. Een operatie is meestal niet nodig.

Oorzaken

Mogelijke oorzaken van een gebroken duim zijn:

• de duim tussen de deur krijgen, bijvoorbeeld een autodeur
• een directe klap in de asrichting van de duim
• een vuistslag
• een val op de duim (bijvoorbeeld bij fietsen)

Symptomen van een gebroken duim

Symptomen van een gebroken duim zijn onder meer:

• zwelling rond de basis van de duim (gezwollen duim)
• ernstige pijn (pijnlijke duim)
• beperkte of geen mogelijkheid om de duim te bewegen
• extreme gevoeligheid
• misvormd uiterlijk
• koud of gevoelloos

Veel van deze symptomen kunnen ook optreden bij een ernstige verstuiking van de duim of een gekneusde duim. Een arts kan de juiste diagnose stellen.

Arts raadplegen

Het is verstandig om onverwijld een arts te raadplegen als je vermoedt dat er sprake is van een gebroken of verstuikte duim. Beide soorten letsel kunnen ter behandeling immobilisatie met een spalk en een operatie vereisen. Te lang wachten op behandeling kan leiden tot vervelende complicaties of het herstelproces vertragen.

Onderzoek en diagnose

De (huis)arts onderzoekt je duim en het bewegingsbereik ervan. De arts zal het duimgewricht in verschillende richtingen buigen om te bepalen of je je ligamenten ook verwond hebt. Een duimbreuk kan worden vastgesteld op basis van röntgenfoto's.

Behandeling van een gebroken duim

Het doel van de behandeling is het herstel van de functie van duim en hand. De breuk geneest meestal snel, maar het duurt vaak langer voordat de aangrenzende zachte weefselstructuren zoals pezen, ligamenten of gewrichtskapsel volledig hersteld zijn. Stijfheid en pijn zijn vaak het gevolg van vingerletsels. De gelijktijdige behandeling van deze zachte weefselstructuren is dus belangrijk voor een goed behandelresultaat.

Niet-chirurgische behandeling

Als de botfragmenten niet te ver van hun plaats zijn geraakt, of als de breuk zich in het midden van de botschacht bevindt, dan is een operatie vermoedelijk niet nodig. Het duimbasisgewricht zal dan in de juiste stand in het gips gezet worden.

Chirurgische behandelingen

Als het bot op zo'n manier breekt dat botfragmenten door de huid heen steken of een wond tot op het gebroken bot loopt, dan is vaak een operatie vereist. Als er veel verplaatsing van de botfragmenten is geweest of als de fractuur het carpometacarpale (CMC) gewricht I bereikt, moet je waarschijnlijk ook een operatie ondergaan om het bot weer goed te zetten. Een chirurg die gespecialiseerd is in handchirurgie zal de operatieve ingreep uitvoeren. Hierbij kan nodig zijn om het gewricht met tijdelijke stalen pennetjes op zijn plek vast te houden en/of de botdelen te fixeren.

Prognose

De meeste duimfracturen kunnen zonder chirurgie worden behandeld. Snelle mobilisatie van de vingers is het ultieme doel van de behandeling om pijnlijke stijfheid te voorkomen. Een gerichte fysieke behandeling en handtherapie moet zo snel mogelijk worden gestart en kan het genezingsproces gunstig beïnvloeden. Patiënten moeten vanaf de eerste behandelingsdag maatregelen nemen o zwelling tegen te gaan, zoals het hoog leggen van de arm, koeling en pijnstillers. Dit leidt tot een snelle pijnverlichting en een betere bloedcirculatie van de hand.

Complicaties

Een gebroken duim kan, indien het niet goed wordt behandeld, leiden tot verschillende complicaties. Hier zijn enkele mogelijke complicaties:

Infecties

Een open breuk kan leiden tot infecties in de wond of het botweefsel, vooral als er sprake is van blootstelling aan bacteriën.

Verkeerde genezing

Als de breuk niet goed wordt uitgelijnd, kunnen de botten scheef genezen, wat kan leiden tot langdurige pijn en beperkte functie.

Botgroei

Soms groeit er extra botweefsel rond de breukplaats, wat leidt tot een ongewone uitstulping of benige uitsteeksels die pijn of ongemak kunnen veroorzaken.

Bewegingsbeperkingen

Onjuiste behandeling kan resulteren in een verminderde bewegingsvrijheid van de duim, wat invloed heeft op de grijpkracht en vingerbewegingen.

Artrose

Chronische instabiliteit en langdurige afwijkingen kunnen het gewricht van je duim verzwakken. Dit verhoogt de kans op het ontstaan van artrose. Door voortdurende belasting en verkeerd gebruik kunnen deze afwijkingen zich opstapelen, waardoor het gewricht zijn soepelheid verliest en slijtage optreedt. Het resultaat? Pijn, stijfheid, en verminderde functie van je duim.

Zenuwschade

In zeldzame gevallen kan een gebroken duim zenuwen beschadigen. Zenuwschade leidt tot tintelingen, gevoelloosheid of zwakte in de hand.

Preventie

Om een gebroken duim te voorkomen, kun je de volgende maatregelen treffen:

Veiligheidsmaatregelen bij sport en werk

Draag altijd de juiste beschermende uitrusting, zoals stevige handschoenen, bij sportieve activiteiten en gevaarlijke werkzaamheden. Handschoenen met extra versteviging bieden essentiële bescherming tegen blessures. Kies uitrusting die past bij je activiteit en zorg ervoor dat deze goed zit en in goede staat verkeert. Deze voorzorgsmaatregel vermindert het risico op verwondingen en houdt je veilig tijdens het uitvoeren van fysieke taken.

Oefeningen en training

Versterk je handen en duimen met (simpele) oefeningen om blessures te vermijden. Denk aan het knijpen in een zachte bal om je gripkracht te verbeteren. Doe duimcirkelbewegingen met een weerstandsband om de flexibiliteit te vergroten. Probeer ook eens het rollen van een pen tussen je vingers om je coördinatie te stimuleren. Door deze speelse en effectieve oefeningen houd je je handen sterk en soepel, klaar voor elke uitdaging die op je pad komt.

Veilige omgeving

Houd je werkomgeving en huis veilig en opgeruimd om ongelukken te voorkomen. Zorg ervoor dat vloeren vrij zijn van losse kabels en rommel. Verwijder scherpe voorwerpen van plekken waar je ze kunt stoten of tegenaan botsen. Zorg voor goede verlichting op trappen en donkere hoeken. Door je omgeving overzichtelijk en veilig te houden, verklein je het risico op letsel en maak je je ruimte een stuk veiliger.

Juiste technieken

Leer en pas de juiste technieken toe bij activiteiten die je handen en duimen belasten, zoals tillen en dragen. Gebruik je hele lichaam om de belasting te verdelen, in plaats van je handen te overbelasten. Houd je rug recht, buig je knieën en til met je benen. Zorg ervoor dat je je grip goed beheert en til niet met een geforceerde houding. Door deze technieken toe te passen, voorkom je overbelasting en houd je je handen en duimen gezond en vrij van blessures.

Ergonomische aanpassingen

Zorg voor werkplekken die je handen en duimen verwennen in plaats van belasten. Stel je bureau en gereedschap in op een manier die je ergonomisch ondersteunt, zodat je handen in een natuurlijke, ontspannen positie blijven. Gebruik hulpmiddelen zoals aangepaste toetsenborden, muizen met een comfortabele grip en ergonomische stoelen om de druk op je handen te minimaliseren. Zo geef je je handen de rust die ze verdienen en houd je ze fit en probleemloos.

Snelle behandeling van blessures

Bij een blessure is snel handelen cruciaal. Zoek onmiddellijk medische hulp om verdere schade en complicaties te voorkomen. Een snelle en deskundige beoordeling kan je helpen sneller op de been te komen en ernstige problemen vermijden. Wacht niet af; hoe eerder je hulp zoekt, hoe beter je herstel zal zijn.

Lees verder

• Pijnlijke duim: oorzaken en symptomen van pijn in de duim
• Gekneusde duim: symptomen, oorzaken, behandeling & preventie
• Peesontsteking duim: symptomen, oorzaken en behandeling
• Skiduim: symptomen, oorzaak, (gips) behandeling en operatie
• Tintelende duim, wijsvinger of middelvinger: zenuwbeknelling