Chronisch keelschrapen: Oorzaken, symptomen en behandeling

De keel schrapen is een normale reactie op irritatie of een vreemd voorwerp dat vastzit in de achterkant van de keel. Het kan ook een gewoonte zijn. Wanneer dit echter frequent optreedt en gepaard gaat met andere symptomen, kan keelschrapen een aanwijzing zijn voor een onderliggend probleem. De oorzaken van frequent keelschrapen zijn divers, waaronder stress, bijwerkingen van medicijnen en slechte luchtkwaliteit. Omdat de oorzaken van aanhoudend keelschrapen sterk uiteenlopen, is een uitgebreid medisch onderzoek nodig om de juiste behandeling te bepalen. Diverse zelfzorgmaatregelen kunnen de klachten verlichten, maar als een ernstiger probleem aan de basis ligt van het voortdurende keelschrapen, is professionele medische behandeling vereist.

• Gevoeligheid van de keel
• Aandoeningen en aanhoudend keelschrapen
• Angst en stress
• Astma en longziekten
• Mondademhaling en verstopte neus
• Rhinitis
• Slikproblemen
• Stembandtumor
• Tics
• Zure reflux
• Omgevingsfactoren en frequent keelschrapen
• Medicijnen
• Roken
• Slechte luchtkwaliteit
• Geassocieerde symptomen bij chronisch keelschrapen
• Behandeling van keelirritatie
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Gevoeligheid van de keel

De luchtwegen zijn beschermd door extreem gevoelige weefsels die vaste stoffen en vloeistoffen kunnen detecteren en naar de slokdarm kunnen leiden of door hoesten uit de luchtwegen kunnen verdrijven. Deze beschermende reflex is cruciaal, maar kan in sommige gevallen leiden tot keelproblemen door overmatige stimulatie van de keelbekleding en een verhoogde werking van deze reflex.

Aandoeningen en aanhoudend keelschrapen

Aanhoudend keelschrapen is vaak het gevolg van overgevoeligheid in het strottenhoofd en de keelholte (keel). Het keelschrapen is meestal een reactie van het lichaam op deze irritatie en een poging om de irritatie te verwijderen door de stembanden tegen elkaar te laten wrijven. Chronisch keelschrapen kan leiden tot verdere irritatie van de stembanden door het harde contact, wat een vicieuze cyclus van frequent keelschrapen kan veroorzaken.

Angst en stress

Angst en stress kunnen de spierspanning verhogen, ook in de keel. Dit kan resulteren in een milde verandering in de stemkwaliteit of een gevoel van beklemming of een brok in de keel. Deze symptomen kunnen op hun beurt leiden tot voortdurend keelschrapen. Stress verhoogt ook de zuurproductie in de maag, wat de effecten van reflux kan verergeren, een andere oorzaak van chronisch keelschrapen.

Astma en longziekten

Veel patiënten met rhinitis (neusslijmvliesontsteking) hebben ook astma en omgekeerd. Astma is een ademhalingsaandoening waarbij een chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen optreedt. Patiënten met een gevoeligheid van de hogere luchtwegen (rhinitis) en/of de onderste luchtwegen (astma) kunnen ook gevoelig zijn voor het tussengebied, zoals de keel en de stembanden. Andere longaandoeningen, zoals bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen), kunnen leiden tot overmatige slijmproductie die de patiënt wil uithoesten of die aanleiding geeft tot keelschrapen.

Mondademhaling en verstopte neus

De neus verwarmt en bevochtigt de lucht die we inademen, wat essentieel is voor een gezonde luchtwegfunctie. Bij een verstopte neus en mondademhaling verliest deze functie zijn effect, wat leidt tot een droge en gevoelige keel. Dit kan resulteren in keelirritatie en een neiging tot keelschrapen.

Rhinitis

Bij hooikoorts of allergische rhinitis ontwikkelen patiënten een allergie voor veel ingeademde deeltjes zoals pollen, stof, schimmel en huidschilfers van dieren. Rhinitis kan leiden tot keelproblemen, hetzij door gedeeltelijke blokkering van de neus of door postnasale drip (overmatige neusslijmproductie die in de keel druppelt). Dit kan irritatie, overmatig slikken en aanhoudend keelschrapen veroorzaken. Andere symptomen zijn een loopneus, verstopte neus, waterige ogen, jeukende ogen en niezen.

Slikproblemen

Slikproblemen kunnen leiden tot overmatig keelschrapen, vaak als gevolg van een neurologisch probleem of structurele afwijkingen. Symptomen die vaak gepaard gaan met slikproblemen zijn hoesten, brandend maagzuur, zich verslikken tijdens het eten en heesheid.

Stembandtumor

Stembandknobbeltjes, stembandpoliepen of stembandcysten kunnen chronisch keelschrapen veroorzaken, evenals een brokgevoel in de keel, ademloosheid, heesheid, een schurend stemgeluid en pijn bij het spreken. Tabak roken, allergieën, overbelasting of overmatig gebruik van de stembanden, veel of zwaar hoesten en gastro-oesofageale reflux zijn bekende oorzaken van gezwellen op de stembanden.

Tics

Patiënten met tics maken onbeheersbare, onvrijwillige trillingen, geluiden of bewegingen die plotseling en herhaald optreden. Keelschrapen kan hierbij vaak voorkomen, naast andere tics zoals het in de vingers knippen, herhalen van woorden of geluiden, vaak knipperen en het snel heen en weer bewegen van het hoofd.

Zure reflux

Zure reflux is een veelvoorkomende oorzaak van keelirritatie, waarbij zure maaginhoud in de keel terechtkomt en chemische verbranding veroorzaakt. Dit kan leiden tot keelirritatie, slikproblemen, heesheid, een chronische hoest en keelpijn.

Omgevingsfactoren en frequent keelschrapen

Medicijnen

Sommige medicijnen kunnen hoest- of keelproblemen veroorzaken die leiden tot keelschrapen. Een droge hoest en keelschrapen zijn mogelijke bijwerkingen van ACE-remmers, geneesmiddelen die gebruikt worden voor de behandeling van hoge bloeddruk. Daarnaast kunnen sommige pijnstillers en NSAID's (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen) de maagzuurproductie verhogen, wat refluxproblemen en bijbehorende keelirritatie kan verergeren.

Roken

Roken heeft ernstige gevolgen voor de binnenkant van de keel. Het veroorzaakt niet alleen irritatie door de stoffen in de rook, maar leidt ook tot een uitgedroogde keel en bevordert mondademhaling, wat de keel verder kan irriteren.

Slechte luchtkwaliteit

Industriële dampen, autoverontreiniging en andere vormen van luchtvervuiling kunnen de bekleding van de keel irriteren. Blootstelling aan droge lucht van slechte kwaliteit kan ook bijdragen aan een geïrriteerde keel, wat leidt tot keelschrapen.

Geassocieerde symptomen bij chronisch keelschrapen

Chronisch keelschrapen kan variëren van een paar keer per dag tot meerdere keren per minuut, of soms alleen na de maaltijd. Het wordt vaak gepaard door andere symptomen zoals keelpijn, slikproblemen, een droge hoest en/of een brokgevoel in de keel. Afhankelijk van de onderliggende oorzaak van het keelschrapen, kunnen andere symptomen ook optreden.

Behandeling van keelirritatie

Zelfzorg

Enkele zelfzorgmaatregelen kunnen het aanhoudende keelschrapen verlichten, waaronder:

• beperk alcohol
• behoud een gezond gewicht
• gebruik een luchtbevochtiger
• verhoog het hoofdeinde van het bed 's nachts
• stop met het gebruik van tabaksproducten
• verlicht stress
• drink veel water
• pas je voedingspatroon aan door bepaald voedsel of dranken te beperken of te vermijden

Professionele medische zorg

Chirurgie
Bij stembandtumoren kan een arts overgaan tot een operatie om de tumoren te verwijderen.

Logopedie
Als irritatie heeft geleid tot heesheid of stemveranderingen, kan logopedie nuttig zijn om de stemfunctie te herstellen.

Medicatie
Een professionele behandeling kan het voorschrijven van medicatie door een arts omvatten, zoals:

• alternatieve medicijnen als huidige medicijnen het keelschrapen veroorzaken
• antacida, H2-receptorblokkers of protonpompremmers (maagzuurremmers) voor de behandeling van zure reflux
• antihistaminica, decongestiva (medicijnen die de zwelling van slijmvliezen in de neus verminderen), corticosteroïde neussprays en immunotherapie voor allergieën

Prognose

De prognose voor patiënten met aanhoudend keelschrapen varieert op basis van de onderliggende oorzaak en de effectiviteit van de behandeling. Anno augustus 2024 kunnen de meeste patiënten verlichting vinden door tijdige en gerichte behandeling. Als de oorzaak adequaat wordt behandeld, kunnen de symptomen aanzienlijk verminderen of verdwijnen. Echter, bij chronische aandoeningen of als de oorzaak niet tijdig wordt behandeld, kan het keelschrapen langdurig aanhouden. Het is belangrijk om een nauwkeurige diagnose te krijgen om een gepaste behandeling te waarborgen.

Complicaties

Aanhoudend keelschrapen kan leiden tot verschillende complicaties, waaronder:

• Verergering van irritatie van de keel en stembanden, wat kan leiden tot heesheid en chronische keelpijn.
• Verhoogd risico op infecties door beschadiging van de keelweefsels.
• Ontwikkeling van gedragsproblemen of sociale hinder door de vaak hinderlijke aard van het keelschrapen.
• Verergering van bestaande medische aandoeningen, zoals reflux of astma, door de aanhoudende irritatie en het hoesten.

Preventie

Het voorkomen van aanhoudend keelschrapen kan door verschillende maatregelen worden bereikt:

• Beperk blootstelling aan irriterende stoffen zoals tabak en slechte luchtkwaliteit.
• Beheer stress effectief door middel van ontspanningstechnieken of therapie.
• Houd een gezond gewicht en een gebalanceerd dieet aan om reflux en andere gerelateerde aandoeningen te minimaliseren.
• Gebruik een luchtbevochtiger in droge omgevingen om keelirritatie te voorkomen.
• Controleer regelmatig op allergieën en behandel deze indien nodig met de juiste medicatie.

Lees verder

• Keelpijn: Oorzaken van pijn aan keel (pijnlijke keel)
• Keelslijmen: Oorzaken van opbouw van slijm in keel
• Droge keel: Oorzaken en symptomen van uitgedroogde keel
• Benauwdheid in keel: Oorzaken van strak en beklemmend gevoel
• Globus pharyngeus: Brokgevoel in keel (meestal onschuldig)