Chronisch keelschrapen: Oorzaken, symptomen en behandeling

De keel schrapen is een normale reactie op irritatie of een vreemd voorwerp dat vastzit in de achterkant van de keel. Het kan ook een gewoonte zijn. Wanneer dit echter frequent optreedt en gepaard gaat met andere symptomen, kan keelschrapen een aanwijzing zijn voor een onderliggend probleem. De oorzaken van frequent keelschrapen zijn divers, waaronder stress, bijwerkingen van medicijnen en slechte luchtkwaliteit. Omdat de oorzaken van aanhoudend keelschrapen sterk uiteenlopen, is een uitgebreid medisch onderzoek nodig om de juiste behandeling te bepalen. Diverse zelfzorgmaatregelen kunnen de klachten verlichten, maar als een ernstiger probleem aan de basis ligt van het voortdurende keelschrapen, is professionele medische behandeling vereist.

• Anatomie keel en relatie tot chronisch keelschrapen
• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken
• Aandoeningen en aanhoudend keelschrapen
• Angst en stress
• Astma en longziekten
• Mondademhaling en verstopte neus
• Rhinitis
• Slikproblemen
• Stembandtumor
• Tics
• Zure reflux
• Omgevingsfactoren en frequent keelschrapen
• Medicijnen
• Roken
• Slechte luchtkwaliteit
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Geassocieerde symptomen bij chronisch keelschrapen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van keelirritatie
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Anatomie keel en relatie tot chronisch keelschrapen

De keel is een complex gebied dat essentieel is voor zowel de ademhaling als de spijsvertering. Het speelt een cruciale rol bij de doorgang van lucht naar de longen en voedsel naar de maag. De anatomie van de keel is verdeeld in drie hoofdsecties: de nasofarynx, orofarynx en laryngofarynx. Deze secties werken samen om een veilige en efficiënte doorgang te bieden voor lucht en voedsel. Wanneer chronisch keelschrapen optreedt, kan dit een teken zijn van verstoringen in een van deze anatomische structuren of hun functies.

De keelstructuren
De keel bevat verschillende belangrijke structuren zoals de strottenhoofd (larynx), de stembanden, het gehemelte, de amandelen, en de nasale en orale passages. De stembanden spelen een vitale rol in het produceren van geluid en kunnen gevoelig zijn voor irritatie door chronisch keelschrapen. Langdurige irritatie van de keel kan leiden tot ontsteking van de stembanden, wat vaak de oorzaak is van het ongemak bij chronisch keelschrapen.

De rol van de larynx (strottenhoofd)
Het strottenhoofd speelt een centrale rol bij de regulatie van de ademhaling en het stemmen. Het is direct betrokken bij het openen en sluiten van de luchtwegen en is daarom gevoelig voor prikkels zoals rook, zure reflux of infecties. Chronisch keelschrapen kan het gevolg zijn van een ontregeling in de functie van de larynx, wat leidt tot irritatie van de stembanden en andere weefsels.

Gevoeligheid van de keel
De luchtwegen zijn beschermd door extreem gevoelige weefsels die vaste stoffen en vloeistoffen kunnen detecteren en naar de slokdarm kunnen leiden of door hoesten uit de luchtwegen kunnen verdrijven. Deze beschermende reflex is cruciaal, maar kan in sommige gevallen leiden tot keelproblemen door overmatige stimulatie van de keelbekleding en een verhoogde werking van deze reflex.

De impact van de nasofarynx en orofarynx
De nasofarynx en orofarynx zijn belangrijk voor de luchtstroom naar de longen en kunnen ook worden beïnvloed door aandoeningen zoals allergieën, infecties of sinusproblemen. Deze aandoeningen kunnen leiden tot verstopping of verhoogde slijmproductie, wat kan bijdragen aan het gevoel van keelschrapen en irritatie.

Epidemiologie

Chronisch keelschrapen is een veelvoorkomend symptoom dat in verschillende populaties wordt waargenomen. De prevalentie varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de manier waarop chronisch keelschrapen wordt gedefinieerd. Het wordt vaak waargenomen in gevallen van luchtwegaandoeningen, gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) en infecties van de bovenste luchtwegen.

Prevalentie in de algemene bevolking
Chronisch keelschrapen komt vaak voor, met schattingen die variëren van 1% tot 7% van de algemene bevolking. In de meeste gevallen is het een tijdelijk symptoom dat het gevolg is van een acute irritatie van de keel, zoals een verkoudheid of allergieën. Wanneer het echter langer dan drie weken aanhoudt, wordt het beschouwd als chronisch, wat kan wijzen op een onderliggende aandoening.

Risicofactoren voor chronisch keelschrapen
Er zijn verschillende factoren die het risico op het ontwikkelen van chronisch keelschrapen verhogen. Patiënten met gastro-oesofageale refluxziekte (GERD), allergieën of luchtweginfecties hebben een verhoogde kans op het ervaren van chronisch keelschrapen. Roken en langdurige blootstelling aan irriterende stoffen kunnen ook bijdragen aan de prevalentie van dit symptoom.

Geografische spreiding
Er zijn geen grote geografische variaties in de prevalentie van chronisch keelschrapen. Het komt echter vaker voor in gebieden met hogere prevalentie van luchtwegaandoeningen zoals astma en allergieën. In westerse landen, waar GERD vaak voorkomt, is chronisch keelschrapen een veelvoorkomend symptoom.

Mechanisme

Het mechanisme achter chronisch keelschrapen kan variëren afhankelijk van de onderliggende oorzaak. In de meeste gevallen wordt keelschrapen veroorzaakt door irritatie van de keel en de stembanden, maar de specifieke mechanismen zijn afhankelijk van de etiologie.

Irritatie van de keel en stembanden
Chronisch keelschrapen wordt vaak veroorzaakt door irritatie van de keel door ontsteking, infectie, of blootstelling aan irriterende stoffen zoals sigarettenrook, stof of chemicaliën. Deze irritatie kan leiden tot zwelling van de stembanden, wat het schrapen verergert.

Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)
Een van de meest voorkomende oorzaken van chronisch keelschrapen is GERD. Bij GERD komt maagzuur omhoog in de slokdarm en kan het de keel irriteren. Dit leidt vaak tot een gevoel van schrapen in de keel, hoesten en stemveranderingen.

Infecties van de bovenste luchtwegen
Virale en bacteriële infecties van de bovenste luchtwegen kunnen chronisch keelschrapen veroorzaken. Verkoudheden, griep, of sinusinfecties kunnen leiden tot verstopte luchtwegen en overmatige slijmproductie, die kan worden opgehoest en als schrapen ervaren kan worden.

Oorzaken

Er zijn verschillende oorzaken van chronisch keelschrapen, van relatief goedaardige irritaties tot ernstigere medische aandoeningen.

Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)
GERD is een van de meest voorkomende oorzaken van chronisch keelschrapen. Bij deze aandoening komt maagzuur terug in de slokdarm en kan het de keel en stembanden irriteren, wat leidt tot een gevoel van schrapen en ongemak.

Luchtwegaandoeningen
Aandoeningen zoals astma, sinusitis en chronische obstructieve longziekte (COPD) kunnen leiden tot chronisch keelschrapen. Bij astma kunnen ontstekingen in de luchtwegen leiden tot hoesten en schrapen, terwijl sinusitis overmatige slijmproductie kan veroorzaken die de keel irriteert.

Allergieën
Allergieën voor pollen, stof, of schimmels kunnen leiden tot chronische irritatie van de keel. Het gevolg is vaak overmatige slijmproductie, die in de keel terechtkomt en de patiënt het gevoel geeft dat ze moeten schrapen.

Aandoeningen en aanhoudend keelschrapen

Aanhoudend keelschrapen is vaak het gevolg van overgevoeligheid in het strottenhoofd en de keelholte (keel). Het keelschrapen is meestal een reactie van het lichaam op deze irritatie en een poging om de irritatie te verwijderen door de stembanden tegen elkaar te laten wrijven. Chronisch keelschrapen kan leiden tot verdere irritatie van de stembanden door het harde contact, wat een vicieuze cyclus van frequent keelschrapen kan veroorzaken.

Angst en stress

Angst en stress kunnen de spierspanning verhogen, ook in de keel. Dit kan resulteren in een milde verandering in de stemkwaliteit of een gevoel van beklemming of een brok in de keel. Deze symptomen kunnen op hun beurt leiden tot voortdurend keelschrapen. Stress verhoogt ook de zuurproductie in de maag, wat de effecten van reflux kan verergeren, een andere oorzaak van chronisch keelschrapen.

Astma en longziekten

Veel patiënten met rhinitis (neusslijmvliesontsteking) hebben ook astma en omgekeerd. Astma is een ademhalingsaandoening waarbij een chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen optreedt. Patiënten met een gevoeligheid van de hogere luchtwegen (rhinitis) en/of de onderste luchtwegen (astma) kunnen ook gevoelig zijn voor het tussengebied, zoals de keel en de stembanden. Andere longaandoeningen, zoals bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen), kunnen leiden tot overmatige slijmproductie die de patiënt wil uithoesten of die aanleiding geeft tot keelschrapen.

Mondademhaling en verstopte neus

De neus verwarmt en bevochtigt de lucht die we inademen, wat essentieel is voor een gezonde luchtwegfunctie. Bij een verstopte neus en mondademhaling verliest deze functie zijn effect, wat leidt tot een droge en gevoelige keel. Dit kan resulteren in keelirritatie en een neiging tot keelschrapen.

Rhinitis

Bij hooikoorts of allergische rhinitis ontwikkelen patiënten een allergie voor veel ingeademde deeltjes zoals pollen, stof, schimmel en huidschilfers van dieren. Rhinitis kan leiden tot keelproblemen, hetzij door gedeeltelijke blokkering van de neus of door postnasale drip (overmatige neusslijmproductie die in de keel druppelt). Dit kan irritatie, overmatig slikken en aanhoudend keelschrapen veroorzaken. Andere symptomen zijn een loopneus, verstopte neus, waterige ogen, jeukende ogen en niezen.

Slikproblemen

Slikproblemen kunnen leiden tot overmatig keelschrapen, vaak als gevolg van een neurologisch probleem of structurele afwijkingen. Symptomen die vaak gepaard gaan met slikproblemen zijn hoesten, brandend maagzuur, zich verslikken tijdens het eten en heesheid.

Stembandtumor

Stembandknobbeltjes, stembandpoliepen of stembandcysten kunnen chronisch keelschrapen veroorzaken, evenals een brokgevoel in de keel, ademloosheid, heesheid, een schurend stemgeluid en pijn bij het spreken. Tabak roken, allergieën, overbelasting of overmatig gebruik van de stembanden, veel of zwaar hoesten en gastro-oesofageale reflux zijn bekende oorzaken van gezwellen op de stembanden.

Tics

Patiënten met tics maken onbeheersbare, onvrijwillige trillingen, geluiden of bewegingen die plotseling en herhaald optreden. Keelschrapen kan hierbij vaak voorkomen, naast andere tics zoals het in de vingers knippen, herhalen van woorden of geluiden, vaak knipperen en het snel heen en weer bewegen van het hoofd.

Zure reflux

Zure reflux is een veelvoorkomende oorzaak van keelirritatie, waarbij zure maaginhoud in de keel terechtkomt en chemische verbranding veroorzaakt. Dit kan leiden tot keelirritatie, slikproblemen, heesheid, een chronische hoest en keelpijn.

Omgevingsfactoren en frequent keelschrapen

Medicijnen

Sommige medicijnen kunnen hoest- of keelproblemen veroorzaken die leiden tot keelschrapen. Een droge hoest en keelschrapen zijn mogelijke bijwerkingen van ACE-remmers, geneesmiddelen die gebruikt worden voor de behandeling van hoge bloeddruk. Daarnaast kunnen sommige pijnstillers en NSAID's (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen) de maagzuurproductie verhogen, wat refluxproblemen en bijbehorende keelirritatie kan verergeren.

Roken

Roken heeft ernstige gevolgen voor de binnenkant van de keel. Het veroorzaakt niet alleen irritatie door de stoffen in de rook, maar leidt ook tot een uitgedroogde keel en bevordert mondademhaling, wat de keel verder kan irriteren.

Slechte luchtkwaliteit

Industriële dampen, autoverontreiniging en andere vormen van luchtvervuiling kunnen de bekleding van de keel irriteren. Blootstelling aan droge lucht van slechte kwaliteit kan ook bijdragen aan een geïrriteerde keel, wat leidt tot keelschrapen.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van chronisch keelschrapen vergroten. Deze factoren kunnen variëren van omgevingsomstandigheden tot onderliggende gezondheidsproblemen.

Roken en blootstelling aan irriterende stoffen
Roken is een belangrijke risicofactor voor chronisch keelschrapen. Sigarettenrook irriteert de keel en kan leiden tot ontsteking van de luchtwegen. Blootstelling aan andere irriterende stoffen zoals chemische dampen, stof en vervuiling kan ook bijdragen aan keelschrapen.

Bepaalde medische aandoeningen
Patiënten met aandoeningen zoals GERD, astma, of chronische sinusitis lopen een verhoogd risico op chronisch keelschrapen. Deze aandoeningen kunnen leiden tot herhaalde irritatie van de keel en de stembanden.

Immuunsysteemstoornissen
Mensen met verzwakte immuunsystemen, zoals patiënten die immuunsuppressieve therapieën ondergaan, kunnen vatbaarder zijn voor infecties van de bovenste luchtwegen, wat kan bijdragen aan chronisch keelschrapen.

Risicogroepen

Er zijn bepaalde groepen patiënten die een verhoogd risico lopen om chronisch keelschrapen te ontwikkelen. Deze groepen hebben vaak onderliggende gezondheidsproblemen die de keel kunnen irriteren.

Rokers
Rokers hebben een veel hogere kans op het ontwikkelen van chronisch keelschrapen. De chemicaliën in sigarettenrook irriteren niet alleen de keel, maar kunnen ook leiden tot chronische ontstekingen die het schrapen verergeren.

Patiënten met gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)
Patiënten die lijden aan GERD lopen een groter risico op chronisch keelschrapen. Het herhaaldelijk terugstromen van maagzuur in de slokdarm kan de keel en stembanden langdurig irriteren.

Patiënten met allergieën
Mensen die allergisch zijn voor stoffen zoals pollen, stof of schimmels hebben een verhoogd risico op chronisch keelschrapen. Allergieën kunnen leiden tot een constante irritatie van de keel en de bovenste luchtwegen.

Geassocieerde symptomen bij chronisch keelschrapen

Geassocieerde symptomen van chronisch keelschrapen kunnen variëren, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Deze symptomen kunnen wijzen op de ernst van de aandoening en het mogelijke risico op complicaties. Veelvoorkomende geassocieerde symptomen omvatten hoesten, heesheid, en keelpijn, maar ze kunnen ook wijzen op andere gezondheidsproblemen, zoals gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) of infecties van de bovenste luchtwegen.

Hoesten en heesheid
Hoesten is een veelvoorkomend symptoom dat gepaard kan gaan met chronisch keelschrapen, vooral wanneer de oorzaak reflux of infectie is. Hoesten kan irritatie verergeren, wat leidt tot een vicieuze cirkel van keelschrapen en hoesten. Heesheid kan ook optreden door overbelasting van de stembanden, vaak als gevolg van irritatie door maagzuur of een infectie.

Keelpijn en moeite met slikken
Keelpijn is een andere veelvoorkomende klacht bij chronisch keelschrapen. Dit kan het gevolg zijn van voortdurende irritatie van de slijmvliezen in de keel. Daarnaast kunnen patiënten moeite ervaren met slikken door zwelling of ontsteking van de keelstructuren, wat het dagelijks functioneren kan bemoeilijken. Dit kan vooral merkbaar zijn bij aandoeningen zoals infecties of reflux.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen zijn symptomen die wijzen op een ernstigere onderliggende aandoening, zoals een infectie of kanker. Wanneer deze symptomen optreden, is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp in te schakelen voor verdere diagnostiek en behandeling.

Pijn op de borst
Pijn op de borst kan een alarmsymptoom zijn dat wijst op een ernstigere aandoening, zoals een hartprobleem of ernstige gastro-oesofageale refluxziekte (GERD). Dit symptoom vereist onmiddellijke medische evaluatie om de oorzaak vast te stellen.

Bloed in speeksel of slijm
Bloed in het speeksel of slijm is een alarmsymptoom dat wijst op mogelijke schade aan de keel of luchtwegen. Dit kan een teken zijn van een infectie, ontsteking of zelfs een tumor. Patiënten die bloed opmerken in hun slijm of speeksel moeten onmiddellijk medische hulp zoeken voor verder onderzoek.

Gewichtsverlies en algemene vermoeidheid
Onverklaard gewichtsverlies en vermoeidheid kunnen wijzen op een meer ernstige onderliggende aandoening, zoals kanker of een ernstige infectie. Als deze symptomen gepaard gaan met chronisch keelschrapen, is het belangrijk om te onderzoeken of er sprake is van een systemische aandoening.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van chronisch keelschrapen begint met een gedetailleerde anamnese en lichamelijk onderzoek. Artsen kunnen aanvullende onderzoeken aanbevelen om de onderliggende oorzaak vast te stellen. Dit kan variëren van endoscopie tot laboratoriumtesten en beeldvorming.

Anamnese en lichamelijk onderzoek
Het stellen van de diagnose begint vaak met een grondige anamnese waarbij de arts vraagt naar de aard van de symptomen, de duur en de mogelijke triggers. Het lichamelijk onderzoek richt zich op de keel, stembanden en ademhalingsorganen om tekenen van irritatie of infectie te identificeren.

Endoscopie van de keel
Endoscopie kan worden uitgevoerd om de toestand van de keel en het strottenhoofd in detail te visualiseren. Dit onderzoek kan helpen bij het identificeren van ontstekingen, tumoren, of schade aan de slijmvliezen van de keel.

Beeldvorming en laboratoriumtests
In sommige gevallen kunnen beeldvormingstechnieken zoals een röntgenfoto of CT-scan nodig zijn om te zoeken naar tumoren of andere structurele afwijkingen. Laboratoriumtests kunnen helpen bij het detecteren van infecties of ontstekingsmarkers die bijdragen aan de symptomen.

Behandeling van keelirritatie

Zelfzorg

Enkele zelfzorgmaatregelen kunnen het aanhoudende keelschrapen verlichten, waaronder:

• beperk alcohol
• behoud een gezond gewicht
• gebruik een luchtbevochtiger
• verhoog het hoofdeinde van het bed 's nachts
• stop met het gebruik van tabaksproducten
• verlicht stress
• drink veel water
• pas je voedingspatroon aan door bepaald voedsel of dranken te beperken of te vermijden

Professionele medische zorg

Chirurgie
In ernstige gevallen kan chirurgie noodzakelijk zijn, vooral bij patiënten met tumoren of bij degenen die niet reageren op andere behandelingen. Chirurgische ingrepen kunnen ook nodig zijn voor het herstellen van de anatomie van de keel of het strottenhoofd bij langdurige schade.

Logopedie
Als irritatie heeft geleid tot heesheid of stemveranderingen, kan logopedie nuttig zijn om de stemfunctie te herstellen.

Medicatie
Een professionele behandeling kan het voorschrijven van medicatie door een arts omvatten, zoals:

• alternatieve medicijnen als huidige medicijnen het keelschrapen veroorzaken
• antacida, H2-receptorblokkers of protonpompremmers (maagzuurremmers) voor de behandeling van zure reflux
• antihistaminica, decongestiva (medicijnen die de zwelling van slijmvliezen in de neus verminderen), corticosteroïde neussprays en immunotherapie voor allergieën

Prognose

De prognose voor chronisch keelschrapen varieert, afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de tijdigheid van de behandeling. In de meeste gevallen kunnen de symptomen effectief worden beheerd met de juiste behandeling, hoewel langdurige gevallen complicaties kunnen veroorzaken.

Behandeling van reflux en allergieën
Wanneer de oorzaak van chronisch keelschrapen gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) of allergieën is, is de prognose vaak goed met de juiste behandeling. Patiënten kunnen hun symptomen onder controle houden met medicatie en leefstijlaanpassingen.

Langdurige keelschade en mogelijke complicaties
Indien chronisch keelschrapen onbehandeld blijft, kunnen blijvende schade aan de stembanden en andere structuren in de keel optreden. Dit kan leiden tot stemveranderingen, chronische irritatie en een verhoogd risico op infecties.

Complicaties

Chronisch keelschrapen kan leiden tot verschillende complicaties, vooral wanneer het niet effectief wordt behandeld. Deze complicaties kunnen variëren van milde tot ernstige gevolgen.

Stembandtrauma en heesheid
Langdurig keelschrapen kan leiden tot trauma aan de stembanden, wat kan resulteren in heesheid, stemverlies, of zelfs blijvende schade aan de stembanden.

Infecties en ontstekingen
Chronisch keelschrapen kan de slijmvliezen in de keel irriteren, wat het risico op infecties verhoogt. Dit kan leiden tot chronische keelpijn, verstopte luchtwegen, of zelfs ademhalingsproblemen.

Preventie

Preventie van chronisch keelschrapen richt zich op het vermijden van de bekende risicofactoren en het bevorderen van een gezonde levensstijl.

Vermijden van irriterende stoffen
Roken, alcohol en andere irriterende stoffen kunnen de keel beschadigen en leiden tot chronisch keelschrapen. Het vermijden van deze stoffen is essentieel voor het behouden van een gezonde keel.

Gezond voedingspatroon
Het handhaven van een evenwichtig voedingspatroon is belangrijk om reflux te voorkomen. Dit omvat het vermijden van vetrijke, pittige of zure voedingsmiddelen die de maag kunnen irriteren en het verhogen van de kans op reflux.

Regelmatige controle bij risicopatiënten
Patiënten met een verhoogd risico op chronisch keelschrapen, zoals ouderen of mensen met gastro-oesofageale refluxziekte (GERD), moeten regelmatig worden gecontroleerd om vroege tekenen van complicaties te identificeren en te behandelen.

Lees verder

• Keelpijn: Oorzaken van pijn aan keel (pijnlijke keel)
• Keelslijmen: Oorzaken van opbouw van slijm in keel
• Droge keel: Oorzaken en symptomen van uitgedroogde keel
• Benauwdheid in keel: Oorzaken van strak en beklemmend gevoel
• Globus pharyngeus: Brokgevoel in keel (meestal onschuldig)