Kriebel in de keel: oorzaken en behandeling kriebelende keel

In de meeste gevallen duidt kriebel in de keel op een beginnende verkoudheid. Een kriebelende keel kan ook wijzen op een allergische reactie, te veel roken, overbelasting van de keel of een vastzittende visgraat. Een kriebelende keel is een onaangenaam, kriebelig gevoel in de keel. Het wordt vaak gevolgd door keelpijn of pijn bij het slikken. Door de kriebel in de keel voel je de aandrang om je keel te schrapen of te hoesten. Er zijn meerdere zelfzorgmaatregelen die je kunt nemen om het kriebelende gevoel te verhelpen.

• Oorzaken van kriebel in de keel
• Hooikoorts
• Voedselallergie
• Medicijnallergie
• Bacteriële en virale infecties
• Uitdroging
• Zure reflux
• Bijwerkingen medicatie
• Bijkomende symptomen
• Huisarts bezoeken
• Onderzoek en diagnose
• Medische anamnese
• Fysiek onderzoek
• Keelwisser of sputumtest
• Allergietests
• Beeldvorming of endoscopie
• Bloedonderzoek
• Behandeling van een kriebelende keel
• Gorgelen met zout water en thee drinken
• Allergiemedicijnen en neusspray
• Medicinale behandelingen
• Inhalaties
• Luchtbevochtiging
• Vermijden van irriterende stoffen
• Hydratatie en voeding
• Rust en Herstel
• Een jeukende keel voorkomen

Oorzaken van kriebel in de keel

Kriebel in de keel kan door verschillende factoren worden veroorzaakt. Mogelijke oorzaken van een jeukende keel zijn:

Hooikoorts

Een veel voorkomende oorzaak van jeukende keel is allergische rhinitis, ook bekend als hooikoorts. Dit duidt op een allergische reactie op pollen, een fijn poeder dat vrijkomt uit planten tijdens hun voortplantingscyclus. Hooikoorts is een van de meest voorkomende oorzaken van een jeukende keel. Naar schatting twintig procent van de Nederlanders en Belgen heeft last van hooikoorts. Hooikoorts treedt op wanneer het lichaam een overreactie vertoont op een anders onschadelijke substantie (zoals pollen of stuifmeel), waarbij een chemische stof genaamd histamine vrijkomt, die deze overreactie veroorzaakt.

Voedselallergie

Allergische reacties op voedsel treden op wanneer het lichaam reageert op bepaalde dingen die je eet, alsof ze het lichaam schaden. Reacties ontwikkelen zich meestal binnen enkele minuten of een paar uur na het eten van de voedseltrigger. De allergie kan mild zijn met symptomen zoals een jeukende keel of mond, maar soms is het echter levensbedreigend. Dit gebeurt bij een anafylactische shock, als de luchtwegen en het hart- en vaatstelsel mee gaan doen in de vorm van:

• gezwollen tong
• gezwollen keel
• blauwe lippen
• moeilijke ademhaling
• moeizaam spreken
• hese stem
• aanhoudend hoesten
• een daling van de bloeddruk
• uiteindelijk bewusteloosheid

Veel voorkomende voedingsmiddelen waar mensen allergisch voor zijn, zijn pinda’s, schaal- en schelpdieren, eieren, melk en tarwe.

Medicijnallergie

Veel mensen lijden aan een allergie voor bepaalde medicijnen zoals penicilline en andere antibiotica. De ernst van de allergie varieert van mild tot levensbedreigend. Symptomen van een medicijnallergie kunnen bestaan uit kriebel in de keel die kort na het innemen van een nieuw medicijn aanvangt.

Bacteriële en virale infecties

Bacteriële en virale infecties kunnen beginnen met een jeukende en geïrriteerde keel voordat een ernstigere keelpijn optreedt. Virussen zoals verkoudheidsvirussen of het griepvirus kunnen beide kriebel in de keel veroorzaken. Als het een verkoudheid betreft, dan heb je vaak ook last van niezen, snotteren, hoesten, keelpijn, heesheid en oorpijn. De keelpijn is vaak mild van aard. Wanneer je de griep hebt, is de keelpijn vaak ernstiger van aard en gaat het gepaard met hoge koorts, hoofdpijn en spierpijn in je hele lichaam.

Uitdroging

Uitdroging treedt op wanneer het lichaam meer water verliest dan het binnenkrijgt. Het komt vaak voor bij warm weer, na inspanning of ziekte (bij koorts, braken en/of diarree). Uitdroging kan een droge mond en droge keel veroorzaken, een tijdelijke klacht waarbij de mond en keel niet voldoende speeksel hebben. Dit kan leiden tot een jeukend gevoel in de keel of kriebel in de keel.

Zure reflux

Zure reflux, ook bekend als brandend maagzuur, kan ook kriebel in de keel veroorzaken. Een geïrriteerde keel en hoestklachten komen voor als de maaginhoud regelmatig tot in de keelholte omhoog stroomt. Het is onwaarschijnlijk dat kriebel in de keel of keelpijn het enige symptoom van reflux is. Sommige mensen hebben echter een aandoening die stille reflux of verborgen reflux wordt genoemd en merken alleen een chronische jeukende keel op als een symptoom.

Bijwerkingen medicatie

Sommige medicijnen kunnen droge hoest en jeuk in de keel veroorzaken zijn die niet te wijten zijn aan allergische reacties. Mensen die ACE-remmers gebruiken voor hoge bloeddruk moeten zich ervan bewust zijn dat ACE-remmers kriebel in de keel en droge hoest kunnen veroorzaken. Meestal beginnen deze symptomen kort na het begin van het gebruik van het medicijn en gaan ze niet gepaard met andere symptomen, maar er kunnen soms ook andere klachten optreden.

Bijkomende symptomen

Vaak is kriebel in de keel niet het enige symptoom waarmee je te maken hebt. Symptomen die optreden samen met een jeukende keel hangen af van de oorzaak. Kriebel in de keel veroorzaakt door allergische rhinitis kan gepaard gaan met een combinatie van de volgende symptomen:

• loopneus of verstopte neus
• sinusdruk of druk op de bijholten
• jeukende ogen en jeukende huid
• niezen
• vermoeidheid
• gezwollen, rode of waterige ogen

Wanneer kriebel in de keel veroorzaakt wordt door een medicijn- of voedselallergie, kan een jeukende keel verschijnen samen met een aantal symptomen, van milde tot zeer ernstige klachten. De symptomen zijn onder meer:

• netelroos
• roodheid van de huid rond de ogen
• jeukende oren
• misselijkheid en braken
• diarree
• buikpijn
• gezwollen lippen, tong en keel
• ademhalingsmoeilijkheden of moeite met slikken
• daling van de bloeddruk
• bewustzijnsverlies

Als de jeukende keel wordt veroorzaakt door een acute infectieziekte, zal deze waarschijnlijk van korte duur zijn en gepaard gaan met een combinatie van de volgende symptomen:

• koorts
• gezwollen lymfeklieren
• zwakte of algehele malaise
• hoofdpijn
• hoesten
• verstopte neus

Als kriebel in de keel wordt veroorzaakt door uitdroging, kunnen anderen symptomen bestaan uit:

• extreme dorst
• droge mond
• donkere urine

Als de kriebelende keel wordt veroorzaakt door reflux of brandend maagzuur, kunnen andere symptomen bestaan uit:

• slikklachten of pijn bij het slikken
• brandend gevoel op de borst of keel
• oprispingen
• heesheid
• slecht gebit

Huisarts bezoeken

Een arts hoeft niet altijd kriebel in de keel te onderzoeken. In feite reageert een jeukende keel meestal goed op zelfzorg. Neem contact op met je huisarts als de klachten langer dan 10 dagen aanhouden, erger worden of niet reageren op zelfzorg. Je moet onmiddellijk een arts raadplegen als een jeukende keel gepaard gaat met een van de volgende symptomen:

• ademhalingsproblemen
• piepen
• netelroos
• zwelling in het gezicht
• ernstige keelpijn
• koorts
• moeilijkheden bij het slikken

Elk van de bovenstaande situaties kan onmiddellijke medische aandacht, behandeling met antibiotica of antivirale geneesmiddelen of behandeling van ernstige allergieën vereisen.

Onderzoek en diagnose

Een kriebel in de keel kan ongemakkelijk zijn, maar gelukkig zijn er verschillende manieren om de oorzaak te achterhalen en de juiste behandeling te vinden. Hier is hoe het onderzoek en de diagnose doorgaans verlopen:

Medische anamnese

Je arts zal beginnen met het stellen van vragen over je symptomen. Hoe lang heb je al last van de kriebel? Zijn er andere klachten zoals hoesten, keelpijn of verstopte neus? Dit helpt de arts om een eerste indruk te krijgen van wat er aan de hand kan zijn.

Fysiek onderzoek

Tijdens het fysieke onderzoek zal de arts je keel inspecteren met een tongdepressortje en een lamp. Ze kijken naar de keelwand, amandelen en het zachte gehemelte om te zien of er zichtbare afwijkingen of roodheid zijn.

Keelwisser of sputumtest

Als de arts vermoedt dat een infectie de oorzaak kan zijn, kan een keelwisser worden genomen. Dit houdt in dat een wattenstaafje wordt gebruikt om een monster van de keel af te nemen. Dit monster kan worden getest op bacteriën of virussen die mogelijk de kriebel veroorzaken.

Allergietests

Als allergieën een mogelijke oorzaak zijn, kunnen allergietests nodig zijn. Dit kan gebeuren door middel van huidpriktests of bloedonderzoeken om te zien of je lichaam reageert op specifieke allergenen.

Beeldvorming of endoscopie

In zeldzame gevallen, als de oorzaak niet direct duidelijk is, kan verdere beeldvorming nodig zijn. Een endoscopie kan worden uitgevoerd om een beter zicht op de keel en luchtwegen te krijgen en om te controleren op afwijkingen of ontstekingen.

Bloedonderzoek

Bij aanhoudende of ernstige symptomen kan een bloedonderzoek worden uitgevoerd om te zoeken naar tekenen van infectie, ontsteking of andere onderliggende aandoeningen.

Behandeling van een kriebelende keel

Gorgelen met zout water en thee drinken

Remedies voor kriebel in de keel kunnen variëren, afhankelijk van de oorzaak. Er zijn echter enkele effectieve remedies die in de meeste gevallen zullen helpen, zoals gorgelen met zout water of water met zuiveringszout.

Het drinken van warme thee met citroen, honing en stukjes gember, helpt ook goed tegen kriebel in de keel.

Veel drinken en regelmatig gorgelen beschermt het slijmvlies in mond en keel tegen uitdroging. Vooral geschikt zijn water of kruidenthee met salie, lindebloesem, tijm of kamille, die tegelijkertijd een antibacterieel en ontstekingsremmend effect hebben. Als een desinfecterende gorgeloplossing doen lauw zout water of appelazijn honingwater het bijzonder goed. Het is voldoende als je om de drie uur gedurende twee minuten gorgelt en vervolgens de vloeistof weer uitspuugt.

Allergiemedicijnen en neusspray

Ook vrij verkrijgbare allergiemedicijnen en neussprays kunnen een jeukende keel verminderen door allergieën te verlichten.

Medicinale behandelingen

Indien een bacteriële infectie de oorzaak is, kunnen antibiotica worden voorgeschreven. Dit is specifiek als het gaat om streptokokkeninfecties of andere bacteriële infecties. Voor virale infecties zijn antivirale middelen niet altijd effectief, maar sommige medicijnen kunnen de symptomen verlichten.

Inhalaties

Stoominhalatie kan helpen bij het verlichten van irritatie in de keel. Het inademen van warme stoom, eventueel met toevoeging van enkele druppels eucalyptusolie of menthol, kan de luchtwegen verzachten en de kriebel verminderen.

Luchtbevochtiging

Een luchtbevochtiger kan de lucht in je omgeving bevochtigen, wat helpt bij het voorkomen van verdere uitdroging van het slijmvlies in je keel. Dit kan bijzonder nuttig zijn tijdens de wintermaanden wanneer de lucht vaak droog is.

Vermijden van irriterende stoffen

Probeer rook, vervuiling en andere irriterende stoffen te vermijden. Deze kunnen de keel verder irriteren en de klachten verergeren. Het creëren van een schone en vochtige omgeving kan ook helpen bij het herstel.

Hydratatie en voeding

Blijf goed gehydrateerd door voldoende water te drinken. Vermijd echter alcohol en cafeïne, die uitdroging kunnen verergeren. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamine C en andere ontstekingsremmende eigenschappen, zoals bessen, kunnen bijdragen aan het herstel.

Rust en Herstel

Zorg voor voldoende rust en slaap. Een vermoeid lichaam heeft meer moeite met het afweren van infecties en het herstellen van irritaties.

Een jeukende keel voorkomen

Het vermijden van cafeïne en alcohol en het drinken van veel water kan kriebel in de keel voorkomen. Er zijn ook een aantal andere maatregelen die je kan nemen om te voorkomen dat je last krijgt van kriebel in de keel. Deze maatregelen variëren afhankelijk van wat de kriebelende keel veroorzaakt. De meeste mensen zullen merken dat ze het risico op een jeukende en geïrriteerde keel kunnen verminderen wanneer ze het volgende doen:

• stoppen met roken
• veel water drinken
• vermijd cafeïne en alcohol
• Was de handen regelmatig om geen verkoudheid of griep te krijgen
• houd ramen en deuren (vooral van de slaapkamer) gesloten, zeker op het einde van de namiddag wanneer er veel stuifmeel in de lucht is
• zorg voor een goede luchtkwaliteit in woon- en werkomgeving
• neem een luchtbevochtigingsapparatuur of zet bakjes water op de verwarming

Lees verder

• Keelklachten: oorzaken van pijnlijke of kriebelende keel
• Keelpijn aan één kant: oorzaken van eenzijdige keelpijn
• Keelpijn verhelpen zonder medicijnen op natuurlijke wijze
• Keelpijn, hoesten, moe en lusteloos: wat kun je eraan doen?
• Keelpijn: pijn bij slikken of zere keel, wat te doen? Tips!