Ouderdomsvlekken op de handen: symptomen en behandeling

Ouderdomsvlekken op de hand zijn kleine, donkerdere vlekken die, in tegenstelling tot hun naam, niet alleen op oudere leeftijd kunnen verschijnen. Ouderdomsvlekken zijn pigmentafwijkingen die zich uiten als bruine vlekken op de handrug, onderarmen en in het gelaat. Ouderdomsvlekken staan ook bekend als lentigo senili, lentigo solaris, levervlekken, solar lentigo, actinic lentigo en age spots. Ze komen voort uit verhoogde, chronische blootstelling aan ultraviolette straling, zoals zonlicht. Dit resulteert in lokale, scherp begrensde lichtbruine vlekken met een toename van de melanine-producerende melanocyten, vooral op gebieden die veel zijn blootgesteld aan de zon. De vlekken zijn clusters van het bruinachtige wasachtige pigment lipofuszine (geel tot bruin pigment), dat zich op latere leeftijd in de weefsels vormt en het eindproduct is van de oxidatie van onverzadigde vetzuren in het celmembraan. De lysosomen kunnen de stof niet meer volledig afbreken en blijft dus zichtbaar.

• Ouderdomsvlekken op de handen
• Synoniemen
• Oorzaken van ouderdomsvlekken
• Symptomen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van ouderdomsvlekken
• Geen behandeling nodig
• Handcrème
• Laserbehandeling
• Chemische peeling
• Dermabrasie
• Preventie

Ouderdomsvlekken op de handen

Melanine is de natuurlijke kleurstof van de huid. Het pigment melanine beschermt de huid tegen uv-stralen en kleurt de huid donker. Hoe meer er is, hoe donkerder je huid. Het biedt de huid bescherming tegen het schadelijke uv-stralen van de zon. Ouderdomsvlekken op de hand komen zo vaak voor omdat de handen deel uitmaken van de huid die heel vaak wordt blootgesteld aan ongefilterd zonlicht. Ouderdomsvlekken op de hand verschijnen niet alleen op hoge leeftijd, ze kunnen op jonge leeftijd ontstaan ​​en zelfs grote delen van de hand bedekken. Ook de onderarmen en het gelaat zijn voorkeursplekken. Hoewel ze volkomen onschadelijk zijn en niet leiden tot huidkanker, vormen ze vaak een cosmetisch probleem voor de getroffenen. Niet alleen jonge mensen, maar ook veel ouderen storen zich aan de ouderdomsvlekken op hun handen en willen daarom van ze af zijn.

Synoniemen

Ouderdomsvlekken staan ook bekend als:

• lentigo senili
• lentigo solaris
• levervlekken
• actinic lentigo
• age spots

Oorzaken van ouderdomsvlekken

In delen van de wereld waar mensen in meerdere mate zijn blootgesteld aan de zon, hebben mensen vanaf hun geboorte een donkere of bijna zwarte huid. Dit komt door het melaninegehalte van hun huid, dat hen zou moeten beschermen tegen fel zonlicht. Als je huid vaak wordt blootgesteld aan de zon, beschermt de huid zichzelf tegen het licht en kan melanine zich ophopen waardoor er vlekken ontstaan. Met het voortschrijden der jaren verouderd de huid en zeker de huid die veel in de zon is geweest kan pigmentafwijkingen gaan vertonen zoals bruine ouderdomsvlekken op de handruggen. In beroepen waarbij je handen worden blootgesteld aan veel licht, zijn ouderdomsvlekken op de hand een veel voorkomend verschijnsel en verschijnen ze vaak eerder dan bij andere mensen. Dit geldt ook voor mensen die veel hebben gezonnebaad in hun leven.

Symptomen

De handen, onderarmen, gezicht en decolleté komen meestal in direct contact met ultraviolette straling. Omdat zonlicht de belangrijkste oorzaak is van ouderdomsvlekken, is het geen wonder dat ze zich juist op deze plekken vormen. De geelbruine tot donkerbruine vlekken zijn soms lichter, soms donkerder. Ze verschillen ook in vorm en grootte. Soms zijn ouderdomsvlekken klein, soms een paar centimeter groot. De vorm varieert, van meer rond tot ovaal. De randen van de plek kunnen erg onregelmatig zijn, maar het is wel scherp afgebakend van het omliggende huidgebied. In tegenstelling tot sproeten vervagen ouderdomsvlekken nauwelijks in de winter.

Ouderdomsvlekken zijn soms moeilijk te onderscheiden van bepaalde soorten huidkanker. De vlekken kunnen erg lijken op een specifieke vorm van huidkanker, de zogenaamde lentigo maligna, een voorloper van het melanoom, waarbij beschadiging van de huid door overmatige blootstelling aan zonlicht de belangrijkste veroorzaker is. Ook moeten ouderdomsvlekken onderscheiden worden van actinische keratosen. Dit zijn ruwe plekjes op de huid die ontstaan door schade van zonlicht. Actinische keratose is goedaardig, doch kan mettertijd veranderen in plaveiselcelkanker.

Onderzoek en diagnose

In de meeste gevallen ontstaan ​​ouderdomsvlekken waar de huid vaak onbedekt is, bijvoorbeeld op het gezicht en op de handen. Ouderdomsvlekken op de hand zijn eigenlijk geen tekenen van veroudering, want ze komen zelfs bij jonge mensen voor, afhankelijk van de mate van blootstelling van de huid aan de zon. De eerste ouderdomsvlekken op de hand zijn vaak klein en niet erg merkbaar, maar er kunnen in de loop der jaren steeds meer verschijnen en duidelijker zichtbaar worden.

Ze vormen geen gezondheidsprobleem en leiden volgens de huidige kennis (anno 2023) niet tot de ontwikkeling van huidkanker. Ouderdomsvlekken op de hand verdwijnen echter niet vanzelf en kunnen een cosmetisch probleem vormen voor degenen die erdoor getroffen zijn, vooral op jonge leeftijd. Aangezien ouderdomsvlekken op de hand meestal klein zijn en duidelijk gedefinieerde contouren hebben, zal een arts geen huidkanker vermoeden als er geen andere symptomen zijn.

Behandeling van ouderdomsvlekken

Geen behandeling nodig

Vanuit medisch oogpunt hebben ouderdomsvlekken op de hand geen behandeling nodig omdat ze niet schadelijk zijn. Ze zijn eerder een waarschuwingssignaal dat de huid teveel onbeschermd contact met uv-licht van de zon krijgt en betere bescherming nodig heeft, zodat de problemen niet verergeren.

Handcrème

Vooral jonge mensen of mensen van middelbare leeftijd met ouderdomsvlekken op de hand willen vaak een oplossing voor het probleem. Veel ouderen hebben hier ook last van en willen iets doen aan ouderdomsvlekken. De cosmetica-industrie heeft dit natuurlijk erkend en een reeks handcrèmes ontwikkeld die bedoeld zijn om ouderdomsvlekken op de hand te verhelpen.

Laserbehandeling

Lasertherapie is een van de meest efficiënte medische behandelingen die onmiddellijk effectief zijn. Gerichte laserstralen vernietigen de pigmentafzettingen in de huid, ze vallen uiteen in de kleinste delen en er wordt een kleine ontsteking onder de huid uitgelokt. Het immuunsysteem reageert hierop en breekt de pigmenten af, met als gevolg dat de ouderdomsvlekken op de hand verdwijnen.

Je voelt echter enkele dagen na de laserbehandeling een branderig gevoel, vergelijkbaar met zonnebrand, hetgeen te wijten is aan de processen die het gevolg zijn van de laserstralen. Om alle ouderdomsvlekken op de hand te laten verdwijnen, moet de behandeling vaak in meerdere sessies worden herhaald.

Chemische peeling

Een chemische peeling is ook mogelijk ter behandeling van ouderdomsvlekken. De bovenste huidlagen worden chemisch verwijderd, wat de ouderdomsvlekken op de hand kan verlichten of volledig kan doen verdwijnen. Bleekcrèmes zijn in principe milder, maar ze vereisen veel geduld. Veel mensen zijn uiteindelijk niet tevreden met hun uitkomst, omdat de ouderdomsvlekken op de hand niet onmiddellijk verdwijnen en soms niet op de behandeling reageren. Chemische peelings elimineren ouderdomsvlekken op de hand eerder, maar irriteren wel de huid.

Dermabrasie

Een andere optie is dermabrasie, waarbij de bovenste huidlaag onder plaatselijke verdoving met stikstof (-196°C) wordt bevroren, waarna er een rode plek ontstaat, soms met een korstje. De opperhuid vormt zich weer opnieuw, in het beste geval zonder de ouderdomsvlek. Dermabrasie brengt echter het risico met zich mee van een vlekkerige huid en littekens.

Preventie

De beste manier om ouderdomsvlekken op je hand te voorkomen, is door de palm van je hand en de rest van je huid tegen zonlicht te beschermen. Een handcrème met uv-bescherming biedt voldoende soelaas in het dagelijks leven. Het wordt aanbevolen voor iedereen die veel buiten is, want dat kan voldoende zijn om ouderdomsvlekken op de hand te krijgen. Bij het zonnebaden moet je je insmeren met zonnebrandcrème en daarbij ook je handen insmeren.

Lees verder

• Ouderdomsvlekken in gezicht: verwijderen en behandelen
• Ouderdomswratten: verwijderen en behandeling in gezicht
• Lentigo, levervlekken, ouderdomsvlekken: gezicht, arm, hand
• Bruine vlekken op de huid: nek, hand, gezicht, schouder, arm
• Zonnevlekken gezicht: ontstaan en verwijderen bruine vlekken