Gebroken onderarm: symptomen en behandeling onderarmbreuk

Een gebroken onderarm of onderarmbreuk treedt op wanneer je de ellepijp (ulna) of spaakbeen (radius) breekt. Het kan ook zijn dat je beide botten breekt. Vaak wordt het spaakbeen getroffen, soms beide onderarmbeenderen en iets minder vaak, in uitzonderlijke gevallen, alleen de ellepijp. De oorzaak is meestal een val op een uitgestrekte arm. Breuken in het schachtgebied van een bot in het onderarm worden bijna altijd behandeld middels een operatie bij volwassenen. Als er geen aanzienlijke malpositie aanwezig is, genezen onderarmfracturen meestal zonder blijvende symptomen of functieverlies.

• Wat is een gebroken onderarm?
• Oorzaken van een onderarmfractuur
• Val met uitgestrekte hand
• Ongevallen
• Twijgbreuk bij kinderen
• Symptomen van een gebroken onderarm
• Verschijnselen
• Beschrijving
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een onderarmbreuk
• Gips
• Operatie
• Prognose
• Preventie

Wat is een gebroken onderarm?

In het geval van een gebroken onderarm of onderarmfractuur is er een fractuur van de ellepijp (ulna) of spaakbeen (radius). Een breuk in beide botten is ook mogelijk. Een fractuur in het spaakbeen die optreedt in de buurt van de pols is zelfs een van de meest voorkomende botbreuken bij de mens.

Oorzaken van een onderarmfractuur

Val met uitgestrekte hand

De meeste breuken in de onderarm worden veroorzaakt door vallen. De getroffen persoon probeert zijn val te breken door een arm of beide armen naar voren te houden. Als gevolg hiervan wordt een groot deel van het lichaamsgewicht verplaatst naar de twee onderarmbeenderen, die vrij smal zijn en de sterke druk niet voldoende kunnen absorberen. Hierdoor kan een onderarmbreuk ontstaan.

Ongevallen

Het is echter niet ongewoon dat ongevallen op de weg, op het werk of in het huishouden, evenals sportblessures zoals fietsen of voetbal, verantwoordelijk zijn voor een gebroken onderarm. Bepaalde ziekten zoals botkanker of botverlies (osteoporose) zijn ook mogelijke oorzaken van een gebroken ellepijp of spaakbeen. Het bot is dan al zo zwaar beschadigd dat zelfs een lichte kracht voldoende is om het te doen breken.

Twijgbreuk bij kinderen

Kinderen hebben vaak last van een zogenaamde greenstick fractuur (twijgbreuk). Deze breuksoort wordt wel een groene-tak-breuk genoemd. De botbreuk blijft dan beperkt tot het bot zelf, waarbij het beenvlies nog intact blijft. Kinderbot is namelijk vergelijkbaar met een jonge boomtak of twijg.

Symptomen van een gebroken onderarm

Verschijnselen

Typische symptomen van een gebroken onderarm zijn:

• (hevige) pijn
• zwelling
• kneuzing / blauwe plekken
• bewegingsbeperkingen
• er steekt een stuk bot onder de huid uit

Beschrijving

De typische symptomen van een gebroken onderarm zijn hevige pijn. Zwelling en malpositie van de gebroken arm kunnen ook optreden. De aangedane arm kan meestal niet meer door worden gebruikt. Als er bewegingen van afzonderlijke botfragmenten zijn, is dit merkbaar in het fractuurgebied door krakende geluiden. In sommige gevallen kan ook een blauwe plek (hematoom) op de gewonde arm ontstaan.

Het verloop van een gebroken onderarm is afhankelijk van het type letsel. Een positieve voorspelling kan worden gedaan als er slechts kleine verschuivingen van de botten en weinig stukjes botfragmenten zijn. De gebruikte chirurgische methode kan ook van invloed zijn op het verloop van het letsel. Met goede fysiotherapeutische nabehandeling kunnen in de meeste gevallen positieve resultaten worden bereikt, zelfs bij ernstige fracturen. Het verloop is vooral gunstig bij kinderen. Als het een gecompliceerde fractuur betreft, moet een genezingsperiode van ten minste zes maanden worden verwacht.

Onderzoek en diagnose

Het diagnosticeren van een gebroken onderarm kost meestal niet veel tijd. In de regel is een röntgenonderzoek voldoende om de breuk te bevestigen. Vaak worden er twee foto's genomen vanuit verschillende richtingen. Op deze manier kan vastgesteld worden waar de breuk zich bevindt en kan de breuk worden gecontroleerd op het aantal botfragmenten en mogelijke afwijkingen. Computertomografie (CT-scan) of magnetic resonance imaging (MRI-scan) kan soms ook nuttig zijn.

Behandeling van een onderarmbreuk

Gips

De behandeling van een onderarmbreuk hangt af van waar de breuk zich bevindt, de stand van de breuk en de toestand van de weke delen. Vaak is een operatieve ingreep nodig, maar als de botten ondanks de breuk(en) nog netjes in lijn staan, kan de arm mogelijk in gips uitbehandeld worden zonder operatie. Vooral bij kinderen in de groei is de kans dat de behandeling zonder operatie lukt zeer groot.

Operatie

In geval van instabiliteit en verplaatsing van de breukdelen, is een operatieve ingreep nodig. Ook indien beide onderarmbeenderen zijn gebroken, of als de beenderen de huid hebben doorboord (open fractuur), is een operatie meestal vereist.

Open reductie en interne fixatie (ORIF) met platen en schroeven is het meest voorkomende type chirurgische ingreep bij een gebroken onderarm. Hierbij worden de botfragmenten eerst opnieuw geplaatst (gereduceerd) in hun normale uitlijning. Ze worden samengehouden met speciale schroeven en metalen platen bevestigd aan het buitenoppervlak van het bot. Een onderarmfractuurfixatie met platen en schroeven is ook mogelijk. Hierbij worden de gebroken botten van de onderarm op hun plaats gehouden door platen en schroeven terwijl ze genezen. Een derde mogelijkheid is open reductie en interne fixatie (ORIF) met staven. Hierbij wordt een speciaal ontworpen metalen staaf ingebracht door de mergruimte in het midden van het bot. Ten slotte is externe fixatie mogelijk. Als de huid en het bot ernstig beschadigd zijn, kan de chirurg de breuk behandelen met een externe fixator. Hierbij worden metalen pinnen of schroeven in het bot boven en onder de fractuurplaats geplaatst. De pennen en schroeven zijn bevestigd aan een balk buiten de huid. Dit apparaat is een stabiliserend frame dat de botten in de juiste positie houdt, zodat ze kunnen genezen.

Prognose

Een botbreuk heeft ongeveer 4 tot 6 weken nodig om te genezen, maar een breuk in het schachtgebied heeft naar verwachting 12 tot 15 weken duren om te genezen. De schacht van een pijpbeen bestaat uit compact bot met een centrale beenmergholte. De arts kan het genezingsproces controleren door tussentijds röntgenfoto's te maken. Op deze manier kan bijvoorbeeld worden gezien of de breuk weer wordt verplaatst. Soms treden ongewenste complicaties op tijdens de behandeling. Dit kan zenuwbeschadiging, stoornissen in de bloedsomloop of gipsdrukpunten zijn. Gipsdrukpunten kunnen de porte d’entrée worden voor bacteriën.

In de laatste fase van de behandeling worden de botimplantaten of het gips verwijderd. Je moet dan een fysiotherapiebehandeling ondergaan die verschillende oefeningen omvat. Het dient om de mobiliteit en beweeglijkheid te herstellen. De spieren van de onderarm worden ook getraind. In het geval van een radiusfractuur, moeten bewegingsoefeningen van de vingers, de schouder en de elleboog reeds plaatsvinden als je een gipsverband hebt.

Preventie

Het voorkomen van een gebroken onderarm is niet eenvoudig. Dit betekent dat valpartijen die voorkomen bij bepaalde risicovolle sporten moeten worden vermeden. In tegenstelling tot andere botten kun je niet voorkomen dat ellepijp en spaakbeen verwond raken door het aanbrengen en dragen van beschermende kleding. Als je osteoporose of botontkalking hebt, is het belangrijk om zo snel mogelijk met adequate behandeling aan te vangen teneinde botbreuken tegen te gaan.

Lees verder

• Gebroken elleboog: symptomen en behandeling elleboogfractuur
• Gebroken bovenarm: symptomen, oorzaken en behandeling
• Gebroken pols: symptomen, oorzaak en behandeling polsbreuk
• Pijn aan de arm: oorzaken pijnlijke rechterarm of linkerarm
• Beknelde zenuw in arm of elleboog: oorzaken en behandeling