Cannabinoïde hyperemesis syndroom: Braken door cannabis

Het cannabinoïde hyperemesis syndroom (CHS) is een zeldzame maar ernstige aandoening die zich voordoet bij personen die langdurig en frequent cannabis (marihuana) gebruiken. De aandoening wordt gekenmerkt door terugkerende episoden van ernstige misselijkheid, braken en buikpijn. Patiënten ervaren vaak tijdelijke verlichting van de symptomen door het nemen van een warme of hete douche of bad. De meest effectieve behandeling is het volledig stoppen met cannabisgebruik, wat doorgaans leidt tot het verdwijnen van de symptomen binnen enkele weken tot maanden. Hoewel zeldzaam, kunnen complicaties optreden, zoals brandwonden door overmatig heet douchen en nierfalen. CHS werd voor het eerst in de medische literatuur beschreven in 2004 door Allen en collega's.

• Epidemiologie en risicofactoren
• Prevalentie en incidentie
• Leeftijd en geslacht
• Mechanisme
• Endocannabinoïdesysteem en het maagdarmkanaal
• Verstoorde thermoregulatie
• Psychologische factoren
• Oorzaken en pathofysiologie van cannabinoïde hyperemesis syndroom
• Risicofactoren
• Langdurig en dagelijks cannabisgebruik
• Genetische aanleg
• Andere drugs of medicatiegebruik
• Risicogroepen
• Jongvolwassenen en adolescenten
• Mannen
• Patiënten met psychische aandoeningen
• Symptomen en klinisch beeld
• Prodromale fase
• Hyperemetische fase
• Herstelfase
• Alarmsymptomen
• Chronisch braken
• Buikpijn en ongemak
• Temperatuurstoornissen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Abstinentie van cannabis
• Ondersteunende behandeling
• Prognose
• Herstel na stoppen met cannabisgebruik
• Langdurige effecten van doorgaan met gebruik
• Complicaties en langetermijneffecten
• Preventie
• Stoppen met cannabisgebruik
• Educatie en voorlichting
• Psychologische therapieën
• Praktische tips voor het omgaan met cannabinoïde hyperemesis syndroom (CHS)
• Stoppen met cannabisgebruik
• Blijf goed gehydrateerd
• Raadpleeg een arts voor medicatie
• Zorg voor een rustig en comfortabel herstelmilieu
• Versterk je voedingspatroon met kleine, frequente maaltijden
• Overweeg psychologische ondersteuning
• Volg controleafspraken met je arts
• Misvattingen rond cannabinoïde hyperemesis syndroom
• CHS is een psychologische aandoening en geen lichamelijk probleem
• Warm baden helpt alleen omdat het ontspant
• CHS komt alleen voor bij zware cannabisgebruikers
• Braakmedicatie helpt altijd tegen de symptomen
• CHS heeft geen gevolgen op lange termijn
• CHS wordt veroorzaakt door vervuilde cannabis
• De enige oplossing is symptoombestrijding

Epidemiologie en risicofactoren

Cannabinoïde hyperemesis syndroom (CHS) is een relatief zeldzame aandoening die wordt gekarakteriseerd door chronisch braken en buikpijn bij langdurig cannabisgebruik. De prevalentie van CHS is moeilijk te bepalen vanwege de variabele presentatie van de symptomen en de onbekendheid van de aandoening bij zorgprofessionals, maar het wordt steeds vaker herkend bij patiënten met een langdurige geschiedenis van cannabisgebruik.

Prevalentie en incidentie

Hoewel exacte cijfers ontbreken, wordt CHS steeds vaker gediagnosticeerd, vooral in landen waar cannabisgebruik is gelegaliseerd. Het komt voornamelijk voor bij patiënten die cannabis dagelijks of in hoge hoeveelheden gebruiken, met een piekincidentie bij mannen tussen de 20 en 40 jaar. Er zijn meldingen van gevallen die zich ontwikkelen na jarenlang, vaak dagelijks gebruik van cannabis.

Leeftijd en geslacht

De aandoening wordt vaker gezien bij mannen dan bij vrouwen, hoewel het ook bij vrouwen kan optreden. Het komt vooral voor bij jongvolwassenen en volwassenen die chronisch cannabis gebruiken, meestal vanaf hun tienerjaren. De leeftijd van aanvang is vaak in de late tienerjaren tot begin 30.

Mechanisme

Het mechanisme achter het cannabinoïde hyperemesis syndroom is nog niet volledig begrepen, maar het wordt verondersteld dat de interactie tussen cannabinoïden en het endocannabinoïdesysteem in de hersenen en het maagdarmkanaal een belangrijke rol speelt. Deze interactie lijkt te leiden tot een disfunctie in de regulatie van maag- en darmbewegingen, wat resulteert in chronisch braken en buikpijn.

Endocannabinoïdesysteem en het maagdarmkanaal

Het endocannabinoïdesysteem, dat betrokken is bij het reguleren van verschillende fysiologische processen, speelt een cruciale rol in de controle van de spijsvertering. Cannabis, en vooral de actieve component THC, kan de werking van dit systeem verstoren, wat leidt tot een verstoring van de maagmotiliteit en het ontstaan van de karakteristieke symptomen van CHS.

Verstoorde thermoregulatie

Een ander aspect van het mechanisme van CHS is verstoorde thermoregulatie, wat leidt tot hevige opvliegers en koude rillingen, die vaak worden ervaren door patiënten met CHS. Dit wordt ook toegeschreven aan de verstoring van het endocannabinoïdesysteem en de invloed van cannabis op het centrale zenuwstelsel.

Psychologische factoren

Naast de fysiologische invloeden van cannabisgebruik spelen psychologische factoren een rol in het mechanisme van CHS. Langdurig cannabisgebruik kan het functioneren van de hersenen beïnvloeden, wat kan bijdragen aan veranderingen in eetlust en maagklachten die het braken en de buikpijn kunnen verergeren.

Oorzaken en pathofysiologie van cannabinoïde hyperemesis syndroom

De exacte oorzaak van het cannabinoïde hyperemesis syndroom is anno augustus 2024 nog steeds niet volledig begrepen. Cannabis bevat meer dan 400 verschillende chemicaliën, waaronder ongeveer 60 cannabinoïden. De precieze chemische componenten die verantwoordelijk zijn voor CHS zijn niet bekend. Het lijkt erop dat een combinatie van genetische factoren, langdurig en frequent cannabisgebruik, en de complexe interacties van cannabinoïden met het centrale zenuwstelsel en het maagdarmstelsel bijdraagt aan de ontwikkeling van het syndroom.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die het ontstaan van CHS kunnen bevorderen. Deze factoren zijn gerelateerd aan het type en de duur van cannabisgebruik, maar ook aan genetische en omgevingsfactoren die de kans op het ontwikkelen van het syndroom kunnen verhogen.

Langdurig en dagelijks cannabisgebruik

De belangrijkste risicofactor voor het ontwikkelen van CHS is langdurig, vaak dagelijks cannabisgebruik. Hoe langer de periode van gebruik en hoe hoger de dosis, hoe groter het risico op het ontwikkelen van CHS. Patiënten die cannabis meer dan 5 jaar gebruiken, hebben een verhoogd risico.

Genetische aanleg

Er zijn aanwijzingen dat genetische factoren een rol spelen in de vatbaarheid voor CHS. Sommige mensen lijken gevoeliger te zijn voor de effecten van cannabis, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van het syndroom. Er is echter nog geen specifieke genetische marker geïdentificeerd.

Andere drugs of medicatiegebruik

Patiënten die naast cannabis ook andere middelen gebruiken, zoals alcohol of nicotine, kunnen een verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van CHS. De interactie tussen verschillende stoffen kan het risico op het ontstaan van braken en andere symptomen vergroten.

Risicogroepen

Bepaalde groepen patiënten lopen een hoger risico op het ontwikkelen van cannabinoïde hyperemesis syndroom, afhankelijk van factoren zoals hun gebruikspatroon, fysieke gezondheid en genetische aanleg.

Jongvolwassenen en adolescenten

De grootste risicogroep zijn jongvolwassenen en adolescenten die vaak beginnen met cannabisgebruik tijdens hun tienerjaren. Deze groep heeft de neiging om cannabis dagelijks te gebruiken, wat hen vatbaarder maakt voor het ontwikkelen van CHS.

Mannen

Mannen, vooral degenen in de leeftijdsgroep van 20 tot 40 jaar, lopen een hoger risico op het ontwikkelen van CHS. Dit kan deels te maken hebben met het hogere gebruik van cannabis in deze groep, evenals met hormonale en genetische factoren.

Patiënten met psychische aandoeningen

Patiënten met psychische aandoeningen, zoals angststoornissen of depressie, gebruiken vaker cannabis als zelfmedicatie, waardoor ze een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van CHS. Het langdurige gebruik kan bijdragen aan het ontstaan van de typische symptomen van het syndroom.

Symptomen en klinisch beeld

Het belangrijkste kenmerk van CHS is de aanwezigheid van cyclische episodes van ernstige misselijkheid, braken en buikpijn, die vaak pas na jaren van cannabisgebruik optreden. Er zijn drie fasen van CHS:

Prodromale fase

De prodromale fase wordt gekenmerkt door symptomen zoals ochtendmisselijkheid, buikpijn en een algemeen gevoel van ongemak. Patiënten kunnen in deze fase hun cannabisgebruik verhogen, omdat ze geloven dat het zal helpen tegen de misselijkheid. Deze fase kan maanden tot jaren duren.

Hyperemetische fase

In de hyperemetische fase ontwikkelen patiënten aanhoudende en ernstige misselijkheid, braken (tot wel vijf keer per uur), buikpijn en kokhalzen. De symptomen komen in cyclische patronen voor, met periodes van weken tot maanden ertussen. Het nemen van warme of hete douches biedt vaak tijdelijke verlichting, maar kan leiden tot complicaties zoals brandwonden. Patiënten bezoeken in deze fase vaak de spoedeisende hulp.

Herstelfase

De herstelfase treedt op zodra de patiënt stopt met cannabisgebruik. De symptomen verdwijnen geleidelijk over dagen tot maanden. Echter, als de patiënt opnieuw cannabis gebruikt, keren de symptomen vrijwel altijd terug.

Alarmsymptomen

De symptomen van cannabinoïde hyperemesis syndroom kunnen variëren, maar er zijn specifieke alarmsymptomen die zorgprofessionals moeten helpen bij het stellen van de diagnose. De belangrijkste symptomen zijn braken, buikpijn en verstoorde thermoregulatie, vaak gepaard met andere tekenen van chronisch cannabisgebruik.

Chronisch braken

Het meest opvallende symptoom van CHS is chronisch braken, dat vaak niet reageert op conventionele behandelingen voor misselijkheid en braken. Dit braken is vaak ernstig en komt in episodes voor, waarbij patiënten langdurig moeten braken, wat kan leiden tot uitdroging en elektrolytstoornissen.

Buikpijn en ongemak

Patiënten met CHS ervaren vaak hevige buikpijn, die gepaard gaat met een opgeblazen gevoel en maagklachten. De pijn is vaak diffuus en kan verergeren na het eten van bepaalde voedingsmiddelen of het innemen van cannabis.

Temperatuurstoornissen

Veel patiënten met CHS ervaren temperatuurstoornissen, zoals opvliegers of koude rillingen. Deze symptomen kunnen het klinische beeld compliceren en de diagnose bemoeilijken, omdat ze vaak niet direct verband houden met braken of buikpijn.

Diagnose en onderzoeken

Klinische evaluatie en lichamelijk onderzoek
De diagnose CHS wordt gesteld op basis van een gedetailleerde anamnese, waarbij de arts specifiek vraagt naar het cannabisgebruik en de aard van de symptomen. Een lichamelijk onderzoek, met speciale aandacht voor de buik, is essentieel.

Aanvullend onderzoek
Om andere aandoeningen uit te sluiten, kunnen diverse diagnostische tests worden uitgevoerd, zoals:

• Bloedonderzoek
• CT-scan van de buik
• CT-scan van het hoofd
• Gastroscopie
• Röntgenfoto van de buik
• Urineonderzoek
• Zwangerschapstest (bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd)

Differentiële diagnose
Aandoeningen die vergelijkbare symptomen kunnen veroorzaken en moeten worden uitgesloten zijn onder andere:

• Acute hepatitis
• Bijnierinsufficiëntie
• Cholangitis
• Cholecystitis
• Diverticulitis
• Pelvic inflammatory disease (PID)
• Buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• Darmperforatie of darmobstructie
• Gescheurd aorta-aneurysma
• Hartaanval
• Gastroparese
• Cyclisch braken syndroom
• Nierstenen
• Pancreatitis

Behandeling

Abstinentie van cannabis

De primaire behandeling van CHS is het volledig stoppen met cannabisgebruik. Ontwenningsprogramma’s, cognitieve gedragstherapie, en gezinstherapie kunnen hierbij ondersteunend zijn.

Ondersteunende behandeling

Tijdens acute episoden kunnen anti-emetica (misselijkheidonderdrukkende medicijnen), intraveneuze vochttoediening bij uitdroging, en pijnstillers worden ingezet. Protonpompremmers kunnen worden voorgeschreven bij maagklachten, en capsaïcine-crème kan plaatselijk worden toegepast om pijn en misselijkheid te verlichten.

Prognose

De prognose van CHS hangt sterk af van het stoppen met cannabisgebruik en de tijdige behandeling van de symptomen. De aandoening is reversibel wanneer cannabisgebruik wordt gestaakt, maar als het gebruik aanhoudt, kunnen er langdurige gezondheidscomplicaties optreden.

Herstel na stoppen met cannabisgebruik

In de meeste gevallen van CHS, wanneer patiënten stoppen met het gebruik van cannabis, verdwijnen de symptomen binnen een paar dagen tot weken. Dit herstel kan soms abrupt zijn, vooral wanneer de symptomen ernstig waren.

Langdurige effecten van doorgaan met gebruik

Als het cannabisgebruik wordt voortgezet, kunnen de symptomen verergeren en leiden tot langdurige spijsverteringsproblemen, uitdroging en elektrolytstoornissen. Patiënten kunnen ook psychische gevolgen ervaren door de voortdurende cyclus van braken en pijn.

Complicaties en langetermijneffecten

CHS kan leiden tot verschillende complicaties als gevolg van de intense en frequente braakepisoden en het dwangmatige hete douchen, waaronder:

• Brandwonden door het gebruik van heet water
• Acuut nierfalen
• Shock
• Hersenoedeem (zeer zeldzaam)
• Elektrolytenstoornissen
• Epileptische aanvallen
• Hartritmestoornissen
• Spierkrampen en spierzwakte
• Uitdroging
• Voedings- en vitaminetekorten

Door tijdig in te grijpen en het gebruik van cannabis te stoppen, kunnen deze complicaties vaak worden voorkomen.

Preventie

De beste manier om het cannabinoïde hyperemesis syndroom te voorkomen is het verminderen of stoppen met cannabisgebruik, vooral bij risicogroepen. Patiënten die regelmatig cannabis gebruiken, moeten zich bewust zijn van de symptomen van CHS en de risico's van langdurig gebruik.

Stoppen met cannabisgebruik

Het belangrijkste preventieve maatregel voor CHS is het stoppen met cannabisgebruik. Patiënten die symptomen van CHS vertonen, moeten worden aangemoedigd om het gebruik van cannabis te staken en andere behandelingsopties voor hun onderliggende aandoeningen te overwegen.

Educatie en voorlichting

Voorlichting over de risico's van chronisch cannabisgebruik en het potentiële risico op CHS is belangrijk, vooral voor jonge mensen en degenen die cannabis voor lange tijd hebben gebruikt. Dit kan helpen om de prevalentie van de aandoening te verminderen en vroegtijdige interventie mogelijk te maken.

Psychologische therapieën

Psychologische therapieën, zoals cognitieve gedragstherapie, kunnen nuttig zijn voor patiënten die moeite hebben om met het stoppen van cannabisgebruik om te gaan. Dit kan hen helpen omgaan met onderliggende psychische aandoeningen die bijdragen aan hun cannabisgebruik.

Praktische tips voor het omgaan met cannabinoïde hyperemesis syndroom (CHS)

Cannabinoïde hyperemesis syndroom (CHS) is een aandoening die wordt gekarakteriseerd door frequent braken, vaak veroorzaakt door langdurig gebruik van cannabis. Mensen met deze aandoening ervaren intense misselijkheid en kunnen niet stoppen met braken, wat leidt tot uitdroging en andere complicaties. Het is belangrijk om goed om te gaan met de symptomen en stappen te ondernemen om het herstel te bevorderen.

Stoppen met cannabisgebruik

De eerste en belangrijkste stap in het omgaan met cannabinoïde hyperemesis syndroom is het volledig stoppen met cannabisgebruik. Aangezien de aandoening wordt veroorzaakt door langdurig gebruik van cannabis, kan stoppen met het gebruik ervan de belangrijkste factor zijn in het verminderen van de symptomen en het bevorderen van herstel. Overweeg hulp van een arts of therapeut voor begeleiding bij het stoppen en om ondersteunende behandelingen te vinden.

Blijf goed gehydrateerd

Braken kan snel leiden tot uitdroging, wat de symptomen van CHS verergert. Het is essentieel om veel water te drinken om gehydrateerd te blijven, vooral als je vaak moet overgeven. Kleine slokjes water of een elektrolytoplossing kunnen helpen om je vochtbalans te herstellen. Vermijd dranken die de maag kunnen irriteren, zoals cafeïnehoudende dranken of alcohol, omdat deze de uitdroging kunnen verergeren.

Raadpleeg een arts voor medicatie

Als je ernstige misselijkheid en braken ervaart, kan je arts medicatie voorschrijven om de symptomen te verlichten. Dit kan medicatie zijn die specifiek gericht is op het verminderen van misselijkheid, zoals anti-emetica. Ook andere behandelingen kunnen worden voorgesteld om je herstel te versnellen. Volg het advies van je arts nauwkeurig op en neem de voorgeschreven medicatie zoals aanbevolen.

Zorg voor een rustig en comfortabel herstelmilieu

Het is belangrijk om een rustige omgeving te creëren waar je kunt herstellen. Prikkelende omgevingen, zoals fel licht of harde geluiden, kunnen de misselijkheid verergeren. Probeer een rustige ruimte te vinden waar je kunt ontspannen en je kunt concentreren op het herstellen. Overweeg ontspanningstechnieken, zoals diepe ademhaling of meditatie, om je stressniveau te verlagen en je algemene welzijn te bevorderen.

Versterk je voedingspatroon met kleine, frequente maaltijden

Eet kleine, lichte maaltijden die de maag niet belasten. Focus op voedingsmiddelen die zacht en gemakkelijk verteerbaar zijn, zoals crackers, rijst of appelmoes. Vermijd vet, pittig of zwaar voedsel, omdat dit de maag kan irriteren en de misselijkheid kan verergeren. Probeer voedingsmiddelen te kiezen die rijk zijn aan vezels en voedingsstoffen om je lichaam te ondersteunen tijdens het herstel.

Overweeg psychologische ondersteuning

Voor sommige mensen is het stoppen met cannabisgebruik moeilijk, vooral als het psychologische afhankelijkheid betreft. Het kan nuttig zijn om psychologische ondersteuning te zoeken, zoals mentale gezondheid therapie of counseling, om je te helpen omgaan met de onderliggende oorzaken van het cannabisgebruik en de verslaving. Een psycholoog kan je helpen strategieën te ontwikkelen om stress en andere triggers beter te beheersen.

Volg controleafspraken met je arts

Het is belangrijk om regelmatig terug te keren naar je arts voor controleafspraken om je voortgang te monitoren. Je arts kan beoordelen of je herstel goed verloopt en of er aanvullende behandelingen nodig zijn. Dit is ook een kans om te praten over andere gezondheidsproblemen die mogelijk voortkomen uit het cannabisgebruik of de effecten van het CHS.

Met deze tips kun je de symptomen van cannabinoïde hyperemesis syndroom verlichten en beginnen met het herstellen van de aandoening. Het stoppen met cannabisgebruik en het volgen van een goed herstelplan zijn cruciaal voor je gezondheid en welzijn.

Misvattingen rond cannabinoïde hyperemesis syndroom

Cannabinoïde hyperemesis syndroom (CHS) is een zeldzame aandoening die voorkomt bij chronisch cannabisgebruik en wordt gekenmerkt door cyclische episodes van ernstige misselijkheid en braken. Ondanks de toenemende bekendheid van CHS bestaan er nog veel misvattingen over de oorzaken, symptomen en behandelingsmogelijkheden.

CHS is een psychologische aandoening en geen lichamelijk probleem

Hoewel CHS kan leiden tot angst en stress door de herhaalde misselijkheidsaanvallen, is het geen puur psychologische aandoening. Onderzoek toont aan dat de verstoring van het endocannabinoïdesysteem een directe invloed heeft op de maag en darmen, wat de hevige misselijkheid en braken veroorzaakt.

Warm baden helpt alleen omdat het ontspant

Veel patiënten met CHS melden verlichting van symptomen door warme baden of douches. Dit effect wordt echter niet alleen veroorzaakt door ontspanning, maar ook door een neurologisch mechanisme waarbij warmte de overactieve cannabinoïdereceptoren beïnvloedt en zo tijdelijk de misselijkheid onderdrukt.

CHS komt alleen voor bij zware cannabisgebruikers

Hoewel het risico op CHS toeneemt bij frequent gebruik, kunnen zelfs matige gebruikers symptomen ontwikkelen. Factoren zoals genetische aanleg en de gevoeligheid van het spijsverterings- en hersenenstelsel spelen een rol in wie CHS krijgt.

Braakmedicatie helpt altijd tegen de symptomen

Veel traditionele anti-misselijkheidsmiddelen zijn niet effectief bij CHS, omdat de oorzaak van de klachten niet hetzelfde is als bij standaard misselijkheid. In sommige gevallen kunnen middelen die invloed hebben op het dopaminesysteem of capsaïcinecrèmes op de huid beter werken dan standaard medicatie.

CHS heeft geen gevolgen op lange termijn

Langdurige episodes van braken kunnen leiden tot ernstige uitdroging, verstoring van elektrolyten en schade aan de slokdarm door het constante zuur. Onbehandeld kan dit leiden tot complicaties zoals ondervoeding en verslechtering van de algemene gezondheidstoestand.

CHS wordt veroorzaakt door vervuilde cannabis

Hoewel pesticiden en verontreinigingen in cannabis bijwerkingen kunnen veroorzaken, is CHS specifiek gelinkt aan de actieve bestanddelen van cannabis zelf. Het langdurig overstimuleren van het endocannabinoïdesysteem leidt uiteindelijk tot een paradoxale reactie waarbij misselijkheid en braken optreden.

De enige oplossing is symptoombestrijding

De meest effectieve behandeling voor CHS is het volledig stoppen met cannabisgebruik. Terwijl tijdelijke maatregelen zoals warme baden en aangepaste voeding verlichting kunnen bieden, verdwijnen de symptomen pas volledig wanneer cannabis volledig wordt geëlimineerd uit het lichaam.

Lees verder

• Drugsverslaving en medicatiemisbruik: Misbruik van middelen
• Braken (overgeven): Oorzaken, behandeling en preventie
• Kokhalzen: Oorzaken en behandelingen van 'droog braken'
• Cyclisch braken syndroom: Braken zonder oorzaak
• Misselijkheid: Oorzaken en behandeling van misselijk gevoel