Aluminiumtoxiciteit: Vergiftiging (overmatige blootstelling)

Aluminium is het meest voorkomende metaal in de aardkorst. Het metaal is aanwezig in het milieu in combinatie met andere elementen zoals zuurstof, silicium en fluor. Ongeveer 5-10 mg aluminium komt ons lichaam dagelijks binnen via verschillende bronnen zoals water, voedsel, beroepsmatige blootstelling aan aluminium in industrieën, enz. Een blootstelling aan aluminium is meestal niet schadelijk, maar een blootstelling aan hoge niveaus leidt mogelijk tot ernstige gezondheidsproblemen. Aluminiumtoxiciteit veroorzaakt onder andere botproblemen en verwardheid. De patiënt moet de overmatige blootstelling aan aluminium vermijden en voorts is medicatie inzetbaar om het metaal uit het lichaam te verwijderen.

• Toepassingen van aluminium
• Metaal
• Aluminiumverbindingen
• Consumentenproducten
• Voedselmiddelen
• Oorzaken: Overmatige blootstelling aan aluminium
• Risicofactoren van aluminiumvergiftiging
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van aluminiumtoxiciteit
• Aluminium vermijden
• Medicatie
• Complicaties van overmatige blootstelling aan metaal
• Preventie

Toepassingen van aluminium

Metaal

Aluminium wordt gebruikt om drankblikjes, potten en pannen, vliegtuigen, gevelbeplating en dakbedekking en folie te maken. Metaal in poedervorm wordt vaak gebruikt in explosieven en vuurwerk.

Aluminiumverbindingen

Aluminiumverbindingen worden gebruikt in vele uiteenlopende en belangrijke industriële toepassingen zoals alums (aluminiumsulfaat) bij een waterbehandeling en aluminiumoxide in schuurmiddelen en ovenbekledingen.

Consumentenproducten

Aluminium is te vinden in consumentenproducten, waaronder:

• antitranspiratiemiddelen
• gebufferde aspirine
• maagzuurremmers
• schoonheidsmiddelen
• vaccins: Vaccins kunnen kleine hoeveelheden aluminiumverbindingen bevatten, niet meer dan 0,85 mg/dosis.
• voedselsupplementen

Voedselmiddelen

Onverwerkte voedingsmiddelen zoals vers fruit, groenten en vlees bevatten zeer weinig aluminium. Aluminiumverbindingen kunnen worden toegevoegd tijdens de verwerking van levensmiddelen, zoals:

• antiklontermiddelen
• bakpoeder
• kleurstoffen
• meel

Oorzaken: Overmatige blootstelling aan aluminium

Aluminium is aanwezig in voedsel, water, lucht en de bodem. Het is mogelijk om blootgesteld te worden aan hoge hoeveelheden aluminium door het drinken of innemen van stoffen die veel aluminium bevatten. Ook ademen sommige patiënten te veel aluminiumstof in via de werkpleklucht. Verder is aluminiumtoxiciteit ook mogelijk door het leven op plaatsen waar aluminium wordt gedolven of verwerkt of van nature hoog is, of door het wonen in de buurt van bepaalde locaties voor gevaarlijk afval.

Risicofactoren van aluminiumvergiftiging

Iedereen krijgt mogelijk te maken met deze aandoening, maar bepaalde patiënten hebben meer kans om aluminiumtoxiciteit te ontwikkelen. De volgende factoren vergroten de kansen op het ontwikkelen van aluminiumtoxiciteit:

• een verminderde nierfunctie
• hemodialyse: Aluminiumtoxiciteit is een probleem voor patiënten die hemodialyse ondergaan. Het dialyseproces verwijdert overtollig aluminium niet efficiënt uit het lichaam, dus het kan zich na verloop van tijd ophopen.
• langdurig intravaneuze (via een ader) voeding toegediend krijgen
• stoffen met een hoog aluminiumgehalte drinken of innemen
• wonen in stoffige omgevingen
• wonen of werken in een omgeving die veel aluminium bevat

Symptomen

Volgende symptomen komen mogelijk tot uiting bij een patiënt met aluminiumvergiftiging:

• botpijn, misvormingen en fracturen
• een langzame groei bij kinderen
• epileptische aanvallen
• spierzwakte
• spraakproblemen
• verwardheid

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De patiënt meldt zijn symptomen en medische geschiedenis, waarna de arts een lichamelijk onderzoek uitvoert. Hij zet nog verdere onderzoeken in om de diagnose te bevestigen en andere ziekten uit te sluiten:

• een bloedonderzoek
• een botbiopsie
• een ontlastingsonderzoek
• een urineonderzoek

Differentiële diagnose
Omdat veel niet-specifieke symptomen optreden bij een aluminiumvergiftiging, is het belangrijk om diverse onderzoeken uit te voeren om de diagnose te bevestigen. Enkele aandoeningen hebben een gelijkaardig klinisch beeld zoals:

• cryptokokkose (schimmelinfectie met aantasting van longen en huid)
• cysticercose (varkenslintworminfectie)
• delirium (acute verwardheid met wijzigingen in de hersenfunctie)
• delirium tremens (ernstige symptomen door ontwenning van alcohol)
• Eastern equine encefalitis
• een depressie
• een ependymoom (tumor in hersenen of ruggenmerg)
• een hersenabces (verzameling van pus in de hersenen)
• een hoofdtrauma
• encefalopathie (ziekte of stoornis aan de hersenen)
• glioblastoma multiforme
• hepatische encefalopathie (hersenaandoening door leverziekte)
• het hemolytisch uremisch syndroom
• het hepatorenaal syndroom
• hyperosmolair coma
• hyperparathyroïdie (overactieve bijschildklier)
• hyperfosfatemie (overtollig fosfaat in het bloed)
• hypertensieve encefalopathie
• hypocalciëmie (verlaagd calciumgehalte in het bloed)
• hypoglykemie (verlaagd bloedsuikergehalte)
• hypothermie (onderkoeling: verlaagde lichaamstemperatuur)
• hypothyreoïdie (onvoldoende werking van de schildklier)
• uremische encefalopathie

Behandeling van aluminiumtoxiciteit

Aluminium vermijden

De patiënt moet bovendien de blootstelling aan overtollig aluminium uit de voeding schrappen en andere bronnen van een blootstelling aan aluminium voorkomen.

Medicatie

Chelatietherapie is nodig om aluminium uit het lichaam te verwijderen. Dit gebeurt met het medicijn deferoxamine-mesylaat.

Complicaties van overmatige blootstelling aan metaal

Door aluminiumvergiftiging ontstaan mogelijk enkele complicaties zoals:

• bloedarmoede
• botziekten
• een verminderde ijzerabsorptie
• hersenziekten en -stoornissen
• longproblemen
• neurologische problemen die problemen veroorzaken met vrijwillige en onvrijwillige acties

Preventie

Om de kansen op aluminiumtoxiciteit te verminderen, vermijdt de patiënt best antacida (maagzuurremmers) en anti-transpiranten als ze aluminium bevatten.

Lees verder

• Chelatietherapie: Verwijdering van zware metalen uit lichaam
• Kwikvergiftiging: Overmatige blootstelling aan kwik
• Kopervergiftiging: Overmatige inname of inademing van koper
• Arsenicumvergiftiging: Overmatige blootstelling aan arseen
• Loodvergiftiging: Overmatige blootstelling aan lood