Roken en hoge bloeddruk: roken verhoogt de bloeddruk

Wist je dat roken gerelateerd is aan hart- en vaatziekten en dat roken de bloeddruk verhoogt? De meeste mensen associëren het roken van sigaretten met ademhalingsproblemen en longkanker. Maar mensen die roken hebben veel kans dat ze (ook) hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten ontwikkelen. Nicotine activeert het sympathische zenuwstelsel, dat deel uitmaakt van het autonome zenuwstelsel. Omdat dit zenuwstelsel alle vitale functies in het lichaam regelt, zoals ademhaling, spijsvertering, stofwisseling en ook bloeddruk, wordt het lichaam in een alarmtoestand gebracht door het sympathische zenuwstelsel via nicotine te activeren: de hartslag stijgt, de bloedvaten vernauwen en daarmee stijgt de bloeddruk. Ook werken medicijnen tegen hoge bloeddruk minder goed bij rokers.

• Hart- en vaatziekten
• Belangrijke doodsoorzaak
• Leefstijlfactoren
• Roken verhoogt de bloeddruk
• Waarom is verder roken bij hoge bloeddruk zo riskant?
• Wanneer daalt de bloeddruk na het stoppen met roken?
• Stoppen met roken is zinvol
• Voordelen van het stoppen met roken
• Het is nooit te laat om te stoppen met roken
• Hoe word je een niet-roker?
• Hulpmiddelen
• Vergoeding
• Gewichtstoename na stoppen met roken?
• Vier tot zes weken tegen de rest van je leven

Hart- en vaatziekten

Belangrijke doodsoorzaak

Hart- en vaatziekten zijn een belangrijke doodsoorzaak in Nederland. Ongeveer 30% van alle sterfgevallen door hart- en vaatziekten zijn direct gerelateerd aan het roken van sigaretten. Dat komt omdat roken een belangrijke oorzaak is van coronaire hartziekten, dat zijn aandoeningen die worden veroorzaakt door vernauwingen in de kransslagaders als gevolg van aderverkalking (atherosclerose). Veel voorkomende ziektebeelden zijn het acute hartinfarct en angina pectoris. Rokers hebben twee keer meer kans op een hartaanval. Van alle rokers overlijdt volgende de Nederlandse Hartstichting uiteindelijk 1 op de 2 aan de gevolgen ervan.

Leefstijlfactoren

Leefstijlfactoren zijn de belangrijke risicofactoren voor coronaire hartziekten. Naast roken, zijn te weinig bewegen en voeding (te weinig groente en fruit, te veel verzadigd vet), risicofactoren. Deze factoren beïnvloeden onder meer via interactie met genetische factoren belangrijke biologische risicofactoren voor coronaire hartziekten, zoals een verhoogd cholesterolgehalte, verhoogde bloeddruk en overgewicht.

Roken verhoogt de bloeddruk

Het is al langer bekend dat de bloeddruk en hartslag stijgen tijdens het roken. Deze effecten worden specifiek in verband gebracht met nicotine, terwijl de andere componenten, waarvan er meer dan duizend zijn geïsoleerd, van ondergeschikt belang lijken te zijn. De stijging van de bloeddruk is het gevolg van zowel een toename van het hartminuutvolume (HMV, de hoeveelheid bloed die het hart per minuut rondpompt) als van de totale perifere vasculaire weerstand.[1]

Roken verhoogt de hartslag en de bloedvaten vernauwen zich onmiddellijk door nicotine. Beide factoren veroorzaken onmiddellijk een verhoging van de bloeddruk. Het hart moet steeds harder pompen om de verste kleine, smalle bloedvaten te bereiken. Het zuurstofgehalte in het bloed wordt ook verlaagd door roken, dus het lichaam probeert de toevoer veilig te stellen door een snellere hartslag. Bovendien veroorzaken de giftige stoffen in de sigaret voor kleine verwondingen aan de binnenste laag van de bloedvaten, waardoor ​​er afzettingen (aderverkalking) ontstaan wat de bloedvaten vernauwd.

Waarom is verder roken bij hoge bloeddruk zo riskant?

Als je rookt terwijl je hoge bloeddruk hebt, vernauwen de reeds vernauwde, beschadigde bloedvaten, omdat elke trek van de sigaret de bloeddruk een paar minuten doet stijgen. Het risico op verdere complicaties is daarom bijzonder groot. Deze secundaire ziekten zijn onder meer: ​​aderverkalking, hart- en vaatziekten, beroerte, oogletsel (de bloedvaten in de ogen en oogzenuwen worden beschadigd), nieraandoeningen en aandoeningen van de bloedsomloop. Roken verhoogt ook het risico op vaatbeschadiging.

Wanneer daalt de bloeddruk na het stoppen met roken?

Al 20 minuten na de laatste sigaret daalt de bloeddruk weer naar een normaal niveau. Na acht uur daalt ook het niveau van koolmonoxide in het lichaam. Met als resultaat dat weefsels en organen weer voldoende van zuurstof kunnen worden voorzien.

Stoppen met roken is zinvol

Voordelen van het stoppen met roken

Stoppen met roken heeft de volgende voordelen:

• het verlengt je leven (gemiddeld leven niet-rokers 10 jaar langer dan rokers);
• het vermindert het risico op allerlei ziekten een aandoeningen (waaronder hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, longkanker, strottenhoofdkanker, COPD, mondholte- en keelkanker en slokdarmkanker, tandvleesontsteking, enz.);
• het maakt het risico op allerlei luchtwegklachten kleiner, zoals respiratoire symptomen (hoesten, slijm, piepen en ademnood), vroege achteruitgang in longfunctie en (moeite met het onder controle houden van) astma gerelateerde symptomen;
• je voelt je gezonder en je uithoudingsvermogen en conditie gaat met sprongen vooruit;
• je zult er beter uitzien, aangezien roken huidveroudering in de hand werkt en zorgt voor verkleuring van je tanden;
• je smaak en geur zullen verbeteren;
• je bespaart geld.

Het is nooit te laat om te stoppen met roken

De gezondheidseffecten van stoppen met roken beginnen direct nadat je gestopt bent. Het is dus nooit te laat om te stoppen. Direct nadat je gestopt bent met roken, daalt de bloeddruk en binnen 24 uur neemt de kans op een hartinfarct al af. De kans op coronaire hartziekten is al na een jaar gehalveerd en na vijftien jaar is de kans op een hartinfarct ongeveer gelijk aan die van iemand die nooit een sigaret heeft aangeraakt.

Hoe word je een niet-roker?

Hulpmiddelen

De meeste rokers proberen cold-turkey te stoppen. Het slagingspercentage is laag. Er zijn betere methoden. Bijvoorbeeld nicotine-kauwgom, -pleisters en -tabletten. Je apotheker kan je hierover adviseren. Het beste slagingspercentage wordt behaald door programma's voor het veranderen van gedrag in de groep; groepstrainingen voor het stoppen met roken.

Vergoeding

Per jaar wordt er één stoppen-met-rokenprogramma vergoed vanuit je basisverzekering. Nicotinepleisters, smelttabletten en nicotinekauwgom kunnen ook gedurende een bepaalde periode vergoed worden. En je kunt er zeker van zijn dat je snel het geïnvesteerde geld bespaart door geen sigaretten te roken. Het heeft zich snel terugbetaald voor de gemiddelde roker om nog maar te zwijgen van de gezondheidsvoordelen.

Gewichtstoename na stoppen met roken?

Als je als hoge bloeddruk-patiënt te horen krijgt dat je moet stoppen met roken, is de gewichtstoename die vaak gepaard gaat met stoppen met roken geen goed nieuws. Ja, je kunt in gewicht toenemen door te stoppen met roken, aangezien nicotine de activiteit van het sympathische zenuwstelsel verhoogt. Als gevolg hiervan verhoogt nicotine het basaal metabolisme of rustmetabolisme van het lichaam, bij een flinke roker is dat grofweg 200 kilocalorieën per dag.

Maar de meeste overschatten de gewichtstoename die optreedt na het stoppen met roken door de normalisatie van het metabolisme. Ex-rokers worden in de eerste één tot twee jaar gemiddeld slechts 4,5 kilogram zwaarder. De nadruk ligt op 'gemiddeld' omdat veel rokers hun gewicht behouden of zelfs afvallen. Slechts ongeveer tien procent van de ex-rokers neemt flink in omvang toe, vooral met name degenen die meer dan 20 sigaretten per dag roken.

Over een langere periode gezien verschilt het gewicht van ex-rokers echter niet van mensen die nooit gerookt hebben.

Vier tot zes weken tegen de rest van je leven

Overigens duurt fysieke ontwenning van nicotine slechts vier tot zes weken. De ergste ontwenningsverschijnselen verdwijnen al na een paar dagen. De intensiteit van de symptomen wordt door rokers meestal overschat. De angst voor ontwenningsproblemen is meestal erger dan de ontwenning zelf.

Noten:

1. Omvik P. How smoking affects blood pressure. Blood Press. 1996 Mar;5(2):71-7. doi: 10.3109/08037059609062111. PMID: 9162447.

Lees verder

• Stoppen met roken: tips afkicken roken Allen Carr-methode
• Hoge bloeddruk behandeling: medicijnen en leefstijl
• Hoge bloeddruk en overgewicht: oorzaken, gevolgen & afvallen
• Hoge bloeddruk gevolgen: hart, nieren, ogen en hersenen
• Bloeddrukwaarden: bovendruk en onderdruk en ideale bloeddruk