Seborroïsch eczeem (hoofdroos): symptomen en behandeling

Seborroïsch eczeem symptomen zijn schilfering van de huid en rode en jeukende plekken, vooral op de hoofdhuid, het gezicht en de borst. Seborroïsch eczeem is een onschuldige, niet besmettelijke aandoening. Het treft zowel kinderen als volwassenen. Bij baby's komt de uitslag vooral voor op de billetjes en op de hoofdhuid. Bij volwassenen manifesteert de huiduitslag zich vooral op het midden van het voorhoofd, de wenkbrauwen, in de plooien naast de neus en de hoofdhuid.

• Alternatieve benamingen
• Wat is seborroïsch eczeem?
• Omschrijving
• Voorkeursplekken
• Hoofdroos
• Goed behandelbaar
• Oorzaak van seborroïsch eczeem
• Precieze oorzaak niet bekend
• Factoren die eczeem verergeren
• Hoe vaak komt seborroïsch eczeem voor?
• Meer mannen dan vrouwen
• Berg bij baby's
• Wat zijn de verschijnselen en symptomen seborroïsch eczeem?
• Behandeling van seborroïsch eczeem
• Zeep vermijden
• Speciale shampoo, gel of lotion
• Ontstekingsremmende lotion of crème
• Prognose

Alternatieve benamingen

Seborroïsch eczeem staat ook wel bekend als seborrhoisch eczeem, eczema seborrhoicum, en in het Engels 'seborrhoeic dermatitis' of 'seborrhoic eczema'.

Wat is seborroïsch eczeem?

Omschrijving

Seborroïsch eczeem is een onschuldige, niet besmettelijke aandoening, die schilfering van de huid veroorzaakt en rode en jeukende plekken, vooral op de hoofdhuid, het gezicht en de borst. Het treft zowel kinderen als volwassenen.

Voorkeursplekken

Bij baby's komt de uitslag vooral voor op de billetjes en op de hoofdhuid. Bij volwassenen manifesteert de huiduitslag zich vooral op het midden van het voorhoofd, de wenkbrauwen, in de plooien naast de neus en de hoofdhuid. Het kan ook langs de haargrens, het midden van de borst of in de oksels voorkomen. Een uitbreiding naar de plooien (navel, buikplooi, onder de borsten, liezen, en bilspleet) is mogelijk. Bij mannen kan het ook ontstaan in het deel van de huid waar de baard groeit. Op genoemde plekken veroorzaakt het roodheid en schilfering van de huid.

Hoofdroos

Deze vorm van eczeem veroorzaakt hoofdroos. Hoofdroos wordt daarom ook wel seborroisch eczeem van de hoofdhuid genoemd.

Goed behandelbaar

Het eczeem is goed te behandelen met vrij eenvoudige middelen als crèmes en zalven. Na het beëindigen van de behandeling kan het - net als hoofdroos - weer terugkomen.

Oorzaak van seborroïsch eczeem

Precieze oorzaak niet bekend

De precieze oorzaak van seborroïsch eczeem is anno 2024 niet bekend, maar de klachten worden geassocieerd met een gist die van nature op de huid voorkomt. Waarschijnlijk wordt de groei van gistcellen bevordert door de samenstelling van de huidsmeer of talg die bij deze patiënten anders is. In grote aantallen kunnen gistcellen de huid irriteren. Het eczeem komt dan ook vooral op plaatsen voor waar veel talgklieren aanwezig zijn, zoals het behaarde hoofd en het gezicht. Seborroïsch eczeem kan erfelijk belast zijn, maar dit is lang niet altijd het geval.

Factoren die eczeem verergeren

Het eczeem kan verergeren bij stress, emotionele spanning en bij ziekte (verminderde weerstand). Maar ook bij kou en droogte of bij gebruik van veel zeep. Het dragen van mutsen of petten kan het ook uitlokken. Daarnaast speelt aanleg een rol bij het krijgen van eczeem.

Hoe vaak komt seborroïsch eczeem voor?

Meer mannen dan vrouwen

Naar schatting komt seborroïsch eczeem bij 5% van de bevolking voor. Mannen worden er vaker door getroffen dan vrouwen. Het is een chronisch-recidiverende aandoening die komt en gaat, en soms geheel verdwijnt om dan na langere tijd weer plots de kop op te steken.

Berg bij baby's

In de kinderjaren komt seborroïsch eczeem sporadisch voor. Bij pasgeboren baby's kan het voorkomen en dan wordt het 'berg' genoemd (zuigelingeneczeem). Dit ziet er anders uit, namelijk als witte of gele, vettige korstjes op het hoofd. Dit kan gepaard gaan met haaruitval en een lichte roodkleuring van de hoofdhuid. Berg verdwijnt doorgaans binnen een paar weken tot maanden vanzelf.

Wat zijn de verschijnselen en symptomen seborroïsch eczeem?

Bij het klassieke seborroisch eczeem bij volwassenen zien we de volgende verschijnselen en symptomen:

• roodheid, jeuk en schilfering op voornoemde voorkeurplaatsen;
• soms hebben de plekjes een lichtgeel korstje;
• overmatige vorming van roos: de hoofdhuid kan soms met dikke schilfers bedekt worden, die vastzitten rond de haren;
• haarverlies of haaruitval: met het verlies van schilfers kunnen ook haren verloren gaan, doch vaak groeien er nieuwe haren voor terug.

Behandeling van seborroïsch eczeem

Zeep vermijden

Vermijd het gebruik van zeep en bedenk dat sommige shampoos bij seborrhoïsch eczeem de hoofdhuid kunnen irriteren. Ga in dat geval over op een andere shampoo. Dep de huid na het wassen droog; droog wrijven irriteert de huid.

Speciale shampoo, gel of lotion

Op zich hoeft seborroïsch eczeem niet behandeld te worden, aangezien het een onschuldige en niet-besmettelijke aandoening betreft. Als iemand veel klachten heeft, kan voor de behaarde hoofd een speciale shampoo, gel of lotion gebruikt worden. Een dergelijk middel is werkzaam tegen schimmels en gisten. Voor de gezichtshuid kan een crème met dezelfde werking gebruikt worden.

Ontstekingsremmende lotion of crème

Bij overmatige roodheid en jeuk kan tijdelijk een dunne laag ontstekingsremmende (corticosteroïd) lotion of crème aangebracht worden. Dit geeft over het algemeen verbetering van de klachten.

Prognose

Seborroïsch eczeem is een chronische aandoeding, maar wel zeer goed te behandelen. Het verloop van seborroïsch eczeem is vrij onvoorspelbaar en wordt gekenmerkt door spontane remissies en exacerbaties (opflakkeringen).

Lees verder

• Hoofdroos: behandeling (anti-roosshampoo) en symptomen
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Korstjes op hoofdhuid met schilfers en jeuk: oorzaken
• Natuurlijke behandeling van eczeem hoofdhuid en gezicht