Talgkliercyste: knobbel/knobbeltje oksel, rug, schouder, nek
Een talgkliercyste of atheroomcyste is een onschuldige aandoening. Een talkliercyste is een onderhuids knobbeltje dat ontstaat wanneer een haarzakje verstopt raakt. Het is in feite een holte waarin zich dode huidcellen, talg en zweet ophopen. Gewoonlijk verschijnt een talgkliercyste op behaarde delen van het lichaam, zoals hoofd, nek, oksels of op de rug en schouders. Het uitknijpen van talgkliercysten is onverstandig. Een talgkliercyste kan eventueel operatief eenvoudig verwijderd worden.- Wat is een talgkliercyste?
- Wat is het?
- Hard knobbeltje
- Oorzaken van een talgkliercyste: Hoe ontstaat zo'n bultje?
- Verstopte talgklieren
- Hormonale veranderingen
- Beschadiging van de huid
- Genetische aanleg
- Irritatie door producten
- Overmatige zonblootstelling
- Ontstoken talgkliercyste
- Voorkeursplekken: oksel, rug, schouder en nek
- Klachten en symptomen van een talgkliercyste
- Het uitknijpen van een talgkliercyste
- Wanneer huisarts inschakelen?
- Onderzoek en diagnose
- Fysiek onderzoek door de arts
- Herkenning op basis van uiterlijke kenmerken
- Aanvullend onderzoek
- Biopsie in zeldzame gevallen
- De diagnose: Meestal onschuldig
- Behandeling van een talgkliercyste: Zo werkt het!
- Verwijderen van een talgkliercyste
- Na de behandeling: Wat kun je verwachten?
- Tips voor een goed herstel:
- Risico's en complicaties
- Heb je napijn? Geen zorgen!
- Prognose
- Snelle genezing, klein litteken
- Geen zorgen om terugkeer
- Wat als er toch een cyste terugkomt?
- Terug naar je dagelijkse leven
Talgkliercyste achter het oor / Bron: Klaus D. Peter, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Wat is een talgkliercyste?
Wat is het?
Een talgkliercyste, ook wel atheroomcyste of epidermoidcyste genoemd, is een onderhuids knobbeltje dat ontstaat wanneer een haarzakje verstopt raakt. Het is in feite een holte (cyste) waarin zich dode huidcellen, talg en zweet ophoopt. Talg is een vettige afscheiding van de talgkliertjes, die in de haarzakjes uitstroomt. Cysten kunnen in het centrum een donkere porie hebben. Ze kunnen met enkele tegelijk voorkomen.Hard knobbeltje
Een talgkliercyste is een hard aanvoelend knobbeltje; het voelt aan als een knikkertje of erwtje. De grootte varieert vaak van 0,5 tot 2 cm.Oorzaken van een talgkliercyste: Hoe ontstaat zo'n bultje?
Een talgkliercyste klinkt misschien eng, maar het is eigenlijk een heel onschuldig bultje onder de huid. Toch vraag je je misschien af: hoe ontstaat zo’n cyste precies? De oorzaak van een talgkliercyste is een verstopping van de talgklier. Dit komt meestal doordat oude huidcellen zich ophopen in de afvoer van de talgklier. Om het talgkliertje wordt door je lichaam een wand gemaakt: er is een cyste ontstaan.Hier zijn een paar verrassende oorzaken van die kleine onderhuidse bobbeltjes!
Verstopte talgklieren
Je huid produceert talg, een natuurlijke olie die je huid soepel houdt. Maar soms raakt een talgklier verstopt, bijvoorbeeld door dode huidcellen of vuil. Als het talg nergens heen kan, begint het zich op te hopen en ontstaat er een cyste. Dit is eigenlijk een kleine zak gevuld met talg, ingekapseld onder je huid.Hormonale veranderingen
Hormonale schommelingen, zoals tijdens de puberteit, zwangerschap of zelfs de menstruatiecyclus, kunnen de talgproductie verhogen. Dit extra talg kan ervoor zorgen dat de talgklieren sneller verstopt raken, wat kan leiden tot het ontstaan van een cyste.Beschadiging van de huid
Soms kan een talgkliercyste ontstaan nadat de huid beschadigd is geraakt, bijvoorbeeld door een snee, een schaafwond of zelfs een ingegroeide haar. Wanneer de huid herstelt, kan een verstopping ontstaan die uiteindelijk leidt tot een cyste.Genetische aanleg
Net als veel andere huidaandoeningen kan een talgkliercyste in de familie zitten. Sommige mensen hebben simpelweg een grotere aanleg om cystes te ontwikkelen door hun genetische make-up. Het is niet te voorkomen, maar gelukkig zijn de meeste cystes onschuldig en goed te behandelen.Irritatie door producten
Gebruik je vaak zware crèmes of make-up? Sommige producten kunnen de poriën verstoppen en zo de kans op een talgkliercyste vergroten. Zorg ervoor dat je producten kiest die niet-comedogeen zijn, wat betekent dat ze de poriën niet verstoppen.Overmatige zonblootstelling
Te veel zon kan de huid beschadigen en de talgklieren irriteren, wat in sommige gevallen kan leiden tot het ontstaan van een cyste. Het is dus niet alleen belangrijk om je huid te beschermen tegen verbranding, maar ook om huidproblemen zoals cystes te voorkomen!Ontstoken talgkliercyste
De cyste kan ontstoken raken, waarbij er pus ontstaat en de knobbel pijnlijk en rood van kleur wordt. De cyste en de huid eromheen gaan dan gloeien. De zwelling wordt bij een ontsteking groter en doet pijn, vanwege de spanning die er ontstaat. Bij een ontstoken cyste die openbreekt, stroomt er pus en talg uit. Een ontstoken cyste kan spontaan openbreken, maar er kan door de huisarts ook een sneetje in het abces worden gemaakt. De cyste kan pas worden weggehaald, als de ontsteking is genezen.Voorkeursplekken: oksel, rug, schouder en nek
Talgklieren komen op het gehele lichaam voor, uitgezonderd op de handpalmen en de voetzolen. Gewoonlijk verschijnt een talgkliercyste op behaarde delen van het lichaam, zoals hoofd, nek, oksels of op de rug en schouders. Bij mannen manifesteren ze zich ook vaak op de borst en op het scrotum, en soms kunnen ze ook op hun geslachtsdeel voorkomen. Bij vrouwen kunnen ze verschijnen op de labia en dan schijnen de knobbeltjes wit door; ze lijken dan op witte bolletjes. Maar ze kunnen ook op andere lichaamsdelen ontstaan, zoals de lies.Klachten en symptomen van een talgkliercyste
De patiënt kan een zwelling opmerken, bijvoorbeeld op zijn hoofdhuid of achter zijn oor. Het voelt aan als een glad, onderhuids knobbeltje - als een erwt of een knikkertje. De talgkliercyste groeit langzaam. Als er hard op de zwelling gedrukt wordt - wat af te raden is (zie onder) - kan er wat talg uitkomen, hetgeen kan stinken. Het is ook mogelijk dat de klier vanzelf openbreekt en er talg uitstroomt.Het uitknijpen van een talgkliercyste
Het uitknijpen van talgkliercysten is onverstandig, aangezien door de opgebouwde druk de cystewand kan barsten waardoor talg in het onderhuids bindweefsel terecht kan komen en bijgevolg een flinke ontsteking kan ontstaan. Ook kan door het uitknijpen van de cyste een gedeeltelijke verlittekening optreden. Hierdoor is het moeilijker om deze later operatief te verwijderen.Wanneer huisarts inschakelen?
Neem contact op met de huisartspraktijk indien de wond rood, gloeiend of pijnlijk wordt of als er pus uit komt. Ook in geval van koorts, moet de patiënt zijn huisarts bellen.Onderzoek en diagnose
Een talgkliercyste is meestal niet moeilijk te herkennen, maar hoe gaat de diagnose eigenlijk in z’n werk? Als je een onderhuids bultje hebt ontdekt, wil je natuurlijk graag weten of het een talgkliercyste is of misschien iets anders. Hier is hoe het onderzoek en de diagnose meestal verlopen.Fysiek onderzoek door de arts
De eerste stap is vaak een simpel, fysiek onderzoek. De arts zal het bultje op je huid bekijken en voelen. Een talgkliercyste voelt meestal zacht en beweeglijk aan, en zit net onder de huid. Het bultje kan variëren in grootte en is soms licht pijnlijk als er druk op komt te staan. De cyste heeft meestal een gladde, ronde vorm en kan een klein puntje in het midden hebben, waar het talg naar buiten kan komen.Herkenning op basis van uiterlijke kenmerken
De meeste artsen kunnen op basis van het uiterlijk en het gevoel van de cyste al vrij snel vaststellen of het inderdaad om een talgkliercyste gaat. Een belangrijke aanwijzing is de aanwezigheid van een opening in het midden van de cyste, ook wel een "pore" genoemd, die soms een witte of gelige substantie bevat. Dit is het opgehoopte talg dat de cyste veroorzaakt.Aanvullend onderzoek
In de meeste gevallen is verder onderzoek niet nodig, omdat een talgkliercyste op het oog goed te herkennen is. Maar als de arts twijfelt of als de cyste snel groeit of er anders uitziet dan verwacht, kan hij of zij besluiten om verder onderzoek te doen. Dit kan bijvoorbeeld een echografie zijn om te bekijken hoe diep de cyste zit en om andere oorzaken uit te sluiten.Biopsie in zeldzame gevallen
In uitzonderlijke gevallen kan de arts een klein stukje weefsel afnemen (een biopsie) om zeker te weten dat het om een onschuldige talgkliercyste gaat en niet om een andere, meer ernstige huidaandoening. Dit gebeurt meestal alleen als de cyste er afwijkend uitziet of niet reageert op een behandeling.De diagnose: Meestal onschuldig
Als de arts na het onderzoek heeft vastgesteld dat het om een talgkliercyste gaat, kun je opgelucht ademhalen. Deze cystes zijn in de meeste gevallen onschuldig en hoeven niet direct behandeld te worden. Alleen als de cyste pijn doet, snel groeit, of ontstoken raakt, kan behandeling nodig zijn, zoals het chirurgisch verwijderen of het draineren van de cyste.Behandeling van een talgkliercyste: Zo werkt het!
Verwijderen van een talgkliercyste
Als een talgkliercyste vervelend wordt, snel groeit, of ontstoken raakt, kan de arts besluiten om deze operatief te verwijderen. Dit is de meest effectieve manier om ervoor te zorgen dat de cyste niet terugkomt. De ingreep wordt meestal in de behandelkamer van een polikliniek uitgevoerd onder plaatselijke verdoving. Dat betekent dat je tijdens de ingreep wakker blijft, maar niets voelt van de operatie.De arts maakt een klein sneetje in de huid en verwijdert de cyste in zijn geheel. Het is belangrijk dat ook de talgklierzak verwijderd wordt, omdat de cyste anders kan terugkomen. Nadat de cyste is verwijderd, wordt de wond met hechtingen gesloten. Deze hechtingen worden na zeven tot tien dagen verwijderd, afhankelijk van hoe snel de wond geneest.
De hele procedure duurt meestal niet langer dan twintig minuten. Het is snel, effectief, en je kunt daarna meteen weer naar huis!
Na de behandeling: Wat kun je verwachten?
Na de ingreep mag je direct naar huis, maar er zijn een paar dingen waar je op moet letten. Het is normaal om enige napijn te hebben, maar die kun je eenvoudig verlichten met paracetamol. Eén of twee tabletten van 500 mg per keer is vaak voldoende, met een maximum van zes tabletten per dag. Probeer de wond zo droog en schoon mogelijk te houden in de eerste dagen, want dit helpt om infecties te voorkomen.Tips voor een goed herstel:
- Voorkom infecties: Houd de wond schoon en droog, vooral de eerste paar dagen. Vermijd water rechtstreeks op de wond tijdens het douchen, en gebruik eventueel een waterdichte pleister.
- Wees voorzichtig met beweging: Probeer druk op het wondgebied te vermijden. Overmatige beweging of stoten kunnen de wond irriteren en het herstel vertragen.
- Let op signalen van infectie: Als je merkt dat de wond rood wordt, opzwelt, begint te kloppen, of als je koorts krijgt, kan dat wijzen op een infectie. In dat geval is het belangrijk om meteen contact op te nemen met je arts.
Risico's en complicaties
In de meeste gevallen geneest de wond zonder problemen, maar er is altijd een kleine kans op complicaties zoals infectie of een lichte littekenvorming. Sommige mensen ontwikkelen keloïd littekens, die dikker zijn dan normaal, maar dit gebeurt slechts zelden.
Paracetamol kan ingenomen worden bij napijn / Bron: Martin SulmanHeb je napijn? Geen zorgen!
Het is volkomen normaal om een beetje pijn of ongemak te ervaren na de ingreep, vooral in de eerste paar dagen. Paracetamol is meestal voldoende om dit te verlichten. Probeer ibuprofen of andere ontstekingsremmers te vermijden tenzij je arts anders zegt, omdat deze medicijnen de wondgenezing kunnen beïnvloeden.Met de juiste zorg en aandacht zal je huid snel herstellen en is de kans groot dat je voorgoed van de cyste verlost bent!
Prognose
Heb je net een talgkliercyste laten verwijderen of ben je benieuwd hoe het verder gaat? Dan is er goed nieuws: de vooruitzichten zijn meestal heel positief! Een talgkliercyste is namelijk een onschuldige aandoening, en zodra deze operatief is verwijderd, komt hij in de meeste gevallen niet meer terug.Snelle genezing, klein litteken
Na de ingreep is het herstel doorgaans snel. De wond zal binnen een paar weken volledig genezen zijn. Natuurlijk blijft er soms een klein litteken achter, maar dat is meestal nauwelijks zichtbaar en wordt na verloop van tijd steeds minder opvallend. Een crème of littekenpleister kan helpen om het litteken nog mooier te laten helen. Dus geen zorgen, je huid krijgt de tijd om zich weer te herstellen!Geen zorgen om terugkeer
Een van de fijne dingen aan het verwijderen van een talgkliercyste is dat de kans klein is dat deze terugkomt, zeker als de cyste in zijn geheel is verwijderd. De arts haalt niet alleen de opgehoopte talg weg, maar ook het cystezakje zelf. Dit voorkomt dat het zich opnieuw kan vullen. Je kunt dus opgelucht ademhalen!Wat als er toch een cyste terugkomt?
In zeldzame gevallen kan een nieuwe cyste op dezelfde plek ontstaan. Dit gebeurt meestal als het cystezakje niet volledig is verwijderd. Maar zelfs dan is het niets om je zorgen over te maken—je kunt altijd weer langs de huisarts voor een nieuwe behandeling. Vaak is een tweede ingreep even snel en simpel als de eerste.Terug naar je dagelijkse leven
De meeste mensen kunnen na het verwijderen van een talgkliercyste binnen een dag of twee hun normale activiteiten weer oppakken. Rustig aan doen is natuurlijk belangrijk, maar je zult merken dat je snel weer op de been bent. Houd de wond schoon en vermijd grote inspanningen, en voor je het weet ben je weer helemaal jezelf, zonder die vervelende bult onder je huid.Kortom: de prognose bij een talgkliercyste is heel gunstig! Met de juiste zorg ben je er snel van verlost en hoef je je geen zorgen te maken over blijvende ongemakken. Je huid wordt weer glad, en jij kunt zonder zorgen verder!
