Shiga toxicogene Escherichia coli (STEC) bacterie symptomen

Wat zijn de symptomen van een infectie met de bacterie Shiga toxicogene Escherichia coli (STEC)? Een infectie met STEC kan asymptomatisch verlopen. Verder kan de ziekte zich beperken tot milde diarree of hemorragische colitis veroorzaken. Dit is een vorm van gastro-enteritis die plotseling begint met hevige buikkrampen en waterige diarree. De aanvankelijk waterige diarree bevat na 1 tot 3 dagen bloed. De diarree duurt vaak 1 tot 8 dagen. Koorts is meestal afwezig of mild.

• Wat is een Shiga toxigene Escherichia coli (STEC) infectie?
• Symptomen van een STEC infectie
• Hoe wordt de STEC bacterie verspreid?
• Wie loopt er risico?
• Hoe kan een STEC besmetting worden voorkomen?
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een STEC infectie

Wat is een Shiga toxigene Escherichia coli (STEC) infectie?

Escherichia coli (afgekort E. coli) zijn bacteriën die van nature voorkomen in het maag-darmkanaal van mensen en warmbloedige dieren. Veel soorten van E. coli zijn onschadelijke darmbewoners. Sommige soorten veroorzaken echter enteritis (darmontsteking). Diarreeveroorzakende E. coli worden vaak ingedeeld in de volgende 6 verschillende groepen:

1. enteropathogene E. coli (EPEC),
2. enteroinvasieve E. coli (EIEC),
3. enterotoxigene E. coli (ETEC),
4. enteroaggregatieve E. coli (EAEC of EAggEC),
5. diffuus-adhererende E. coli (DAEC), en
6. enterohemorragische E. coli (EHEC).

De laatste groep behoort tot de zogenaamde shigatoxineproducerende E. coli (STEC), ook wel aangeduid als vero(cyto)toxine-producerende E. coli (VTEC).¹ STEC infecties veroorzaken bij de mens hemorragische (= inwendige bloedingen) colitis (= darmontsteking). Hierbij kan als complicatie het hemolytisch-uremisch syndroom (HUS) optreden. HUS is een ernstige aandoening die wordt gekenmerkt door nierfalen, bloedingen en bloedarmoede. Het kan soms fataal zijn.

Symptomen van een STEC infectie

Een infectie met STEC kan asymptomatisch verlopen. Verder kan de ziekte zich beperken tot milde diarree of hemorragische colitis veroorzaken. Dit is een vorm van gastro-enteritis die plotseling begint met hevige buikkrampen en waterige diarree. De aanvankelijk waterige diarree bevat na 1 tot 3 dagen bloed. De diarree duurt gewoonlijk 1 tot 8 dagen. Koorts is meestal afwezig of slechts in lichte mate aanwezig. Sporadisch loopt de korts op tot meer dan 39 °C. Soms treedt braken op. De ziekteverschijnselen kunnen ernstig(er) zijn bij kinderen, ouderen en mensen met een verminderde immuniteit.

Bij ongeveer 2 tot 7% van de met STEC geïnfecteerde personen ontwikkelt het hemolytisch-uremisch syndroom (HUS). Bij geïnfecteerde kinderen jonger dan 5 jaar kan dit zelfs oplopen tot 15%.² Beginnende klinische symptomen van HUS zijn onder meer:

• geelzucht,
• bleekheid,
• oligurie (verminderde uitscheiding van urine), en
• gewichtstoename (zwelling, oedeem).

Als u symptomen hebt, raadpleeg dan een arts.

Hoe wordt de STEC bacterie verspreid?

Mensen kunnen besmet raken wanneer ze in contact komen met de ontlasting van een besmet dier of persoon, hetzij direct, hetzij indirect. STEC wordt verder verspreid door:

• het nuttigen van besmet voedsel (bijv. niet goed doorbakken hamburgers, ongewassen groente zoals komkommers en ongepasteuriseerde melk of melkproducten);
• het drinken van of zwemmen in besmet water;
• mens-op-mensbesmetting, bijvoorbeeld door contact met uitwerpselen van een besmet persoon bij het wisselen van een luier.
• dier-op-mensbesmetting op boerderijen of kinderboerderijen, bijvoorbeeld door contact met vee, die de infectie met zich meedraagt.

Wie loopt er risico?

Iedereen kan worden besmet, maar jonge kinderen en oudere mensen lopen meer risico op een ernstig verloop van de ziekte. HUS komt vaker voor bij kinderen.

Hoe kan een STEC besmetting worden voorkomen?

Een STEC infectie kan worden voorkomen door onder meer de volgende maatregelen in acht te nemen:

• Gebruik alleen schone messen en snijplanken bij de voorbereiding van levensmiddelen;
• Was messen en snijplanken in heet water en zeep na het gebruik en tussen het gebruik door om kruisbesmetting te voorkomen.
• Verhit voedsel goed voordat het gegeten wordt.
• Was groenten en fruit grondig voordat ze gegeten of bereid worden.
• Denk niet alleen aan veilige voedselbereiding, maar ook aan veilige voedselbewaring, door bijvoorbeeld voedsel gekoeld en droog te bewaren.
• Nuttig geen ongepasteuriseerde zuivelproducten,
• Was uw handen grondig met stromend water en zeep gedurende minstens 10 seconden voordat u voedsel bereid of gaat eten.
• Was uw handen grondig na contact met landbouwhuisdieren en na het gebruik van het toilet of het veranderen van luiers. De diarree is uiterst besmettelijk.
• Kinderen moeten worden geholpen om goed hun handen wassen.

Onderzoek en diagnose

De diagnose van een STEC infectie wordt gesteld op basis van een test van een monster van de ontlasting (feces). Soms kan aanvullend bloedonderzoek worden verricht.

Behandeling van een STEC infectie

Een specifieke behandeling van STEC is meestal niet nodig. Antibiotica worden niet aanbevolen. Het gebruik ervan kan zelfs schadelijk zijn. Antidiarree geneesmiddelen moet worden vermeden. HUS is een ernstige ziekte die op de intensive care in een ziekenhuis behandeld moet worden. Dialyse en bloedtransfusies zijn vaak nodig.

Noten:

1. http://www.rivm.nl/cib/infectieziekten-A-Z/infectieziekten/e.coli/index.jsp#index_7 (voor de laatste keer geraadplaagd op 26 mei 2011)
2. Ibid

Lees verder

• EHEC-bacterie symptomen: (bloedige) diarree en buikkrampen
• Buikgriep: symptomen, oorzaak, behandeling en preventie
• Buikpijn onderbuik: links/rechts, oorzaken bij man en vrouw
• Braken (overgeven): oorzaken van braken en misselijkheid
• Maagpijn: oorzaken pijn in de maag of pijnlijke maag