Granuloma annulare: symptomen, oorzaak en behandeling

Granuloma annulare: symptomen, oorzaak en behandeling Granuloma annulare is een onschuldige, chronische (langdurige) huidaandoening of huidziekte, waarvan de oorzaak onbekend is. De huidaandoening wordt gekenmerkt door huidkleurige bultjes die een cirkel of ring vormen. De plekjes kunnen overal op het lichaam voorkomen, maar worden het meest frequent gezien op de handrug, de voetrug en de vingers. Door het natuurlijk beloop af te wachten van deze onschuldige aandoening is behandeling vaak niet nodig, tenzij de patiënt erg last van jeuk heeft. De aandoening komt vooral voor bij kinderen en jongvolwassenen.

Wat is granuloma annulare?

Granuloma annulare is een onschuldige, chronische (langdurige) huidaandoening, die wordt gekenmerkt door huidkleurige bultjes die een cirkel of ring vormen. Annulair betekent ringvorming en granuloma zijn verhevenheden. Het komt hoofdzakelijk bij jonge mensen voor en dan vooral op de handen en de voeten. De oorzaak is anno 2020 onbekend. Meestal verdwijnen de huidafwijkingen na enkele maanden of jaren vanzelf. De aandoening is niet besmettelijk.

Oorzaak granuloma annulare

Uitlokkende factoren

De huidafwijking is anno 2024 van onbekende oorsprong. Vermoed wordt dat de aandoening een soort overgevoeligheidsreactie is, die door verschillende factoren uitgelokt kan worden, zoals:
  • bacteriële en virale infecties;
  • beschadiging van de huid (insectenbeet, inentingen);
  • geneesmiddelen;
  • hormonale invloeden; en
  • zonlicht.

De aandoening kan familiair c.q. erfelijk bepaald zijn.

Kinderen en jongvolwassenen

Meestal krijgen kinderen en jongvolwassenen granuloma annulare. Het komt iets meer voor bij meisjes en vrouwen. De aandoening wordt meestal gezien bij gezonde mensen. Soms kan het gepaard gaan met inwendige ziekten zoals suikerziekte, reuma, darmaandoeningen en schildklieraandoeningen.

Symptomen: ringvormige huidkleurige bultjes huid

Er worden grofweg twee vormen granuloma annulare onderscheiden:
  • de gelokaliseerde vorm; en
  • de uitgebreide vorm.

Gelokaliseerde granuloma annulare

De gelokaliseerde vorm - dat wil zeggen op één plek of op een klein gebied van de huid - is het meest gangbaar. Hierbij ontstaat de kenmerkende ring van vlakke onderhuidse papels (bultjes), die huidkleurig zijn of een rode kleur hebben. Soms ontstaan er zelfs meerdere ringen. Het komt vooral op de ruggen en zijkanten van handen en voeten voor, maar ze kunnen in principe over het hele lichaam optreden. Knie, ellebogen, oren en nek, zijn ook favoriete plekken. Bij het strak trekken van de huid, is de ring goed waar te nemen. Het gaat niet gepaard met schilfering. De ring wordt allengs groter. Meestal geeft de aangedane plek geen klachten. In een enkel geval zijn de plekken wat gevoelig.

Gegeneraliseerde granuloma annulare

De uitgebreide vorm treft men wat vaker bij volwassenen en wat minder vaak bij kinderen aan. Voorkeurslocaties zijn armen, borst, buik, heupen, rug, handpalmen en voetzolen. Deze vorm kan aanzienlijk jeuken.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek en biopsie

Op basis van het klinisch beeld, wordt de diagnose gesteld. Daarnaast kan een huidbiopsie worden afgenomen om de diagnose te bevestigen. Bij de uitgebreide vorm en in geval van bijkomende klachten, kan de huisarts de patiënt verwijzen naar de internist om een onderliggende ziekte uit te sluiten.

Differentiële diagnose

Granuloma annulare kan veel gelijkenis vertonen met een aantal andere huidaandoeningen, waaronder:
  • mycose (ringworm);
  • lichen planus;
  • necrobiosis lipoidica;
  • borderline lepra;
  • erythema elevatum diutinum;
  • annulaire sarcoidose;
  • annulaire lues II;
  • reuma-noduli;
  • mucinosis papulosa; en
  • andere granulomateuze ontstekingen.

Behandeling granuloma annulare

Behandeling lokale granuloma annulare

Uit de literatuur blijkt dat behandeling vaak gering effect heeft. Behandeling is in principe ook niet nodig, aangezien de aandoening meestal vanzelf verdwijnt en onschuldig is. Soms wordt behandeld met een corticosteroïden zalf of crème. Effectiever is het wanneer corticosteroïden worden ingespoten. Voorts kan bij de gelokaliseerde vorm gekozen worden voor bevriezen met vloeibare stikstof (cryotherapie). Deze behandelvorm kan pijnlijk zijn en littekens veroorzaken.

Behandeling van gegeneraliseerde granuloma annulare

De uitgebreide vorm van granuloma annulare wordt in veel gevallen behandeld met een combinatie van ultraviolet A (UVA) licht en het medicijn psoraleen (de ‘P’ in PUVA), hetgeen ervoor zorgt dat de huid gevoeliger is voor de UVA- stralen. Ook kan het geneesmiddel dapson effectief zijn in de bestrijding van granuloma annulare.

Prognose granuloma annulare

In ongeveer de helft van de gevallen verdwijnen de afwijkingen van granuloma annulare spontaan binnen enkele maanden tot enkele jaren. Recidief is echter niet uitgesloten.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Granuloma annulare: Huidaandoening met knobbels in ringvormGranuloma annulare: Huidaandoening met knobbels in ringvormGranuloma annulare is een chronische huidaandoening die vaak voorkomt bij kinderen en jongvolwassenen. De patiënt heeft…
Rode vlekken op benen en voeten, zonder schilferingRode vlekken op benen en voeten, zonder schilferingWat zijn de mogelijke oorzaken van rode vlekken op benen en voeten, zonder schilfering? De meest voorkomende huidaandoen…
Syringomen: huidkleurige bultjes rond ogen en op wangenSyringomen: huidkleurige bultjes rond ogen en op wangenHuidkleurige bultjes rond de ogen en op de wangen kunnen wijzen op syringomen. Een syringoom is een goedaardige zweetkli…
Granuloma teleangiectaticum: Goedaardige huidaandoeningGranuloma teleangiectaticum: Goedaardige huidaandoeningGranuloma teleangiectaticum, ook bekend als pyogeen granuloom of lobulair capillair hemangioom, is een goedaardige, niet…

RSI: De verschillende fasenRSI: De verschillende fasenHet is belangrijk om RSI al in een vroeg stadium te ontdekken, want vooral bij deze ziekte gaat het om dat het beter is…
Neusdruppels: toedienen, bij de baby en verslavendNeusdruppels: toedienen, bij de baby en verslavendNeusdruppels wordt gebruikt bij een verstopping, neusverkoudheid of bij hooikoorts. Er zijn veel verschillende soorten d…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: En:User:Mierlo, Wikimedia Commons (CC0)
  • Huidziekten.nl. Granuloma annulare: lokale vorm. http://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/gtxt/GranulomaAnnulare.htm (ingezien op 23-1-2017)
Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 01-03-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.