Tai chi voor een gezond leven

Wie twee keer per dag aan tai chi doet, wordt zo lenig als een kat, zo gezond als een houthakker en zo wijs als een filosoof. Dat zeggen veel beoefenaars van deze wereldwijd zeer populaire en van oorsprong Chinese bewegingsleer. De filosofie van tai chi is gebaseerd op het principe van yin en yang en hun wisselwerking. Tai chi wordt ook wel bewegende meditatie genoemd. Bovendien is tai chi een verheven zelfverdedigingstechniek, die zich kan meten met menig andere vechtsport, waarbij de nadruk ligt op het uit balans brengen van de tegenstander.

Inhoud

• Tai chi – wereldwijd populair
• Oorsprong en betekenis van tai chi
• Filosofie in een notendop
• Tai chi, meditatie en de vijf principes
• De vijf principes van tai chi
• Gezondheid en vitaliteit

Tai chi – wereldwijd populair

Tai chi is zowel een moderne bewegingsleer als een oude vechtkunst. Vooral in China is deze sport van oudsher populair bij jong en oud. Tai chi oefenen kan buiten of binnen. Een kamer van drie bij vier meter is groot genoeg, meer ruimte hebt u niet nodig. Twee keer per dag gedurende tien minuten aan tai chi doen is voldoende om uw gezondheid een zetje te geven en u goed in uw vel te laten voelen.

Vechtkunst
De pijlers van deze ritmische, balletachtige bewegingsleer bestaan uit een langzame, diepe ademhaling en trage, ontspannen bewegingen. Het bevordert de stofwisseling en is goed voor de inwendige organen, de gewrichten en de bloedsomloop. Wellicht is dat het geheim dat aan de basis ligt van de vele persoonlijke getuigenissen over de heilzame werking van tai chi en dat deze vechtkunst onder andere hoge bloeddruk geneest of op z’n minst verlicht.

Oorsprong en betekenis van tai chi

De volledige naam van tai chi is 'tai chi chuan'. De betekenis van het derde woord -- chuan -- is simpelweg ‘vuist’. De term tai chi wil in de Chinese filosofie zoveel zeggen als ‘verheven’, ‘meest verheerlijkte’ of ‘ultiem’. Tai chi wordt ook wel schaduwboksen genoemd. Grofweg zijn er vier stijlen te onderscheiden: de Chen-, Yang-, Wu-, en Sun-stijl. De Yang-stijl is langzaam, traag van aard. De Chen-stijl is soms flitsend snel. Er zijn veel substijlen of varianten.

Tai chi-zwaard
De oorsprong van deze bewegingsleer ligt in de ongewapende krijgskunst, maar ook de gewapende vechtkunst heeft een plekje in de beoefening van tai chi, zoals tai chi-zwaard. Het uitvoeren van een bepaalde stijl of vorm neemt tussen de vier en twintig minuten in beslag, afhankelijk van het aantal houdingen en herhalingen van een bepaalde stijl of substijl. De gewone Yang-stijl heeft bijvoorbeeld 128 houdingen. De vroegste vorm van tai chi telde echter slechts dertien houdingen.

Filosofie in een notendop

In filosofisch opzicht vormt het begrip 'tai chi' de kern van het ‘geschapene’, gesymboliseerd door het yin-en-yang-teken, ofwel de weerspiegeling van de paren der tegenstellingen. Dat zijn onder andere het mannelijke en het vrouwelijke, licht en donker, hard en zacht, enzovoorts. Volgens de Chinese filosofie ontspruiten uit de wisselwerking van yin en yang de vijf elementen en vervolgens alle veranderingen in de natuur. In tai chi is het zeer belangrijk om de chi vrijelijk te laten stromen door het lichaam. Chi is een moeilijk te definiëren begrip. Het is de innerlijke energie, de psychisch-fysiologische kracht in de adem, in het bloed.

Zelfverdediging
Chi vormt de kern in de beoefening van tai chi, waarbij de paren der tegenstellingen met elkaar versmolten worden. Het beste kan dat geïllustreerd worden met het volgende voorbeeld over de zelfverdedigingstechniek van tai chi, waarbij de nadruk ligt in het verstoren van de balans van de tegenstander. Iemand die tai chi beheerst, zal zich niet verzetten als een tegenstander hem aanvalt. Hij geeft mee en gebruikt de slagkracht van de tegenstander in zijn voordeel door er een duwtje of een zetje aan toe te voegen. Daardoor slaat of schopt de tegenstander in een leegte en valt meters verder op de grond. Een paar gram trotseren aldus duizend kilo.

Tai chi, meditatie en de vijf principes

Tai chi wordt ook wel meditatie in beweging genoemd, hoewel tai chi ook de statische meditatie kent, zoals mediteren in de lotushouding en in tai chi-houdingen. De verwantschap met zenmeditatie (ook de lopende vorm) en yoga valt dan ook niet te ontkennen. Er zijn talloze boeken en instructiefilms op internet over tai chi. Het is niet moeilijk om de reeks bewegingen zelf te leren. Het volgen van een cursus is echter beter. Er gaat immers niets boven de persoonlijke begeleiding van iemand die tai chi beheerst. De foutjes die tijdens het oefenen erin sluipen worden dan meteen gecorrigeerd. Het is bovendien zeer belangrijk om de principes van tai chi te doorgronden en in praktijk te brengen, ongeacht of u tai chi uit een boek leert (of van een dvd) of op cursus gaat. Zonder het volgen van deze principes is tai chi niet meer dan een reeks mechanisch uitgevoerde, marionetachtige bewegingen.

De vijf principes van tai chi

1. Beweeg altijd ontspannen en voer de houdingen nauwkeurig uit. Laat de kracht in het bovenlichaam naar de voeten vloeien. Alle stramheid verdwijnt dan. Een van de voeten staat altijd stevig op de grond.
2. Adem ontspannen door de neus en via het middenrif (buikademhaling).
3. Zorg voor een soepel middel. Elke beweging begint daar immers. Daaraan ontlenen de tai chi-bewegingen hun kracht, hun snelheid. Het is dus verkeerd als u als een marionet alleen uw armen en benen beweegt.
4. Zorg voor een recht heiligbeen. Het hoofd moet losjes aanvoelen op de romp.
5. Elke beweging is in wezen rond, cirkelvormig.

Gezondheid en vitaliteit

Wanneer u de bovengenoemde tai chi-principes in acht neemt, stroomt de chi vrijelijk door uw lichaam. En dat zal te zien zijn aan de gracieuze bewegingen die u maakt. In de I tjing, het boek der veranderingen, staat geschreven: ‘De natuur is altijd in beweging’. Bewegen is leven. Oefening zorgt dus voor een uitstekende gezondheid, vitaliteit en een heldere geest. Tai chi is een complete oefening, een leuke sport voor jong en oud. En u hoeft er de deur niet voor uit. Bovendien is tai chi een prima zelfverdedigingstechniek. Op straat zult u zich wellicht veiliger gaan voelen. En dat is ook mooi meegenomen.

Lees verder

• Tai chi en meditatie
• De tien geheimen van tai chi
• Tai chi en zwaardvechten
• De oorsprong van tai chi chuan – Yang-stijl
• De oorsprong van tai chi chuan – Chen-stijl