Rimpels: Oorzaken en behandelingen van lijntjes in huid

Rimpels (rhytiden) zijn vouwtjes, plooitjes, groefjes of lijntjes in de huid. Glimlachen en fronsen veroorzaken tijdelijk huidrimpels. Permanente rimpeltjes komen voor bij het verouderen van de huid, en dit bij zowel mannen als vrouwen. Langdurige blootstelling aan de zon versnelt de totstandkoming van de rimpels, maar ook andere risicofactoren zijn gekend. De huidrimpels zelf verschijnen meestal op lichaamsdelen die het vaakst blootgesteld zijn geweest aan de zon, zoals het gezicht, de nek en de achterkant van de handen en de armen. Sommige mensen vinden rimpels ontsierend, waardoor ze opteren voor een behandeling om deze te laten verwijderen. Er zijn diverse rimpelbehandelingen, die fijne tot diepe lijntjes verwijderen. Deze behandeltechnieken zijn niet tot aanzienlijk succesvol. Medisch advies inwinnen is aanbevolen om complicaties of teleurstellingen te voorkomen.

• Natuurlijk verouderingsproces van de huid
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren van huidveroudering
• Roken en alcoholgebruik
• Zon
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Eenvoudige behandelingen van huidrimpels via natuurlijke middelen
• Antirimpelcrèmes
• Levensstijl
• Retinoïden
• Cosmetische chirurgie en andere medische procedures
• Botox
• Chemische peelings
• Dermabrasie
• Facelift
• Fillers
• Lasertherapie
• Microdermabrasie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Natuurlijk verouderingsproces van de huid

Bij de huidveroudering komen rimpels tot stand. De veroudering van de huid is een natuurlijk proces. Naarmate mensen verouderen, verdunt de huid, droogt deze uit en wordt deze minder elastisch. De huid is bijgevolg minder goed in staat om zichzelf tegen beschadiging te beschermen. Dit leidt tot rimpeltjes, vouwen en lijnen op de huid. De snelheid van de progressie is veelal niet tegen te houden. Gezichtsuitdrukkingen, bijvoorbeeld herhaaldelijk glimlachen of fronsen leidt soms zelfs op jonge leeftijd tot fijne lijntjes en rimpels. Wanneer een persoon een gezichtsspier gebruikt, ontstaat een groef onder het oppervlak van de huid. Bij een jonge persoon veert de huid terug, maar naarmate de persoon veroudert, verliest de huid zijn flexibiliteit. Het terugveren verloopt niet meer zo soepel en tevens minder frequent, wat resulteert in permanente groefjes.

Epidemiologie

Rimpels zijn een veelvoorkomend huidverschijnsel die met de leeftijd optreden. Ze zijn wereldwijd aanwezig en worden meestal waargenomen bij mensen vanaf de leeftijd van 30 jaar, hoewel ze op jongere leeftijd kunnen beginnen afhankelijk van genetische aanleg en omgevingsfactoren. Rimpels zijn een belangrijk teken van veroudering en komen voor bij zowel mannen als vrouwen. De prevalentie neemt toe met de leeftijd en kan variëren op basis van huidskleur en blootstelling aan omgevingsfactoren zoals zonlicht en vervuiling.

Oorzaken

De belangrijkste oorzaken van rimpels zijn huidveroudering en verminderde elasticiteit van de huid. Dit proces wordt beïnvloed door factoren zoals blootstelling aan ultraviolette (UV) stralen, roken, en genetische aanleg. Naarmate we ouder worden, neemt de productie van collageen en elastine af, wat leidt tot verlies van huidelasticiteit en de vorming van rimpels. Daarnaast dragen omgevingsfactoren zoals blootstelling aan zonlicht, droge lucht, en ongezonde levensstijlkeuzes bij aan de ontwikkeling van rimpels.

Risicofactoren van huidveroudering

Wel versnellen enkele omgevingsfactoren de veroudering van de huid.

Roken en alcoholgebruik

De blootstelling aan sigarettenrook vormt een risicofactor voor het sneller ontstaan van rimpels aan de huid. Hierdoor vermindert namelijk de bloedtoevoer naar de huid. Ook het (overmatig) gebruik van alcohol is uit den boze daar dit de huid doet rimpelen. De huid droogt namelijk uit door het drinken van alcohol, en bij een droge huid ontstaan sneller rimpeltjes. Stoppen met Roken en het overmatig drinken van alcohol zijn nuttige tips om de huid niet versneld te laten verouderen.

Zon

Een regelmatige blootstelling aan zonlichten ultraviolet licht voor recreatieve of werkgerelateerde activiteiten resulteert in vroege huidrimpels en donkere huidgedeelten (ouderdomsvlekken). UV-licht breekt de collageen- en elastinevezels in de huid af. Deze vezels vormen het bindweefsel van de huid. Ze bevinden zich onder het huidoppervlak en ondersteunen de huid. Bij de afbraak van deze laag verdunt en verzwakt de huid en wordt ze minder flexibel. Dit resulteert in een ‘hangende’ huid en rimpeltjes. De blootstelling aan zonlicht verhoogt tevens de kans op het krijgen van huidkanker. Het is verstandig om steeds kledij te dragen die het lichaam bedekt, zoals breedgerande hoeden en kledingstukken met lange mouwen zodat rimpels minder snel tot uiting komen. Zonlicht is wel een vitale bron van vitamine D, en vitamine D is nodig voor onder andere een goede botsterkte. Mensen moeten daarom nog wel buitenkomen.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen voor rimpels zijn meestal de aanwezigheid van zichtbare lijnen en plooien in de huid, vooral op delen van het gezicht die blootgesteld zijn aan zonlicht zoals de voorhoofd, rond de ogen, en mondhoeken. Hoewel rimpels zelf meestal niet pijnlijk zijn, kunnen ze gepaard gaan met andere huidproblemen zoals droge huid of een verminderde huidtextuur. Bij aanzienlijke veranderingen in de huidstructuur of bij het optreden van nieuwe symptomen moet medische hulp worden ingeroepen.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van rimpels is meestal klinisch en wordt gesteld door een dermatoloog of cosmetisch specialist op basis van een visuele inspectie van de huid. Er zijn geen specifieke laboratoriumtesten voor rimpels, maar in sommige gevallen kunnen aanvullende huidanalyses worden uitgevoerd om de conditie van de huid te beoordelen en de meest geschikte behandelingsopties te bepalen.

Eenvoudige behandelingen van huidrimpels via natuurlijke middelen

Antirimpelcrèmes

Vrij verkrijgbare antirimpelcrèmes variëren aanzienlijk in actieve ingrediënten en dus ook in effectiviteit. Retinol, alpha-hydroxyzuren, kinetine, co-enzym Q10, koperpeptiden en antioxidantia zorgen voor bescheiden resultaten voor de meeste mensen. De concentratie van het werkzame bestanddeel in een vrij verkrijgbare antirimpelcrème is aanzienlijk lager dan antirimpelcrème die een arts voorschrijft. Werken deze middelen wel, dan komen de rimpels veelal op een later moment terug.

Levensstijl

Enkele levensstijlaanpassingen en natuurlijke middelen verhogen de kans op een vertraging van het huidverouderingsproces:

• een luchtbevochtiger gebruiken
• huid niet overmatig wassen (een natte huid verhoogt ook de kans op rimpelvorming)
• neutrale, natuurlijke zepen, lotions en crèmes gebruiken
• slapen:
• op de rug slapen
• voldoende slapen
• stress verminderen
• vochtinbrengende crèmes gebruiken
• voeding (gezonde en gevarieerde voeding):
• minder suiker consumeren
• voldoende eiwitten, vitamine A en vitamine C opnemen in de voeding
• zorgen voor een goede oogzorg (overmatig loensen veroorzaken sneller rimpels rond de ogen)

Retinoïden

Topische (op de huid aangebrachte) retinoïden zijn afgeleid van vitamine A. Dit type medicatie beschermt de huid voor verbranding tegen de zon, en daarnaast stimuleren ze de vorming van bindweefsel. Retinoïden verminderen fijne rimpels en sommige pigmentaties, en de huid wordt hierdoor tevens minder ruw. Mogelijke bijwerkingen zijn onder meer droogheid, jeuk, een branderig gevoel, tintelingen en roodheid.

Cosmetische chirurgie en andere medische procedures

Een aantal chirurgische opties zijn beschikbaar.

Botox

Botox (Botulinumtoxine type A) blokkeert de chemische signalen die ervoor zorgen dat spieren samentrekken. De arts spuit dit in in kleine doses in doelgerichte spieren. Spieren die door de medicatie niet meer in staat zijn om zich samen te spannen, zorgen voor een gladdere en minder gerimpelde huid. Dankzij botox verdwijnen of verminderen de lijnen op het voorhoofd, de frons tussen de ogen en 'kraaienpootjes' rond de ooghoeken. Meestal houdt het effect van de inspuitingen gemiddeld drie maanden aan, dus herhaalde injecties zijn nodig.

Chemische peelings

In rimpelige plekken is het mogelijk om een chemische oplossing aan te brengen, zodat de dode huid gaat vervellen en uiteindelijk afbladdert. De nieuwe huid is gladder en minder gerimpeld dan de oude huid.

Dermabrasie

Soms vinden mensen het nodig om de bovenste huidlagen gecontroleerd door een specialist af te laten schaven (wegschrapen) met speciaal materiaal. Deze techniek, die gekend is als ‘dermabrasie’, is bruikbaar voor het verwijderen van fijne rimpels, tatoeages, moedervlekken, littekens van acne (huidaandoening met ontsteking van talgklieren) en andere soorten littekens. Soms leidt deze techniek wel tot korstvorming, zwelling en roodheid. Deze vervagen over het algemeen wel na twee weken, maar sommige rode plekken houden enkele maanden aan. De gewenste resultaten zijn niet onmiddellijk zichtbaar; dit duurt soms tot enkele maanden

Facelift

Via een facelift (rhytidectomie) krijgen mensen een jonger uiterlijk. Via deze operatie verwijdert de arts meestal overtollige gezichtshuid en vet, met of zonder het strakker maken van de onderliggende weefsels. De arts ‘hertekent’ als het ware de huid van het gezicht en/of de nek of beiden. De genezingsduur is soms wel lang. Verder ervaren mensen gedurende enkele weken na de operatie blauwe plekken en zwellingen.

Fillers

Fillers (vulstoffen) omvatten collageen, hyaluronzuur (natuurlijke vochtvasthoudende stof) of vet. Deze injecteert een arts in diepere rimpels, waardoor de huid meer volume krijgt. Dit gebruiken mensen vooral om de holtes aan het slapen en aan de wangen op te vullen, maar ook voor het verkrijgen van een strakkere huid (vooral rond de mond en de zijhals). Sommige fillers stimuleren de vorming van collageen, wat de huidtint en textuur verbetert. Een zwelling, roodheid en blauwe plekken in de behandelde gebieden zijn enkele bijwerkingen die gedurende enkele weken na de ingreep aanwezig zijn. Om de paar maanden is een nieuwe behandeling nodig. De resultaten zijn afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de hoeveelheid en diepte van de rimpels.

Lasertherapie

Laserbehandelingen vernietigen de buitenste laag van de huid met een laserstraal, terwijl de dermis of onderliggende huid wordt opgewarmd. Hierdoor ontstaan sneller nieuwe collageenvezels. De huid voelt steviger aan en mensen ogen ‘frisser’. De hoeveelheid behandelingen varieert en daarnaast zijn diverse lasertechnieken mogelijk voor het behandelen van zowel fijne als diepe groefjes in de huid.

Microdermabrasie

Dankzij microdermabrasie worden de buitenste lagen van de huidcellen verwijderd. Daarnaast stimuleert deze procedure de celgroei in de onderliggende huidlagen. De huid en dan vooral de huid van het gezicht krijgt hierdoor een frisser en gladder uiterlijk. Lijnen en rimpels, vergrote poriën, een ruwe huiden beschadiging door de zon is hierdoor minder aanwezig. Na de behandeling hebben mensen soms een lichtrode huidskleur op het behandelde gebied. Daar de resultaten tijdelijk zijn, zijn vaak meerdere behandelingen nodig.

Prognose

De prognose voor rimpels is afhankelijk van de gekozen behandelingsmethoden en de aanpassing van levensstijl. Met effectieve behandelingen en goede huidverzorging kunnen de zichtbaarheid van rimpels aanzienlijk worden verminderd en de huidtextuur verbeterd. Rimpels zullen echter voortschrijden met de leeftijd, en preventieve maatregelen zijn essentieel voor het beheersen van de progressie.

Complicaties

Complicaties van behandelingen voor rimpels kunnen onder meer bijwerkingen zoals huidirritatie, infecties, of een onnatuurlijke uitstraling van de huid omvatten. Bij invasieve procedures zoals injecties of lasertherapie kunnen ook risico's zoals zwelling, blauwe plekken, of littekenvorming optreden. Het is belangrijk om behandelingen onder toezicht van een gekwalificeerde professional uit te voeren om complicaties te minimaliseren.

Preventie

Preventie van rimpels omvat het beschermen van de huid tegen UV-stralen door het gebruik van zonnebrandcrème en het vermijden van overmatige blootstelling aan de zon. Het handhaven van een gezonde levensstijl met een evenwichtig voedingspatroon, voldoende hydratatie, en het vermijden van roken kan ook helpen bij het vertragen van de ontwikkeling van rimpels. Regelmatige huidverzorging met hydraterende en antioxiderende producten kan de huid gezond en veerkrachtig houden.

Lees verder

• Huidveroudering: 10 onbekende boosdoeners
• Huid: Veranderingen bij de veroudering (huidveroudering)
• Microdermabrasie: Dode huidcellen van gezicht verwijderen
• Huidgezondheid: Tips voor gezonde en goed uitziende huid
• Botoxinjecties: Toepassingen, tegenindicatie en bijwerkingen