Roken, meeroken én roken voor, tijdens en na de zwangerschap

Vroeger stonden ruimtes vaak blauw, tegenwoordig mag er in openbare ruimtes niet meer gerookt worden. Fijn voor mensen die niet roken en vrouwen die een kind verwachten. In dit artikel lees je over roken (sigaretten/sigaren), welke voordelen je overspoelen als je stopt en wat je moet doen als je zwanger bent en rookt (of mensen in de omgeving).

Algemeen

Roken is het inhaleren van de rook van tabak. De nicotine zorgt ervoor dat het een verslavende werking heeft. Nicotine gaat via het bloed naar de hersenen. Als je één trekje neemt, dan is de nicotine binnen 10 seconden in je hersenen. Nicotine is net zo snel weer weg als dat het opgenomen werd. Hierdoor krijg je al snel weer trek in een nieuwe sigaret, het is een signaal van het lichaam naar de hersenen dat het behoefte heeft aan nicotine. De hoeveelheid die je rookt en de verdeling van de sigaretten op een dag verklaren hoe snel je weer zin zou hebben in een nieuwe sigaret. Alhoewel het als genotmiddel wordt beschouwd, werd het ook gebruikt als geneesmiddel bij bijvoorbeeld verkoudheid, griep, koorts en slangenbeten.

De drie giftige stoffen in rook

In den beginne werden er opgerolde kruiden gerookt, in 1492 zag Rodrigo de Jerez dit op de Bahama's en kopieerde het in zijn geboorteland Spanje. Daar werd hij vastgezet op verdenking van tovenarij. Tegenwoordig zitten er andere zaken in een sigaret, namelijk:

• Nicotine: het hart gaat sneller kloppen, een hogere bloeddruk, verslaving opwekkend, vernauwing van de bloedvaten en schade aan de vaten.
• Koolmonoxide: slechtere conditie, want het vervangt de zuurstof in het bloed.
• Teer: verklaart de rokershoest. De trilhaartjes, die de longen schoon houden, plakken door de rook vast en werken niet goed meer.

Algemene gevolgen

• Hart en vaat ziekten: dit is een van de grootste gevolgen van roken, ongeveer 5000 mensen ondervinden jaarlijks de gevolgen. Via de longen gaan nicotine en koolstofmonoxide de bloedbaan in.
• Longziekten: Twee voorbeelden van longziekten zijn longkanker en COPD. COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease; een aanhoudende blokkade in de longen) zorgt voor 5000 doden per jaar en longkanker heeft ruim 8000 slachtoffers.
• Mondziekten en oogziekten: voorbeelden zijn tandvleesontstekingen en mondkanker. Oogziekten als glaucoom en cataract komen ook meer voor onder rokers dan onder niet-rokers.
• Overig: andere voorbeelden van ziekten die meer bij rokers voorkomen dan bij niet-rokers: Reumatoïde Artritis, ziekte van Crohn, Alzheimer en verschillende kankersoorten.

Wist je dat ….

• Sigarenrook schadelijker is voor de gezondheid als sigarettenrook? Er zit meer teer in en die teer bestaat uit meer kankerverwekkende stoffen.
• Leraren vroeger rokend voor de klas stonden, zowel in het basisonderwijs als het voorgezet onderwijs?
• Je sigarenrook niet inademt of minder diep inhaleert? Toch zorgt dit ervoor dat er onder sigarenrokers de kans op keel- en mondkanker groter is dan bij sigarettenrokers.
• De Maya's al rookten in het jaar 500?
• De kans op hart- en vaatziekten bij beide soorten roken even groot is?
• Meeroken ook slecht voor je gezondheid is? 85% van de rook komt van de brandende sigaret, 15% in de luchtpijp van de roker. Die smeulende sigaret produceert rook die meer kankerverwekkende en giftige stoffen bevat.
• Het voor baby's en kinderen het extra slecht is als ze meeroken. Dat komt doordat hun lichaam nog in ontwikkeling is. Ze ademen sneller dan volwassenen en hierdoor komen er ook nog eens meer schadelijke stoffen in hun lichaam.
• De voordelen van stoppen met roken al te merken zijn na 2 weken (de bloedcirculatie verbetert) tot 10 jaar na het stoppen (een vermindering van 50% kans op longkanker in vergelijking met rokende mensen).

Roken voor de zwangerschap

Let op met rokende mannen in de omgeving als je zwanger wilt worden. Mannen krijgen ten eerste minder makkelijk een erectie, in verband met de vernauwde bloedvaten door het roken en ten tweede zijn hun 'zwemmertjes' minder beweeglijk.
Vrouwen die niet roken en gezond zijn worden vaak binnen een jaar zwanger, bij vrouwen die wel roken duurt het vaak langer. De verminderde vruchtbaarheid is ook te zien in bijvoorbeeld IVF behandelingen in het ziekenhuis, deze hebben ook minder snel succes.

Roken tijdens de zwangerschap

Roken tijdens de zwangerschap heeft onder andere een vijftal nare gevolgen, namelijk:
Vroeggeboorte: Vroeggeboorte houdt in dat het kind voor de 37ste week geboren wordt, de baby is zwak en vatbaarder voor ziekten.
Miskraam: Een miskraam is een spontane zwangerschapsafbreking tussen bevruchting en 20 weken zwangerschap. in de regel loopt 15% van alle zwangerschappen uit op een miskraam. Leefgewoontes waaronder roken, ongezond en ongevarieerd eten, alcohol drinken zorgen voor een verhoogd risico.
Placentaloslating: Placentaloslating is een vervroegde loslating van de placenta, dit heeft een vaginale bloeding tot gevolg en kan voor de baby levensbedreigend zijn (het kan worden afgesloten van zuurstof). Normaal gesproken scheidt de placenta zich pas van de baarmoederwand als de baby geboren is.
Laag geboortegewicht: De baby krijgt zuurstof en voedsel binnen via de navelstreng. Nicotine en koolmonoxide komen ook binnen via de navelstreng. Hierdoor krijgt de baby minder zuurstof, het maakt de baby zwak en daardoor groeit het minder goed.
Ontwikkeling van de baby: Ook heeft roken nadelige gevolgen voor de ontwikkelingen van de baby. De kans op problemen in de gezondheid is namelijk groter, enkele voorbeelden onderontwikkelde organen, hazenlipje, klompvoetje, enz.
Roken vergroot ook nog eens de kans op wiegendood 1,4 tot 3 keer!

Roken na de geboorte

Als de baby na de bevalling wordt blootgesteld dan heeft het twee keer zoveel kans op wiegendood. Als je borstvoeding wil gaan geven is het beter om niet (meer) te roken. Want rokende moeders maken minder moedermelk en de melk smaakt minder lekker. Ook kan de toeschietreflex hierdoor verminderen. Lukt stoppen echt niet dan is het verstandig om in de twee uur voor het voeden niet te roken en zo min mogelijk te roken. Meerokende kinderen zijn ook nog eens sneller ziek.

Meeroken voor/tijdens en na de zwangerschap

Zoals hierboven onder het kopje ‘wist je dat…’ ook als is vermeld, komt 85% van de rook in de omgeving terecht. Deze rook wordt door alle omstanders ingeademd. De schadelijke stoffen komen via de navelstreng in het bloed van de baby. Hierdoor krijgt het kind minder zuurstof en groeit het minder goed. Ook de longen ontwikkelen zich na de geboorte minder goed, waardoor allerlei ziekten kunnen ontstaan. Zorg dus voor een rookvrij huis en rook (als het dan toch moet) buiten.
De wat zwaardere deeltjes van rook blijven hangen boven de vloer. Ze blijven daar 24 uur. Kleine kinderen krijgen zo dus flink wat slechte stoffen in hun lichaam. De kans dat ze ziek worden is groot, voornamelijk de kans op wiegendood, verkoudheid, luchtweginfecties, benauwdheid, astma (13-23% minder longfunctie met rokende ouders), rode/prikkelende ogen, hersenvliesontsteking en oorontsteking (15% kinderen van rokende ouders) wordt vergroot.
Ook huilbaby’s komen vaker voor bij rokende ouders (omgeving) dan niet rokers.

Hoe bescherm je je kind tegen meeroken

Om je kind te beschermen tegen meeroken, kun je een aantal dingen doen.
Houd ook de auto rookvrij. De auto is maar een kleine ruimte, dus snel veel schadelijke stoffen. Een open raam heeft dan geen effect. Let ook op als je op bezoek gaat of als je kind bij iemand gaat spelen.

Lees verder

• Alcohol, wat is het en welke gevolgen heeft het?
• Feiten en Fictie over zwangerschap
• Seks tijdens en na de zwangerschap
• Wat wel en niet te eten/drinken/doen tijdens je zwangerschap
• Zwanger, wat mag ik nu nog wel en wat kan ik niet meer doen?