Ondanks anticonceptiepil toch zwanger: Hoe kan dat?

De anticonceptiepil is de meest gebruikte vorm van bescherming tegen zwangerschap door Nederlandse vrouwen. Ondanks pilgebruik raken jaarlijks toch nog een aantal vrouwen ongewenst zwanger. Hier lees je hoe dat kan en hoe je ongewenste zwangerschap zo goed mogelijk kunt voorkomen.

Zwangerschapscijfer

Al gebruik je een anticonceptiemiddel, nog steeds kun je zwanger raken. De kans hierop verschilt per anticonceptiemiddel en wordt ook wel het zwangerschapscijfer of de Pearl-index genoemd. Het zwangerschapscijfer geeft het aantal mislukkingen van een bepaalde anticonceptiemethode weer per ‘vrouwenjaar’, waarbij één vrouwenjaar overeenkomt met 12 menstruele cycli gedurende welke de anticonceptiemethode is gebruikt. Er is altijd een theoretisch getal; het aantal zwangerschappen per vrouwenjaar wat je vindt wanneer de anticonceptiemethode perfect volgens voorschrift is gebruikt, en het praktische getal; het aantal zwangerschappen dat je werkelijk per vrouwenjaar vindt. Zoals je in onderstaande tabel kunt zien is het praktische zwangerschapscijfer het hoogst voor de coïtus interruptus methode ("voor het zingen de kerk uit") en het laagst voor het hormoonhoudend spiraaltje (bijvoorbeeld Mirena). Voor de anticonceptiepil ligt het theoretische zwangerschapscijfer rond de 0,1-0,3%. Zelfs bij perfect gebruik is de kans op zwangerschap dus niet gelijk aan nul, hoewel de pil bij goed gebruik een zeer betrouwbare methode voor anticonceptie is.

Redenen voor zwangerschap bij goed pilgebruik

Ook al gebruik je de pil volgens voorschrift, dan nog kan het zijn dat je zwanger raakt. Dit kan bijvoorbeeld komen door een verminderde werking van de pil door braken of diarree of door interactie met andere medicatie.

Braken of diarree

Een verminderde betrouwbaarheid van de pil kan ontstaan door verminderde pilopname veroorzaakt door braken of diarree. Wanneer je binnen drie uur na inname van de pil braakt, ga er dan vanuit dat de pil niet opgenomen is en neem de pil opnieuw. Heb je langdurig last van braken of diarree? Gebruik dan de eerste zeven dagen nadat het braken of de diarree is gestopt een aanvullende vorm van anticonceptie. Ook bij mensen met chronische darmziekten kan de werking van de pil verminderd zijn.

Interactie met andere medicatie

Wanneer je bepaalde medicatie voor een ander aandoening slikt kan de werking van de pil verminderd zijn. Een voorbeeld van zulke medicijnen zijn anti-epileptica (bijvoorbeeld fenytoïne, carbamazepine, barbituraten of primidon), middelen tegen tuberculose, laxeermiddelen en middelen die sint-janskruid bevatten. Er kan voor gekozen worden om een anticonceptiepil met een hogere dosering werkzame stoffen voor te schrijven. Vinden ondanks deze hogere dosering toch nog spotting, tussentijds bloedverlies of doorbraakbloedingen plaats? Dan kan dit betekenen dat de betrouwbaarheid van de pil is afgenomen. Van de verschillende typen antibiotica is alleen van rifampicine en griseofulvine aangetoond dat ze de betrouwbaarheid van de pil verkleinen. Omdat niet alle interacties tussen de verschillende antibiotica en de verschillende soorten anticonceptiepillen bekend zijn is het verstandig om een extra voorbehoedsmiddel te gebruiken tijdens het gebruik van de antibiotica en gedurende de zeven dagen daarna.

Redenen voor zwangerschap bij pilgebruik niet volgens voorschrift

De werking van de pil kan verminderd zijn wanneer de hormoonspiegels in het bloed dalen. Hierdoor kan het zijn dat er toch een ovulatie plaatsvindt. Deze verlaagde hormoonspiegels kunnen het gevolg zijn van meerdere situaties. Hieronder volgen de belangrijkste.

Pil(len) vergeten

De daling in hormoonspiegels kan komen doordat je een of meerdere pillen in de eerste week vergeten bent (meer dan 12 uur te laat), of meerdere pillen in de tweede of derde week. Het is belangrijk om zeven dagen aanvullende anticonceptie te gebruiken wanneer je een pil in de eerste week vergeten bent. Vergeet je een pil in de eerste week en heb je in de zeven dagen voorafgaand aan de vergeten pil geslachtsgemeenschap gehad? Dan moet je contact opnemen met je arts. Zwangerschap is dan niet uit te sluiten. Wanneer je een pil in de tweede week vergeet is de betrouwbaarheid van de pil niet verminderd. Vergeet je een pil in de derde week? Las dan of direct een stopweek in, of ga direct verder met de volgende pilstrip en sla de stopweek over. Wanneer je meerdere pillen in een pilstrip vergeten bent kan de werking van de pil verminderd zijn. Neem ook dan contact op met je arts wanneer je in de voorafgaande week geslachtsgemeenschap hebt gehad en gebruik de komende zeven dagen een extra voorbehoedsmiddel.

Te laat begonnen na een stopweek

Het is erg belangrijk om de stopweek niet te lang te laten duren. Tijdens de stopweek worden er namelijk een aantal follikels voorbereid voor de eisprong. Begin je te laat met de pil dan kan er een eisprong plaats vinden en kun je zwanger raken omdat het baarmoederhalsslijmvlies in het begin van de cyclus ondanks pilgebruik in geval van een te lange stopweek nog doorgankelijk is voor spermacellen.

Twijfel je over zwangerschap?

Wanneer je twijfelt of je zwanger bent en je menstruatie op zich laat wachten is het verstandig om een zwangerschapstest te doen. Deze kun je gewoon kopen bij de drogist of online bestellen via internet. Neem contact op met je huisarts wanneer je erachter komt dat je (ongewenst) zwanger bent.

Lees verder

• Spotting en doorbraakbloedingen: Verminderde werking pil?
• De Cerazette pil: Gebruik en bijwerkingen
• De Microgynon pil: Gebruik en bijwerkingen
• De Yasmin pil: Gebruik en bijwerkingen
• De Zoely pil: Gebruik en bijwerkingen