Zwanger en pannenkoeken

Tijdens de zwangerschap wordt er geadviseerd om op te passen met het eten van bepaalde producten. Vooral etenswaar dat langere tijd in de koeling bewaard wordt kan gevaarlijk zijn, omdat het besmet kan zijn met de gevaarlijke Listeriabacterie. Een infectie met deze bacterie tijdens de zwangerschap kan namelijk leiden tot een miskraam. Ook kant-en-klare pannenkoeken die uit de koeling van de supermarkt komen kunnen besmet zijn met de Listeriabacterie. Ook pannenkoekenbeslag dat bereid wordt met rauwe eieren kan bacteriën bevatten. Hoewel dit geen gevaar hoeft te zijn, moeten zwangere wel opletten bij de bereiding van pannenkoeken.

Pannenkoeken

Er bestaan veel verschillende variaties op de pannenkoek. Zo hebben ze in Amerika de luchtige zoete pancakes, in Frankrijk de dunne crêpes, in Rusland de blini's gemaakt van boekweitmeel en in Duitsland de fijne pfannkuchen. Bij alle varianten zijn de hoofdbestanddelen bloem of boekweitmeel, ei en melk of karnemelk. Meestal wordt er nog zout toegevoegd en in sommige recepten zit ook suiker of rijsmiddelen. Pannenkoeken kun je makkelijk zelf thuis bakken door de ingrediënten te mengen en dit beslag te bakken in een koekenpan. Maar er zijn ook kant-en-klare voorverpakte pannenkoeken te koop die alleen nog maar opgewarmd hoeven te worden.

Gezond

Pannenkoeken kunnen een onderdeel vormen van een gezonde maaltijd. Vooral pannenkoeken die gemaakt zijn van volkorenmeel of boekweitmeel vormen een gezonde basis. Maar uiteraard is ook het beleg dat erop gaat bepalend of een pannenkoek wel of niet gezond is. Een pannenkoek met groente of fruit is natuurlijk gezonder dan een pannenkoek met suiker. Pannenkoeken bevatten verder een aantal vitaminen en mineralen zoals calcium, vitamine B12 en vitamine D. Dit zijn belangrijke voedingsstoffen voor zwangere vrouwen, omdat calcium essentieel is voor de opbouw van de botten van de baby en vitamine D voor een goede calciumopname zorgt.

Bacteriën

In zowel pannenkoekenbeslag als kant-en-klare pannenkoeken kunnen bacteriën groeien. Pannenkoekenbeslag kan een groot aantal bacteriën bevatten als men dit te lang ongebruikt op het aanrecht laat staan. Dit gebeurt nog wel eens in pannenkoekenhuizen waar men grote hoeveelheden beslag aanmaakt om gedurende de dag pannenkoeken voor de gasten te kunnen maken. Maar de bacteriën in het beslag kunnen ook afkomstig zijn van de ingrediënten. Zo kunnen eieren besmet zijn met Salmonella en melk kan een hoog kiemgetal hebben als deze niet meer vers is. Met name rauwe melk kan veel bacteriën bevatten. Als men zelf pannenkoeken bakt van pannenkoekenbeslag, wordt dit beslag in de pan over het algemeen tot zulke hoge temperaturen gebracht dat de bacteriën het niet zullen overleven. Hierdoor zijn zelfgemaakte pannenkoeken veilig. Wat anders geldt voor kant-en-klare pannenkoeken die je geseald in de supermarkt kan kopen. Deze pannenkoeken hoeven alleen even opgewarmd te worden. Vaak wordt de temperatuur niet hoog genoeg en kunnen schadelijke bacteriën overleven.

Listeria

Listeria is een voor zwangere vrouwen gevaarlijke bacterie omdat deze via de placenta het ongeboren kind kan infecteren. Een infectie zal bij gezonde volwassenen meestal mild verlopen, maar kan voor een ongeboren baby dodelijk zijn. Daarom is het van groot belang om een Listeriabesmetting tijdens de zwangerschap te voorkomen.

Groei bij koelkasttemperatuur

Een unieke eigenschap van Listeria ten opzichte van andere ziekmakende bacteriën is dat de bacterie bij koelkasttemperaturen kan groeien. Hierdoor komt de bacterie met name voor op producten die enige tijd in de koeling bewaard worden.

Risicoproducten

De meest risicovolle producten zijn rauwe producten die enige tijd gekoeld bewaard kunnen woeden zoals vacuüm verpakte gerookte zalm, zachte kaas van rauwe melk en vacuüm of gasverpakte rauwe vleeswaren zoals filet americain. Verwarmde producten zijn minder risicovol. Dit komt omdat de bacterie bij een verhitting van meer dan zeventig graden Celsius snel zal afsterven.

Nabesmetting

Toch kunnen ook verwarmde voorverpakte producten een gevaar vormen omdat deze nabesmet kunnen zijn. Doordat Listeria een biofilm kan vormen op apparatuur, kan de apparatuur bij een onvoldoende reiniging hoge aantallen Listeria bevatten. Als de verhitte producten vervolgens in contact komen met deze besmette oppervlakten is er sprake van nabesmetting.

Pannenkoeken tijdens de zwangerschap

Ook kant-en-klare voorverpakte pannenkoeken kunnen nabesmet zijn met Listeria. In het verleden is al vaker sprake geweest van een Listeriabesmetting op kant-en-klare pannenkoeken. Daarom wordt er aangeraden om tijdens de zwangerschap geen kant-en-klare pannenkoeken te eten. Als de pannenkoeken van te voren door en door verhit worden, zullen de bacteriën overigens wel gedood worden, maar alleen het verwarmen zoals op de verpakkinginstructies staat aangegeven is in de meeste gevallen niet voldoende. Zelf gebakken pannenkoeken kunnen tijdens de zwangerschap uiteraard wel veilig gegeten worden.

Zelf pannenkoeken bakken

Zelf pannenkoeken bakken geniet tijdens de zwangerschap de voorkeur. Het is niet alleen veiliger, maar vaak ook nog gezonder. Men kan dan kiezen om volkorenmeel te gebruiken in plaats van witte bloem. Ook kan je bijvoorbeeld het zout weglaten indien je last hebt van een te hoge bloeddruk. Hieronder staat en pannenkoekenrecept waarmee je ongeveer twaalf pannenkoeken kan bakken. Dit is genoeg voor vier tot zes personen.

Recept

• 500 ml halfvolle gepasteuriseerde melk
• 200 gram volkorenmeel
• 2 eieren
• eventueel een mespuntje zout
• boter of olie om in te bakken
• beleg naar keuze

Mix de melk, bloem, eieren en zout met een garde in een beslagkom tot een glad beslag zonder klontjes. Verwarm de olie of boter in een koekenpan en giet een laagje beslag in de koekenpan. Als het beslag gestold is, kan je de pannenkoek met een spatel omdraaien om zo ook de andere kant mooi bruin te bakken. Beleg de pannenkoek naar keuze. Als je beslag overhoudt kun je dit nog maximaal twee dagen in de koelkast bewaren.

Lees verder

• Zwanger en eieren
• Zwanger en ontbijtspek
• Zwanger en kant-en-klare salades
• Zwanger en kaas
• Zwanger en appeltaart