De geneeskracht van heermoes
Jonge, in het voorjaar opschietende heermoesscheuten kunnen gegeten worden maar men moet wel uitkijken dat men niet een moeraspaardenstaart of schaafsto eet, die beide verwant zijn aan heermoes. Deze laatste twee zijn niet eetbaar omdat ze teveel alkaloíden bevatten. De jonge heermoesscheut lijkt op een asperge en is op dezelfde wijze te bereiden. Heermoes kent een hele reeks aan geneeskrachtige werkingen. Het wordt sinds de oudheid als medicijn gebruikt. Heermoes is een afstammeling van grote boomachtige planten die 400 miljoen jaar geleden leefden.Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.
Botanische tekening heermoes / Bron: Carl Axel Magnus Lindman, Wikimedia Commons (Publiek domein)Inhoud:
- Naamgeving heermoes
- Geschiedenis gebruik heermoes
- Inhousstoffen heermoes
- Heermoes, goed voor pezen en botten
- Heermoes goed voor nieren en blaas
- Heermoes tegen in- en uitwendige bloedingen
- Overige medicinale werkingen heermoes
- Uitwendige toepassingen heermoes
- Consulteer de fytotherapeut
Naamgeving heermoes
In het Latijn heet deze plant Equisetum Arvense. Het eerste deel van dit woord is afgeleid van equus, wat ´paard´ betekent. Het tweede deel komt van saeta, wat ´staart´ betekent. Arvense is afgeleid van het woord ´arvum´ en betekent ´akker´. Letterlijk heet heermoes dus akkerpaardenstaart. In het Nederlands zijn er verschillende volksnamen van heermoes: akkerpaardenstaart, paardenstaart, kattenstaart, rattensteert, vossenstaart, heringmoes, kokertjeskruid, ruigebol, st pietershout, roobol, unjer, moeraspaarde, akkerpest, koevergif en ledekruid.Geschiedenis gebruik heermoes
Dioscorides, de arts die in het oude Griekenland geboren was en werkte voor de antieke Romeinen, wreef fijngemalen verse heermoes op wonden zodat deze sneller heelden. Verder adviseerde hij heermoes te gebruiken als urinedrijvend middel en hoestmiddel. In de fytotherapie wordt heermoes nog steeds gebruikt als diereticum en als bindweefselversterkend kruid. Galenus, die leefde in de tweede eeuw, schreef dat het pezen kon helen, zelfs als ze doorgesneden waren. In de volksgeneeskunde werd dit geneeskruid aangewend om longziekten, in- en uitwendige bloedingen, urinewegenaandoeningen en geslachtsproblemen mee te behandelen. Rembert Dodoens, de baanbrekende kruidenwetenschapper uit de 16e eeuw, beschreef gestampte heermoes als middel om wonden mee te genezen. Vroeger werd de as van verbrand heermoes gebruikt tegen overtollig maagzuur. In het industriële tijdperk raakte de werking van heermoes op de achtergrond. Men vond de thee te sterk om te verdragen. Sebastian Kneipp(1821-1897), de grondlegger van de hydrotherapie wat een combinatie is van baden, kruidengeneeskunde, gezonde voeding en spiritualiteit, maakte heermoes in de 19e eeuw weer populair door zitbaden van heermoes aan te raden.Inhousstoffen heermoes
In heermoes zit een overvloed aan mineralen zoals: silicium, kalium, calcium, mangaan, magnesium, natrium, ijzer, zwavel, zink, seleen, chroom, kobalt, en fosfor. Er zitten voorts onder andere flavonoïden, saponinen, alkaloïden, looistoffen, fenolzuren, polyeenzuren, etherische olie, P-coumarinezuur, vezels, koolhydraten, bitterstof, sterolen, betacaroteen, de vitaminen B1, B2, B3
Heermoes / Bron: H. Zell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Heermoes heeft net als bamboe een gelede stengel, wat volgens de signatuurleer een aanwijzing is dat het goed is voor de rug en soepelheid.
Heermoes, goed voor pezen en botten
Heermoes stimuleert de aanmaak, het herstel en de souplesse van bindweefsel. Het kiezelzuur, de flavonoíden en saponinen zijn verantwoordelijk voor deze bindweefselversterkende werking. Alles wat met bindweefsel te maken heeft: kraakbeen, pezen, gewrichtsbanden, huid, haar en nagels, wordt elastischer. Het verouderingsproces wordt in zijn algemeenheid afgeremd. Heermoes doet wonden sneller genezen. Om deze medicinale eigenschappen wordt het ingezet tegen de volgende indicaties:- Osteoporose,
- Broos beendergestel,
- Herstel van breuken,
- Moeilijke callusvorming,
- Tenditis of peesontstekingen,
- Blessures, sportletsels,
- Kneuzingen, gescheurde lignamenten,
- Verzwikkingen, te slappe gewrichtsbanden,
- Aandoeningen van de tussenwervelschijven, tussenwervelslijtage,
- Afbrekende, splitsende nagels en haren, dun haar, haarverlies,
- Cariës, zwak gebit.
Heermoes goed voor nieren en blaas
Heermoes is mild diuretisch wat een medische term is voor urinedrijvend. Daarnaast is het urinezuurverdrijvend door de werking van flavonoïden, saponinen en kaliumzouten. De bindweefselversterkende eigenschappen gelden ook voor de urinewegen. Daarnaast werkt het adstringerend of samentrekkend op de slijmvliezen door de werking van kiezelzuur en looistoffen. Bovendien is het een antilithicum, een woord dat medici gebruiken om te zeggen dat het nierstenen voorkomt. Het is een adjuvans voor nier- en blaasaandoeningen. Een adjuvans is een kruid dat de werking van andere kruiden versterkt. Het wordt als adjuvans ingezet tegen:
Bloeisel heermoes / Bron: Kristian Peters, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)- Cystitis of blaasontsteking,
- Nefritis of nierontsteking,
- Pyelitis of nierbekkenontsteking,
- Uretritis of urinebuisontsteking,
- BPH of Benigne ProstaatHypertrofie.
- De medicinale werkingen van heermoes maken het een geneeskruid bij de volgende indicaties:
- Preventie van nierstenen,
- Oedemen,
- Te weinig urineproductie, verhoogd urinezuurgehalte,
- Blaasspierzwakte, incontinentie, bedplassen bij kinderen,
- Bekkencongestie.
De wortel of stengel onder de grond kan 3 meter lang worden. Deze krijg je er nooit uit zonder het te breken. Daarom werd vroeger gezegd: aan het einde van de heermoeswortel bevindt zich een gouden ring
Heermoes tegen in- en uitwendige bloedingen
Heermoes werkt hemostatisch, wat bloedstelpend betekent. Niet alleen uitwendige bloedingen kunnen ermee worden behandeld maar ook inwendige bloedingen. De bindweefselherstellende capaciteit van het lichaam wordt versterkt door heermoes. Om deze medicinale eigenschappen wordt het ingezet bij de indicaties:- Traag genezende of bloedende wonden,
- Overvloedige menstruatie omdat heermoes bloedstelpend werkt,
- Bloedende aambeien,
- Long- en maagbloedingen.
- Neusbloeding wordt tegen gegaan door het opsnuiven van een afkooksel of met een watje op de bloedende plek te deppen,
- Bloedend tandvlees, deppen van aftreksel met watje,
- Bloedverlies in urine.
Overige medicinale werkingen heermoes
De remineraliserende eigenschappen en alle reeds genoemd medicinale werkingen van heermoes zorgen ervoor dat het een multinzetbaar kruid is. Niet alleen botten, de huid, urinewegen en bloedingen worden behandeld met heermoes maar het kan een goed ondersteunend medicijn zijn bij de volgende indicaties:- Vroegtijdige huidveroudering door het organische kiezelzuur en saponinen,
- Herstel en versterking van het longweefsel,
- Chronische bronchitis,
- Herstel bij verlies van steunweefsel doordat heermoes veel mineralen bevat,
- Preventief tegen aderverkalking, omdat de bloedvaten soepel worden gehouden. Hierdoor voorkomt het ook hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten,
- Preventief tegen aambeien.
Uitwendige toepassingen heermoes
De infectiewerende, wondhelende, bloedstelpende, eigenschappen maken het een kruid wat bij verschillende uitwendige aandoeningen kan worden ingezet. Verder is heermoes zweetremmend. Het kan als geneeskrachtig kruid worden ingezet bij de volgende indicaties:
Heermoes / Bron: MPF, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)- Ulcus crurius of open been,
- Aambeien,
- Kneuzingen middels omslagen,
- Striemen,
- Mondslijmvliesontsteking, Aften, Amandelontsteking, tandvleesontsteking, keelpijn; tegen deze aandoeningen dient men te gorgelen met een heermoesaftreksel,
- Zweetvoeten, hiertegen dient men poeder in de schoenen te strooien of voeten in te wrijven met een tinctuur,
- Nachtzweten,
- Winterhanden en -voeten,
- Jeukende aandoeningen zoals hoofdroos.
