De Geneeskracht van Duindoorn

Duindoorn is een heerlijke basis voor een jam of saus. Daarnaast heeft Duindoorn geneeskracht en wordt het gebruikt om hart- en vaatziekten mee te voorkomen. Duindoornvruchten bevatten veel olie; ze worden de olijven van het noorden genoemd. Deze olie is een prima middel om de huid te behoeden voor uitdroging. Het helpt eveneens tegen zonnestralen en bij brandwonden door radioactieve stralen. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving duindoorn
• Duindoorn in de Oudheid
• Duindoorn van Middeleeuwen tot nu
• Fytonutriënten duindoorns
• Medicinale werking duindoornolie, inwendig gebruik
• Medicinale werking duindoornolie, uitwendig gebruik
• Medicinale werking duindoornbes, inwendig gebruik
• Medicinale werking duindoornbes, uitwendig gebruik
• Consulteer de fytotherapeut

Naamgeving duindoorn

In het Latijn heet deze plant Hippophae Rhamnoides. Er zijn meerdere verklaringen waarom hij zo heet. Veel namen komen uit het Grieks en het Griekse woord hippophaes is een Griekse naam voor een prikkende struik. De duindoorn heeft eveneens veel stekels, Een andere verklaring is dat ´hippos´ paard betekent en ´phaeiton´ glanzend. Hippophae kan een samenstelling van die twee woorden; volgens kenners gaat de vacht van een paard beter glanzen als het van de duindoornvrucht snoept. Er zijn nog meer verklaringen. Zo hebben sommigen geopperd dat het tweede woord in de naam van ´phaino´ wat licht betekent komt, omdat de duindoornvrucht goed voor de ogen van paarden zou zijn. In het Nederlands heeft de duindoorn enkele sprekende volksnamen: duinbes, hagedoorn, zeedoorn, zanddoorn en schijtbes.

Duindoorn in de Oudheid

Er zijn fossiele stuifmeelkorrels gevonden die erop wijzen dat de mens minstens 10.000 jaar duindoorn gebruikt. Tibetaanse monniken beschreven in de 8e eeuw vooor Christus duindoorn als een medicijn tegen verkoudheid, luchtwegeninfecties en als verzorgingsmiddel dat goed is voor de hiud. De monniken beschreven dat het de slijmvliezen in evenwicht brengt. Deze medicinale werkingen behoren thans nog steeds tot de belangrijkste medicinale werkingen van duindoorn. In het oude Griekenland gebruikten mensen veel duindoornvruchten om in gewicht toe te nemen en ze gaven het aan paarden om ze een glanzende vacht te geven. Paarden gingen daarnaast meer uit hun ogen glanzen. In de moderne fytotherapie wordt de duindoornbes en -olie gebruikt tegen droge ogen, netvliesdegeneratie en verminderd gezichtsvermogen bij mensen.

Duindoorn van Middeleeuwen tot nu

In de westerse volksgeneeskunde heeft men lang gedacht dat de duindoornbes giftig was. In de traditionele Chinese geneeskunde was de duindoornbes een aansterkend middel en werd het toegediend om meer energie te geven. De duindoornbes werd in Rusland en Mongolië ingezet tegen huidziekten. Duindoorns stonden op een gegeven moment in het westen bekend als voedsel voor de armen. Johann Bauhun was een Zwitser die als eerste wees op het samentrekkende effect van duindoornbes en dat het daarom goed werkt tegen diarree. Abraham Munting, professor in de botanie aan de universiteit in Groningen, schreef in 1696 dat duindoornbes de dorst bij koorts versloeg en dat het helpt taaie slijme uit te drijven. In de 20e eeuw werd duindoorn aanbevolen bij grippale aandoeningen en verkoudheid. Men raadde aan een handvol zure bessen te eten, dan ging een griep weer snel over.

Fytonutriënten duindoorns

Er zit veel vitamine C in duidoornbes. Als je hetzelfde gewicht als sinaasappels eet dan krijg je met duindoorns 3 tot 60 keer zoveel vitamine C binnen. De Aziatische rassen bevatten minder vitamine C dan de Europese. Overige fytonutriënten in duindoorns zijn: bioflavonoïden zoals quercetine, kaemferol en isorhamnetine, vitamine A, carotenoïden, lycopeen, vitamine B1, B2, B5, E, K foliumzuur of B11, wat in sommige landen B9 wordt genoemd, choline, betacaroteen, de koolhydraten glucose, fructose, rhamnose, sucrose en arabinose, verschillende organische zuren, tanninen, pectine, vezels, betasitosterol, aminozuren en de mineralen calcium, kalium, ijzer, magnesium, zink, kobalt en koper. Duindoornolie bevat vooral onvezadigde omega-9-, omega-7-, omega-6- en omega-3-vetzuren.

Medicinale werking duindoornolie, inwendig gebruik

Duindoornolie heeft zowel inwendig als uitwendig geneeskracht. Duindoornolie bevat het omega-7-vetzuur palmitileïnezuur wat zeer goed voor de huid werkt. Het is een verzorgende olie die de huid versterkt. Daarnaast regenereert en hydrateert het de huid en slijmvliezen. Inwendig gebruik wordt door fytotherapeuten voorgeschreven bij de volgende indicaties:

• Postmenopauzale vaginale droogte, jeuk, dyspareunie of pijn tijdens het vrijen,
• Verhoogde kans op infecties,
• Droge mond, gebrekkige speekselproductie,
• Droge ogen,
• Preventie en behandeling gastritis of maagwandontsteking,
• Zweren van de maag en twaalfvingerige darm,
• Adjuvans bij huidziekten zoals eczeem,
• Adjuvans bij syndroom van Sjögren, reumatische aandoening met droge slijmvliezen.

Medicinale werking duindoornolie, uitwendig gebruik

Duindoornolie beschermt de huid tegen DNA-schade die wordt veroorzaakt door de zon en ioniserende straling. De vetzuren voeden en verzachten de huid en de antioxidanten zoals betacaroteen versterken deze eigenschap. Het werkt verzachtend en ontstekingswerend. Daarom wordt het door fytotherapeuten voorgeschreven bij deze indicaties:

• Bescherming tegen blootstelling aan de zon,
• Bescherming tegen schade door straling die bij radiotherapie gebruikt wordt,
• Doffe, geïrriteerde, ruwe en schrale huid,
• Overbelaste minder vitale huid,
• Preventie van vroegtijdige veroudering van de huid,
• Brandwonden, zonnebrand, stralingswonden,
• Om eczeem, psoriasis en andere chronische huidaandoeningen te verzachten.

Medicinale werking duindoornbes, inwendig gebruik

Duindoorbes behoort tot de rijkste vitamine C-bronnen ter wereld en gaat bovendien vergezeld van talloze flavonoïden die de vitaliserende krachten van vitamine C versterken. Deze bekende vitamine behoort tot de immuunversterkende nutriënten. Zeaxanthine is goed voor je ogen. Deze stof is ruimschoots in duindoornbes aanwezig. De bes wordt door fytotherapeuten ingezet bij de volgende indicaties:

• Asthenie,
• Herstel na ziekte, voorjaarsmoeheid, bloedarmoede,
• Bij borstvoeding en zwangerschap, als aanvullend, versterkend voedsel,
• Bloedend tandvlees,
• Hepatitis of leverontsteking,
• Constipatie,
• Diarree.

Preventief gebruik

Behalve de hierboven genoemde geneestoepassingen zijn er vermeldenswaardige preventietoepassingen van de orale inname van duindoornbes. Deze roodoranje vrucht werkt volgens fytotherapeuten:

• Preventief tegen ouderdomsverschijnselen,
• Preventief tegen scheurbuik,
• Preventief tegen griep, grippale infecties,
• Preventief tegen maculadegeneratie of netvliesdegeneratie,
• Preventief tegen hart- en vaatziekten,
• Preventief tegen levercirrhose,
• Preventief tegen leverdegeneratie.

Medicinale werking duindoornbes, uitwendig gebruik

Door een aantal duindoornbesjes te pletten en de ontstane smurrie aan te brengen op wonden, verloopt het genezingsproces sneller. Het is astringerend, wat samentrekkend betekent, cicatriserend, wat de medische term voor wondhelend is en hemostyptisch, wat in gewoon Nederlands bloedstelpend heet. Deze drie krachtige geneeseigenschappen maken het een prima middel om in te zetten bij de volgen wondtypen:

• Open wonden,
• Vrieswonden,
• Zonnebrand.

Consulteer de fytotherapeut

Wie duindoorn als geneeskrachtig middel wilt gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Duindoornextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders, nebulisaat, vloeibaar extract en capsules dienen alleen op voorschrift van bevoegden ingenomen te worden. Een huisarts of fytotherapeut kan je daarover inlichten, net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gebruikt in de fytotherapie.

Lees verder

• De geneeskracht van Citroengele Honingklaver
• De geneeskracht van Garcinia of guttengomboom
• De geneeskracht van echinacea of rode zonnehoed
• De geneeskracht van gugul of Indiase mirre
• De geneeskracht van moerasspirea