Oorzaken van jeuk

Jeuk kent verschillende oorzaken. Soms is de oorzaak direct te achterhalen en makkelijk weg te nemen, maar soms ook ontstaat jeuk door een onderliggende ziekte waarvan we niet weten dat deze ook jeuk kan veroorzaken. Jeuk aan de huid kan gepaard gaan met schilfering of een rode huid maar dit hoeft niet altijd het geval te zijn. Over de oorzaken en gevolgen van jeuk.

Wat is jeuk?

Jeuk wordt vaak vergeleken met pijn. Jeuk is een gevoel dat ontstaat door prikkelingen van de huid. De zenuwen geven een signaal door aan de hersenen zodat we gaan krabben om de prikkeling van de huid weg te nemen. Vaak heeft jeuk ook een nuttige functie. Door jeuk voelen we dat zich iets op de huid bevindt dat we weg moeiten vegen zoals een insect. Jeuk is meestal tijdelijk maar kan door een onderliggende oorzaak ook zeer lang aan blijven houden. Soms is jeuk zo ernstig dat de huid flink open wordt gekrabd en beschadigd raakt, met nog meer jeuk en ook pijn als gevolg.

Oorzaak van jeuk

Jeuk is een prikkeling die via de zenuwen aan de hersenen wordt afgegeven. Als gevolg hiervan gaan we krabben of wrijven. Lang werd gedacht dat jeuk hetzelfde is als een pijnprikkel, maar dit is niet zo. Pijnprikkels en jeukprikkels verlopen een andere weg door de zenuwbanen. Ook reageert het lichaam verschillend op deze twee. Onderstaand een opsomming van verschillende oorzaken. Ga voor meer info naar de desbetreffende link door op de onderstreepte tekst te klikken.

• Insectenbeet: vooral in de zomermaanden komt dit veel voor.
• Kriebeling van de huid: veertjes, haren, stofjes, insectenpootjes.
• Droge huid, eczeem, psoriasis veroorzaken in de meeste gevallen jeuk.
• Netelroos of galbulten: jeukende rode tot bleke plekken met vochtophoping, veroorzaakt door een allergie of als reactie op infectie, voedsel, koude of een onderliggende ziekte.
• Zwangerschap: veel zwangere vrouwen krijgen jeuk, vooral aan de buik.
• Psychische klachten.
• Te hoog gehalte aan rode bloedcellen: jeuk, hoofdpijn en een rood kleurend gezicht.
• Bloedarmoede: een te laag gehalte van hemoglobine in het bloed.
• Gordelroos.
• Allergische reactie op voedsel of medicijnen.
• Hooikoorts.
• Wormen in het darmstelsel: jeuk aan de anus.
• Aambeien: jeuk rondom de anus, soms ook pijn.
• Geelzucht: soms ligt de oorzaak in de lever, maar ook in de galwegen of door verkeerde voeding. Veroorzaakt jeuk en een gele gelaatskleur, vooral het oogwit ziet geel.
• Slechte werking van de nieren: veroorzaakt soms jeuk. Vaak ook bloedarmoede als gevolg.
• Zweet: vooral jeuk onder de oksel of aan de handen.
• Jeuk op het hoofd.
• Schimmelinfectie: jeuk tussen de tenen bij een voetschimmel.
• Genezing: bij wondgenezing treedt vaak jeuk op.

Insectenbeet

De meest voorkomende insectenbeet die jeuk veroorzaakt is de muggenbeet. Ook dazen en vlooien kunnen flinke jeuk veroorzaken. Muggen brengen hun speeksel in de huid van de mens in dat verdoofd, waardoor een muggenbeet niet gevoeld wordt. Pas wanneer de mug weg is begint de jeuk. Deze jeuk wordt veroorzaakt door de lichaamsvreemde eiwitten in het speeksel van de mug, waarop het lichaam reageert. Zonder behandeling verdwijnt de jeuk na maximaal vijf dagen. Met speciale zalf of crème is de jeuk soms eerder weg.

Huidaandoeningen zoals eczeem en psoriasis

Een droge huid of een extreem droge huid zoals eczeem veroorzaakt schilfering van de huid, roodheid en jeuk. Vooral jeuk wordt in bijna alle gevallen van eczeem gezien. Eczeem kan op alle leeftijden voorkomen, zelfs bij hele jonge baby's. Vaak is er jeuk aan de handen, polsen, knieholten of elleboogholten. Erfelijkheid speelt een rol, eczeem kan een allergische reactie op een bepaalde stof zijn maar soms ook is de oorzaak onbekend. Psoriasis is een auto-immuunziekte waarbij cellen in de opperhuid zich te snel delen terwijl ze onvoldoende gerijpt zijn. In veel gevallen komt jeuk hierbij voor.

Zwangerschap veroorzaakt jeuk

Veel zwangere vrouwen krijgen jeuk tijdens de zwangerschap. Dit komt vooral aan de buik voor, maar ook aan de benen of borsten. Enerzijds komt dit door de sterkere doorbloeding tijdens de zwangerschap. Dit kan een verkeerde prikkeling geven waardoor jeuk ontstaat. Ook het groter worden van de buik veroorzaakt jeuk doordat de huid gerekt en geprikkeld wordt. Deze klachten verdwijnen vanzelf weer na de bevalling.

Gordelroos/zona of herpes zoster

Gordelroos veroorzaakt jeuk en pijn aan de huid. Vooral de pijn kan soms heftig zijn en nog lang aan blijven houden nadat de blaasjes zijn verdwenen. Er ontstaan kleine waterblaasjes die sterk op waterpokken lijken. De huid onder deze blaasjes is rood gekleurd. De oorzaak is een virus dat ook waterpokken veroorzaakt. Iedereen die al eens waterpokken heeft gehad, heeft de kans op het krijgen van gordelroos bij een verminderde weerstand. Met behulp van medicijnen kan gordelroos aangepakt worden, wel vóórdat de blaasjes zijn ontstaan.

Hooikoorts en jeukende ogen

Jeukende en rode ogen worden vaak veroorzaakt door hooikoorts, een allergische reactie op grassen/pollen. Dit komt voornamelijk in de lente en zomermaanden voor. Andere verschijnselen zijn neusvloed, niezen, tranende ogen en soms moeite met de ademhaling. Medicijnen kunnen de klachten onderdrukken. Andere oorzaken voor jeukende ogen zijn allergische reacties op huisdierharen of huidschilfers, stof of schimmels. Daarnaast worden jeukende ogen soms veroorzaakt door een oogziekte, vaak gepaard gaande met droge ogen.

Jeukende hoofdhuid

De hoofdhuid jeukt bij veel mensen. Vaak een teken van overmatige talgproductie. Wie zich krabt op het hoofd vindt een vettige substantie onder de vingernagels, afkomstig van de hoofdhuid. Het haar wassen geeft juiste en extra productie van talg, met nog meer jeuk en vet haar als gevolg. Andere oorzaken van jeuk op het hoofd zijn hoofdluizen, roos, eczeem of berg, spanning en stress.

Behandeling van jeuk

Jeuk kan behandeld worden door de huid goed vet te houden middels crème. Maar jeuk veroorzaakt door een onderliggende aandoening of ziekte kan alleen weggenomen worden wanneer de oorzaak wordt aangepakt. De arts kan gerichte medicijnen of behandeling voorschrijven. Bij wondgenezing is jeuk vervelend maar wel een teken dat de nieuwe huid geprikkeld wordt. Probeer niet aan de wond te krabben.

Lees verder

• Aambeien: jeuk en de behandeling
• Zwemmerseczeem of zwembadeczeem
• Infectie door mijten
• Allergisch voor water
• Eczeem en de behandeling