ACNES: symptomen en behandeling buikwandpijnsyndroom
ACNES staat voor Anterieur Cutaneous Nerve Entrapment Syndrome. De afkorting ACNES klink exotisch, toch is het een veel voorkomende aandoening. Wanneer bij de huisarts of bij de eerste hulp een patiënt wordt gezien met buikpijn zonder andere klinisch significante symptomen, moet ACNES hoog op de lijst staan van waarschijnlijke diagnoses. De bekendheid met dit specifieke buikpijnsyndroom is nog steeds erg matig, ook bij artsen. Wat is ACNES, wat zijn de symptomen van ACNES en hoe wordt het behandeld?- ⚡ Casus: Lotte en de pijn die nergens op de scan stond – leven met ACNES
- Wat is ACNES?
- Synoniemen
- Bij wie komt het voor?
- Oorzaken van ACNES
- Beknelling van een uiteinde van een gevoelszenuw
- Zwangerschap en bevalling
- Risicofactoren
- Eerdere buikoperaties
- Overmatige lichaamsbeweging
- Overgewicht
- Zwangerschap
- Littekenweefsel
- Buikspieroefeningen
- Symptomen van ACNES
- Verschijnselen
- Buikklachten
- Bijkomende klachten
- Onderzoek en diagnose
- Differentiële diagnose buikwandpijnsyndroom
- LACNES
- Blindedarmontsteking
- PDS
- Behandeling van ACNES
- Prognose
⚡ Casus: Lotte en de pijn die nergens op de scan stond – leven met ACNES
Lotte (32) kreeg opeens een scherpe, stekende pijn aan de rechterkant van haar buik, net naast haar navel. Geen uitstralende pijn, geen misselijkheid – maar elke beweging, hoest of aanraking voelde alsof er een mespunt in haar huid prikte. De huisarts dacht aan blindedarm, misschien galstenen, dus volgden er bloedtesten, echo’s, zelfs een CT-scan. Alles normaal. Toch bleef de pijn. Dagen, weken, maanden. En Lotte voelde zich steeds onzekerder en onbegrepen.Na meerdere ziekenhuisbezoeken kwam ze eindelijk bij een arts die het benoemde: “Dit lijkt op ACNES.” Een zeldzaam syndroom waarbij een huidzenuwtje (nervus cutaneus) in de buikwand beklemd raakt, vaak zonder duidelijke oorzaak. Geen inwendige schade, maar wel échte pijn – alsof je zenuwstelsel op een verkeerd knopje blijft drukken. Het werd ineens logisch waarom op scans niets te zien was, maar zij toch bij elke beweging verkrampte van pijn.
De behandeling begon met een simpele test: een verdovende injectie op de pijnplek. Binnen een paar minuten voelde Lotte de pijn wegglijden. Het was de eerste bevestiging dat ze niet gek was – haar lijf vertelde gewoon iets wat niemand eerder had herkend. Daarna volgden herhaalprikken en uiteindelijk een kleine zenuwblokkade. Voor het eerst in maanden kon ze weer normaal bewegen en ademen zonder bang te zijn voor die plotselinge steek.
Lotte leeft nu pijnvrij, maar blijft alert. "Het is zo’n rare aandoening," zegt ze, "want je ziet niks – en toch beheerst het alles." Haar verhaal laat zien: ACNES is onbekend, maar niet zeldzaam, en verdient méér aandacht. Soms zit de oorzaak van buikpijn niet ín de buik, maar net daarboven – in een zenuwtje dat zich verstopt heeft onder je huid.
ACNES / Bron: Andrey Popov/Shutterstock.comWat is ACNES?
ACNES een Engelse afkorting die staat voor Anterieur Cutaneous Nerve Entrapment Syndrome. Het betreft een buikwandpijn syndroom dat ontstaat door beknelling van de huidtakjes van de voorste tussenribzenuwuiteinden, die door de buikspieren heen naar de huid gaan. Deze zenuwtakjes zorgen voor het gevoel van de buikhuid. De pijn die men bij ACNES ervaart kan sterk variëren van af en toe aanwezig in relatief milde vorm, tot een hevige onhoudbare pijn. ACNES kom voor bij alle leeftijdscategorieën en bij zowel mannen als vrouwen.Synoniemen
Anterior Cutaneous Nerve Entrapment Syndrome (ACNES) staat ook bekend als 'buikwand zenuwinsluiting syndroom' of 'syndroom van Kómár'.Bij wie komt het voor?
Dit syndroom komt vooral voor bij jonge vrouwen, maar komt ook voor bij kinderen, tieners en ouderen.Oorzaken van ACNES
Beknelling van een uiteinde van een gevoelszenuw
Het is anno 2025 nog niet duidelijk wat de precieze oorzaak is voor het ontstaan van het ACNES pijnsyndroom. Het is niet duidelijk hoe het komt dat het uiteinde van de gevoelszenuw bekneld raakt. Wel zijn er omstandigheden die in door patiënten in verband gebracht worden met het ontstaan van de pijn. Het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven heeft een aparte website over ACNES en zij meldt daarop dat in grofweg de helft van de gevallen ACNES spontaan ontstaat, dat wil zeggen zonder bekende oorzaak. Een eerdere operatie waarna de pijn is ontstaan, wordt in 20% van de gevallen gemeld, waarbij er geen anatomisch verband hoeft te zijn met het verloop van de zenuw. Voorbeelden van zulke operaties zijn:- kijkoperaties
- blinde-darm operaties
- baarmoederoperaties
- keizersnedes
- galblaasoperaties
Zwangerschap en bevalling
ACNES ontstaat soms ook tijdens de zwangerschap of direct na de bevalling. Bij weer andere mensen is er een relatie met sportieve activiteiten, zoals buikspieroefeningen. Al met al is er (meer) onderzoek nodig om de precieze oorzaak te achterhalen.Risicofactoren
De risicofactoren die verband houden met ACNES zijn onder meer:Eerdere buikoperaties
Als je eerder een buikoperatie hebt ondergaan, zoals een blindedarmoperatie, galblaasverwijdering of buikwandcorrectie, dan loop je een verhoogd risico op het krijgen van ACNES.Overmatige lichaamsbeweging
Herhaalde of intense lichaamsbeweging, vooral in de buikstreek, kan de zenuwen in het gebied overbelasten. Dit vergroot je kans op het krijgen ACNES.Overgewicht
Overgewicht en vooral obesitas kunnen extra druk uitoefenen op de zenuwen in de buikstreek. Ook dit verhoogt de kans op ACNES.Zwangerschap
Tijdens de zwangerschap kunnen hormonale veranderingen en de groei van de buik doordat je ongeboren kindje groter wordt, de zenuwen in de buikwand onder druk zetten, Dit kan bijdragen aan het ontstaan van ACNES.Littekenweefsel
Littekenweefsel kan de zenuwen in de buikwand samendrukken en leiden tot symptomen van ACNES. Dit kan het onder meer gevolg zijn van eerdere operaties, verwondingen of ontstekingen in de buikstreek.Buikspieroefeningen
Bepaalde oefeningen die de buikspieren belasten, zoals sit-ups of crunches, kunnen de zenuwen in de buikwand irriteren en het risico op ACNES vergroten.Symptomen van ACNES
Verschijnselen
Symptomen van ACNES kunnen acuut of chronisch zijn. De pijn wordt beschreven als gelokaliseerd, dat wil zeggen op één specifieke, goed aanwijsbare plek - je kan vaak de plek met één vinger aanwijzen. Dit is een cruciaal gegeven voor het stellen van de diagnose. Wanneer je de vinger een centimeter opschuift, wordt de pijn al als minder heftig ervaren. In de meeste gevallen doet de pijn zich onder navelniveau voor en dus minder vaak boven navelniveau.Buikklachten
De meeste mensen met ACNES klagen al wat langer over buikklachten, waarbij de klachten verergeren bij activiteiten overdag, waarbij de buikspieren zelf in meer of mindere mate worden gebruikt. De pijn vermindert of trekt zelfs helemaal weg wanneer je in een rustige, ontspannen houding ligt. De pijn is vrijwel nooit 's nachts aanwezig, behalve wanneer je op de zij ligt, vooral als het de aangedane kant betreft.
Misselijkheid / Bron: Istock.com/CentralITAlliance
