Ontstoken vinger: symptomen, oorzaak en behandeling fijt

Een ontstoken vinger kan een behoorlijk vervelende klacht zijn. Een ontstoken vinger kan warm, rood en gezwollen zijn. Een ontstoken vinger wijst vaak op fijt. Fijt is een pijnlijke ontsteking in een vingertop of teentop. Fijt (medische benaming: 'panaritium') is vaak een verergering van een nagelriemontsteking, ook wel 'paronychia' genoemd, na een ontsteking van de gehele vinger c.q. een diepe infectie van de vinger. Een ontstoken vinger kan al ontstaan door een simpel wondje of het afbijten van losse velletjes. Fijt komt vooral voor bij volwassenen en zelden bij kinderen. Andere oorzaken van een ontstoken vinger, zijn infectieuze flexor tenosynovitis, ontsteking in de diepe ruimte en cellulitis. Behandeling is afhankelijk van de oorzaak van de ontsteking. Behandeling bestaat vaak uit drainage van het abces en antibiotica.

• Ontstoken vinger
• Van splinter tot fijt: het verhaal van Anne
• Oorzaak van een vingerontsteking
• Nagelriemontsteking (Paronychia)
• Fijt: Een dieper liggende ontsteking
• Herpetische fijt: de onverwachte boosdoener
• Chronische fijt: het werk van schimmels
• Infectieuze flexor tenosynovitis: een pijnlijke peesontsteking
• Cellulitis: oppervlakkige ontsteking van de huid
• Ontsteking in de diepe ruimte: een serieuze bedreiging
• Trauma of verwondingen
• Repetitief gebruik of overbelasting
• Onhygiënische omstandigheden
• Blootstelling aan chemicaliën
• Slechte bloedcirculatie
• Auto-immuunziekten
• Bijtwonden of krabwonden
• Dermatitis of eczeem
• Risicogroepen en -factoren voor een ontstoken vinger
• Symptomen
• Herkennen van een ontstoken nagelriem
• Fijt herkennen
• Herpetische fijt herkennen
• Infectieuze flexor tenosynovitis herkennen
• Onderzoek en diagnose
• Ontstoken vinger behandelen
• Abces ontlasten
• Antibiotica
• Antivirale middelen
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Ontstoken vinger

Bij een ontstoken vinger gaat het vaak om een nagelriemontsteking of om fijt. Fijt is een pijnlijke ontsteking in een vingertop of teentop. Fijt is vaak een verergering van een nagelriemontsteking, na een diepe infectie van de vinger. De medische benaming van fijt is 'panaritium'. Fijt wordt door bacteriën, virussen of schimmels veroorzaakt. Een bacteriële infectie ontstaat meestal door een splinter of door andere kleine verwondingen. De prik van een speld of naald, kan de weg al vrijmaken voor ziektekiemen. Mensen die door hun werkzaamheden vaak natte handen hebben, lopen een verhoogd risico om fijt te krijgen. En als je vaak op je nagels bijt, kunnen er gemakkelijk wondjes langs de randen van de nagels ontstaan waardoor er een besmetting kan optreden. Bij een baby of kind kan duimzuigen een rol spelen. Indien (adequate) behandeling uitblijft, kan fijt het onderliggend bot, gewricht en pees aantasten. Bij mensen met een verminderde afweer, bijvoorbeeld als gevolg van diabetes, is de kans op fijt groter.

De infectie kan overgrijpen op weke delen, pezen, peesscheden, gewrichten, en botten. Fijt kan zelfs leiden tot verlies van een kootje. De pus kan zich ook verspreiden via de peesschede tot in de handpalm en zelfs de andere vingers. Vaak gaat dit gepaard met koorts en gezwollen lymfeklieren in de arm.

Als infecties vroegtijdig en adequaat behandeld worden, is de prognose voor volledig herstel goed. Als echter te lang gewacht wordt met het inzetten van een behandeling of als de infectie ernstig is, dan is de prognose niet zo goed. Een infectie die doordringt in de diepe structuren, kan blijvende schade en functieverlies veroorzaken, zelfs met de beste zorg.

Oorzaak van een vingerontsteking

Een ontstoken vinger kan veroorzaakt worden door verschillende factoren, van een eenvoudige nagelriemontsteking tot dieper gelegen infecties. De oorzaken variëren van bacteriële en virale infecties tot schimmelinfecties die zich kunnen uitbreiden naar de pezen of diepere structuren van je vinger. Hier zijn de belangrijkste boosdoeners die je vinger flink in de problemen kunnen brengen.

Nagelriemontsteking (Paronychia)

Heb je ooit gemerkt dat de huid rond je nagel rood en gezwollen is? Dit is een klassieke nagelriemontsteking, ook wel paronychia of omloop genoemd. Deze vorm van ontsteking komt vaak voor aan zowel de vinger- als teennagels. Wat gebeurt er? Een klein wondje of scheurtje in de nagelriem, vaak veroorzaakt door nagelbijten, manicures of zelfs gewoonweg door het wassen van je handen, kan bacteriën de kans geven om naar binnen te glippen. En daar begint de ellende: zwelling, roodheid en soms pusvorming.

Feit: Paronychia is één van de meest voorkomende handinfecties. Het goede nieuws? Als je snel ingrijpt, is het meestal eenvoudig te behandelen en herstelt het binnen een paar dagen.

Fijt: Een dieper liggende ontsteking

Fijt is de volgende stap, en helaas een stuk pijnlijker. Fijt ontstaat vaak als een nagelriemontsteking onbehandeld blijft en dieper in de vingertop doordringt. De bacterie Staphylococcus aureus, die bij veel mensen op de huid voorkomt, is meestal de boosdoener. Deze bacterie veroorzaakt geen problemen zolang de huid intact is, maar zodra er een kleine beschadiging is, kan fijt ontstaan. De vingertop zwelt op, wordt rood en voelt warm aan – en het kloppende gevoel kan behoorlijk intens zijn. Zonder tijdige behandeling kan fijt leiden tot abcessen of zelfs schade aan pezen en botten.

Feit: Fijt kan leiden tot ernstige complicaties, zoals schade aan het bot of de pezen, als het niet tijdig wordt behandeld. In ernstige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn om het geïnfecteerde weefsel te verwijderen.

Herpetische fijt: de onverwachte boosdoener

Soms is het niet een bacterie die verantwoordelijk is voor die vervelende ontsteking, maar een virus. Het herpesvirus. Herpetische fijt wordt veroorzaakt door het herpes simplex-virus (HSV-1 of HSV-2). Dit virus dringt via een klein wondje de huid van je vinger binnen en veroorzaakt pijnlijke, gezwollen en rode blaasjes op je vingertop. Deze vorm van fijt komt vaker voor dan je denkt, vooral bij mensen die in nauw contact staan met lichaamsvloeistoffen, zoals tandartsen. De blaasjes zijn vergelijkbaar met een koortslip, maar dan op je vingertop.

Feit: Ongeveer 60% van de gevallen van herpetische fijt wordt veroorzaakt door het herpes simplex-virus type 1 (HSV-1), dat ook verantwoordelijk is voor de bekende koortslip.

Chronische fijt: het werk van schimmels

Wanneer een vingerontsteking langer dan zes weken aanhoudt, kan het zijn dat je te maken hebt met chronische fijt, vaak veroorzaakt door een schimmelinfectie. Candida albicans, een gistachtige schimmel die bij veel mensen op de huid voorkomt, is meestal de boosdoener. Deze schimmel floreert in vochtige omgevingen, en mensen met vaak natte handen – zoals schoonmakers of mensen die veel met water werken – lopen een verhoogd risico. Chronische fijt kan lang aanhouden en vereist vaak speciale schimmelwerende crèmes of medicijnen om te herstellen.

Feit: Chronische fijt komt veel voor bij mensen die door hun werk vaak natte handen hebben, zoals afwassers of kappers. Deze vorm van ontsteking vereist vaak langdurige behandeling met antischimmelmiddelen.

Infectieuze flexor tenosynovitis: een pijnlijke peesontsteking

Bij infectieuze flexor tenosynovitis is er sprake van een ontsteking in de pezen van de vinger (peesontsteking). Dit is een ernstige vorm van ontsteking waarbij de pezen en hun beschermende omhulsel (de peesschede) geïnfecteerd raken. Deze aandoening komt vaak voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals diabetici. De aangedane vinger is pijnlijk, gezwollen en vaak moeilijk te bewegen. Flexor tenosynovitis kan leiden tot stijfheid of blijvende schade aan de pezen als het niet snel wordt behandeld.

Feit: Infectieuze flexor tenosynovitis kan ernstige complicaties veroorzaken en vereist vaak snelle medische interventie om blijvende schade aan de pezen te voorkomen.

Cellulitis: oppervlakkige ontsteking van de huid

Cellulitis is een oppervlakkige ontsteking die de huid en het onderliggende weefsel aantast. Deze infectie is meestal beperkt tot het oppervlak van de hand of vinger en wordt gekenmerkt door roodheid, warmte en zwelling. Het goede nieuws? Cellulitis breidt zich zelden uit naar dieperliggende structuren, maar het moet wel serieus worden genomen om te voorkomen dat het erger wordt.

Ontsteking in de diepe ruimte: een serieuze bedreiging

Een ontsteking in de diepe ruimte is een serieuze infectie waarbij diepere structuren van de hand of vinger worden aangetast, zoals pezen, spieren en bloedvaten. Dit kan zich ontwikkelen vanuit een kleine wond of onbehandelde ontsteking en kan leiden tot ernstige complicaties, zoals abcessen. De infectie kan zich snel verspreiden en vereist vaak chirurgische drainage om het opgehoopte pus te verwijderen.

Feit: Ontstekingen in de diepe ruimte zijn zeldzaam, maar kunnen levensbedreigend zijn als ze niet snel worden behandeld.

Trauma of verwondingen

Elke vorm van direct letsel aan de vinger, zoals een snijwond, splinter, of het stoten van de vingertop, kan leiden tot een ontsteking als bacteriën door het wondje binnendringen. Dit soort trauma kan variëren van een klein sneetje tot grotere verwondingen die ontstaan door een val of een ongeluk, en deze kunnen leiden tot infecties zoals cellulitis of fijt.

• Splinters en kleine wondjes: Een splinter kan onschuldig lijken, maar als deze niet goed wordt verwijderd, kunnen bacteriën zich ophopen en een infectie veroorzaken. Dit geldt ook voor andere kleine wondjes zoals een prik van een speld of een snijwond.

Repetitief gebruik of overbelasting

Langdurige of herhaalde druk op de vingertoppen, zoals bij mensen die veel typen, piano spelen of handenarbeid verrichten, kan leiden tot irritatie van de huid en nagelriem. Deze overbelasting kan kleine scheurtjes in de huid veroorzaken, die een ingang bieden voor bacteriën. Hierdoor ontstaat er een verhoogd risico op nagelriemontstekingen of andere vingerontstekingen.

Onhygiënische omstandigheden

Werken in onhygiënische omstandigheden of onvoldoende handhygiëne kan ook bijdragen aan het ontstaan van vingerinfecties. Vooral mensen die werken in de voedselindustrie, gezondheidszorg, of schoonmaak kunnen vatbaarder zijn voor infecties als er niet voldoende aandacht is voor hygiëne.

Blootstelling aan chemicaliën

Blootstelling aan agressieve schoonmaakmiddelen, oplosmiddelen of andere irriterende chemicaliën kan de huid rond de nagels beschadigen en de natuurlijke barrière van de huid verzwakken. Dit maakt het makkelijker voor bacteriën, virussen of schimmels om binnen te dringen en een ontsteking te veroorzaken.

• Allergische reacties: Soms kunnen irriterende stoffen in schoonmaakproducten of cosmetica leiden tot ontstekingen of irritaties die secundaire bacteriële infecties kunnen veroorzaken.

Slechte bloedcirculatie

Mensen met een slechte bloedcirculatie in hun handen, bijvoorbeeld door aandoeningen zoals de ziekte van Raynaud, lopen een groter risico op infecties. Een verminderde doorbloeding kan de genezing van kleine wondjes vertragen en het immuunsysteem belemmeren in het bestrijden van bacteriën, wat kan leiden tot ernstigere infecties.

Auto-immuunziekten

Bij mensen met auto-immuunziekten, zoals reumatoïde artritis, kan het immuunsysteem zich tegen het eigen lichaam keren. Dit kan leiden tot ontstekingen in de gewrichten en weefsels van de vingers, waardoor er een grotere kans is op infecties door beschadiging van de huid of pezen.

Bijtwonden of krabwonden

Bijtwonden, zoals van huisdieren (katten of honden), zijn ook bekende oorzaken van vingerinfecties. Het speeksel van dieren bevat verschillende bacteriën, zoals Pasteurella multocida, die snel een infectie kunnen veroorzaken. Ook krabwonden, vooral van katten, kunnen leiden tot bacteriële infecties zoals kattenkrabziekte.

Dermatitis of eczeem

Mensen met huidproblemen zoals dermatitis of eczeem hebben vaak een beschadigde huidbarrière, waardoor het risico op een bacteriële of schimmelinfectie toeneemt. De droge, schilferige huid kan gemakkelijk barsten, wat een ingang biedt voor ziekteverwekkers.

Risicogroepen en -factoren voor een ontstoken vinger

Een ontstoken vinger, of het nu gaat om een nagelriemontsteking of het meer serieuze fijt, lijkt misschien iets kleins, maar kan je leven behoorlijk op zijn kop zetten. En hoewel iedereen ermee te maken kan krijgen, zijn er toch bepaalde mensen en situaties die net wat meer risico lopen. Want ja, zelfs een simpele handeling als een prikje van een speld kan het begin zijn van een vervelend avontuur. Hier zijn de risicogroepen en -factoren die je beter in de gaten kunt houden!

De "altijd bezig"-handen
Ben jij iemand die de hele dag door met zijn handen bezig is? Dan sta je vooraan in de risicogroep. Denk aan klussers, schoonmakers, bakkers, of zelfs mensen in de tuinbouw. Als je veel met je handen werkt – zeker in natte of vochtige omstandigheden – verzwakt je huidbarrière en hebben bacteriën vrij spel. Mensen die constant natte handen hebben, zoals schoonmakers, lopen extra risico omdat hun huid zachter en kwetsbaarder wordt. Één klein wondje en die vervelende bacteriën kunnen toeslaan.

De nagelbijters en duimzuigers
We kennen allemaal wel iemand die de gewoonte heeft om aan de nagels te knagen. Helaas maakt deze groep het zichzelf niet gemakkelijk, want nagelbijten kan de perfecte ingang zijn voor ziektekiemen. De huid rond je nagels wordt door het bijten beschadigd en dit opent de deur voor infecties. En ja, zelfs bij kinderen die duimzuigen, kan dit leiden tot ontstekingen aan hun vingers. Die schattige duim kan, als hij continu nat is, een broedplaats worden voor bacteriën.

De doe-het-zelvers en klusliefhebbers
Of je nu houdt van houtbewerken, schilderen of in de tuin werken, de kans op een splinter, sneetje of ander klein wondje is altijd aanwezig. En hoe vaak denk je niet: "Ach, dat geneest vanzelf wel"? Maar helaas, juist die kleine verwondingen kunnen je een hoop ellende bezorgen als bacteriën of schimmels de kans krijgen om je huid binnen te dringen. Een simpele splinter kan zo uitgroeien tot een fikse infectie die je vinger laat kloppen van de pijn.

Mensen met een verminderde afweer
Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals diabetespatiënten, zijn gevoeliger voor infecties. De bloedcirculatie kan bij hen minder goed zijn, waardoor wondjes trager genezen en bacteriën meer tijd hebben om schade aan te richten. Dit betekent dat zelfs een klein wondje kan uitgroeien tot iets groters, zoals fijt, als het niet goed wordt behandeld. Als je een verminderde afweer hebt, is het extra belangrijk om alert te zijn op de gezondheid van je handen en snel in te grijpen bij wondjes.

De 'vergeten handschoenen'-groep
We kennen ze allemaal: de mensen die liever geen handschoenen dragen tijdens het schoonmaken, tuinieren of klussen. En begrijpelijk, want met blote handen werken voelt soms handiger. Maar juist hierdoor loop je meer kans op kleine verwondingen die snel over het hoofd worden gezien. Bovendien maakt werken met agressieve schoonmaakmiddelen je huid zwakker en vatbaarder voor bacteriën. Dus, voor iedereen die denkt: "Ach, ik doe het zonder handschoenen" – even twee keer nadenken de volgende keer!

Ouders van kleine kinderen
Baby’s en peuters zijn hartstikke schattig, maar hun duimzuigen en kauwen op hun vingers kan zorgen voor irritatie en wondjes. Ouders zijn vaak ook druk in de weer met het verschonen van luiers, knippen van nageltjes en andere handelingen waarbij bacteriën gemakkelijk kunnen overgaan op je eigen vingers of die van je kleintje. Dus, een extra oogje in het zeil houden is zeker geen overbodige luxe.

De knippers en vijlers
Ja, zelfs je schoonheidsroutine kan een risico vormen! Mensen die hun nagels vaak knippen, vijlen of de nagelriemen terugduwen, kunnen onbedoeld wondjes veroorzaken rond de nagelriem. En als je daarna je handen niet goed verzorgt of desinfecteert, heb je zomaar een infectie te pakken. En laten we eerlijk zijn, nagelriemontstekingen zijn pijnlijk én vervelend, vooral als je daarna geen mooi gelakte nagels kunt laten zien!

De keukenprins(ess)en
Sta jij regelmatig in de keuken om je favoriete recepten te bereiden? Dan weet je dat er tijdens het snijden, raspen, en hakken wel eens een ongelukje kan gebeuren. Een kleine snijwond tijdens het bereiden van die perfecte salade of een sneetje door een scherpe keukenrasp is zo gemaakt. En hoewel je misschien snel een pleister erop plakt en doorgaat, kan dit kleine wondje het begin zijn van een infectie als bacteriën hun kans grijpen. Vooral rauw vlees of vis kan ziektekiemen overbrengen die zich in de wond nestelen. Extra opletten dus!

De beauty lovers
We hebben het al even gehad over nagelknippers, maar wat dacht je van mensen die vaak gebruik maken van nagelsalons of hun eigen nagelroutines thuis doen? Regelmatige manicures, vooral bij een wat minder hygiënische salon of als je thuis niet de juiste steriele materialen gebruikt, kunnen ervoor zorgen dat de huid rondom je nagels beschadigd raakt. Dit opent de deur voor infecties zoals nagelriemontstekingen of zelfs fijt. En ja, ook gel- of acrylnagels kunnen druk uitoefenen op de nagelriemen, wat kan leiden tot irritatie en ontsteking.

De “ik doe alles zelf”-klussers
Klussers zijn al eerder genoemd, maar laten we het even specifiek maken: de alleskunner die elk weekend met een nieuw project bezig is. Van het leggen van tegels tot het ophangen van schilderijen, hun handen krijgen het zwaar te verduren. Een hamer die nét verkeerd terechtkomt op je duim, een splinter tijdens het zagen, of een kras van een schroevendraaier – dit soort ongelukjes zijn dagelijkse kost voor de doe-het-zelver. Combineer dat met wat stof of vuil, en je hebt de ideale situatie voor een ontsteking. Handschoenen dragen is geen overbodige luxe!

Mensen die werken met dieren
Of je nu een dierentrimmer bent, in een dierenasiel werkt, of gewoon een fervente huisdierbezitter bent – werken met dieren brengt ook risico’s met zich mee. Een onverwachte kras van een kat, een hondenbeet of zelfs een klein wondje tijdens het voeren van je huisdier kan een infectie veroorzaken. Bacteriën zoals Pasteurella (die vaak voorkomt in de mond van katten en honden) kunnen snel in een wondje terechtkomen en zorgen voor een pijnlijke ontsteking van je vinger.

De fanatieke tuinierders
Werk je graag in de tuin? Dan weet je dat de natuur soms scherp kan zijn. Rozenstruiken, doornige takken of het harken van bladeren kunnen snel zorgen voor kleine verwondingen. Een minuscuul sneetje of splinter tijdens het werken in de tuin kan het begin zijn van een ontsteking, vooral als je in de aarde werkt waar bacteriën en schimmels zich thuis voelen. Ook tuinieren zonder handschoenen maakt je handen kwetsbaar voor fijt of nagelriemontstekingen.

Mensen met stress en een drukke levensstijl
Je zou het misschien niet verwachten, maar mensen die veel stress ervaren, hebben vaak de neiging om aan hun nagels of huid te pulken, zonder het echt te beseffen. Dit kan leiden tot kleine wondjes rondom de nagels of vingertoppen, wat een perfecte ingang is voor bacteriën. Bovendien kan stress het immuunsysteem verzwakken, waardoor je lichaam minder goed in staat is om infecties te bestrijden. Dus als je merkt dat je constant aan je huid frunnikt tijdens een drukke dag, wees dan extra voorzichtig!

Ouderen
Met de leeftijd verliest de huid aan elasticiteit en veerkracht, wat betekent dat zelfs de kleinste wondjes trager genezen. Bovendien hebben ouderen vaak te maken met een verzwakt immuunsysteem, wat hen kwetsbaarder maakt voor infecties zoals fijt. Ook kan de bloedsomloop bij oudere mensen minder efficiënt zijn, wat bijdraagt aan een tragere wondgenezing en verhoogde kans op ontstekingen.

De reizigers
Heb je vaak je koffers gepakt en reis je de wereld rond? Hoewel het avontuurlijk klinkt, brengt het ook risico’s met zich mee voor je vingers. Vooral als je in gebieden bent waar de hygiënische omstandigheden minder optimaal zijn of als je tijdens outdooractiviteiten zoals hiken of backpacken kleine wondjes oploopt. Bacteriën en virussen kunnen in sommige landen sneller toeslaan en een simpele snee kan leiden tot een ontsteking als je niet op tijd ingrijpt. Dus voor de avonturiers onder ons: een kleine EHBO-kit meenemen is altijd slim!

Mensen met een verminderde afweer
Bij mensen met een verminderde afweer, zoals mensen met diabetes, hiv, of mensen die immuunsuppressieve medicatie gebruiken (bijvoorbeeld na een orgaantransplantatie), is de kans op infecties zoals fijt aanzienlijk groter. Hun lichaam kan minder goed reageren op bacteriële of virale aanvallen, wat betekent dat zelfs een klein wondje sneller kan leiden tot een diepe infectie.

Mensen met diabetes hebben vaker te maken met slechte wondgenezing door een verminderde bloedsomloop, vooral in de handen en voeten. Dit maakt hen extra kwetsbaar voor infecties zoals fijt. Bovendien is hun immuunsysteem vaak verzwakt, waardoor bacteriën sneller hun slag kunnen slaan. Feit: diabetespatiënten hebben tot vier keer meer kans op ernstige infecties, inclusief die aan vingers en tenen.

• Een voorbeeld hiervan is Johan, een 55-jarige man met diabetes, die na een klein sneetje aan zijn vinger last kreeg van een vervelende infectie. Zijn lichaam had moeite om de infectie zelf te bestrijden, en al snel ontwikkelde hij een flinke ontsteking die zich uitstrekte tot zijn pezen. Johan had een lange antibioticakuur nodig en het duurde weken voordat hij zijn vinger weer normaal kon gebruiken.

Ouderen vormen ook een risicogroep, omdat hun immuunsysteem vaak minder effectief is naarmate ze ouder worden. Hun huid is dunner en kwetsbaarder, wat betekent dat kleine verwondingen sneller ontstaan en infecties makkelijker hun kans krijgen. Bovendien kan de doorbloeding minder goed zijn, wat de genezing van wondjes vertraagt. Dit verhoogt de kans op complicaties zoals fijt of diepe infecties.

Mensen die immuunsuppressiva gebruiken, bijvoorbeeld na een transplantatie of bij auto-immuunziekten, hebben ook een verhoogd risico. Deze medicijnen onderdrukken het immuunsysteem om te voorkomen dat het lichaam zichzelf aanvalt, maar maken je tegelijkertijd gevoeliger voor infecties. Eén klein wondje kan bij deze groep snel uitmonden in iets ernstigers, zoals fijt.

Symptomen

Herkennen van een ontstoken nagelriem

Het gebied naast de nagel wordt rood en gezwollen bij een nagelriemontsteking. Een zichtbare verzameling van pus kan onder de huid en nagel gezien worden. Deze pus kan daadwerkelijk uit de wond lekken. Het gebied zal gevoelig en pijnlijk zijn om aan te raken. De afscheiding is meestal wit-geel van kleur.

Fijt herkennen

Fijt is een ontsteking in een gesloten ruimte van de vingertop. De vingertop is gezwollen en pijnlijk. De zwelling ontwikkelt zich meestal in enkele dagen. De symptomen van fijt zijn:

• zwelling;
• roodheid;
• pijn (bij het bewegen van de aangedane vinger); en
• (in het ergste geval) een voorkeurshouding (gebogen vinger).

Herpetische fijt herkennen

De aangedane vingertoppen zijn rood. Daardoor lijkt het soms op fijt. Een brandende gevoel of jeuk kan aanwezig zijn rond de aangedane plek. Er kan een milde zwelling aanwezig zijn, maar niet zo uitgebreid. Herpetische fijt veroorzaakt één of meer open wondjes in clusters (groepjes) aan de vingertop. Het kan gepaard gaan met milde koorts en gezwollen lymfeklieren onder de oksel.

Infectieuze flexor tenosynovitis herkennen

Infectieuze flexor tenosynovitis kent een viertal symptomen welke niet altijd tegelijkertijd aanwezig zijn:

• Pijn aan de pezen in de vinger;
• De aangedane vinger zwelt op;
• Het strekken of omhoog steken van de vinger doet pijn;
• Bij een gevorderde ontsteking ontstaat een licht gebogen positie van de vinger.

Onderzoek en diagnose

Voor het stellen van een juiste diagnose zal de arts beginnen met het stellen van vragen (anamnese), waarbij hij ook de medische voorgeschiedenis in ogenschouw neemt. Daarna zal de arts lichamelijk onderzoek verrichten. Personen met een gelokaliseerde infectie, worden anders behandeld dan iemand met een ernstige infectie. Bijkomende problemen zoals diabetes of bloedvatstoornissen van de armen en benen zullen de infectie bemoeilijken en kunnen de mate van behandeling veranderen.

Ontstoken vinger behandelen

Abces ontlasten

In veel gevallen wordt fijt (door een huisarts) vastgesteld als er al sprake is van een abces met pusvorming. Bij een purulent abces (een met etter of pus gevulde zwelling) of een fluctuerend gebied, is ontlasting van het abces geboden. Behandeling van fijt bestaat dan uit het openen van het abces middels een incisie door een arts (ga niet zelf het abces doorprikken!) en meerdere keren per dag de aangedane vinger (of teen) spoelen met lauwwarm kraanwater en beschermen met bijvoorbeeld een antibacterieel verbandje. De ontsteking moet tijdig ontlast worden teneinde verergering van de klachten en complicaties te voorkomen. Wanneer de pus zich verspreidt via de peesschede tot in de handpalm en zelfs de andere vingers, is een ziekenhuisopname en operatieve behandeling geïndiceerd.

Antibiotica

In milde gevallen van fijt zal het niet nodig zijn om antibiotica voor te schrijven, doch in ernstige gevallen zal antibiotica gericht op de bacterie S. aureus voorgeschreven worden. Als je last hebt van veel ontstekingsverschijnselen met kloppende pijn, dan kan het helpen om de hand hoog te leggen in een mitella. Blijf de vinger bewegen om de gewone beweeglijkheid te behouden. Voor andere (bacteriële) infecties zoals cellulitis zal vaak ook een antibioticum worden voorgeschreven. Bij hevige pijn, kan pijnstilling soelaas bieden.

Antivirale middelen

Antibiotica helpen niet bij het bestrijden van een virus. Antivirale geneesmiddelen (in de vorm van pillen of smeersels) kunnen de duur van herpetische fijt verkorten.

Prognose

Een ontstoken vinger kan beginnen als een klein, vervelend kwaaltje, maar hoe verloopt het herstel? De prognose hangt natuurlijk af van hoe snel je ingrijpt en of de infectie zich niet te ver heeft uitgebreid. Gelukkig, als je op tijd actie onderneemt, is de prognose meestal gunstig. Maar laten we eerlijk zijn: een beetje zelfzorg kan hier het verschil maken tussen een snel herstel en weken van pijn en ellende.

De vroege vogels winnen de race
Als je snel genoeg bent met behandelen – bijvoorbeeld door een klein wondje schoon te maken en de ontsteking goed te verzorgen met antiseptische middelen – is de kans groot dat je binnen een paar dagen tot een week weer helemaal de oude bent. Nagelriemontstekingen, zoals die ontstaan door nagelbijten of kleine sneetjes, kunnen met de juiste zorg snel genezen. De vingerzwelling trekt meestal binnen een paar dagen weg, en de pijn verdwijnt al snel daarna.

Feit: 90% van de nagelriemontstekingen verdwijnt binnen twee weken, mits tijdig behandeld met antibiotica of antiseptische zalf. Mensen die er snel bij zijn, kunnen vaak zonder blijvende schade verder.

Maar wat als je wacht?
Als je die kloppende vinger negeert en de ontsteking zich verspreidt, kan het een ander verhaal worden. De infectie kan dieper gaan zitten en complicaties veroorzaken zoals een abces of zelfs peesschedeontsteking. In dit stadium kan het weken duren om volledig te herstellen. Een antibioticakuur of drainage van een abces door een arts kan noodzakelijk zijn, en de genezing kan dan zomaar een maand duren.

• Neem het voorbeeld van Marieke, die dacht dat haar ontstoken nagelriem vanzelf wel over zou gaan. Na weken van uitstel eindigde ze bij de huisarts met een abces dat opengesneden moest worden. Haar herstel duurde zes weken, en haar nagelriem bleef maandenlang gevoelig. Had ze eerder hulp gezocht, dan was ze er binnen een week vanaf geweest.

Bij ernstige complicaties: een lange weg naar herstel
In zeldzame gevallen, vooral als de ontsteking niet wordt behandeld, kan de infectie zich uitbreiden naar de diepere lagen van de vinger – zoals de pezen, gewrichten of zelfs het bot. In zo’n situatie kan de genezing maanden duren, en kan er blijvende schade optreden. Dit betekent fysiotherapie om de beweeglijkheid van de vinger terug te krijgen, en soms zelfs een operatie om het geïnfecteerde weefsel te verwijderen.

Feit: Bij onbehandelde gevallen van fijt die leiden tot pees- of gewrichtsschade, kan het tot drie maanden duren voordat de vinger volledig hersteld is – als dat al lukt zonder blijvende stijfheid of pijn.

De sleutel tot herstel? Wees er snel bij!
Het goede nieuws is dat de meeste ontstoken vingers goed herstellen, zolang je op tijd ingrijpt. Een simpele schoonmaakbeurt, antiseptische zalf of, in ernstige gevallen, een antibioticakuur, kan de vinger binnen korte tijd weer gezond maken. Maar wacht je te lang of negeer je de symptomen? Dan kan het traject lang en pijnlijk worden, met een grotere kans op complicaties.

Dus, als je merkt dat je vinger begint te kloppen, opzwellen of rood wordt: niet afwachten! Wees snel, verzorg het goed, en zoek tijdig hulp als de klachten aanhouden. Zo maak je de beste kans op een vlot en volledig herstel, en hoef je niet wekenlang te worstelen met een pijnlijk probleem.

Complicaties

Een ontstoken vinger lijkt in eerste instantie misschien een kleinigheid, maar als je het negeert of niet goed behandelt, kan dat kleine ongemak uitgroeien tot een groot probleem. Ja, we hebben het over complicaties die je liever wilt voorkomen. Van diepe infecties tot schade aan je gewrichten en zelfs het verlies van functionaliteit van je vinger – de gevolgen kunnen serieus zijn. Dus, waar moet je precies op letten? Laten we eens kijken naar de mogelijke complicaties van een ontstoken vinger, mét wat real-life voorbeelden en feiten!

Diepere infectie: van huid naar bot
Als een simpele nagelriemontsteking of fijt niet tijdig behandeld wordt, kan de infectie zich uitbreiden naar de dieper gelegen weefsels in je vinger. Denk aan pezen, gewrichten of zelfs het bot. Dit noemen we een diepe infectie, en geloof ons, dat wil je niet meemaken. Een bacterie kan zich via kleine wondjes razendsnel verspreiden en binnen enkele dagen zorgen voor ernstige complicaties.

Feit: als de infectie het bot bereikt, spreken we van osteomyelitis. Deze aandoening kan leiden tot blijvende schade aan het bot, en soms is een operatie nodig om het geïnfecteerde weefsel te verwijderen. Wist je dat osteomyelitis in ongeveer 20% van de gevallen voorkomt bij onbehandelde fijt?

• Een goed voorbeeld is Kees, een 42-jarige hovenier die dacht dat zijn ontstoken vingertop vanzelf wel zou genezen. Maar na weken van kloppende pijn besloot hij toch naar de dokter te gaan. Helaas was het al te laat – de infectie had zijn pezen aangetast, en hij moest onder het mes om de schade te herstellen. Dat kleine wondje kostte hem uiteindelijk drie maanden aan herstel!

Abcessen
Een ander veelvoorkomend gevolg van een ontstoken vinger is het ontstaan van een abces. Dit is een met pus gevulde holte die ontstaat wanneer je lichaam probeert de infectie te bestrijden. Hoewel dat op zich een goede reactie is, zorgt zo'n abces voor flinke druk en pijn. Het abces moet vaak door een arts worden opengesneden om de pus te verwijderen – en ja, dat klinkt net zo pijnlijk als het is.

Feit: Een abces kan zich niet vanzelf oplossen en moet altijd medisch worden behandeld. Volgens medische statistieken leidt ongeveer 30% van de onbehandelde nagelriemontstekingen tot de vorming van een abces.

• Neem het verhaal van Julia, een jonge kapster die een klein wondje aan haar nagelriem negeerde. Binnen een paar dagen zwol haar vinger op en ontwikkelde ze een pijnlijk abces. Ze moest naar de huisarts, waar haar vinger werd opengesneden om de pus te laten ontsnappen. Het resultaat? Wekenlang niet kunnen werken, alleen omdat ze dat kleine wondje had onderschat.

Peesschedeontsteking (tendovaginitis)
Als de infectie zich verspreidt naar de peesschede (de beschermende laag rondom je pezen), kan dit leiden tot een peesschedeontsteking. Dit is niet alleen erg pijnlijk, maar kan ook de beweging van je vinger ernstig beperken. De pezen kunnen verstijven, wat betekent dat het buigen of strekken van je vinger moeilijk of zelfs onmogelijk wordt. En geloof ons, een stijve vinger maakt je dagelijkse leven er niet makkelijker op!

Feit: Een onbehandelde peesschedeontsteking kan in ernstige gevallen leiden tot blijvende bewegingsbeperking, en soms is er een operatie nodig om de pees los te maken van het ontstoken weefsel.

• Laten we bijvoorbeeld Tim nemen, een fanatieke gitaarspeler die na een kleine snijwond aan zijn vinger een peesschedeontsteking ontwikkelde. Het duurde weken voordat hij zijn geliefde instrument weer kon bespelen, en zelfs toen had hij nog niet volledig zijn oude beweeglijkheid terug. Het kostte hem fysiotherapie om weer soepel te worden.

Sepsis: het lichaam in crisis
In zeldzame gevallen kan een onbehandelde infectie van de vinger zich via de bloedbaan verspreiden naar de rest van je lichaam. Dit kan leiden tot sepsis, een levensbedreigende reactie van je lichaam op een infectie. Sepsis veroorzaakt een ontstekingsreactie door je hele lichaam, wat kan leiden tot orgaanfalen als het niet snel wordt behandeld. Hoewel sepsis gelukkig zeldzaam is, wil je dit risico absoluut niet lopen.

Feit: Sepsis wordt in Nederland jaarlijks bij ongeveer 7 op de 1.000 mensen vastgesteld, en vaak ontstaat het door een ogenschijnlijk onschuldige infectie die onbehandeld is gebleven. Dit laat zien hoe snel een kleine ontsteking kan escaleren.

Gewrichtsschade
Als de infectie zich uitbreidt naar de gewrichten, kan dit leiden tot een septische artritis – een ontsteking van de gewrichten door bacteriën. Dit is een serieuze aandoening die kan leiden tot permanente gewrichtsschade als het niet snel wordt behandeld. In sommige gevallen is zelfs een operatie nodig om het geïnfecteerde gewricht schoon te maken. Het herstel kan lang duren, en het gewricht kan blijvend stijf of pijnlijk blijven.

Feit: Septische artritis komt vaker voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals diabetespatiënten. Ongeveer 15% van de mensen met onbehandelde fijt ontwikkelt ernstige gewrichtsproblemen.

Preventie

Een ontstoken vinger is nooit fijn, en gelukkig is het vaak te voorkomen met de juiste maatregelen. Het draait allemaal om een beetje gezond verstand en een goede basishygiëne. Want zoals we allemaal wel weten: voorkomen is beter dan genezen! Door een paar eenvoudige gewoontes aan te passen en wat extra aandacht aan je handen te besteden, kun je veel problemen vermijden die anders je vingertoppen zouden kunnen teisteren.

Handhygiëne: jouw eerste verdedigingslinie
Laten we beginnen bij de basis: schone handen. Je handen komen dagelijks in aanraking met duizenden bacteriën en ziektekiemen, en zonder dat je het doorhebt, kunnen die leiden tot vervelende infecties. Daarom is het belangrijk om je handen regelmatig en grondig te wassen met water en zeep. Maar wanneer moet je dat nu precies doen?

• Na contact met vuil: Heb je in de tuin gewerkt of aan een klusproject in huis? Misschien net dat heerlijke gerecht met rauw vlees voorbereid? Dan is het essentieel om je handen goed te wassen. Zo verwijder je bacteriën en andere ziekteverwekkers die een infectie kunnen veroorzaken. Dit voorkomt dat die vervelende ziektekiemen hun weg vinden naar een klein wondje in je vinger.
• Voor het eten: Weet je nog dat je vroeger altijd hoorde: "Was je handen voor het eten"? Dat is geen loze kreet. Het is cruciaal om de kans op infecties te verkleinen door altijd met schone handen aan je maaltijd te beginnen, vooral als je zelf in de keuken staat te kokkerellen. Bacteriën houden namelijk van voedselbereidingsplekken, en kruisbesmetting ligt op de loer.
• Na gebruik van het toilet: Dit is een no-brainer. Het regelmatig wassen van je handen na een toiletbezoek helpt om verspreiding van ziektekiemen tegen te gaan. Dit voorkomt niet alleen vervelende infecties, maar beschermt je ook tegen de risico’s van een ontstoken vinger door onzichtbare vuildeeltjes die achterblijven.

Beschermende kleding: handen in veilige handen
Of je nu een fanatieke klusser bent, in de tuin werkt of met gevaarlijke stoffen omgaat, beschermende kleding – en vooral handschoenen – zijn geen overbodige luxe. Handschoenen zijn je geheime wapen tegen snijwonden, schrammen, en blootstelling aan bacteriën en virussen. Waarom? Omdat ze een barrière vormen tussen jouw huid en de gevaren van buitenaf.

• Voorkom letsel: Werken met scherpe voorwerpen zoals scharen, messen of zagen? Dan is het dragen van werkhandschoenen een must. Ze beschermen je tegen die kleine ongelukjes die grote problemen kunnen worden als er een infectie bij komt kijken. Voor klussers en doe-het-zelvers is dit dus een gouden tip: handschoenen aan!
• Vermijd bacteriële infecties: Werk je met stoffen die mogelijk besmet zijn, zoals vuil of gevaarlijke materialen? Dan vormen handschoenen een beschermende laag tussen jou en die bacteriën. Ze zorgen ervoor dat ziektekiemen niet bij je huid kunnen komen en helpen zo om een ontstoken vinger te voorkomen.
• Bescherm je huid tegen irritatie: Chemicaliën en irriterende stoffen zijn een grote vijand van je huid. Werk je met bijtende schoonmaakmiddelen of agressieve producten? Handschoenen kunnen huidirritatie voorkomen en je handen mooi en gezond houden.

Wees voorzichtig met lichaamsvloeistoffen
Blootstelling aan lichaamsvloeistoffen, zoals bloed, kan een bron van infectie zijn, vooral als je een klein wondje hebt. Het is belangrijk om deze blootstelling zoveel mogelijk te beperken, zeker als je met andere mensen werkt of eerste hulp verleent. Hier komt het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) goed van pas.

• Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM): Of het nu latex-, vinyl-, of nitrilhandschoenen zijn, draag altijd de juiste PBM wanneer je in contact komt met bloed of andere lichaamsvloeistoffen. Dit vermindert het risico dat ziektekiemen via kleine wondjes je huid binnendringen en een infectie veroorzaken.
• Veilig omgaan met wonden: Kom je in aanraking met een wond of help je iemand anders met eerste hulp? Zorg ervoor dat je zelf geen direct contact hebt met lichaamsvloeistoffen. Een klein wondje op jouw vinger kan het begin zijn van een vervelende ontsteking als het in contact komt met bloed.

Wondverzorging: een pleister doet wonderen
Heb je een wondje opgelopen aan je vinger? Geen paniek, maar wel actie! Kleine verwondingen verdienen extra aandacht om te voorkomen dat bacteriën een infectie veroorzaken. Houd je wond schoon en droog, en dek het af met een pleister als je van plan bent in contact te komen met voedsel of vuile oppervlakken. Want laten we eerlijk zijn: niemand wil rauw vlees aanraken met een open wondje.

• Controleer regelmatig: Heb je al een wondje? Controleer dan regelmatig hoe het geneest. Is er sprake van roodheid, zwelling of pus? Dit kunnen de eerste tekenen zijn van een ontsteking. Door hier snel op te reageren, kun je grotere complicaties voorkomen.

Schakel op tijd medische hulp in
Merk je dat een wondje toch niet lekker geneest of dat je vinger begint te kloppen van de pijn? Wacht dan niet te lang en schakel tijdig medische hulp in. Hoe eerder je ingrijpt, hoe groter de kans dat je snel weer van de ontsteking af bent zonder langdurige gevolgen. Denk eraan: vroegtijdige detectie en behandeling kunnen complicaties zoals fijt, abcessen en zelfs schade aan pezen of gewrichten voorkomen.

Lees verder

• Ontstoken nagelriem vinger: symptomen - nagel laat los
• Nagelriemontsteking (paronychia): symptomen en behandeling
• Nagelbijten (onychofagie): symptomen, oorzaak en afleren
• Splinter onder nagel verwijderen: zelf verwijderen, huisarts
• Schimmelnagels behandelen: wat te doen aan kalknagels?