Ontstoken vinger: symptomen, oorzaak en behandeling fijt

Een ontstoken vinger kan een behoorlijk vervelende klacht zijn. Een ontstoken vinger kan warm, rood en gezwollen zijn. Een ontstoken vinger wijst vaak op fijt. Fijt is een pijnlijke ontsteking in een vingertop of teentop. Fijt (medische benaming: 'panaritium') is vaak een verergering van een nagelriemontsteking, ook wel 'paronychia' genoemd, na een ontsteking van de gehele vinger c.q. een diepe infectie van de vinger. Een ontstoken vinger kan al ontstaan door een simpel wondje of het afbijten van losse velletjes. Fijt komt vooral voor bij volwassenen en zelden bij kinderen. Andere oorzaken van een ontstoken vinger, zijn infectieuze flexor tenosynovitis, ontsteking in de diepe ruimte en cellulitis. Behandeling is afhankelijk van de oorzaak van de ontsteking. Behandeling bestaat vaak uit drainage van het abces en antibiotica.

• Ontstoken vinger
• Oorzaak van een vingerontsteking
• Nagelriemontsteking
• Fijt
• Herpetische fijt
• Chronische fijt
• Infectieuze flexor tenosynovitis
• Cellulitis
• Ontsteking in de diepe ruimte
• Symptomen
• Herkennen van een ontstoken nagelriem
• Fijt herkennen
• Herpetische fijt herkennen
• Infectieuze flexor tenosynovitis herkennen
• Complicaties
• Onderzoek en diagnose
• Ontstoken vinger behandelen
• Abces ontlasten
• Antibiotica
• Antivirale middelen
• Preventie
• Prognose

Ontstoken vinger

Bij een ontstoken vinger gaat het vaak om een nagelriemontsteking of om fijt. Fijt is een pijnlijke ontsteking in een vingertop of teentop. Fijt is vaak een verergering van een nagelriemontsteking, na een diepe infectie van de vinger. De medische benaming van fijt is 'panaritium'. Fijt wordt door bacteriën, virussen of schimmels veroorzaakt. Een bacteriële infectie ontstaat meestal door een splinter of door andere kleine verwondingen. De prik van een speld of naald, kan de weg al vrijmaken voor ziektekiemen. Mensen die door hun werkzaamheden vaak natte handen hebben, lopen een verhoogd risico om fijt te krijgen. En als je vaak op je nagels bijt, kunnen er gemakkelijk wondjes langs de randen van de nagels ontstaan waardoor er een besmetting kan optreden. Bij een baby of kind kan duimzuigen een rol spelen. Indien (adequate) behandeling uitblijft, kan fijt het onderliggend bot, gewricht en pees aantasten. Bij mensen met een verminderde afweer, bijvoorbeeld als gevolg van diabetes, is de kans op fijt groter.

Oorzaak van een vingerontsteking

Nagelriemontsteking

Als de huid rondom uw nagel rood en dik is, spreekt men van een nagelriemontsteking.
Dit kun jezowel aan je vingernagels als teennagels hebben. Andere benamingen zijn paronychia en omloop. Het is een ontsteking van de nagelwal.

Fijt

Fijt is een ontsteking in een gesloten ruimte van de vingertop en het is vaak een uitbreiding van een nagelriemontsteking (omloop) naar de diepte. De belangrijkste verwekker is de bacterie Staphylococcus aureus, die bij veel mensen voorkomt, vooral op de huid. Deze bacterie veroorzaakt normaliter geen ziekte, maar bij beschadiging van de huid kunnen infecties ontstaan.

Herpetische fijt

Soms is een herpesvirus de veroorzaker van fijt en dan spreekt men van herpetische fijt, herpes simplex panaritium of Herpetic whitlow. Het herpes simplex virus 1 (HSV-1) is de oorzaak van ongeveer 60% van de gevallen van herpetische fijt, en het herpes simplex virus 2 (HSV-2) is de oorzaak van de resterende 40%. Door een wondje in de huid van een vinger kan HSV-1 of HSV-2 binnendringen en een gezwollen, pijnlijke, rode vingertop (herpetische fijt) veroorzaken. Herpes blaasjes aan de vingers worden vaak gezien als beroepsziekte bij tandartsen.

Chronische fijt

De chronische vorm van fijt (langer dan 6 weken) wordt veelal veroorzaakt door een infectie met de schimmel Candida albicans, een gistachtige schimmel die vaak bij de mens wordt aangetroffen.

Infectieuze flexor tenosynovitis

Infectieuze flexor tenosynovitis duidt op een ontsteking in de diepe ruimten, waarbij de structuren (pezen en peeskapsels) in een vinger zijn aangedaan. Tenosynovitis staat voor 'peesontsteking'. Het getroffen deel van de pees is dan pijnlijk, gevoelig en gezwollen. Buig- en strekbewegingen met de aangedane vinger is hierdoor niet meer goed mogelijk. Vooral personen met een verzwakt immuunsysteem zoals diabetici, lopen een hoger risico op dit type ontsteking.

Cellulitis

Dit is een oppervlakkige infectie van de huid en het onderliggende weefsel. Het is meestal op het oppervlak en omvat geen dieper structuren van de hand of vinger.

Ontsteking in de diepe ruimte

Dit is een infectie van een of meerdere diepe structuren van de hand of vingers, waaronder de pezen, bloedvaten en spieren. De ontsteking kan zich voordoen in een of meer van deze structuren. Soms ontstaat in het midden van de ontstekingsplaats een zachte plek waar zich een abces vormt met pus erin. Infectieuze flexor tenosynovitis is een vorm van ontstekingen in de diepe ruimte.

Symptomen

Herkennen van een ontstoken nagelriem

Het gebied naast de nagel wordt rood en gezwollen bij een nagelriemontsteking. Een zichtbare verzameling van pus kan onder de huid en nagel gezien worden. Deze pus kan daadwerkelijk uit de wond lekken. Het gebied zal gevoelig en pijnlijk zijn om aan te raken. De afscheiding is meestal wit-geel van kleur.

Fijt herkennen

Fijt is een ontsteking in een gesloten ruimte van de vingertop. De vingertop is gezwollen en pijnlijk. De zwelling ontwikkelt zich meestal in enkele dagen. De symptomen van fijt zijn:

• zwelling;
• roodheid;
• pijn (bij het bewegen van de aangedane vinger); en
• (in het ergste geval) een voorkeurshouding (gebogen vinger).

Herpetische fijt herkennen

De aangedane vingertoppen zijn rood. Daardoor lijkt het soms op fijt. Een brandende gevoel of jeuk kan aanwezig zijn rond de aangedane plek. Er kan een milde zwelling aanwezig zijn, maar niet zo uitgebreid. Herpetische fijt veroorzaakt één of meer open wondjes in clusters (groepjes) aan de vingertop. Het kan gepaard gaan met milde koorts en gezwollen lymfeklieren onder de oksel.

Infectieuze flexor tenosynovitis herkennen

Infectieuze flexor tenosynovitis kent een viertal symptomen welke niet altijd tegelijkertijd aanwezig zijn:

• Pijn aan de pezen in de vinger;
• De aangedane vinger zwelt op;
• Het strekken of omhoog steken van de vinger doet pijn;
• Bij een gevorderde ontsteking ontstaat een licht gebogen positie van de vinger.

Complicaties

De infectie kan overgrijpen op weke delen, pezen, peesscheden, gewrichten, en botten. Fijt kan zelfs leiden tot verlies van een kootje. De pus kan zich ook verspreiden via de peesschede tot in de handpalm en zelfs de andere vingers. Vaak gaat dit gepaard met koorts en gezwollen lymfeklieren in de arm.

Onderzoek en diagnose

Voor het stellen van een juiste diagnose zal de arts beginnen met het stellen van vragen (anamnese), waarbij hij ook de medische voorgeschiedenis in ogenschouw neemt. Daarna zal de arts lichamelijk onderzoek verrichten. Personen met een gelokaliseerde infectie, worden anders behandeld dan iemand met een ernstige infectie. Bijkomende problemen zoals diabetes of bloedvatstoornissen van de armen en benen zullen de infectie bemoeilijken en kunnen de mate van behandeling veranderen.

Ontstoken vinger behandelen

Abces ontlasten

In veel gevallen wordt fijt (door een huisarts) vastgesteld als er al sprake is van een abces met pusvorming. Bij een purulent abces (een met etter of pus gevulde zwelling) of een fluctuerend gebied, is ontlasting van het abces geboden. Behandeling van fijt bestaat dan uit het openen van het abces middels een incisie door een arts (ga niet zelf het abces doorprikken!) en meerdere keren per dag de aangedane vinger (of teen) spoelen met lauwwarm kraanwater en beschermen met bijvoorbeeld een antibacterieel verbandje. De ontsteking moet tijdig ontlast worden teneinde verergering van de klachten en complicaties te voorkomen. Wanneer de pus zich verspreidt via de peesschede tot in de handpalm en zelfs de andere vingers, is een ziekenhuisopname en operatieve behandeling geïndiceerd.

Antibiotica

In milde gevallen van fijt zal het niet nodig zijn om antibiotica voor te schrijven, doch in ernstige gevallen zal antibiotica gericht op de bacterie S. aureus voorgeschreven worden. Als je last hebt van veel ontstekingsverschijnselen met kloppende pijn, dan kan het helpen om de hand hoog te leggen in een mitella. Blijf de vinger bewegen om de gewone beweeglijkheid te behouden. Voor andere (bacteriële) infecties zoals cellulitis zal vaak ook een antibioticum worden voorgeschreven. Bij hevige pijn, kan pijnstilling soelaas bieden.

Antivirale middelen

Antibiotica helpen niet bij het bestrijden van een virus. Antivirale geneesmiddelen (in de vorm van pillen of smeersels) kunnen de duur van herpetische fijt verkorten.

Preventie

Een ontstoken vinger voorkomen start met een goede basishygiëne en gezond verstand. Het in acht nemen van veiligheidsmaatregelen helpen veel van de vingerwonden voorkomen, die anders een probleem worden. Eenvoudige maatregelen zoals het dragen van beschermende werkhandschoenen, kunnen letsel voorkomen. Ook is het raadzaam om handschoenen te dragen bij het werken met gevaarlijke stoffen of producten, of bij het uitoefenen van gevaarlijk werk. Het dragen van latex- of vinylhandschoenen is verplicht als je bent blootgesteld aan lichaamsvloeistoffen. Vermijd nagelbijten en was je handen grondig met water en zeep als je het toilet hebt gebruikt of voordat je gaat eten of eten gaat bereiden. Doe een pleistertje op een wondje zodat deze niet in aanraking komt met voedsel, zoals rauw vlees. Schakel vroegtijdig medische hulp zodra je vermoedt dat er een infectie aanwezig is.

Prognose

Als infecties vroegtijdig en adequaat behandeld worden, is de prognose voor volledig herstel goed. Als echter te lang gewacht wordt met het inzetten van een behandeling of als de infectie ernstig is, dan is de prognose niet zo goed. Een infectie die doordringt in de diepe structuren, kan blijvende schade en functieverlies veroorzaken, zelfs met de beste zorg.

Lees verder

• Ontstoken nagelriem vinger: symptomen - nagel laat los
• Nagelriemontsteking (paronychia): symptomen en behandeling
• Nagelbijten (onychofagie): symptomen, oorzaak en afleren
• Splinter onder nagel verwijderen: zelf verwijderen, huisarts
• Schimmelnagels behandelen: wat te doen aan kalknagels?