Haarnestcyste: symptomen van bultje in bilnaad of bilspleet

Bultje tussen de billen, net boven de anus? Een pijnloze zwelling van de huid van de bilnaad of bilspleet of een bultje tussen de billen, kan wijzen op een cyste en wel op een haarnestcyste (sinus pilonidalis). Het gaat hierbij om een huidontsteking die meestal in de bilspleet ontstaat. Meer mannen dan vrouwen hebben er last van. De precieze oorzaak is niet duidelijk, maar mogelijk dat haren in dit deel gemakkelijker naar binnen groeien in plaats van naar buiten, bijvoorbeeld doordat je vaak zit en/of overgewicht hebt. Boven het veertigste levensjaar komt de aandoening bijna niet meer voor. Bij een haarnestcyste die weinig klachten veroorzaakt en rustig is, kan vaak worden volstaan met regelmatig ontharen en goede hygiëne. Bij aanhoudende klachten en bij een ernstige ontsteking, kan worden besloten tot een operatie. Een enkele keer ontstaan na de operatie complicaties zoals een nabloe­ding of wondinfectie. Preventie bestaat uit het gebied ontharen en zorgen voor een extra hygiëne.

• Wat is een haarnestcyste?
• Wie krijgen het?
• Oorzaken van een haarnestcyste
• Risicofactoren
• Haarnestcyste symptomen: bultje tussen billen
• Verschijnselen
• Locatie
• Complicaties van een cyste in de bilspleet
• Behandeling van een haarnestcyste
• Conservatieve behandeling
• Operatie
• Na de operatie
• Prognose
• Preventie

Wat is een haarnestcyste?

De medische benaming van haarnestcyste is sinus pilonidalis. Een haarnestcyste is een onderhuids gelegen holte tussen de billen, enkele centimeters boven de anus en in het verlengde van de bilspleet. Een haarnestcyste heeft één of meerdere verbindingen door de huid naar buiten. Deze gaatjes worden ook wel fistelopeningen genoemd. Zo'n fistelopening is te zien als een klein gaatje of een klein deukje in de huid. In de haarnestcyste zitten vaak haren en er kan een ontsteking of klein abces in optreden. Het kan gepaard gaan met pijn en uitscheiding van vocht en/of bloed.

Wie krijgen het?

Zowel mannen als vrouwen kunnen een haarnestcyste krijgen, maar het komt meestal voor bij (jonge) mannen en tienerjongens. Het komt weinig voor bij kinderen en bij mensen die ouder zijn dan veertig jaar.

Oorzaken van een haarnestcyste

Een haarnestcyste is een haren bevattende cyste, waarvan verondersteld wordt dat het wordt veroorzaakt doordat bij het zitten haren in de bilspleet de huid ingroeien en irritatie of een secundaire infectie veroorzaken. Het is niet geheel duidelijk waarom het bij de ene persoon wel en bij de ander niet ontstaat. Dat mannen het vaker krijgen, komt doordat zij in de regel meer haar hebben dan vrouwen.

Risicofactoren

Bepaalde factoren maken je kwetsbaarder voor het ontwikkelen van een cyste tussen de billen, zoals:

• Geslacht: mannen hebben meer kans om een haarnestcyste te krijgen dan vrouwen;
• Leeftijd: het komt vooral voor bij jongeren vóór hun twintigste levensjaar;
• Obesitas of overgewicht;
• Inactieve levensstijl;
• Een zittend beroep wat de druk op de bilnaad vergroot;
• Chronische irritatie of blessure in het aangedane gebied;
• Familiaire kwetsbaarheid;
• Overmatige lichaamsbeharing en
• Stijf of grof haar.

Haarnestcyste symptomen: bultje tussen billen

Verschijnselen

Een haarnestcyste is een holte onder de huid en is meestal gelegen in de bilspleet. Het kan gevoeld worden als een bultje tussen je billen. Deze cyste heeft een open verbinding naar buiten, te herkennen als een klein gaatje in de huid. De cyste kan gemakkelijk gaan ontsteken. De cyste kan bovendien pijn doen en er kan vocht en/of bloed uitkomen. De pijn kan gevoeld worden tot in het stuitje.

Locatie

Een sinus pilonidalis kan behalve in de bilnaad ook op andere plaatsen voorkomen, zoals bij kappers tussen de vingers. Het gebeurt zelden dat een haarnestcyste tussen de tenen ontstaat, bijvoorbeeld veroorzaakt door hondenharen, in combinatie met een matige voethygiëne.¹

Complicaties van een cyste in de bilspleet

Als een chronisch geïnfecteerde haarnestcyste niet goed behandeld wordt, kan het een enigszins verhoogd risico geven op het ontwikkelen van een bepaald type huidkanker genaamd plaveiselcelcarcinoom.

Er zijn een aantal andere complicaties die kunnen voortvloeien uit de aanwezigheid van een haarnestcyste, zoals wondinfectie en een terugkeer van de cyste, zelfs na een operatie. Symptomen dat de wond besmet is, zijn onder meer:

• Ernstige pijn;
• Ontstoken, gezwollen huid;
• Koorts;
• Bloed en pus die uit de wond komt;
• Een vieze geur die uit de wond komt.

Behandeling van een haarnestcyste

Conservatieve behandeling

Bij oppervlakkige putjes of ontstekingen bij de bilspleet die geen klachten of problemen geven, kun je volstaan met het vrij houden van haar van het getroffen gebied (door te scheren of ontharingscrème te gebruiken) en door het gebied goed schoon te houden middels adequate persoonlijke hygiëne. Met deze maatregelen voorkom je dat haren in de cyste komen via de fistelopeningen.

Operatie

Bij aanhoudende, chronische klachten en terugkerende ontstekingen of abcesvorming, kan de haarnestcyste chirurgisch worden verwijderd. Er zijn verschillende operatieve mogelijkheden die dit probleem kunnen verhelpen. De arts zal deze met je bespreken. Bij de operatie wordt de haarnestcyste ruim verwijderd. Meestal wordt de ingreep onder algehele verdoving in dagbehandeling uitgevoerd, maar soms is een ziekenhuisopname van enkele dagen nodig.

Na de operatie

Volg alle instructies en aanwijzingen van je arts op over hoe je thuis de wond moet verzorgen. Probeer het gebied schoon te houden. Je mag de wond tweemaal per dag onder de douche uitspoelen. Daarna kan je de wond met een gaasje droogdeppen. Vervolgens bedek je de wond met een verbandje. Controleer op eventuele tekenen van een nieuwe infectie, zoals roodheid, pijn of de aanwezigheid van pus. Ga trouw naar de vervolgafspraken met de arts, zodat hij of zij kan beoordelen of de genezing voorspoedig verloopt. Met milde pijnstillers (paracetamol) kan de pijn worden verlicht.

Prognose

Afhankelijk van de ernst van de aandoening en het type behandeling, zal een haarnestcyste normaal gesproken binnen 4 tot 10 weken zijn genezen. Soms keert de cyste terug. Om de kans op ene recidive te verkleinen, kunnen preventieve maatregelen genomen worden.

Preventie

Je kunt voorkomen dat je weer last krijgt van een cyste tussen de billen door het gebied dagelijks met een milde zeep te wassen, daarna alle zeep weg te spoelen, het gebied goed schoon en droog houden en te voorkomen dat je langdurig zit. Voorts helpt het om bij overwicht wat pondjes te verliezen. Het gebied vrijhouden van haar door te scheren of het gebruik van ontharingscrèmes, kan ook helpen.

Noot:

1. C.M. (Camée) van Bemmelen, Thomas Schok en Jan-Willem M. Elshof. Interdigitale sinus pilonidalis van de voet. Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D2400

Lees verder

• Pijn aan de anus of anale pijn: oorzaken van pijnlijke anus
• Jeuk bilspleet of jeuk bilnaad: oorzaken en behandeling
• Anale jeuk (jeukende anus): oorzaken van jeuk aan de anus
• Jeuk aan de anus: symptomen, oorzaak en behandeling
• Bultje bij anus: oorzaken van bult of knobbeltje bij de anus