Osteosarcoom: Botkanker (kwaadaardig botgezwel) bij tieners
Osteosarcoom is een zeldzame vorm van primaire botkanker die ontstaat uit de cellen die botweefsel vormen. De exacte oorzaak van osteosarcoom is onbekend, maar de aandoening treft vooral tieners, met name tijdens een snelle groeispurt. De tumor ontstaat meestal in de lange botten van armen en benen, maar kan elk bot aantasten. Belangrijke symptomen omvatten pijn bij beweging en een beperkt bewegingsbereik. Diverse diagnostische onderzoeken zijn noodzakelijk om de locatie en omvang van de tumor vast te stellen. De behandeling bestaat vaak uit een combinatie van chirurgie, chemotherapie en soms radiotherapie.
Synoniemen van osteosarcoom
Osteosarcoom staat ook bekend onder de volgende synoniemen:
- Botsarcoma
- Botsarcoom
- Osteosarcoma
Epidemiologie
Osteosarcoom heeft een jaarlijkse incidentie van ongeveer 4 tot 5 gevallen per miljoen mensen wereldwijd. Het is de meest voorkomende primaire botkanker bij kinderen en goed voor ongeveer 3% van alle
kankers bij deze leeftijdsgroep. De gemiddelde leeftijd bij diagnose is vijftien jaar. Jongens zijn iets vaker getroffen dan meisjes. Hoewel osteosarcoom vooral in de late tienerjaren voorkomt, kunnen ook oudere volwassenen, met name mensen boven de zestig, door deze kwaadaardige aandoening worden getroffen. Patiënten met een zwarte huidskleur hebben een iets verhoogd risico op osteosarcoom in vergelijking met mensen van andere etnische groepen.
Oorzaken van primaire botkanker
De exacte oorzaak van osteosarcoom is onbekend. In sommige gevallen lijkt er een erfelijke component te zijn, waarbij een genetische aanleg het risico kan verhogen. Een specifiek gen, gerelateerd aan familiaire retinoblastoom, kan ook betrokken zijn. Retinoblastoom is een zeldzame netvlieskanker die vooral bij jonge kinderen voorkomt.
Risicofactoren: Groeispurt bij tieners en botaandoeningen
Een snelle botgroei tijdens de adolescentie verhoogt het risico op het ontwikkelen van osteosarcoom, wat verklaart waarom de aandoening vaak optreedt tijdens een groeispurt. Andere risicofactoren zijn:
Locatie van de tumor
Osteosarcoom komt het vaakst voor in de lange botten, vooral:
- De bovenarm (dichtbij de schouder)
- De dij (dichtbij de knie)
- Het scheenbeen (dichtbij de knie)
Hoewel het meeste voorkomt in de grote botten met de snelste groei, kan osteosarcoom elk bot aantasten.
Symptomen
De symptomen van osteosarcoom kunnen variëren, maar de meest voorkomende zijn:
- Pijn in de botten, vooral bij beweging
- Een beperkt bewegingsbereik
- Een botbreuk die kan optreden na minimale trauma of zonder duidelijke oorzaak
- Gevoeligheid, zwelling of roodheid op de locatie van de tumor
- Mank lopen als de tumor zich in het been bevindt
- Pijn bij het optillen als de tumor in de arm is gelokaliseerd
Een bloedonderzoek is vaak een onderdeel van de diagnostische procedure /
Bron: Frolicsomepl, PixabayDiagnose en onderzoeken
Om osteosarcoom te diagnosticeren, kan de arts verschillende onderzoeken uitvoeren, waaronder:
- Een biopsie tijdens een chirurgische ingreep om een monster van de tumor te verkrijgen
- Een bloedonderzoek om algemene gezondheid en tumormarkers te evalueren
- Een botscan om te controleren op uitzaaiingen naar andere botten
- Een CT-scan van de borstkas om te zien of de kanker naar de longen is uitgezaaid
- Een MRI-scan voor gedetailleerde beelden van de tumor en omliggend weefsel
- Een PET-scan om de stofwisseling in het lichaam te onderzoeken en metastasen te identificeren
- Een radiografie (röntgenfoto) om de aard en omvang van de tumor te bepalen
Behandeling via chemotherapie en chirurgie
De behandeling van osteosarcoom begint doorgaans met chemotherapie om de tumor te verkleinen en kankercellen die mogelijk zijn verspreid naar andere delen van het lichaam te doden. Na de chemotherapie volgt vaak een chirurgische ingreep om de tumor te verwijderen.
Chemotherapie helpt bij het verminderen van de grootte van de tumor, waardoor de chirurgische verwijdering gemakkelijker wordt. Meestal kan de getroffen ledemaat behouden blijven, maar in sommige gevallen is
amputatie nodig. Soms is ook
radiotherapie vereist, vooral als er resten van de tumor aanwezig zijn of als de tumor niet volledig operatief kan worden verwijderd.
Prognose
De prognose van osteosarcoom varieert afhankelijk van verschillende factoren, zoals de locatie van de tumor en of er uitzaaiingen zijn. Als de kanker niet naar de longen of andere organen is uitgezaaid, zijn de overlevingskansen op lange termijn beter. Bij
uitzaaiingen naar andere lichaamsdelen zijn de vooruitzichten vaak minder gunstig. Met effectieve behandeling is er echter een aanzienlijke kans op genezing. De vijfjaarsoverleving bedraagt gemiddeld 63%, waarbij vrouwen een iets betere prognose hebben dan mannen.
Complicaties
Mogelijke complicaties van osteosarcoom omvatten:
- Amputatie van de aangedane ledemaat, indien nodig
- Bijwerkingen van chemotherapie, zoals misselijkheid, vermoeidheid en verminderde bloedcellen
- Verspreiding van de kanker naar de longen (longmetastasen), wat de meest voorkomende doodsoorzaak is bij dit type botkanker
Preventie
Er zijn geen specifieke preventieve maatregelen voor osteosarcoom, gezien de onbekende oorzaken van de aandoening. Algemene gezondheid en het vermijden van risicofactoren, zoals onnodige blootstelling aan bestraling, kunnen bijdragen aan een gezonde levensstijl, maar er is momenteel geen bewezen manier om osteosarcoom te voorkomen.
Lees verder