Acne excoriée: dwangmatig pulken en krabben aan het gezicht

Acne excoriée is een aandoening die wordt gekenmerkt door herhaaldelijk dwangmatig pulken en krabben aan bestaande of ingebeelde huidafwijkingen, zoals acne vulgaris (jeugdpuistjes). Dit leidt tot wondjes, zweertjes, soms ook bacteriële infecties en littekens van de huid. De aandoening wordt vooral gezien bij tienermeisjes. Een onderliggende psychische of psychiatrische stoornis kan eraan ten grondslag liggen. De plekjes waaraan gepeuterd en gekrabd wordt zitten vooral in het gezicht, de borst en schouders. Vaak is psychotherapie nodig om het gedrag af te leren en de onderliggende stoornis te behandelen. De door het vele krabben ontstane littekens kunnen worden behandeld op een aantal verschillende manieren.

• Acne excoriée: dwangmatig pulken en krabben aan huidafwijkingen
• Wie krijgen deze aandoening?
• Symptomen acne excoriée
• Krabeffecten en wondjes
• Ernstige vorm
• Korstjes, zweertjes en littekens
• Complicaties
• Diagnose en onderzoek
• Behandeling acne excoriée
• Psychologische behandeling
• Medische behandeling

Acne excoriée: dwangmatig pulken en krabben aan huidafwijkingen

Acne excoriée, ook wel acne excoriée des jeunes filles genoemd, wordt gekenmerkt door herhaaldelijk dwangmatig pulken en krabben aan bestaande of vermeende huidafwijkingen, zoals acne vulgaris, wat resulteert in korsten en littekens. Het wordt het meest gezien bij adolescente meisjes, vandaar de benaming 'acne excoriée des jeunes filles' (wat zoveel betekent als 'opengekrabde acne bij jonge meisjes'). Het wordt geassocieerd met een onderliggende depressie, angst of emotionele problemen.

Acne vulgaris
Acne, ook bekend als acne vulgaris, wordt verondersteld te worden veroorzaakt door meerdere factoren. Overproductie van talg onder invloed van hormonen, is de belangrijkste oorzaak. Het steekt vaak de kop op in de puberteit, maar je kunt er als volwassene ook last van krijgen. Sommige vormen van acne ontstaan door externe factoren zoals bepaalde cosmetica, die een verstopping van de talgklier veroorzaken. Ook kunnen er mechanische factoren in het spel zijn die het bestaande acne verergeren, zoals druk en wrijven. Voorts kunnen bepaalde geneesmiddelen acne in de hand werken of reeds bestaand acne verergeren. De bekendste voorbeelden zijn prednison (een bijnierschorshormoon), en middelen tegen tuberculose (tbc) en epilepsie.

Littekens
Acne kan leiden tot blijvende littekens, dus het is belangrijk om deze huidaandoening onder controle te houden. Dit geldt in het bijzonder voor acne excoriée.

Wie krijgen deze aandoening?

Acne excoriée wordt meestal gezien bij tienermeisjes. Heel veel mensen hebben op enig moment last van acne, vaak in de puberteit.

Symptomen acne excoriée

Krabeffecten en wondjes

Acne kan op verschillende plekken van het lichaam voorkomen. Voorkeurslocaties van acne zijn het gezicht, nek, borst en rug, waar talgklieren aanwezig zijn. Door overmatig krabben aan bestaande acne-afwijkingen, ontstaan er krabeffecten en wondjes. Een milde vorm van acne excoriée (zonder ernstige onderliggende psychische problematiek), kan vaak vrij gemakkelijk afgeleerd worden.

Ernstige vorm

In de meeste gevallen wordt er aan een denkbeeldige afwijking gekrabd. Acne excoriée wordt in dat geval gezien als een (uiting van) een psychische stoornis. Het is een dwangmatige handeling, waarbij het meisje aan denkbeeldige laesies krabt en pulkt. In ernstige gevallen gaat de betrokkene plekjes opensnijden met een mesje of ander scherp voorwerp zoals een punaise. In dat geval wordt van 'zelfverwonding' gesproken. Acne excoriée kan ook voorkomen bij mensen met Body Dysmorphic Disorder (BDD), een stoornis in de lichaamsbeleving. Mensen met BDD zijn sterk vervuld van het idee dat er iets mis is met (een deel van) hun uiterlijke verschijning.

Korstjes, zweertjes en littekens

Het dwangmatig krabben kan resulteren in korsten, ondiepe zweren (die soms nog bloeden), en blijvende (vreemd uitziende, diepe) littekens, die ofwel kunnen verschijnen als lichte vlekken (hypopigmentatie, te weinig pigment) in de huid of hyperpigmentatie, dat is rode tot bruine verkleuring van de huid. De gewoonte van het dwangmatig pukken kan lang aanhouden nadat de acne is verbeterd.

Complicaties

Er kunnen niet alleen ontsierende littekens ontstaan door het vele krabben en pulken, maar in de acute situatie bestaat ook de kans op complicaties zoals een secundaire bacteriële infectie of wondroos, een snel uitbreidende bacteriële huidinfectie die meestal wordt veroorzaakt door streptokokken

Diagnose en onderzoek

De diagnose acne excoriée wordt gesteld op basis van iemands medische voorgeschiedenis, het verhaal van de patiënt en de klachten, waarbij opvalt dat de typische huidafwijkingen van acne (mee-eters en puistjes) ontbreken aangezien deze zijn weggekrabd.

Behandeling acne excoriée

Psychologische behandeling

Behandeling is gericht op de onderliggende psychische of psychiatrische stoornis. Een combinatie van pillen en psychotherapie/gedragstherapie is vaak de oplossing. Het is belangrijk dat de patiënt erkent dat hij of zij aan deze stoornis lijdt. Vaak ontbreekt ziekte-inzicht en ziet de patiënt niet in dat hij of zij psychologische hulp nodig heeft. Als er sprake is van overmatige angst of depressie, kan psychotherapie worden voorgesteld. Zo nodig worden anxiolytica (angstremmers), anti-psychotica of antidepressiva worden voorgeschreven.

Medische behandeling

De door het krabben ontstane littekens kunnen worden behandeld door de volgende behandelopties:

• chemische peelings, waarbij er huidlagen verwijderd worden en de huid zich kan verjongen en vlekken minder op de voorgrond treden;
• microdermabrasie, waarbij de huid door middel van microkristallen wordt afgeschaafd;
• microneedling, waarbij met zeer fijne naaldjes de lederhuid licht wordt beschadigd, hetgeen de celdeling en de aanmaak van collageen en elastine stimuleert;
• hyaluronzuurfillers, een tijdelijke filler;
• gefractioneerde CO2-laser, teneinde acne-littekens te laten verdwijnen; en
• plastische chirurgie.

Lees verder

• Huidpulken of dwangmatig pulken aan huid: huidpulkstoornis
• Acne Vulgaris (jeugdpuistjes): oorzaken en behandeling
• Acne fulminans: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose
• Jeukende huid of jeuk: oorzaken van jeuk en soorten jeuk