Toxische hepatitis: symptomen, oorzaak en behandeling

Toxische hepatitis is een ontsteking van de lever in reactie op bepaalde stoffen waaraan je blootgesteld bent. Toxische hepatitis kan worden veroorzaakt door alcohol, chemicaliën, medicijnen of voedingssupplementen. In sommige gevallen ontwikkelt toxische hepatitis zich binnen enkele uren of dagen aan blootstelling aan een toxine of gifstof. Bijvoorbeeld bij een overdosis medicijnen. Dit wordt acute toxische hepatitis genoemd. In andere gevallen kan het maanden van regelmatig gebruik duren voordat symptomen optreden. De symptomen van toxische hepatitis gaan vaak weg wanneer blootstelling aan de gifstof stopt. Toxische hepatitis kan de lever permanent beschadigen, wat leidt tot onomkeerbare schade en littekenvorming van leverweefsel (levercirrose) en in sommige gevallen treedt leverfalen op, wat levensbedreigend kan zijn.

Wat is toxische hepatitis?
Toxische hepatitis symptomen
Lichamelijke klachten
Mentale klachten
Oorzaken
Geneesmiddelen
Receptgeneesmiddel
Alcohol
Kruiden en supplementen
Industriële chemicaliën
Risicofactoren
Complicaties
Onderzoek en diagnose
Toxische hepatitis behandeling
Prognose
Preventie

Wat is toxische hepatitis?

Toxische hepatitis is een ontsteking van de lever veroorzaakt door blootstelling aan gifstoffen. Sommige chemicaliën of geneesmiddelen kunnen moeilijk door de lever worden verwerkt en kunnen een ontsteking veroorzaken. Overmatige of chronische blootstelling aan deze toxinen veroorzaakt toxische hepatitis. De blootstelling kan per ongeluk gebeuren door arbeidsomstandigheden of opzettelijk, zoals bij een poging tot zelfmoord. In sommige gevallen ontwikkelt toxische hepatitis zich binnen enkele uren of dagen. In dat geval spreekt men van acute toxische hepatitis. Maar soms duurt het maanden van regelmatig gebruik voordat er symptomen optreden.

Geelzucht door toxische hepatitis / Bron: Dr. Thomas F. Sellers, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Toxische hepatitis symptomen

Lichamelijke klachten

Symptomen van toxische hepatitis variëren en zijn afhankelijk van de oorzaak. Sommige van de meest voorkomende symptomen van toxische hepatitis zijn:

Geelzucht, waarbij je last krijgt van een gele verkleuring van de huid, het wit van de ogen en de slijmvliezen;
Vermoeidheid;
Verlies van eetlust en gewichtsverlies;
Misselijkheid en overgeven;
Hoofdpijn;
Buikpijn;
Donkere urine;
Diarree;
Witte of kleikleurige ontlasting.

Mentale klachten

Je kampt met chronische vermoeidheid, zelfs al slaap je acht uur. Ook kun je lijden aan een depressie, of treden er gedragsveranderingen op en kun je last hebben van humeurigheid, woede-uitbarstingen of gevoelens van wanhoop.

Paracetamol / Bron: Martin Sulman

Oorzaken

Toxische hepatitis treedt op wanneer je lever ontstoken raakt als gevolg van blootstelling aan een giftige stof. Toxische hepatitis kan ook ontstaan als je te veel medicijnen inneemt. Toxische hepatitis kan worden veroorzaakt door:

Geneesmiddelen

Vrij verkrijgbare pijnstillers zoals paracetamol, aspirine, ibuprofen en naproxen kunnen je lever beschadigen, vooral als je ze frequent inneemt of in combinatie met alcohol.

Receptgeneesmiddel

Sommige medicijnen worden geassocieerd met ernstige leverschade, zoals statines (gebruikt om het cholesterol te verlagen), de combinatie van geneesmiddelen amoxicilline-clavulaanzuur, fenytoïne, azathioprine, niacine, ketoconazol, bepaalde antivirale middelen en anabole steroïden (prestatieverhogende middelen), etc.

Overmatig alcoholgebruik kan leiden tot toxische hepatitis / Bron: Marian Weyo/Shutterstock.com

Alcohol

Gedurende vele jaren fors drinken kan leiden tot alcoholische hepatitis, een leverontsteking door alcohol.

Kruiden en supplementen

Sommige kruiden worden beschouwd als gevaarlijk voor de lever, zoals aloë vera, zilverkaars, cascara, smeerwortel, etc. Kinderen kunnen leverschade ontwikkelen als ze vitaminesupplementen voor snoepjes aanzien en grote doses innemen.

Industriële chemicaliën

Chemische stoffen waaraan je bijvoorbeeld op je werk bent blootgesteld, kunnen leverschade veroorzaken.

Ligging van de lever / Bron: Nerthuz/Shutterstock.com

Risicofactoren

Factoren die het risico op toxische hepatitis kunnen verhogen, zijn:

Vrij verkrijgbare pijnstillers of bepaalde voorgeschreven medicijnen.
Het hebben van een leverziekte.
Chronische infectie met een hepatitisvirus (hepatitis B, hepatitis C, of één van de andere hepatitisvirussen die aanwezig kunnen blijven in het lichaam) maakt je lever kwetsbaarder.
Oudere leeftijd, aangezien je lever langzamer schadelijke stoffen afbreken als je ouder wordt.
Het drinken van alcohol in combinatie met het nemen van medicijnen of bepaalde kruidensupplementen, verhoogt het risico op toxiciteit.
Werken met bepaalde industriële chemicaliën is ook een risicofactor.
Vrouwen metaboliseren bepaalde gifstoffen langzamer dan mannen doen.
Bepaalde genetische mutaties die de productie en werking van de leverenzymen beïnvloeden die toxinen afbreken, kunnen je vatbaarder maken voor toxische hepatitis.

Complicaties

Leverontsteking als gevolg van toxische hepatitis kan leiden tot leverschade en littekenvorming. Na verloop van tijd kan levercirrose, ontstaan, waardoor je lever moeilijker zijn werk kan doen. Uiteindelijk leidt levercirrose tot leverfalen. De enige behandeling voor chronisch leverfalen is levertransplantatie.

Onderzoek en diagnose

Er is geen specifieke test om toxische hepatitis te diagnosticeren. Verschillende onderzoeken kunnen worden gedaan om de diagnose te kunnen stellen, waaronder uitgebreide medicatiebeoordeling (welke medicijnen gebruik je en heb je gebruikt), het bekijken van de medische voorgeschiedenis, een uitgebreid vraaggesprek met de arts (anamnese), lichamelijk onderzoek, leverfunctieonderzoek en bloedonderzoek, beeldvormend onderzoek en een leverbiopsie. Bij een leverbiopsie wordt een stukje leverweefsel weggenomen voor microscopisch onderzoek en kan helpen bij het bevestigen van een diagnose van toxische hepatitis en het bepalen van de ernst van de leverschade, indien van toepassing.

Ziekenhuisopname kan nodig zijn bij toxische hepatitis / Bron: Istock.com/KatarzynaBialasiewicz

Toxische hepatitis behandeling

Het is allereerst van belang om erachter te komen wat toxische hepatitis veroorzaakt, zodat de blootstelling aan het toxine zo snel mogelijk kan worden stopgezet. Afhankelijk van de oorzaak is het soms mogelijk medicatie toe te dienen om de effecten van het toxine in het lichaam tegen te gaan. Vaak wordt geadviseerd om voldoende rust te nemen en je kunt ondersteunende zorg in het ziekenhuis nodig hebben. Symptomen gaan meestal binnen enkele dagen of weken weg. In ernstige gevallen, of als de aandoening gedurende langere tijd onbehandeld was, kan toxische hepatitis leiden tot onomkeerbaar leverfalen, een fatale aandoening die een levertransplantatie vereist.

Prognose

De eerste en belangrijkste stap bij de behandeling van toxische hepatitis is het identificeren en elimineren van de stof die het probleem veroorzaakt, zoals medicijnen, kruiden of alcohol. In het geval van aan alcohol gerelateerde leverbeschadiging, wordt deelname aan een behandelprogramma zoals Anonieme Alcoholisten, opname in een verslavingskliniek of ambulante behandeling ten zeerste aanbevolen. Alcoholisme is een ernstige verslaving en zonder de juiste behandeling en ondersteuning ervaren veel mensen een terugval in alcoholgebruik.

Preventie

Er zijn meerdere manieren om te voorkomen dat je toxische hepatitis krijgt.