Dracunculosis: Worminfectie met symptomen aan huid

Dracuncoloisis is een tropische infectie, veroorzaakt door de medinaworm. De aandoening veroorzaakt builen die openbreken en een zweer achterlaten waaruit een kop van de worm verschijnt. Dit gaat vergezeld met diverse algemene tekenen zoals braken, koorts en hoofdpijn. De behandeling verloopt traditioneel waarbij de worm via een stokje uit het lichaam van de patiënt wordt gehaald. Daarnaast volgt een antibioticakuur omdat secundaire bacteriële infecties ontstaan bij de zweervorming van de huid. De prognose is meestal goed, maar de hersteltijd is soms wel lang en bovendien ontstaan soms tijdelijke of permanente beperkingen.

• Synoniemen dracunculosis
• Epidemiologie tropische infectie
• Oorzaken infectieziekte
• Symptomen van huidinfectie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van worminfectie
• Prognose en complicaties van dracunculosis

Synoniemen dracunculosis

Synoniemen voor dracunculosisomvatten:

• dracontiasis
• dracunculiasis
• Guinea Worm Disease (GWD)
• guineawormziekte

Epidemiologie tropische infectie

Grootschalige uitroeiingsprogramma's zijn al meerdere jaren in gebruik en de incidentie van de infectie is gedaald van 900.000 gevallen in 1989 tot 10.600 in 2005 en enkele tientallen in 2020. De ziekte is anno oktober 2020 beperkt tot kleine delen van Afrika, voornamelijk in Soedan, Tsjaad, Mali en Ethiopië.

Oorzaken infectieziekte

Dracunculus medinensis, ook gekend als de 'medinaworm' of 'guineaworm', veroorzaakt dracunculosis. De parasietlarven van de medina- of guineaworm zijn aanwezig in watervlooien, die deze larven opeten. De infectie komt tot stand wanneer mensen deze watervlooien inslikken in besmet drinkwater. De ingenomen larven rijpen vervolgens uit. De vrouwelijke worm is lichtgeel van kleur en is na uitrijping zestig centimeter tot meer dan één meter lang (de mannelijke worm slechts circa twee centimeter). De tropische worm is circa twee millimeter dik. De worm migreert gedurende negen tot achttien maanden via het bindweefsel en het onderhuidse weefsel voordat deze op de huid terechtkomt. De baarmoeder van de worm breekt na deze periode open, waardoor de vrouwelijke worm vrijkomt. In dit stadium ontwikkelt zich een blaar bij de patiënt, waardoor de patiënt de neiging heeft om deze in water af te koelen. De worm heeft echter water nodig om eieren in af te zetten. Hierdoor komt dan weer een larve vrij. Een watervlo eet vervolgens weer deze larve op, en zo is de cyclus compleet. De mens en honden zijn tot slot de enige gastheren van D. medinensis.

Symptomen van huidinfectie

De incubatietijd bedraagt gemiddeld negen tot achttien maanden, en pas na deze periode komen klachten tot uiting, meestal in de onderste ledematen. Dracunculosis is een worminfectie die gepaard gaat met jeuk over het gehele lichaam. Daarbij vormen zich pijnlijke, etterende builen. Deze builen breken na enkele weken open en laten een huidzweer achter waaruit de kop van de worm tevoorschijn komt. Een zwelling van het getroffen huidgebied komt hierbij eveneens tot stand. Meestal verschijnt slechts één worm, maar bij sommige patiënten is sprake van meerdere wormen, die het uiterlijk van een spaghettisliert hebben. Deze tropische infectie gaat gepaard met algemene symptomen zoals braken, koorts en hoofdpijn.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van dracunculosis gebeurt klinisch en is eenvoudig te stellen door het zien van de worm.

Behandeling van worminfectie

Een geneesmiddel of vaccin is niet voorhanden voor de behandeling van deze worminfectie. De traditionele behandeling, waarbij de worm gedurende meerdere dagen onttrokken wordt door deze rond een stokje te wikkelen, is nog steeds het meest effectief. De worm mag echter niet beschadigd raken. De patiënt mag voorts in geen geval het letsel in water reinigen. Antibiotica zijn verder nodig om secundaire infectie te beheersen. Watervlooien (en dus infectieuze larven) zijn te verwijderen uit het drinkwater door middel van chemische behandeling of door eenvoudige filtratie.

Prognose en complicaties van dracunculosis

De infectieziekte is zelden dodelijk, maar vaak is de patiënt wel enkele maanden ziek. Dit komt omdat de wormen soms langdurig in gewrichtsruimte aanwezig blijven en soms ook zorgen voor blijvende invaliditeit. Daarnaast zorgen de zweren voor bijkomende en aanhoudende bacteriële infecties waardoor de pijn en ontsteking verergeren. Wanneer de worm in de weefselruimten toevallig openbarst, zorgt dit tot slot mogelijk voor ernstige allergische reacties.