Pagofagie: IJsverslaving door ijzertekort in het bloed

Pagofagie is een zeldzame eetstoornis waarbij patiënten, voornamelijk kinderen en zwangere vrouwen, een onweerstaanbare drang hebben om ijs te eten dat uitsluitend bestaat uit bevroren water (dus geen consumptie-ijs). De aandoening wordt vaak veroorzaakt door een tekort aan ijzer in het bloed, ook bekend als ijzergebrek of ferriprieve anemie. In sommige gevallen kan een psychische stoornis ook een rol spelen. Naast de verslaving aan ijs kunnen symptomen optreden die verband houden met ijzertekort, zoals vermoeidheid, duizeligheid en bleekheid. Het langdurig eten van ijs kan complicaties veroorzaken. Als de symptomen langer dan één maand aanhouden, is het belangrijk om een arts te raadplegen. De arts zal de ijzerwaarden in het bloed controleren en een passende behandeling voorstellen om complicaties te voorkomen.

• Oorzaken van pagofagie: IJzertekort en psychische problemen
• IJzergebreksanemie
• Psychische problemen
• Symptomen van pagofagie
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van pagofagie
• Behandeling van ijzergebrek
• Behandeling van psychische problemen
• Prognose van pagofagie door ijzertekort
• Complicaties van ijzergebrek en het kauwen op ijs
• Preventie van pagofagie

Oorzaken van pagofagie: IJzertekort en psychische problemen

IJzergebreksanemie

Pagofagie wordt vaak waargenomen bij mensen met een tekort aan ijzer in het bloed, wat leidt tot ijzerdeficiëntie. IJzer is essentieel voor de aanmaak van rode bloedcellen, die verantwoordelijk zijn voor het transporteren van zuurstof door het lichaam. Bij een tekort aan ijzer is er onvoldoende productie van rode bloedcellen, wat resulteert in bloedarmoede. Deze vorm van bloedarmoede is wijdverspreid en kan leiden tot verschillende gezondheidsproblemen, waaronder pagofagie.

Psychische problemen

Naast ijzertekort kan pagofagie ook voortkomen uit psychische problemen zoals stress, een obsessief-compulsieve stoornis (met obsessies en dwanghandelingen) of andere psychische aandoeningen. Voor sommige mensen biedt het kauwen op ijs een rustgevende ervaring of een vorm van coping met stress.

Symptomen van pagofagie

Pagofagie wordt gekarakteriseerd door een dwangmatige behoefte om grote hoeveelheden ijs te consumeren, soms tot tientallen ijsblokjes per dag. In een artikel gepubliceerd in januari 2014 in het wetenschappelijk tijdschrift 'Journal of Clinical & Diagnostic Research', wordt een casusrapport besproken over pagofagie waarbij naast ijsblokjes ook aanzienlijke hoeveelheden diepvriesijsafzettingen werden geconsumeerd. De symptomen die vaak optreden bij pagofagie zijn gerelateerd aan ijzergebreksanemie en kunnen omvatten:

• Vermoeidheid
• Zwakte
• Bleekheid
• Pijn op de borst
• Duizeligheid
• Gezwollen tong en pijnlijke tong
• Koude handen en voeten
• Weinig eetlust

Patiënten met bijkomende psychische stoornissen kunnen ook last hebben van gedragsveranderingen, stemmingswisselingen, obsessies en dwangmatige handelingen.

Diagnose en onderzoeken

Een tijdelijke wens om ijs te eten hoeft niet direct alarmerend te zijn. Echter, als deze drang langer dan één maand aanhoudt, is het raadzaam om medische hulp te zoeken. De arts zal de patiënt ondervragen over de hoeveelheid ijs die wordt gegeten en de duur van de ijsverslaving. Daarnaast zal de arts informeren of er andere niet-eetbare voorwerpen worden gegeten, wat kan wijzen op een andere vorm van pica. Een lichamelijk onderzoek zal worden uitgevoerd om andere symptomen te identificeren. Hoewel er geen specifieke testen zijn voor het diagnosticeren van pagofagie, wordt vaak een bloedonderzoek uitgevoerd om de aanwezigheid van ferriprieve anemie vast te stellen. Bij vermoedelijke psychische stoornissen zal een uitgebreid psychologisch onderzoek volgen.

Behandeling van pagofagie

Behandeling van ijzergebrek

Het is belangrijk om voldoende ijzer binnen te krijgen om de symptomen van pagofagie te verlichten. Goede ijzerbronnen zijn onder andere:

• Bonen en linzen
• Donkere bladgroenten
• Gedroogde abrikozen en perziken
• Gierst
• Melasse
• Pompoen
• Rood vlees
• Sint-jakobsschelpen, mosselen en oesters
• Sojabonen
• Zonnebloempitten, pistachenoten, walnoten en amandelen

Het is nuttig om deze voedingsmiddelen te combineren met voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamine C, zoals sinaasappelsap, broccoli, tomaten en aardbeien, omdat vitamine C de absorptie van ijzer in het lichaam bevordert. Als ijzerdeficiëntie wordt bevestigd, kan de arts ijzersupplementen voorschrijven. Het zelfexperimenteren met ijzersupplementen zonder professioneel medisch advies wordt afgeraden, omdat een overdosis ijzer ernstige complicaties kan veroorzaken, waaronder bepaalde vormen van kanker, hart- en vaatziekten en andere aandoeningen. In geval van ernstig ijzertekort kan de arts intraveneuze ijzerbehandelingen aanbevelen, waarbij ijzer direct via een ader wordt toegediend. De arts zal de meest geschikte behandelmethode bepalen op basis van de ernst van de ijzerdeficiëntie.

Behandeling van psychische problemen

Bij patiënten met psychische stoornissen kan cognitieve gedragstherapie (een vorm van psychotherapie) en/of medicatie worden voorgeschreven om de underlying psychologische problemen aan te pakken.

Prognose van pagofagie door ijzertekort

Wanneer de patiënt voldoende ijzer binnenkrijgt, verdwijnen de symptomen van pagofagie doorgaans. Bij zwangere vrouwen kan de ijsverslaving vaak verdwijnen na de bevalling, wanneer de ijzerbehoefte en de bijbehorende symptomen normaal gesproken herstellen.

Complicaties van ijzergebrek en het kauwen op ijs

Voortdurend kauwen op ijs kan schade veroorzaken aan de tanden en het tandvlees. De grote druk van het constante bijten op ijs kan leiden tot slijtage van het tandglazuur en het ontstaan van gaatjes, ook wel tandbederf genoemd. Een langdurig laag ijzergehalte in het bloed kan leiden tot ernstige complicaties. IJzer is noodzakelijk voor het transport van zuurstof door de rode bloedcellen. Een tekort aan ijzer kan ernstige gevolgen hebben, zoals hartaandoeningen, zwangerschapscomplicaties, groeivertraging bij kinderen en een verhoogd risico op infecties.

Preventie van pagofagie

Het voorkomen van pagofagie kan in veel gevallen worden bereikt door een gezond dieet en tijdige medische interventie. Enkele preventieve maatregelen zijn:

• Zorg voor een adequate ijzerinname: Zorg ervoor dat je dieet voldoende ijzer bevat door voedingsmiddelen te eten die rijk zijn aan ijzer en vitamine C om de opname van ijzer te bevorderen.
• Regelmatige medische controles: Laat regelmatig je ijzerwaarden controleren, vooral als je symptomen hebt die kunnen wijzen op ijzertekort. Dit is vooral belangrijk voor zwangere vrouwen en kinderen die extra risico lopen op ijzertekort.
• Psychologische ondersteuning: Als je merkt dat je stress hebt of worstelt met obsessieve of dwangmatige gedragingen, zoek dan tijdig hulp bij een psycholoog of psychiater. Vroegtijdige interventie kan helpen bij het voorkomen van de ontwikkeling van pagofagie.
• Educatie over eetstoornissen: Voor ouders en verzorgers is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de symptomen van eetstoornissen, zoals pagofagie, en om alert te zijn op veranderingen in eetgedrag bij kinderen.
• Beheer van psychische gezondheid: Het aanpakken van stress en psychische problemen door middel van therapie of counseling kan bijdragen aan het voorkomen van ongezonde copingmechanismen, zoals het eten van ijs.

Lees verder

• Ferriprieve anemie: Bloedarmoede door ijzertekort
• Anemie (bloedarmoede): Soorten tekort aan rode bloedcellen
• Anemie (tekort aan rode bloedcellen): Soorten en oorzaken
• IJzer: Functie, gezondheidsvoordelen en ijzersupplementen
• IJzersupplementen: Indicatie, gebruik en bijwerkingen