Brandende handen: Oorzaken van branderig gevoel aan handen
Tal van oorzaken kunnen verantwoordelijk zijn voor een brandend gevoel in de handen. Meestal duidt dit op problemen met de bloedcirculatie of neurologische aandoeningen. Een constant of periodiek branderig gevoel in de handen komt vaak voor bij ouderen, hoewel ook jongere mensen hiermee te maken kunnen krijgen. Het brandende gevoel kan soms slechts één hand aantasten, maar meestal worden beide handen getroffen. Dit ongemakkelijke gevoel kan de levenskwaliteit van de patiënt aanzienlijk beïnvloeden. Afhankelijk van de onderliggende oorzaak kan de arts verschillende behandelingen inzetten om het branderige gevoel in de handen te verlichten of te verminderen.
Epidemiologie van handen die branden
Brandende handen kunnen voorkomen in verschillende leeftijdsgroepen, hoewel het vaker wordt gerapporteerd bij volwassenen en ouderen. Het symptoom kan het gevolg zijn van uiteenlopende aandoeningen, variërend van neurologische problemen tot metabole aandoeningen zoals diabetes. De prevalentie van brandende handen hangt af van de onderliggende oorzaak, waarbij polyneuropathie (zenuwschade) en carpaletunnelsyndroom veelvoorkomende oorzaken zijn. In landen met een hogere incidentie van diabetes of andere metabole ziekten, wordt brandende handen vaker waargenomen.
Oorzaken van branderige handen
Brandende handen kunnen worden veroorzaakt door diverse factoren, variërend van neurologische aandoeningen tot metabole stoornissen en externe invloeden.
Alcoholmisbruik
Het
misbruik van alcohol kan leiden tot branderige gevoelens in de handen en voeten. Chronic alcoholgebruik kan neurotoxisch zijn en bijdragen aan perifere neuropathie, wat branderigheid en andere sensorische verstoringen in de handen kan veroorzaken. Het is belangrijk om het gebruik van alcohol te verminderen of te stoppen en een arts te raadplegen voor verdere evaluatie en behandeling.
Amyloïde polyneuropathie
Amyloïde polyneuropathie is een aandoening waarbij abnormale eiwitten, amyloïden, zich ophopen in de zenuwen. Deze ophoping leidt tot schade aan de zenuwen, wat branderigheid, tintelingen en gevoelloosheid in de handen en voeten kan veroorzaken. Deze aandoening kan erfelijk zijn of voortkomen uit andere aandoeningen zoals multiple myeloom of chronische nierziekte. Behandeling richt zich vaak op het aanpakken van de onderliggende oorzaak van de amyloïdose en het verlichten van de symptomen door middel van medicatie en ondersteunende therapieën.
Angst
Bij patiënten met milde tot ernstige
angst kunnen diverse fysieke symptomen optreden, waaronder een branderig gevoel in de handen. Angst gaat vaak gepaard met zenuwachtigheid, rusteloosheid en
concentratieproblemen. Hoewel niet alle patiënten deze symptomen ervaren, kan angst zeker bijdragen aan een branderig gevoel in de handen.
Beroerte
Een beroerte, of cerebrovasculair accident (CVA), kan leiden tot branderigheid in de handen door beschadiging van de hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor de controle en gevoeligheid van de armen en handen. Dit gaat vaak gepaard met andere symptomen zoals plotselinge zwakte, verwardheid en problemen met spreken of bewegen. Snel handelen bij een beroerte is cruciaal om de schade te beperken en herstel te bevorderen. Behandeling kan bestaan uit medicatie, revalidatie en, in sommige gevallen, chirurgische ingrepen.
Bijwerkingen van chemotherapie, antidepressiva, hiv-medicatie en andere medicijnen
Chemotherapie kan perifere neuropathie veroorzaken, wat branderigheid en pijn in de handen en voeten kan veroorzaken. Antidepressiva kunnen ook neurologische bijwerkingen hebben, waaronder branderigheid. Hiv-medicatie kan nerveuze bijwerkingen veroorzaken die branderigheid en tintelingen in de handen kunnen veroorzaken. Andere medicijnen kunnen soortgelijke bijwerkingen hebben. Het is belangrijk om bij dergelijke symptomen de arts te raadplegen, die mogelijk alternatieve behandelingen of medicijnen kan voorstellen om de symptomen te verlichten.
Brandende hand-syndroom
Het brandende hand-syndroom kan optreden als gevolg van een letsel aan de cervicaal ruggengraat. Deze aandoening kenmerkt zich door een
tintelend gevoel, een branderig gevoel en gevoelloosheid in de handen of in specifieke delen van de handen, zoals de vingers, vingertoppen, onderarm of bovenarm. Diagnostische beeldvormende onderzoeken zoals MRI en röntgenfoto's zijn nuttig voor het identificeren van dit syndroom.
Carpaal tunnel syndroom
Het
carpaal tunnel syndroom leidt tot branderige gevoelens in de handen, vaak samen met een
ontsteking van de vingertoppen. Deze aandoening gaat meestal gepaard met
pijn in de pols en kan het moeilijk maken om de handen te bewegen en dagelijkse activiteiten uit te voeren. De oorzaak is schade aan de medianuszenuw die door de carpale tunnel in de pols loopt.
Cellulitis (bacteriële huidinfectie met rode en gezwollen huid)
Cellulitis is een ernstige bacteriële infectie die vaak de huid en onderliggende weefsels aantast. Het veroorzaakt roodheid, zwelling en warmte op de getroffen plek, wat ook branderigheid en pijn in de handen kan veroorzaken als de infectie zich daar bevindt. Cellulitis kan ontstaan door een huidwond of een infectie die zich naar diepere weefsels verspreidt. Behandeling omvat meestal antibiotica en, indien nodig, chirurgische ingrepen om geïnfecteerd weefsel te verwijderen.
Chronische inflammatoire demyeliniserende polyneuropathie
Chronische inflammatoire demyeliniserende polyneuropathie (CIDP) is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de myeline, de beschermende laag om de zenuwen, aanvalt. Dit leidt tot ontsteking en beschadiging van de zenuwen, wat branderigheid, zwakte en gevoelloosheid in de handen en voeten kan veroorzaken. CIDP kan langzaam vorderen en vereist vaak langdurige behandeling met immunosuppressiva of intraveneuze immunoglobulinen om de symptomen te beheersen en verdere schade te voorkomen.
Diabetes mellitus
Zenuwbeschadiging is een veelvoorkomende complicatie van chronische, ongecontroleerde
diabetes mellitus (suikerziekte), bekend als
diabetische neuropathie. Deze zenuwschade kan overal in het lichaam optreden, maar de handen en voeten worden vaak aangetast. Symptomen omvatten een
brandend gevoel, ernstige pijn, tintelingen en gevoelloosheid, vaak zonder fysieke schade aan de huid. Deze symptomen zijn te wijten aan het irriterende effect van glucose op de zenuwcellen en de vernauwing van de bloedvaten die de zenuwen voeden.
Erytromelalgie
Erytromelalgie is een zeldzame aandoening gekenmerkt door een warm, branderig gevoel in de handen en voeten (
brandende voeten), vaak gevolgd door een extreme gevoeligheid voor aanraking. Patiënten kunnen verlichting vinden door de aangetaste gebieden onder te dompelen in ijswater of koude omgevingen te zoeken. Diverse medicijnen kunnen ook helpen bij het verlichten van de symptomen.
Gewrichtsproblemen
Ontstekingsziekten zoals
artritis (gewrichtsontsteking),
reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen),
septische artritis (ontsteking van een gewricht door infectie), posttraumatische artritis en
artrose (reumatische aandoening van gewrichtskraakbeen) kunnen leiden tot een brandend gevoel in de handen. Deze symptomen komen vaker voor bij volwassenen en ouderen.
Guillain-Barré-syndroom (zwakte en pijn door zenuwschade)
Het Guillain-Barré-syndroom (GBS) is een zeldzame auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de perifere zenuwen aanvalt, wat leidt tot ontsteking en zenuwschade. Dit kan branderigheid, zwakte en pijn in de handen en voeten veroorzaken, vaak beginnend met tintelingen en progressieve zwakte. GBS vereist vaak onmiddellijke medische behandeling, waaronder intraveneuze immunoglobulinen of plasmapherese om de immuunrespons te moduleren.
Hartaanval
Tijdens een hartaanval kunnen symptomen zoals branderigheid in de handen optreden als gevolg van een verminderde bloedtoevoer naar het hart, wat kan leiden tot pijn die uitstraalt naar de armen en handen. Andere symptomen van een hartaanval zijn pijn op de borst, kortademigheid en misselijkheid. Het is belangrijk om onmiddellijk medische hulp te zoeken bij vermoeden van een hartaanval. Behandeling kan bestaan uit medicatie, angioplastiek en veranderingen in levensstijl.
Hiv / aids
Hiv en aids kunnen zenuwschade veroorzaken door het virus zelf of door bijwerkingen van de behandeling. Dit kan branderigheid, gevoelloosheid en pijn in de handen veroorzaken. Adequate antivirale therapie kan helpen om de voortgang van de ziekte te vertragen en de symptomen te verlichten. Regelmatige medische controles zijn noodzakelijk om het verloop van de ziekte en de bijwerkingen van de behandeling te monitoren.
Hypothyreoïdie (vertraagde schildklierwerking)
Hypothyreoïdie is een aandoening waarbij de schildklier onvoldoende hormonen produceert, wat kan leiden tot een vertraagde stofwisseling en symptomen zoals branderigheid in de handen. Andere symptomen kunnen zijn vermoeidheid, gewichtstoename en koude intolerantie. Behandeling bestaat meestal uit het innemen van synthetische schildklierhormonen om het hormoonniveau te normaliseren.
Impetigo (bacteriële huidinfectie met symptomen op gezicht en ledematen)
Impetigo is een besmettelijke huidinfectie die wordt veroorzaakt door bacteriën zoals Streptococcus of Staphylococcus. Het manifesteert zich vaak als blaren en korstjes op de huid, wat branderigheid en jeuk kan veroorzaken. De infectie kan zich verspreiden naar andere delen van het lichaam en kan behandeld worden met antibiotische zalf of orale antibiotica.
Infecties, trauma of letsels in de armen en handen
Infecties zoals cellulitis of trauma zoals snijwonden, verstuikingen of breuken in de armen en handen kunnen branderigheid veroorzaken. Deze kunnen gepaard gaan met zwelling, pijn en soms koorts. De behandeling hangt af van de oorzaak en kan variëren van antibiotica voor infecties tot rust en fysiotherapie voor letsels. Bij ernstige gevallen kunnen chirurgische ingrepen nodig zijn.
Insectenbeten
Insectenbeten kunnen leiden tot lokale ontstekingen en branderigheid op de plek van de beet. Dit gebeurt doordat de insecten speeksel of gifstoffen injecteren die een allergische reactie en ontsteking veroorzaken. Behandeling kan bestaan uit antihistaminica en pijnstillers om de symptomen te verlichten.
Koud weer
Extreem koud weer kan leiden tot brandende pijn in de handen en vingers. Bij blootstelling aan koude omgevingen vernauwen de perifere bloedvaten in de handen en vingers (
vasoconstrictie) om warmteverlies te minimaliseren. Langdurige blootstelling aan koud water of sneeuw kan leiden tot bevriezing, wat een branderig gevoel veroorzaakt dat kan overgaan in gevoelloosheid naarmate de weefselbeschadiging vordert. In sommige gevallen kan de weefselbeschadiging permanent zijn.
Leverschade
Leverschade kan leiden tot ophoping van toxines in het bloed omdat de lever niet meer effectief afvalstoffen kan filteren.
Gezwollen handen en
gezwollen voeten die gevoelig zijn voor aanraking kunnen symptomen zijn van leverschade. Deze symptomen kunnen ook gepaard gaan met een brandend gevoel.
Maag-bypass-operatie
Na een maag-bypass-operatie kunnen sommige mensen branderigheid in de handen ervaren door veranderingen in voeding, mogelijk vitamine-tekorten of veranderingen in de bloedcirculatie. Tekorten aan vitaminen zoals B12 kunnen neuropathieën veroorzaken die branderigheid en andere symptomen veroorzaken. Het is belangrijk om regelmatig controle te hebben en vitamine- en mineraaltekorten te voorkomen door middel van suppletie en dieetmanagement.
Menopauze
Hormonale veranderingen tijdens de
menopauze kunnen verschillende lichamelijke en mentale symptomen veroorzaken, waaronder een brandend gevoel in de handen en voeten als gevolg van
hormonale schommelingen.
Metaalvergiftiging door lood, arsenicum of kwik kan branderigheid in de handen veroorzaken door zenuwschade en andere neurologische symptomen. Symptomen van metaalvergiftiging kunnen ook vermoeidheid, hoofdpijn en cognitieve stoornissen omvatten. Behandeling omvat het verwijderen van de bron van de vergiftiging en mogelijk chelatietherapie om de metalen uit het lichaam te verwijderen.
Multiple sclerose
De
auto-immuunziekte multiple sclerose is een ernstige neurologische
aandoening waarbij branderige handen kunnen optreden. Het centraal zenuwstelsel verliest de controle over de lichaamsdelen, met name de ledematen, door ontsteking en demyelinisatie van de zenuwen.
Nachtelijk zweten
Nachtelijk zweten kan leiden tot branderigheid in de handen als gevolg van overmatige vochtigheid en irritatie van de huid. Het kan veroorzaakt worden door hormonale veranderingen, infecties of andere aandoeningen zoals kanker. Behandeling richt zich vaak op het aanpakken van de onderliggende oorzaak van het zweten en het verlichten van de symptomen met medicatie of veranderingen in levensstijl.
Nierfalen
Nierfalen leidt tot een ophoping van toxines en afvalstoffen in het bloed, wat kan resulteren in een branderig gevoel en gevoelloosheid in de handen en voeten. Vaak is nierdialyse of een niertransplantatie nodig om de symptomen te beheersen en de functie van de nieren te herstellen.
Overdosis van vitamine B6
Een overdosis van vitamine B6 kan leiden tot neurotoxische effecten, waaronder branderigheid in de handen en voeten. Dit gebeurt vaak door het innemen van hoge doses vitamine B6-supplementen, wat kan resulteren in zenuwschade. Het is belangrijk om de aanbevolen dosering te volgen en bij symptomen van een overdosis de arts te raadplegen.
Sarcoïdose (aandoening met symptomen aan ogen, longen, huid en zenuwstelsel)
Sarcoïdose is een aandoening waarbij ontstekingen zich vormen in verschillende organen, zoals de longen, huid en ogen. Dit kan leiden tot branderigheid en andere symptomen zoals vermoeidheid en gewichtsverlies. De oorzaak van sarcoïdose is vaak onbekend, maar het kan worden behandeld met corticosteroïden en andere immunosuppressiva om de ontsteking te verminderen.
Slechte bloedcirculatie
Een brandend gevoel in de handen en vingers kan optreden door een belemmerde bloedtoevoer naar deze gebieden. Dit kan worden veroorzaakt door externe factoren zoals een strakke tourniquet of interne factoren zoals
bloedstolsels in de bloedvaten.
Atherosclerose (slagaderverkalking) door ophoping van vette plaques in bloedvaten kan ook leiden tot verminderde bloedstroom naar de handen en vingers.
Spinale stenose (vernauwing van het wervelkanaal)
Bij
spinale stenose ontstaat druk op het ruggenmerg door vernauwing van het wervelkanaal, wat kan leiden tot pijn en een brandend gevoel, afhankelijk van de aangetaste zenuwen. Diagnostische methoden zoals
MRI-scan,
CT-scan en
röntgenfoto’s zijn nuttig voor het opsporen van spinale stenose.
Stoornissen in de nervus ulnaris (elleboogzenuw)
Stoornissen in de nervus ulnaris, ook bekend als elleboogzenuw, kunnen branderigheid en gevoelloosheid in de handen veroorzaken. Dit kan voortkomen uit compressie of schade aan de zenuw door bijvoorbeeld een blessure, langdurige druk of herhaalde bewegingen. Behandeling kan bestaan uit fysiotherapie, splenctie en soms chirurgie om de druk op de zenuw te verlichten.
Trauma
Een veelvoorkomende oorzaak van een brandend gevoel in de handen en vingers is een verwonding in deze gebieden. Dit kan het gevolg zijn van fysiek, chemisch of elektromagnetisch trauma. De verwonding kan beperkt blijven tot de huid of dieperliggende weefsels aantasten, wat kan leiden tot ontsteking en een branderigheid van de huid.
Vitaminetekort
Een
vitaminegebrek kan leiden tot ontstekingen en een brandend gevoel in de handen. Tekorten aan vitamine B-complex,
vitamine A en
vitamine E kunnen bijdragen aan deze symptomen. Supplementen kunnen nuttig zijn indien deze vitamines niet voldoende via de voeding worden ingenomen.
Verkeerd gespannen handschoenen
Het dragen van verkeerd gespannen of te strakke handschoenen kan leiden tot compressie van de zenuwen in de handen, wat branderigheid en ongemak kan veroorzaken. Dit kan vooral een probleem zijn bij het dragen van handschoenen voor langere tijd of tijdens activiteiten waarbij de handen veel bewegen. Het aanpassen van de pasvorm en het kiezen van goed passende handschoenen kan de symptomen verlichten.
Ziekte van Raynaud
De
ziekte van Raynaud wordt gekenmerkt door verminderde bloedtoevoer door vernauwing van de slagaders in de handen en vingers. Vasoconstrictie door sterke samentrekking van de bloedvatwanden kan optreden door koude of sterke emoties. De symptomen omvatten een branderig gevoel, gevoelloosheid en veranderingen in de huidskleur van de vingers en handen. Onbehandeld kan de ziekte van Raynaud leiden tot weefselschade en gang
Risicofactoren
Mensen met chronische aandoeningen zoals diabetes hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van brandende handen door de zenuwbeschadiging die gepaard gaat met deze ziekte. Beroepsgroepen waarbij men veelvuldig met de handen werkt, zoals kappers of computerwerkers, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van carpaletunnelsyndroom. Langdurige blootstelling aan koude temperaturen of chemische stoffen kan ook het risico verhogen. Daarnaast lopen mensen met auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis een groter risico op ontstekingen die kunnen leiden tot brandende sensaties in de handen.
Geassocieerde symptomen
Een brandend gevoel in de handen gaat vaak gepaard met andere symptomen, die afhankelijk van de onderliggende oorzaak variëren. Naast het branderige gevoel kunnen patiënten ook last hebben van gevoelloosheid, tintelingen, zwakte of verminderde gevoeligheid in de handen. Andere mogelijke symptomen zijn pijn in de handen, polsen, armen en vingers, evenals beperkte beweeglijkheid. Visuele tekenen zoals roodheid en zwelling kunnen ook aanwezig zijn. Bij carpaletunnelsyndroom kunnen pijn en zwakte in de pols en hand optreden, terwijl perifere neuropathie ook pijn of gevoelloosheid in de voeten kan veroorzaken. Deze symptomen kunnen geleidelijk of plotseling optreden en variëren in ernst.
Alarmsymptomen
Bepaalde alarmsymptomen kunnen wijzen op ernstigere onderliggende aandoeningen en vereisen onmiddellijke medische aandacht. Deze symptomen omvatten:
- Plotselinge, ernstige pijn in de handen
- Volledig verlies van gevoel of motorische functies
- Symptomen gepaard met systemische verschijnselen zoals koorts, plotseling gewichtsverlies of ademhalingsproblemen
- Moeite met spreken, gezichtsverlies of spierzwakte, wat kan duiden op een beroerte of neurologische aandoening
Als deze symptomen optreden, is een spoedevaluatie noodzakelijk.
Een bloedonderzoek kan soms noodzakelijk zijn /
Bron: Frolicsomepl, PixabayDiagnose en onderzoeken
De diagnose van brandende handen begint met een grondige anamnese en lichamelijk onderzoek. De arts zal vragen naar de duur en ernst van de symptomen, evenals naar andere geassocieerde symptomen zoals gevoelloosheid of zwakte. Mogelijke onderzoeken omvatten:
- Bloedonderzoek om onderliggende aandoeningen zoals diabetes, vitaminetekort of infecties op te sporen
- Elektromyografie (EMG) en zenuwgeleidingsstudies om de elektrische activiteit van de zenuwen in de handen te meten
- Beeldvormende onderzoeken zoals röntgenfoto’s en MRI-scans om structurele problemen in de pols of hand te identificeren
- Urineonderzoek om nier- of metabole aandoeningen uit te sluiten
- Lumbale punctie voor analyse van ruggenmerg- en hersenvocht bij vermoeden van neurologische aandoeningen
- Zenuwbiopsie voor een gedetailleerde beoordeling van zenuwweefsel in sommige gevallen
Behandeling van branderige handen
De behandeling van brandende handen hangt af van de onderliggende oorzaak. Mogelijke behandelingen omvatten:
- Behandeling van de onderliggende oorzaak
- Verbetering van de bloedcirculatie
- Medicatie voor zenuwpijn zoals gabapentine of pregabaline
- Steroidtherapie
- Chirurgie, indien nodig, zoals carpaletunnelsyndroom-operatie
- Interne pijnpomp en ruggenmergstimulatoren
- Verdovende injecties in de aangetaste weefsels Verschillende bloeddrukmedicijnen
Bij carpaletunnelsyndroom kunnen rust, polsspalken en ontstekingsremmende medicatie helpen. Bij neuropathie kan een strikte controle van de bloedsuikerspiegel essentieel zijn. Fysiotherapie en ergotherapie kunnen bijdragen aan het verbeteren van handfuncties. In ernstige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn om de druk op de zenuwen te verlichten.
Prognose
De prognose voor mensen met brandende handen varieert afhankelijk van de oorzaak en de tijdigheid van de behandeling. Bij aandoeningen zoals carpaletunnelsyndroom kan tijdige behandeling leiden tot volledig herstel van de handfunctie. Chronische aandoeningen zoals diabetes of neuropathie kunnen echter permanente zenuwschade veroorzaken, hoewel symptoommanagement de kwaliteit van leven aanzienlijk kan verbeteren. Acute infecties of ontstekingsziekten kunnen met de juiste behandeling binnen enkele weken verbeteren.
Complicaties
Onbehandelde brandende handen kunnen leiden tot aanzienlijke complicaties:
- Bij carpaletunnelsyndroom kan langdurige zenuwbeknelling blijvende zwakte en gevoelloosheid in de hand veroorzaken.
- Neuropathie door diabetes kan verergeren tot ernstige complicaties, zoals moeilijk genezende wonden of zweren.
- Infecties of ontstekingen kunnen leiden tot blijvende zenuwschade.
- Chronische pijn en verminderde handfunctie kunnen de dagelijkse activiteiten belemmeren.
Preventie van brandende handen
Preventie van brandende handen richt zich op het aanpakken van risicofactoren en onderliggende oorzaken:
- Voor mensen met diabetes is een goede controle van de bloedsuikerspiegel essentieel om neuropathie te voorkomen.
- Het nemen van pauzes en het uitvoeren van hand- en polsoefeningen kan carpaletunnelsyndroom helpen voorkomen, vooral bij intensief handmatig werk.
- Het dragen van beschermende handschoenen kan de blootstelling aan schadelijke stoffen minimaliseren.
- Een gezonde levensstijl, inclusief een uitgebalanceerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging, is belangrijk voor het behouden van een goede bloedsomloop en zenuwgezondheid.
Lees verder