Nodulaire acne: Pijnlijke harde en grote bultjes onder huid

Nodulaire acne is een huidaandoening waarbij een patiënt harde, pijnlijke acneletsels diep onder de huid heeft. De ernstige vorm van acne (ontsteking van de talgklieren) treft vaak het gezicht, de borst of de rug. De knobbeltjes houden vaak meerdere weken of maanden aan en zijn vaak pijnlijk. Diverse zelfzorgmaatregelen en medische behandelingen zijn beschikbaar om het uiterlijk van de patiënt te verbeteren.

• Oorzaken: Overgroei van bacteriën in verstopte porie
• Risicofactoren van knobbeltjes onder huid
• Symptomen: Pijnlijke harde en grote bultjes onder huid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van nodulaire acne
• Prognose van huidaandoening

Oorzaken: Overgroei van bacteriën in verstopte porie

De symptomen van nodulair acne treden op wanneer een porie verstopt raakt. Natuurlijke oliën (talg) vermengen zich met dode huidcellen en raken vast in de verstopte porie. Bij nodulaire acne leiden verstopte poriën niet tot een standaard mee-eter of puistje, maar wel tot een meer ernstige uitbraak. Nodulaire acne vormt zich wanneer een overgroei van de bacterie P. acnes die op de huid leeft, vast komt te zitten in de verstopte porie. Dit leidt tot een infectie die de diepere huidlagen aantast. De infectie veroorzaakt een ontsteking in de diepe huidlagen, waardoor harde bultjes ontstaan.

Risicofactoren van knobbeltjes onder huid

Genetica

Wanneer de ouders ook lijden aan nodulaire acne, is de kans groter om de huidaandoening ook te ontwikkelen.

Hormonale veranderingen

Een toename van de androgeenproductie verandert de dichtheid van de olie die de talgklieren afscheiden. Hierdoor verstoppen de poriën sneller wat leidt tot nodulaire acne.

Medicatie

Sommige medicijnen, zoals bijvoorbeeld bepaalde anticonceptiva, hebben bijwerkingen die leiden tot de huidziekte (acne medicamentosa).

Voeding

Veel vette voeding en weinig water drinken leiden tot een ongelijkmatige teint en textuur, hetgeen de verspreiding van acne bevordert.

Weer
Warme of vochtige klimaten zijn vaak ideaal voor de groei van bacteriën op de huid. Zonder goede huidverzorging gaan bacteriën de follikels (haarzakjes) verstoppen en een uitbraak van nodulaire acne veroorzaken.

Symptomen: Pijnlijke harde en grote bultjes onder huid

Op het gezicht, de borst of de rug verschijnen harde knobbeltjes (voelbaar als harde knopen onder de huid). Soms zijn ook andere lichaamsdelen aangetast. De bultjes hebben een huidskleur of anders hebben ze een rood en ontstoken uiterlijk. Ze zijn soms pijnlijk bij aanraking. Ze zijn doorgaans groter dan gewone acne of puistjes. Een puskop komt niet voor bij de knobbeltjes van nodulaire acne. Pus komt dus niet vrij wanneer een patiënt de knobbeltjes openknijpt. De nodules (knobbeltjes) gaan zelfs nog meer ontsteken door deze handeling.

Diagnose en onderzoeken

De arts neemt een stukje huid weg (huidbiopsie) en laat dit onderzoeken op de aanwezigheid van een infectie. Nodulaire acneletsels zijn niet hetzelfde als cysten. Cysten bevinden zich ook onder de huid maar ze bevatten vloeistof waardoor ze zachter aanvoelen dan de harde knobbeltjes van nodulaire acne.

Behandeling van nodulaire acne

Zelfzorg

De patiënt gebruikt het best zelfzorgmaatregelen naast een noodzakelijke medische behandeling.

Appelciderazijn
Appelciderazijn biedt antibacteriële eigenschappen. De patiënt verdunt de appelciderazijn met warm water en past dit mengsel toe op de aangetaste huid.

Huidverzorgingstips
Om de huid schoon te houden en puistjes te verminderen, zijn volgende tips nuttig:

• dagelijks zonnebrandcrème aanbrengen
• de handen wassen voor het aanbrengen van make-up
• de knobbeltjes niet zelf verwijderen (verhoogt de kans op verdere ontsteking en littekenvorming)
• een zachte vochtinbrengende crème gebruiken
• het gezicht niet aanraken
• het gezicht twee keer per dag wassen
• make-up verwijderen voor het slapen gaan
• zichzelf direct na het sporten wassen

Olijfolie
De huidletsels verminderen door het aanbrengen van olijfolie op de huid. Olijfolie heeft namelijk antioxiderende eigenschappen bij toepassing op de huid. Daarnaast is het aanbrengen van olijfolie op de huid goed voor de huidgezondheid en voorkomt dit acne.

Stress verminderen
Stresshormonen en stress in het lichaam veroorzaken mogelijk acne. Mindfulness, meditatie of yoga verminderen hierdoor puistjes en verbeteren het algemeen welzijn.

Professionele medische behandeling

Standaard acnebehandelingen zijn vaak niet effectief voor de behandeling van nodulaire acne. Deze medicijnen verwijderen namelijk overmatig talg en dode cellen op het huidoppervlak. Om de diepere huidlagen aan te pakken, is een intensievere behandeling vereist.

Antibiotica
Een overgroei van P. acnes-bacteriën draagt bij aan de totstandkoming van de huidziekte. De arts schrijft daarom orale (via de mond ingenomen) antibiotica voor om overtollige bacteriën te doden. Hierdoor komen de overtollige bacteriën niet in de verstopte poriën terecht en ontstaat geen uitbarsting van nodulaire acne. Antibiotica verlichten bovendien de pijn of ontsteking die gepaard gaan met de huidaandoening. Op korte termijn zijn deze medicijnen effectief, maar zijn geen behandelingsoptie voor de lange termijn. Per uitbraak mag de patiënt zeven tot tien dagen nemen. Bij een voortdurend gebruik van antibiotica, vermindert het effect van de medicijnen en ontstaan sneller andere complicaties.

Anticonceptiepillen
Bij sommige vrouwen is nodulaire acne het gevolg van hormonale veranderingen. Androgenen (hormonen) bevorderen de olieproductie op de huid, wat de kans op het ontwikkelen van verstopte poriën en puistjes vergroot. Daarom schrijven artsen anticonceptiepillen voor voor vrouwen met nodulaire acne waarbij de symptomen verschijnen als gevolg van hormonale veranderingen.

Isotretinoïne
Isotretinoïne is een sterk medicijn voor de behandeling van acne dat een patiënt dagelijks moet innemen. Dit medicijn behandelt alle vormen van acne. Artsen schrijven isotretinoïne enkel voor voor patiënten met ernstige acne, omdat het verschillende nadelige bijwerkingen heeft. Vrouwen die zwanger zijn of proberen zwanger te worden, mogen isotretinoïne wel niet gebruiken, omdat dit schadelijk is voor de groeiende foetus. Daarnaast ontstaan sneller andere bijwerkingen door het gebruik van deze medicijnen:

• algemene pijnen
• een droge huid, droge lippen, droge ogen, een droge keel, een droge neus
• een meer gevoelige huid voor zonlicht
• hoofdpijn
• neusbloedingen

Topische behandelingen
Topische behandelingen zijn crèmes of zalven die een patiënt rechtstreeks op de huid aanbrengt:

• antibiotische crème doodt bacteriën onder de huid
• salicylzuur met voorschriftsterkte droogt overtollige olie op en ruimt dode huidcellen op.
• retinoïden zijn gemaakt van vitamine A en ontstoppen de poriën

Sommige patiënten gebruiken topische medicijnen als een eerste behandeling of als aanvulling op orale medicatie. Voor ernstigere puistjes is een combinatie van lokale behandelingen en andere behandelingen nodig.

Behandeling van littekens

Nodulair acne laat soms littekens achter op de huid, zelfs nadat de puistjes verdwenen zijn. De huid verbeteren en de hoeveelheid acnelittekens verminderen is mogelijk met chemische peelings, lasertherapie en therapie met blauw licht

Prognose van huidaandoening

Nodulaire acne houdt weken of maanden aan in tegenstelling tot gewone puistjes. Zonder behandeling veroorzaakt nodulaire acne littekens.

Lees verder

• Acne: Huidaandoening met ontsteking van talgklieren
• Acne aestivalis: Huidaandoening met bultjes na uv-stralen
• Acne (puistjes) op borsten: Oorzaken & behandeling borstacne
• Acne agminata: Huidziekte met bultjes rond oogleden
• Acne medicamentosa: Huidletsels door gebruik van medicijnen