Acne agminata: Huidziekte met bultjes rond oogleden
Acne agminata is een chronische inflammatoire huidziekte waarbij de patiënt geelbruine tot roodbruine bultjes en knobbels op het gezicht heeft, en dan vooral rond de oogleden. De zeldzame huidaandoening tast mogelijk ook andere lichaamsgebieden aan. De symptomen zijn moeilijk te behandelen met medicijnen en lastertherapie. Bij de meeste patiënten verdwijnen de bultjes evenwel na enkele jaren, al laten ze soms wel littekens na. Tilbury Fox beschreef voor het eerst deze goedaardige huidziekte in de medische literatuur in 1878.
Synoniemen acne agminata
Andere benamingen voor acne agminata zijn:
- acne telangiectoides van Kaposi
- acnitis van Barthélemy
- faciale idiopathische granulomen met regressieve evolutie
- lupus miliaris disseminatus faciei
- tuberculodermas van het gezicht
Epidemiologie huidziekte
De frequentie van Lupus miliaris disseminatus faciei (LMDF) is onbekend anno oktober 2020. De zeldzame ziekte komt in Japan vaker tot stand. De ziekte tast het vaakst jongvolwassenen en mensen van middelbare leeftijd aan, hoewel acne agminata verschijnt op elke mogelijke leeftijd. Beide geslachten zijn even vaak getroffen door de huidafwijking. Japanners zijn het vaakst aangetast door de chronische huidziekte.
Oorzaken chronische huidaandoening
Het is anno oktober 2020 onbekend wat de precieze oorzaak is van acne agminata. Mogelijk is de ziekte het gevolg van een infectie door
M. tuberculose, atypische mycobacteriën, tuberculiden, een vreemd lichaam granuloom (vooral tegen zirkonium), een reactie op de inhoud van een cyste of een reactie op
D folliculorum. Het ontstaan is eveneens gemeld na een stamceltransplantatie.
Symptomen: Bultjes rond oogleden
Vooral de oogleden, het voorhoofd, de wangen en de kin zijn getroffen door acne agminata. Af en toe zijn ook de
oksels, de
bovenbenen of de romp aangetast. Op de huid verschijnen rode, bruine of geelbruine bultjes (papels) en
knobbels die ongeveer één tot vijf millimeter groot zijn en licht
schilferen. De bultjes verschijnen tot slot afzonderlijk of in groepen en brengen verder geen andere symptomen met zich mee.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
Acne agminata diagnosticeren gebeurt vaak via een klinisch onderzoek. Maar door de zeldzaamheid van de ziekte, voert de arts vaak een
biopsie uit. Wanneer de arts een stukje huidweefsel microscopisch laat onderzoeken, bemerkt de patholoog in het laboratorium dat dit stukje weefsel een oppervlakkige granulomateuze
ontsteking (ontstekingsreactie op weefselbeschadiging) met perifolliculaire kaasachtige granulomen in de dermis (lederhuid: huidlaag onder de opperhuid) bevat.
Differentiële diagnose
Meestal zijn andere onderzoeken niet nodig, maar de symptomen wijzen soms in de richting van
sarcoïdose (aandoening aan ogen, longen, huid en zenuwstelsel) of cutane
tuberculose (bacteriële infectie), waardoor de arts nog een
bloedonderzoek, een
röntgenfoto van de
borstkas (
thoraxfoto) en een speciale huidtest uitvoert. Soms doet acne agminata eveneens denken aan acne vulgaris, maar bij deze laatste zijn
mee-eters (kleine zwarte bultjes op gezicht) aanwezig in tegenstelling tot bij acne agminata. De oogleden zijn normaal gesproken evenmin aangetast door acne vulgaris.
Andere mogelijke differentiële diagnoses omvatten:
Is enkel de oksel aangetast (axillaire acne agminata), dan is het niet altijd eenvoudig om de diagnose te stellen omdat de arts dan mogelijk denkt aan een
allergische reactie van deodorant of een ander anti-transpiratiemiddel.

De arts test mogelijk diverse geneesmiddelen uit bij acne agminata /
Bron: Stevepb, PixabayBehandeling via medicatie en/of lasertherapie
De arts zet diverse mogelijke behandelingen in want deze ziekte is moeilijk te behandelen. Soms reageert een patiënt positief op de medicijnen, maar soms is de medicatie niet of onvoldoende effectief. Daarom test de arts soms wat medicatie uit bij acne agminata:
- Dapson
- Doxycycline
- Gecombineerde orale anticonceptiva (de anticonceptiepil)
- Isotretinoïne
- Kaliumjodide
- Metronidazol 3 dd 500 mg. Metronidazol reduceert Demodex maar is ook een anti-inflammatoir middel.
- Plaquenil (hydroxychloroquine)
- Prednisolon
In sommige gevallen is een laserbehandeling (acne fototherapie) inzetbaar om de symptomen te verlichten.
Complicaties acne agminata
Wanneer de patiënt geen behandeling krijgt, houden de symptomen van acne agminata aan. De huidletsels presenteren zich vervolgens geleidelijk in korsten en puistjes, om dan na één tot drie jaar te verdwijnen en bij sommige patiënten (ontsierende)
littekens achter te laten.