Hielpijn: Oorzaken van pijn aan hiel (pijnlijke hiel)

Hielpijn is een veelvoorkomend voetprobleem dat vaak opduikt onder de hiel of net daarachter, waar de achillespees zich verbindt met het hielbot. Meestal is de pijn niet het gevolg van een specifiek trauma, maar eerder van overmatig gebruik of een infectie. Aanvankelijk kan de pijn mild zijn, maar deze kan in sommige gevallen ernstig en invaliderend worden. Gelukkig zijn de meeste vormen van hielpijn goed te behandelen met zelfzorgmaatregelen. In sommige gevallen kan echter professionele medische behandeling noodzakelijk zijn. Het dragen van goede schoenen kan veel vormen van hielpijn voorkomen.

• Oorzaken van pijnlijke hiel
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen
• Locatie
• Pijn
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van hielpijn
• Preventie: Goede Schoenen en Oefeningen

Oorzaken van pijnlijke hiel

Hielpijn wordt vaak veroorzaakt door overmatig gebruik van de hiel of door trauma. De veelvoorkomende oorzaken van pijnlijke hiel zijn onder andere:

Aandoeningen

Aandoeningen die hielpijn kunnen veroorzaken zijn:

• calcaneale cysten
• de ziekte van Sever (pijnlijke hielaandoening bij kinderen)
• diabetes mellitus (suikerziekte), met name diabetische neuropathie, een vorm van perifere neuropathie (zenuwschade met pijn en gevoelloosheid in de handen en voeten)
• een achillespeesruptuur, waarbij de pees volledig is gescheurd
• een botcyste (een solitaire met vloeistof gevulde cyste in een bot)
• een botkneuzing (traumatisch letsel aan het bot met pijn en zwelling)
• een breuk van het hielbot door een zware impact op de hiel na een valpartij (calcaneusfractuur)
• een chronische ontsteking van het hielkussen
• een Morton neuroom (zwelling van een zenuw in de bal van de voet, gewoonlijk tussen de basis van de tweede en derde tenen)
• een peesplaatontsteking (plantaire fasciitis)
• een scheur in de korte buigspier
• een scheur in de plantaire fascia
• een stressfractuur
• een traumatisch letsel
• een zwelling en pijn in de achillespees
• een zwelling van de slijmbeurs (met vocht gevulde zak) aan de achterkant van het hielbeen onder de achillespees (bursitis)
• het tarsaal tunnel syndroom (druk op de scheenbeenzenuw met pijn)
• hielspoor
• inklemming van de zenuw van Baxter
• jicht (verhoogde urinezuurspiegels in het bloed leiden tot uraatkristallen rond de gewrichten, wat ontsteking en hevige pijn, vooral aan de grote teen, veroorzaakt)
• metabole stoornissen
• osteomyelitis: Een infectie van het bot of beenmerg die leidt tot ontsteking van het bot. Osteomyelitis kan ontstaan na een verwonding of operatie, of via de bloedbaan in het botweefsel terechtkomen. Symptomen zijn onder meer diepe pijn en spierspasmen in het getroffen gebied, evenals koorts.
• problemen met de bloedsomloop
• systemische artritis (gewrichtsontsteking), zoals systemische lupus erythematosus, reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen), psoriatische artritis (ziekte met symptomen aan huid en gewrichten)
• tumor van zacht weefsel

Omgevingsfactoren

Omgevingsfactoren die hielpijn kunnen veroorzaken zijn onder andere:

• blootstelling aan toxines
• een gewichtstoename (inclusief gewichtstoename door zwangerschap) die extra druk op de plantaire fascia uitoefent
• een slechte houding tijdens het lopen of rennen
• het normale verouderingsproces, wat resulteert in verlies van ligamentelasticiteit
• schoenen met slechte ondersteuning of demping, of versleten schoenen
• hardlopen op harde oppervlakken, zoals beton
• overmatig lopen
• stijve kuitspieren of stijve achillespees
• de hiel plotseling naar binnen of naar buiten draaien
• hard of onhandig op de hiel belanden

Symptomen

Locatie

Patiënten ervaren meestal pijn onder de hiel of net achter de hiel. In de meeste gevallen is de pijn voelbaar onder de voet, richting de voorkant van de hiel. Soms is de zijkant van de hiel pijnlijk, wat kan wijzen op laterale voetpijn. De meest voorkomende oorzaak van hielpijn is plantaire fasciitis, waarbij de pijn onder de hiel of hielen optreedt. Pijn achter de hiel wordt vaak geassocieerd met achilles tendinitis. Pijn kan ook aan de binnen- of buitenkant van de hiel en de voet voorkomen.

Pijn

De pijn begint meestal geleidelijk, zonder duidelijke schade aan het getroffen gebied. Vaak ontstaan de klachten door het dragen van platte schoenen, die de plantaire fascia overbelasten en ontsteking of zwelling veroorzaken. Bij een scheur kan de pijn onmiddellijk optreden, soms vergezeld van een ploffend geluid (gewrichtsgeluiden). De symptomen kunnen verergeren na het opstaan in de ochtend en na periodes van rust gedurende de dag. Activiteit kan de pijn tijdelijk verlichten, maar deze verergert vaak tegen het einde van de dag.

Alarmsymptomen

Wanneer een van de volgende alarmsymptomen zich voordoet bij hielpijn, is het raadzaam een arts te raadplegen:

• aanhoudende hielpijn
• ernstige pijn met zwelling in de buurt van de hiel
• hielpijn die langer dan een week aanhoudt
• moeilijkheden met normaal lopen
• moeite om de voet naar beneden te buigen of op de tenen te staan
• pijn in de hiel gecombineerd met koorts
• pijn, gevoelloosheid of tintelingen in de hiel samen met koorts

Diagnose en onderzoeken

De arts zal de voet onderzoeken en vragen stellen over de pijn, de dagelijkse activiteiten van de patiënt, het soort gebruikte schoenen en de medische geschiedenis. Bij het onderzoek worden de spieren getest, te beginnen bij de knie. De arts zoekt naar ongewone vormen of huidveranderingen om onderscheid te maken tussen aandoeningen zoals tumoren, psoriasis en andere aandoeningen. De hiel wordt ook geknepen om zenuwproblemen, cysten of stressfracturen op te sporen. In sommige gevallen zijn aanvullende bloedonderzoeken of beeldvormende onderzoeken nodig om een accurate diagnose te stellen, wat bijdraagt aan een effectieve behandeling.

Behandeling

Zelfzorg
In de zelfzorg zijn de volgende maatregelen aanbevolen:

Het gebruik van krukken om druk op de voeten te vermijden.
Rust: De patiënt dient gedurende ongeveer een week zoveel mogelijk te rusten.
IJsapplicatie: Breng twee keer per dag gedurende tien tot vijftien minuten ijs aan op de pijnlijke gebieden, vooral in de eerste paar dagen van de pijn.
Vrij verkrijgbare pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen kunnen helpen bij het verlichten van de pijn.
Het dragen van goed passende schoenen met voldoende ondersteuning en demping.
Het gebruik van hielstukken, viltjes of steunzolen kan ook nuttig zijn.
Speciale nachtspalken kunnen de pijn verlichten door de plantaire fascia en de achillespees tijdens de nacht in een gestrekte positie te houden. Raadpleeg een arts voordat u een nachtspalk gaat gebruiken.
Professionele Medische Zorg
Afhankelijk van de oorzaak van de hielpijn kunnen de volgende behandelingen worden ingezet:

• Botoxinjecties kunnen effectief zijn bij de behandeling van plantaire fasciitis.
• Corticosteroïd injecties kunnen worden gebruikt wanneer NSAID’s (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen) onvoldoende effectief zijn. Deze injecties worden echter met voorzichtigheid gebruikt vanwege mogelijke bijwerkingen bij langdurig gebruik.
• Fysiotherapie kan helpen bij het rekken van de plantaire fascia en de achillespees, en bij het versterken van de spieren van het onderbeen, wat bijdraagt aan een stabielere enkel en hiel.
• Atletisch tapen biedt extra ondersteuning aan de onderkant van de voet.
• Orthesen, orthopedische hulpmiddelen en inlegzolen kunnen voetfouten corrigeren en de voetboog tijdens het genezingsproces ondersteunen.
• Extracorporale schokgolftherapie maakt gebruik van geluidsgolven die gericht worden op het getroffen gebied om de genezing te bevorderen. Deze therapie wordt doorgaans alleen toegepast bij langdurige hielpijn waarbij andere behandelingen niet effectief zijn.
• Als andere behandelingen niet succesvol zijn, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn waarbij de plantaire fascia van het hielbot wordt losgemaakt, hoewel dit het risico met zich meebrengt dat de voetboog verzwakt.

Prognose van hielpijn

De meeste gevallen van hielpijn verdwijnen met of zonder behandeling. Echter, bij sommige patiënten kan hielpijn chronisch worden, wat langdurige behandeling en management vereist.

Preventie: Goede Schoenen en Oefeningen

Het voorkomen van hielpijn kan door het volgende worden bevorderd:

• Spierversterking en flexibiliteit: Houd de spieren in de kuiten, enkels en voeten flexibel en sterk door regelmatig rek- en strekoefeningen te doen, vooral voor het trainen.
• Goed passende schoenen: Draag comfortabele schoenen die goed passen, met adequate ondersteuning en demping. Zorg ervoor dat er voldoende ruimte is voor de tenen.
• Op harde oppervlakken: Wanneer je op harde oppervlakken loopt, zoals beton, is het belangrijk om goede schoenen te dragen.
• Rust en herstel: Voor mensen die gevoelig zijn voor hielpijn, is het essentieel om de voeten voldoende rust te geven.
• Gezond lichaamsgewicht: Het handhaven van een gezond lichaamsgewicht vermindert de belasting op de hielen.

Door deze richtlijnen te volgen, kan de kans op hielpijn worden verminderd en kan de algehele voetgezondheid worden verbeterd.

Lees verder

• Plantaire fasciitis: Peesplaatontsteking met hielpijn
• Ziekte van Sever: Pijnlijke hielaandoening bij kinderen
• Achillespeesontsteking: Pijn aan de hiel, vooral na rust
• Laterale voetpijn: Pijn aan buitenkant van voet
• Hielkloven: Oorzaken & behandeling kloven (scheuren) in hiel