Glossofaryngeale neuralgie: Zenuwpijn in het gezicht
Bij glossofaryngeale neuralgie ontstaat schade van de negende schedelzenuw. Hierdoor ervaren patiënten extreme pijn in de achterkant van de keel, de tong en het oor. Hoewel de exacte oorzaak niet bekend is, maar meestal is wel een bloedvat aanwezig dat schade aan de zenuw veroorzaakt. Medicijnen verlichten meestal in eerste instantie de pijnklachten, maar ook andere medische procedures en een operatie zijn inzetbaar voor het verlichten van de zenuwpijn.- Epidemiologie van zenuwaandoening
- Prevalentie van glossofaryngeale neuralgie
- Geslachtsverschillen
- Oorzaken van glossofaryngeale neuralgie
- Mechanisme
- Zenuwbeschadiging
- Oorzaken van zenuwcompressie
- Neurofysiologische veranderingen
- Oorzaken en risicofactoren: Schade aan zenuw
- Risicofactoren: Samenpersing van zenuw door tumor of bloedvat
- Risicogroepen
- Oudere volwassenen
- Mannen
- Patiënten met neurovasculaire aandoeningen
- Symptomen: Aanvallen van zenuwpijn aan gezicht
- Negende hersenzenuw
- Tiende hersenzenuw
- Alarmsymptomen
- Plotselinge, intense pijn
- Langdurige of terugkerende symptomen
- Andere neurologische symptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling van glossofaryngeale neuralgie
- Prognose van aandoening
- Korte termijn prognose
- Langdurige prognose
- Complicaties
- Preventie
- Gezond levensstijl en medische controle
- Vroege diagnose en behandeling
- Behandeling van onderliggende aandoeningen
- Praktische tips voor het omgaan met glossofaryngeale neuralgie
- Raadpleeg een arts voor de juiste medicatie
- Pas je voedingspatroon aan om irritaties te voorkomen
- Gebruik warmte- of koudebehandelingen om de pijn te verzachten
- Vermijd uitlokkende factoren zoals druk en stress
- Gebruik ontspanningsoefeningen om je algemene welzijn te verbeteren
- Zorg voor voldoende rust en slaap
- Raadpleeg een specialist als de pijn aanhoudt
- Wees geduldig en geef je lichaam de tijd om te herstellen
- Misvattingen rond glossofaryngeale neuralgie
- Glossofaryngeale neuralgie is dezelfde aandoening als trigeminusneuralgie
- De pijn komt alleen voor in de mond en keel
- Glossofaryngeale neuralgie wordt veroorzaakt door een infectie
- Medicatie is de enige behandelingsoptie voor glossofaryngeale neuralgie
- Alleen oudere volwassenen krijgen glossofaryngeale neuralgie
- Glossofaryngeale neuralgie is altijd chronisch
- Er is geen kans op verbetering van glossofaryngeale neuralgie
Epidemiologie van zenuwaandoening
Glossofaryngeale neuralgie is een zeldzame aandoening die zenuwpijn veroorzaakt in het gezicht, meestal langs de zenuw van de mond, keel en keelholte. De aandoening is relatief ongebruikelijk, maar kan een aanzienlijke impact hebben op het dagelijks leven van patiënten die eraan lijden.Prevalentie van glossofaryngeale neuralgie
De prevalentie van glossofaryngeale neuralgie is moeilijk te bepalen, maar het wordt geschat dat minder dan 1 op de 100.000 mensen jaarlijks de diagnose krijgt. De aandoening komt vaker voor bij volwassenen, vooral degenen van middelbare leeftijd of ouder, met een piek bij 50 tot 70 jaar.Geslachtsverschillen
Er is een lichte oververtegenwoordiging van mannen met glossofaryngeale neuralgie, hoewel de aandoening zowel mannen als vrouwen kan treffen. De symptomen kunnen zich plotseling voordoen en kunnen zowel af en toe als chronisch zijn, wat een aanzienlijke invloed heeft op de levenskwaliteit van de patiënt.Oorzaken van glossofaryngeale neuralgie
De aandoening wordt vaak geassocieerd met druk op de glossofaryngeale zenuw, die door de keelholte en de mond slingert. Dit kan worden veroorzaakt door een tumor, vernauwing of verwonding aan de zenuw, maar het kan ook idiopathisch zijn, wat betekent dat er geen duidelijke oorzaak wordt gevonden.Mechanisme
Het mechanisme van glossofaryngeale neuralgie is gerelateerd aan de irritatie van de glossofaryngeale zenuw, die verantwoordelijk is voor de pijnsensaties in het gezicht, de mond en de keel.Zenuwbeschadiging
De zenuwpijn wordt veroorzaakt door een beschadiging of irritatie van de glossofaryngeale zenuw. Deze zenuw heeft een belangrijk functie bij het doorgeven van gevoel van de mond, keel en het achterste deel van de tong naar de hersenen. Irritatie of druk op de zenuw kan een pijnreactie veroorzaken.Oorzaken van zenuwcompressie
De meeste gevallen van glossofaryngeale neuralgie worden veroorzaakt door compressie van de zenuw door naburige structuren, zoals bloedvaten, tumoren of andere massa's die zich nabij de zenuw bevinden. In sommige gevallen kan het een resultaat zijn van verwondingen, zoals een breuk of postoperatieve schade.Neurofysiologische veranderingen
De zenuwvezels kunnen door compressie of schade op een abnormale manier signalen naar de hersenen sturen, wat leidt tot de typische pijnklachten. Deze pijn is vaak scherp, plotseling en kan gepaard gaan met andere symptomen zoals een verstoord gevoel in de mond of keel.Oorzaken en risicofactoren: Schade aan zenuw
Glossofaryngeale neuralgie wordt vaak veroorzaakt door compressie van de glossopharyngeale zenuw, meestal door een bloedvat dat tegen de zenuw aan drukt. Het kan ook voortkomen uit zenuwletsel of -irritatie door andere aandoeningen zoals multiple sclerose of een tumor in de regio.Risicofactoren: Samenpersing van zenuw door tumor of bloedvat
Meestal is er een bloedvat aanwezig dat de zenuw samenperst. Ook een tumor aan de schedelbasis die op de glossofaryngeale zenuw drukt vormt een risicofactor. Tumoren of infecties van de keel en mond die op de glossofaryngeale zenuw drukken zijn andere risicofactoren. Patiënten met keelkanker of halskanker zijn ook vaker aangetast door deze zenuwaandoening. De veroudering en multiple sclerose zijn tot slot andere factoren die de kans op de zenuwaandoening verhogen.Risicogroepen
Hoewel glossofaryngeale neuralgie een zeldzame aandoening is, zijn er bepaalde groepen die meer kans hebben om het te ontwikkelen.Oudere volwassenen
De aandoening komt vaker voor bij ouderen, waarschijnlijk vanwege veroudering van de bloedvaten en zenuwen, waardoor de kans op compressie of schade aan de glossofaryngeale zenuw toeneemt.Mannen
Hoewel de aandoening zowel mannen als vrouwen kan treffen, komt glossofaryngeale neuralgie vaker voor bij mannen. Dit zou kunnen worden verklaard door verschillen in anatomie, hormonen of andere fysiologische factoren die de kwetsbaarheid voor zenuwcompressie beïnvloeden.Patiënten met neurovasculaire aandoeningen
Mensen die lijden aan aandoeningen zoals multiple sclerose, diabetes of een voorgeschiedenis van een beroerte kunnen een verhoogd risico lopen om glossofaryngeale neuralgie te ontwikkelen. Deze aandoeningen kunnen leiden tot een verhoogde kans op zenuwbeschadiging of -compressie.Symptomen: Aanvallen van zenuwpijn aan gezicht
Negende hersenzenuw
Bij glossofaryngeale neuralgie ontstaan herhaalde episodes van hevige brandende of prikkende pijn in het gezicht, meer bepaald in de tong (tongpijn), de keel (keelpijn), de oren (oorpijn aan de uitwendige gehoorgang), de amandelen of het gebied onder de kaakhoek (kaakpijn). De zenuwpijn heeft meestal effect op één kant van de keel, maar bij één op de vier patiënten zijn wel beide kanten getroffen. Deze aanvallen van intense stekende, schietende en scherpe pijnscheuten (die aanvoelen als elektrische schokken) verschijnen vaak zonder waarschuwing, of anders treden ze op door het slikken, kauwen, praten, hoesten, gapen of lachen. De episodes houden enkele seconden tot enkele minuten aan. De aanvallen komen terug over meerdere dagen of weken en vervolgens komt de patiënt terecht in een remissie van enkele maanden of jaren waarbij geen symptomen optreden.Tiende hersenzenuw
Bij circa 10% van de patiënten ontstaan potentieel levensbedreigende episodes van hartafwijkingen omdat ook de nabijgelegen nervus vagus (de tiende (X) hersenzenuw) aangetast is. Een langzame pols, een plotselinge daling van de bloeddruk, flauwvallen (syncope) en toevallen zijn dan mogelijke symptomen.Alarmsymptomen
Er zijn verschillende alarmsymptomen die kunnen wijzen op een ernstigere vorm van glossofaryngeale neuralgie, of op complicaties die verdere behandeling vereisen.Plotselinge, intense pijn
De meest kenmerkende klacht bij glossofaryngeale neuralgie is plotselinge, scherpe pijn in het gezicht, die vaak voorkomt na het eten, slikken of praten. Deze pijn kan kort en intens zijn, en het kan gepaard gaan met andere symptomen zoals duizeligheid of vermoeidheid.Langdurige of terugkerende symptomen
Als de symptomen langer dan normaal aanhouden of terugkeren, kan dit duiden op een verergering van de aandoening of een onderliggende medische oorzaak die behandeling vereist. Regelmatige opvolging bij de arts is belangrijk in dergelijke gevallen.Andere neurologische symptomen
In sommige gevallen kan glossofaryngeale neuralgie gepaard gaan met andere neurologische symptomen, zoals tintelingen, gevoelloosheid of verlamming van delen van het gezicht of de tong. Dit kan wijzen op een ernstiger probleem, zoals zenuwschade of een aandoening van het centrale zenuwstelsel.Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoekEen arts raakt de achterkant van de keel aan met een wattenstaafje omdat hij zo gaat proberen een pijnaanval uit te lokken. Als dit pijn veroorzaakt, brengt de arts een plaatselijke verdoving aan op de achterkant van de keel en voert de arts de pijnstimulus opnieuw uit. Als de pijn niet wordt geactiveerd terwijl het gebied verdoofd is, stelt de arts de diagnose van glossofaryngeale neuralgie.
Diagnostisch onderzoek
De arts zet soms nog een MRI-scan of MRA-scan in om tumoren op te sporen of om een bloedvat in beeld te brengen dat de zenuw comprimeert (samendrukt).
Differentiële diagnose
De glossofaryngeale pijn is vergelijkbaar met trigeminusneuralgie (aangezichtspijn met pijnscheuten) en daarom stelt een arts soms de verkeerde diagnose. Een neurochirurg die gespecialiseerd is in gezichtspijn, is het best geplaatst om het onderscheid te maken.
