Neuropathische pijn: Pijn door schade aan zenuwstelsel
Pijn valt in te delen in twee grote soorten, namelijk nociceptieve pijn (pijn door een schadelijke prikkel aan het lichaam) of neuropathische pijn (zenuwpijn). Neuropathische pijn komt tot stand door schade aan het zenuwstelsel van het lichaam, hetgeen vaak het resultaat is van een infectie of verwonding aan de zenuwen. Voorbeelden van neuropathische pijn zijn bijvoorbeeld fantoompijn na een amputatie of diabetische neuropathie als complicatie van diabetes mellitus (suikerziekte). Brandende pijn en een doof gevoel zijn enkele symptomen van neuropathische pijn. De arts behandelt de onderliggende aandoening met medicatie en leefstijladviezen. Daarnaast zijn medicijnen beschikbaar die de interpretatie van pijnsignalen door de hersenen doen veranderen.- Epidemiologie van zenuwpijnen
- Werking van neuropathische pijn
- Mechanisme
- Perifere zenuwbeschadiging
- Centrale zenuwbeschadiging
- Verhoogde pijngevoeligheid
- Oorzaken van pijnklachten door zenuwschade
- Aandoeningen
- Medicatie
- Zonder bekende oorzaak
- Locaties
- Risicofactoren
- Chronische aandoeningen
- Leeftijd
- Roken en alcoholgebruik
- Risicogroepen
- Patiënten met diabetes
- Patiënten met herpes zoster
- Ouderen
- Symptomen
- Geassocieerde symptomen
- Allodynie
- Hyperalgesie
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling
- Onderliggende ziekte of onderliggend probleem
- Eerstelijnsmedicijnen
- Tweedelijnsmedicatie
- Neuromodulatie
- Unieke therapieën
- Complementaire therapieën
- Prognose
- Behandeling en verlichting van pijn
- Langdurige pijn en invaliditeit
- Complicaties
- Verstoorde slaap
- Psychologische impact
- Verminderde mobiliteit
- Preventie
- Beheer van onderliggende aandoeningen
- Gezonde leefstijl
- Vermijden van risicofactoren
- Praktische tips voor het omgaan met neuropathische pijn
- Zorg goed voor jezelf en je omgeving
- Gebruik therapieën en medicatie volgens voorschrift
- Let op je voedingspatroon en algemene gezondheid
- Beheer stress en slaapkwaliteit
- Zoek sociale steun en deel je ervaringen
- Misvattingen rond neuropathische pijn
- Neuropathische pijn is altijd gemakkelijk te herkennen
- Neuropathische pijn is hetzelfde als gewone pijn
- Neuropathische pijn komt alleen voor bij mensen met diabetes
- Neuropathische pijn kan altijd worden verholpen met medicatie
- Neuropathische pijn is altijd constant
- Neuropathische pijn kan nooit goed worden behandeld
Epidemiologie van zenuwpijnen
Ongeveer 7-8% van de volwassenen heeft pijn met neuropathische kenmerken. Een kwart van de patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte) en 35% van de patiënten met hiv heeft neuropathische pijn.Werking van neuropathische pijn
Neuropathische pijn (zenuwpijn) verwijst naar de meestal chronische pijn die ontstaat door wanneer het zenuwstelsel beschadigd is of niet goed werkt door een ziekte of letsel. Dit soort pijn ontstaat dus niet als reactie op een specifieke omstandigheid of stimulus van buitenaf zoals bij nociceptieve pijn (pijn als reactie op schadelijke prikkels voor het lichaam). Het is dus mogelijk dat patiënten lijden aan neuropathische pijn, zelfs als het pijnlijke of gewonde lichaamsdeel er niet is, zoals bijvoorbeeld bij fantoompijn na een amputatie.Mechanisme
Het mechanisme van neuropathische pijn is complex en wordt veroorzaakt door schade aan het zenuwstelsel, wat leidt tot abnormale pijnverwerking. Dit kan zowel het perifere zenuwstelsel (bijvoorbeeld zenuwbeschadiging door een blessure) als het centrale zenuwstelsel (bijvoorbeeld door een hersenbeschadiging) betreffen.Perifere zenuwbeschadiging
Bij perifere neuropathische pijn is de schade gericht op de zenuwen buiten de hersenen en het ruggenmerg. Dit kan het gevolg zijn van ziekten zoals diabetes, zenuwcompressie of infecties zoals herpes zoster. De beschadigde zenuwen sturen onjuiste signalen naar de hersenen, wat resulteert in pijn. De pijn is vaak branderig, schietend of stekend van aard.Centrale zenuwbeschadiging
Bij centrale neuropathische pijn is de schade gelokaliseerd in het ruggenmerg of de hersenen. Dit kan ontstaan door aandoeningen zoals multiple sclerose, beroertes of ruggenmergletsel. Schade aan de centrale zenuwstructuren verstoort de normale pijnverwerking, wat leidt tot verhoogde gevoeligheid voor pijn (hyperalgesie) en pijn die optreedt zonder externe prikkels (allodynie).Verhoogde pijngevoeligheid
Neuropathische pijn wordt vaak gekarakteriseerd door een verhoogde pijngevoeligheid, waarbij de patiënt op een ongewone manier reageert op aanrakingen of prikkels die normaal geen pijn zouden veroorzaken. Dit fenomeen wordt aangeduid als allodynie en is een typisch kenmerk van neuropathische pijn.
Alcoholisme leidt mogelijk tot zenuwschade met neuropathische pijn tot gevolg / Bron: Jarmoluk, PixabayOorzaken van pijnklachten door zenuwschade
Aandoeningen
Veel verschillende aandoeningen en ziekten veroorzaken neuropathische pijn, zoals onder andere:- alcoholisme
- auto-immuunziekten zoals:
- het syndroom van Guillain-Barré (zwakte en pijn door zenuwschade)
- het syndroom van Sjögren (aandoening met droge ogen, droge mond en droge keel)
- lupus
- multiple sclerose
- reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
- een amputatie (42-78% van de patiënten die een amputatie hebben ondergaan, lijdt aan fantoompijn)
- een beroerte
- een dwarslaesie
- erfelijke aandoeningen zoals de ziekte van Charcot-Marie-Tooth (aantasting van perifere zenuwen)
- het carpaal tunnel syndroom (tintelingen en/of zwakte aan de hand)
- hormonale aandoeningen
- infecties zoals:
- een cytomegalovirusinfectie
- gordelroos (postherpetische neuralgie)
- hiv
- virale hepatitis B
- ischias (aandoening met pijn en zwakte aan rug en been)
- kanker zoals een multipel myeloom (ziekte van Kahler: kanker van plasmacellen met botpijn)
- suikerziekte (diabetes mellitus)
- trigeminusneuralgie (pijn van een zenuw die signalen van het gezicht naar de hersenen draagt)
- vitaminetekorten
Medicatie
Ook veroorzaken sommige soorten medicijnen zoals chemotherapie mogelijk neuropathische pijn.Zonder bekende oorzaak
Sommige soorten neuropathische pijn hebben een onbekende oorzaak of een oorzaak die niet volledig wordt begrepen anno oktober 2020. Reflex-sympathische dystrofie (CRPS) is een voorbeeld van neuropathische pijn met onbekende oorzaak. Hoewel de oorzaak niet volledig bekend is, is de pijn die de patiënt voelt, heel reëel.Locaties
Diabetes mellitusOngeveer de helft van alle patiënten met suikerziekte heeft diabetische perifere neuropathie. Chronische hoge bloedsuikerspiegels (hyperglykemie) leidt tot zenuwschade hetgeen resulteert in zenuwpijnen aan de voeten en handen. De tenen zijn meestal het eerste getroffen lichaamsdeel. Neuropathische pijn bij patiënten met diabetes mellitus begint vaak met scherpe pijn, prikkelingen, tintelingen, gevoelloosheid en branderige gevoelens in beide voeten hebben. Deze pijn is 's nachts vaak erger en zorgt vaak voor slaapproblemen. Patiënten met diabetes mellitus ontwikkelen ook neuropathie in andere lichaamsdelen, waaronder de voorkant van de dijen, in de buurt van de ogen en de polsen.
Fantoompijn
Fantoompijn ontstaat mogelijk overal waar een lichaamsdeel verwijderd is.
Kanker
Veel patiënten met kanker ervaren neuropathische pijn in de rug (rugpijn), de benen, de borst en de schouders als gevolg van tumoren die het ruggenmerg aantasten. Deze kankerpijn ontstaat bij kankerpatiënten eveneens door medicatie of een operatie. Tot slot ervaren patiënten mogelijk zowel neuropathische als nociceptieve pijn aan de lage rug (lage rugpijn).
Risicofactoren
Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van neuropathische pijn verhogen. Deze risicofactoren zijn vaak gerelateerd aan bestaande gezondheidsaandoeningen, levensstijlkeuzes of genetische predisposities.Chronische aandoeningen
Patiënten met chronische ziekten zoals diabetes mellitus, multiple sclerose, of een geschiedenis van herpes zoster lopen een verhoogd risico op neuropathische pijn. Deze aandoeningen kunnen leiden tot schade aan zenuwen, wat de ontwikkeling van neuropathische pijn bevordert.Leeftijd
Neuropathische pijn komt vaker voor bij ouderen, omdat het risico op aandoeningen die zenuwbeschadiging veroorzaken, zoals diabetes, in deze leeftijdsgroep toeneemt. De afname van de algehele gezondheid van het zenuwstelsel met de leeftijd speelt hierbij een rol.Roken en alcoholgebruik
Roken en overmatig alcoholgebruik zijn risicofactoren voor het ontwikkelen van neuropathische pijn. Roken beïnvloedt de bloedtoevoer naar zenuwen, wat kan leiden tot zenuwschade. Alcoholgebruik kan direct schadelijk zijn voor zenuwen en verhogen het risico op alcoholgerelateerde neuropathie.Risicogroepen
Bepaalde groepen patiënten lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van neuropathische pijn, vooral als ze al vatbaar zijn voor zenuwbeschadiging door onderliggende aandoeningen.Patiënten met diabetes
Diabetes is een van de meest voorkomende oorzaken van neuropathische pijn, vooral wanneer de bloedglucose niveaus slecht worden beheerd. Diabetische neuropathie is een veelvoorkomende complicatie, waarbij beschadigde zenuwen leiden tot pijn, tintelingen en gevoelloosheid in de handen en voeten.Patiënten met herpes zoster
Herpes zoster, of gordelroos, kan leiden tot postherpetische neuralgie, een vorm van neuropathische pijn die aanhoudt na het genezen van de huiduitslag. Deze aandoening komt vooral voor bij ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem.Ouderen
Ouderen vormen een risicogroep voor neuropathische pijn vanwege de verhoogde prevalentie van onderliggende aandoeningen zoals diabetes, ruggenmergletsel en de afname van de zenuwfunctie met de leeftijd. Daarnaast is hun pijnbeleving vaak complexer, wat de diagnose en behandeling kan bemoeilijken.Symptomen
Neuropathische pijn komt constant voor of is slechts in episodes aanwezig. De neuropathische pijn varieert in intensiteit van mild en zeurend tot ernstig en invaliderend. Patiënten met neuropathische pijn ervaren diverse mogelijke symptomen, waaronder:- aanhoudende tintelingen (paresthesieën)
- brandende gevoelens zonder de aanwezigheid van een warmtebron
- een doof gevoel
- een ongevoeligheid voor warmte of koude
- elektrische schokjes voelen
- ergere pijn tijdens de nacht (met slaapstoornissen tot gevolg) en ook een verergering van de pijn in rust of tijdens het eten
- extreme gevoeligheid bij aanraking
- prikkelingen / prikkende gevoelens (spelden en naalden)
- scherpe, schietende, schroeiende of stekende pijn
- spierzwakte
Geassocieerde symptomen
Neuropathische pijn gaat mogelijk gepaard met andere tekenen.Allodynie
Bij alloydynie ontstaat een pijnlijke reactie op een stimulus die normaal niet als pijnlijk wordt beschouwd, zoals een lichte aanraking of een koude wind. Deze stimuli veroorzaken normaal geen pijnsignalen.Hyperalgesie
Een niet zo’n pijnlijke prikkel veroorzaakt erg veel pijn bij een patiënt met hyperalgesie, zoals bijvoorbeeld het licht aanraken van een persoon met de punt van een pen.Alarmsymptomen
Alarmsymptomen kunnen wijzen op een onderliggende aandoening die een dringende medische behandeling vereist. Deze symptomen omvatten onder andere:Pijn en gevoelloosheid bij onduidelijke oorzaak
Pijn of gevoelloosheid bij onduidelijke oorzaak, in het bijzonder met toenemende ernst, vereist onmiddellijke medische aandacht.
Symptomen die verergeren
Symptomen die in ernst toenemen kunnen duiden op een ernstige aandoening. Wanneer neuropathische pijn gepaard gaat met andere symptomen zoals gevoelloosheid, spierzwakte of een ongecontroleerde toename van pijn, moet een arts worden geraadpleegd.
Pijn die niet verlicht kan worden door medicatie
Pijn die ondanks medicatie en andere behandelingen niet vermindert, kan wijzen op een complexere onderliggende aandoening.
Een bloedonderzoek is soms nodig / Bron: Frolicsomepl, PixabayDiagnose en onderzoeken
Een patiënt ervaart mogelijk tegelijkertijd neuropathische en nociceptieve pijn. Dit is belangrijk te weten voor de arts, zodat hij een juiste behandeling kan inzetten zodat de kwaliteit van leven voor patiënten met pijn verbetert. De diagnose van neuropathische pijn vereist bijgevolg een gedetailleerde medische geschiedenis, een uitgebreid lichamelijk onderzoek en/of het invullen van een vragenlijst. Soms is echter nog meer onderzoek nodig door een specialist, zoals bijvoorbeeld door een neuroloog en dan volgt nog een neurologisch onderzoek. Ook bijkomende onderzoeken zijn soms nodig zoals een bloedonderzoek, een elektromyografie (EMG: meting van de elektrische activiteit van de spieren) of beeldvormende onderzoeken, zoals een MRI-scan van de hersenen of het ruggenmerg.Behandeling
Onderliggende ziekte of onderliggend probleem
De arts behandelt de onderliggende aandoening van neuropathische pijn. Mogelijk zijn ook combinaties van behandelingen nodig om de pijn te verzachten. Het is voor de arts en patiënt vaak een proces van uitproberen alvorens een goede combinatie gevonden is om de pijn te verminderen.Diabetische neuropathie
Diabetici met diabetische neuropathie moeten bijvoorbeeld medicatie nemen en de aanbevelingen van de arts opvolgen om de suikerziekte onder controle te houden en verdere schade te voorkomen. Ook schrijft de arts een behandeling voor om de pijn en verwondingen die gepaard gaan met deze aandoening te verminderen. meestal is het wel niet mogelijk om de veroorzaakte neuropathie om te keren, maar door een nauwgezette behandeling is het vaak wel mogelijk om een verergering van de huidige symptomen te verminderen.
Fantoompijn
Preventie is de sleutel voor de behandeling van neuropathische pijn. Als een patiënt een uitgebreide pijnbehandeling krijgt voorafgaand aan de amputatiechirurgie, ontwikkelt hij minder snel dit soort pijn.
Kanker
Patiënten met neuropathische pijn als gevolg van kanker zijn gebaat met anticonvulsiva, lokale anesthetica en antidepressiva. De behandeling is afhankelijk tussen patiënten en de specifieke oorzaak van de pijn.
Medicatie wijzigen of aanpassen
Als een medicijn slopende zenuwpijn veroorzaakt, elimineert de patiënt deze medicijnen of anders vermindert hij de dosis. Dit alles gebeurt steeds in nauw overleg met de arts.
Eerstelijnsmedicijnen
Naast het behandelen van het onderliggende probleem, is medicatie vaak nodig om neuropathische pijn te beheersen. De meeste patiënten met neuropathische pijn zijn gebaat met antidepressiva of anti-epileptische medicatie. De meest voorkomende bijwerkingen van deze medicijnen zijn:- constipatie
- duizeligheid of duizeligheid bij het opstaan (orthostatische hypotensie)
- een droge mond
- een wazig zicht
- een zwelling in de onderbenen
- misselijkheid
- urineretentie (blaas niet volledig kunnen ledigen)
- vermoeidheid
- verwardheid
Tweedelijnsmedicatie
Opioïden zijn niet zo effectief voor de behandeling van neuropathische pijn en zijn daarom tweedelijnsbehandelingen. Opioïden zijn bovendien geassocieerd met verschillende bijwerkingen zoals:- constipatie
- denkproblemen
- een droge mond
- een langzame ademhaling (bradypneu)
- geheugenverlies
- jeuk
- misselijkheid en overgeven
- slaperigheid
- urineretentie
- verslaving en misbruik van opioïden
Neuromodulatie
Neuromodulatie werkt direct in op de zenuwbanen. Bij neuromodulatie implanteert een arts een elektrode langs een perifere zenuw voor het stimuleren van de zenuwbaan. De elektrode wordt aangestuurd door een ingeplante pacemaker. Dit is nuttig om pijnsignalen uit te schakelen. De patiënt kan via een afstandsbediening de pijn van de stimulatie aanpassen.Unieke therapieën
Sommige soorten neuropathische pijn vereisen mogelijk een uniek behandelplan. Als de patiënt bijvoorbeeld gelokaliseerde neuropathische pijn heeft, zoals bij postherpetische neuralgie, zet de arts een topische (op de huid toegepaste) lidocaïnepleister in. In andere gevallen is een operatie nodig, bijvoorbeeld om een beknelde zenuw vrij te maken, zoals bij het carpaal tunnel syndroom. Ervaart de patiënt een hernia waarbij een ontstoken spinale zenuw een boosdoener is achter de pijn, dan injecteert de arts epidurale steroïden in de wervelkolom. Voorts zijn sommige patiënten gebaat met transcutane elektrisch zenuwstimulatie (TENS). Verder gebruikt de arts soms bepaalde medicijnen om specifieke neuropathische pijnaandoeningen te behandelen, zoals anti-epileptica voor de behandeling van trigeminusneuralgie (aangezichtspijn met pijnscheuten).
Sommige patiënten zijn gebaat met acupunctuur / Bron: Fusiontherapy, PixabayComplementaire therapieën
Er zijn verschillende complementaire therapieën die neuropathische pijn verlichten. Deze therapieën gebruikt de patiënt vaak in combinatie met medicijnen en omvatten:- acupunctuur
- ergotherapie
- fysiotherapie
- massagetherapie
- ontspanningstherapie
Prognose
De prognose van neuropathische pijn varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de reactie op behandeling. In veel gevallen kan de pijn worden beheerd, hoewel volledige genezing vaak niet mogelijk is.Behandeling en verlichting van pijn
Neuropathische pijn kan effectief worden behandeld met medicijnen zoals anticonvulsiva, antidepressiva of lokale pijnstillers. In veel gevallen kan de pijn worden verminderd, maar een volledige verlichting kan moeilijk te bereiken zijn, vooral bij chronische neuropathie.Langdurige pijn en invaliditeit
Bij sommige patiënten, vooral degenen met onbehandelde of slecht behandelde neuropathische pijn, kan de pijn chronisch worden, wat leidt tot langdurige invaliditeit en verminderde kwaliteit van leven.Complicaties
Neuropathische pijn kan leiden tot verschillende complicaties, waaronder:Verstoorde slaap
Slaapstoornissen als gevolg van pijn kunnen leiden tot vermoeidheid en verminderde levenskwaliteit.Psychologische impact
Chronische pijn kan leiden tot depressie, angst en andere psychische problemen.Verminderde mobiliteit
Pijn en gevoelloosheid kunnen de mobiliteit beïnvloeden, wat kan leiden tot verminderde fysieke activiteit en spierzwakte.Preventie
Hoewel het niet altijd mogelijk is om neuropathische pijn te voorkomen, kunnen enkele maatregelen helpen om het risico te verminderen:Beheer van onderliggende aandoeningen
Het effectief beheren van aandoeningen zoals diabetes mellitus kan helpen om de kans op neuropathische pijn te verkleinen.Gezonde leefstijl
Een gezonde leefstijl met een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging kan bijdragen aan het behoud van een goede zenuwgezondheid.Vermijden van risicofactoren
Het vermijden van overmatig alcoholgebruik en roken kan ook helpen bij het verminderen van het risico op zenuwbeschadiging.Praktische tips voor het omgaan met neuropathische pijn
Neuropathische pijn wordt veroorzaakt door schade aan de zenuwen, waardoor je pijn ervaart die vaak branderig, tintelend of dof aanvoelt. Het kan een aanzienlijke impact hebben op je dagelijks leven, maar er zijn verschillende praktische stappen die je kunt nemen om de pijn te verlichten en beter met de aandoening om te gaan.Zorg goed voor jezelf en je omgeving
Wanneer je leeft met neuropathische pijn, is het belangrijk om je fysieke omgeving zo in te richten dat deze de pijn verlicht. Dit kan betekenen dat je comfortabele stoelen gebruikt of kussens in je bed of stoel plaatst om de druk op pijnlijke gebieden te verminderen. Het is ook essentieel om je lichaam regelmatig in beweging te houden, zelfs als dat moeilijk is. Lichte bewegingen, zoals wandelen of het doen van eenvoudige rek- en strekoefeningen, kunnen helpen de doorbloeding te verbeteren en pijn te verminderen.Het is ook belangrijk om een gezonde balans tussen activiteit en rust te vinden. Overbelasting kan de pijn verergeren, dus zorg ervoor dat je regelmatig pauzes neemt om je lichaam te laten herstellen. Het toepassen van koude of warme kompressen op de pijnlijke gebieden kan ook verlichting bieden, afhankelijk van wat voor jou het beste werkt. Overleg met je arts welke benaderingen het meest geschikt zijn voor jouw specifieke situatie.
Gebruik therapieën en medicatie volgens voorschrift
Het naleven van een therapieplan is essentieel voor het effectief beheersen van neuropathische pijn. Er zijn verschillende medicijnen die vaak worden voorgeschreven om neuropathische pijn te verlichten, waaronder pijnstillers, antidepressiva en antiepileptica. Het is belangrijk om deze medicijnen strikt volgens het voorschrift van je arts in te nemen en regelmatig je behandeling te evalueren tijdens controleafspraken. Pijnbeheersing kan variëren van patiënt tot patiënt, dus het kan zijn dat je therapieën moet aanpassen om het gewenste resultaat te bereiken.Naast medicatie kan fysiotherapie of andere vormen van fysieke therapie ook helpen om de symptomen te beheersen. Sommige mensen vinden baat bij technieken zoals TENS (transcutane elektrische zenuwstimulatie) om de pijn te verminderen. Het is belangrijk om met je zorgteam samen te werken om de juiste combinatie van behandelingen voor jou te vinden.
Let op je voedingspatroon en algemene gezondheid
Hoewel er geen specifiek dieet is voor neuropathische pijn, kan een evenwichtig voedingspatroon bijdragen aan je algehele gezondheid en het verminderen van ontstekingen. Het eten van een dieet rijk aan antioxidanten, gezonde vetten (zoals omega-3-vetzuren), en vitamines kan helpen om ontstekingen in het lichaam te verminderen. Vermijd voeding die ontstekingsbevorderend werkt, zoals sterk bewerkte voedingsmiddelen, suiker en ongezonde vetten.Sommige patiënten vinden dat bepaalde supplementen, zoals vitamine B12 of alfa-liponzuur, verlichting bieden van neuropathische pijn. Overleg altijd met je arts voordat je supplementen toevoegt aan je dagelijkse routine, zodat je zeker weet dat ze veilig voor je zijn.
Beheer stress en slaapkwaliteit
Stress kan de symptomen van neuropathische pijn verergeren, dus het is belangrijk om manieren te vinden om stress te beheersen. Dit kan onder meer meditatie, ademhalingsoefeningen, mindfulness en ontspanningstechnieken omvatten. Het creëren van een rustige en comfortabele omgeving om te slapen is ook belangrijk, omdat een slechte slaapkwaliteit de pijn kan verergeren. Zorg ervoor dat je een regelmatige slaaproutine aanhoudt en dat je slaapkamer optimaal is voor een goede nachtrust.Als je moeite hebt met slapen vanwege de pijn, bespreek dan met je arts of er behandelingsopties zijn, zoals pijnmedicatie voor de nacht of slaaphulpmiddelen, die kunnen helpen bij het verbeteren van je slaapkwaliteit.
Zoek sociale steun en deel je ervaringen
Het omgaan met chronische pijn kan mentaal en emotioneel zwaar zijn. Het is belangrijk om sociale steun te zoeken bij vrienden, familie of andere patiënten die soortgelijke ervaringen hebben. Het delen van je gevoelens en uitdagingen kan helpen de emotionele last van de pijn te verlichten. Overweeg om lid te worden van een steungroep of een online gemeenschap waar je kunt praten met anderen die hetzelfde doormaken.Sommige patiënten vinden het ook nuttig om professionele therapie te volgen om te leren omgaan met de mentale en emotionele effecten van neuropathische pijn. Het kan helpen om copingstrategieën te ontwikkelen die de impact van de pijn op je mentale gezondheid verminderen.
